6 روز سرنوشت ساز برای انتخاب مسیر زندگی

پنجم تا دهم مرداد ماه جاری حدود 880 هزار داوطلب کنکور سراسری فرصت دارند که از میان صدها رشته تحصیلی حدود 150 رشته تحصیلی را تعیین کنند.

این افراد هر چند 150 رشته را برای ادامه تحصیل در دانشگاه انتخاب می کنند اما فقط می توانند در یک رشته تحصیلی ادامه تحصیل دهند و از همین رو این مساله بر حساسیت انتخاب آنان می افزاید.

برای انتخاب درست راه های مختلفی وجود دارد که استفاده از نظرات کارشناسان و مشاوران زبده از جمله این راه ها است.در انتخاب رشته نباید به افراد غیرکارشناس مراجعه کرد و در این مسیر باید از نظرات خبرگان این حرفه بهره گرفت.

 

** سه فاکتور انتخاب رشته

دانشیار دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران با ارایه توصیه هایی برای داوطلبین مجاز به انتخاب رشته برای دانشگاه ها گفت:در زمان انتخاب رشته لازم است به سه فاکتور توانمندی متناسب با رشته تحصیلی، علاقه مندی و فرصت های شغلی متناسب با جنسیت توجه ویژه شود.

 

رضوان حکیم زاده روز سه شنبه در گفت و گو با خبرنگار حوزه دانشگاه ایرنا اظهار داشت: در دبیرستان فقط چند رشته تحصیلی ریاضی فیزیک، علوم تجربی و علوم انسانی و هنر وجود دارد، اما در هریک از گروه های آموزشی متناظر با آن در دانشگاه ده ها رشته تحصیلی وجود دارد که محتوی و ماهیت آن ها ممکن است با یک درس یا قسمتی از یک درس در دبیرستان مرتبط باشد.

 

حکیم زاده گفت: باید با توجه به عملکردتان در هر یک از دروس دبیرستان و درصدی که در دروس مختلف در کنکور بدست آورده اید، ببینید که چقدر آمادگی برای تحصیل در یک رشته دانشگاهی را دارید؛ به عنوان مثال در گروه علوم انسانی طیف وسیعی از رشته ها وجود دارند که برخی کاملا با ریاضی در آمیخته اند مثل حسابداری ، مدیریت و اقتصاد و برخی دیگر مثل حقوق و فلسفه و ادبیات هیچ ارتباطی با ریاضیات ندارند.

وی افزود: اگر در دروس پایه مثل ریاضی ضعیف هستید، رشته هایی مثل حسابداری و اقتصاد و مدیریت مناسب شما نیستند و یا اگر در مهارت های کلامی و یا تحلیل مسائل شرایط خوبی ندارید به سراغ رشته هایی مثل حقوق و فلسفه نروید.

 

حکیم زاده خاطرنشان کرد: دقت کنید که صرف ورود به رشته مهم نیست بلکه داشتن پایه مناسب آن رشته مهم تر است؛ حتی صرف علاقه مند بودن به رشته ای نیز لزوماً نمی تواند ضامن موفقیت در آن رشته باشد.

دانشیار دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران گفت: در این خصوص عناوین و سر فصل واحدهای مختلفی که در دانشگاه در هر رشته تحصیلی وجود دارد می تواند به شما کمک کند؛ این اطلاعات در سایت وزارت علوم و فناوری موجود است.

 

** علاقمندی به رشته تحصیلی

وی اظهار داشت: شاید اولین نکته ای که معمولاً در انتخاب رشته بیان می شود طرح این سؤال است که به چه رشته ای علاقه دارید؛ دقت داشته باشید که هر چند این سؤال بسیار مهم است، اما مهم تر آن است که پاسخ این سوال بر چه مبنایی ارائه می شود.

 

حکیم زاده با بیان اینکه در انتخاب رشته تحصیلی دو دسته علائق اصلی و علائق کاذب داریم، تصریح کرد: علاقه اصلی یعنی این که دانش آموز رشته ای را به خاطر موضوع آن و محتوای دروس ارائه شده در آن دوست داشته باشد و علاوه بر آن محیط های شغلی و مشاغل مرتبط با آن را نیز درست بشناسد و به آن ها علاقه مند باشد.

 

دانشیار دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران ادامه داد: علاقه کاذب یعنی این که ما به خاطر این که دوستمان می خواهد رشته ای را انتخاب کند ما هم همان کار را انجام دهیم یا بر عکس رقیب ما در فامیل یا آشنایان ( کسی که پدر و مادر ما را با او مقایسه می کردند ) رشته ای را انتخاب کرده است و ما هم همان رشته را انتخاب کنیم.

 

وی افزود: یا اینکه از دبیر یکی از دروس خودمان در دبیرستان خوشمان می آمد و می خواهیم همان رشته تحصیلی او را انتخاب کنیم و یا این که همه می گویند این رشته خوب است ما هم همان رشته را انتخاب کنیم؛ در این موارد علاقه واقعی وجود ندارد بلکه تأثیر سایر عوامل باعث شده ما فکر کنیم که به یک رشته علاقه مند هستیم.

 

حکیم زاده اظهار کرد: شما باید همین علاقه را نسبت به محیط های شغلی رشته هم داشته باشید؛ نمی شود شما بگویید حقوق را دوست دارید ولی از کار در دادگاه بیزار باشید یا تحملش را نداشته باشید؛ عاشق موضوعات روانشاسی هستید ولی علاقه ای ندارید با انسان هایی که در زندگی مشکلاتی دارند و یا بیماران روانی کار کنید؛ رشته مکانیک را دوست دارید اما علاقه ای به کار در کارخانه های خودرو سازی و محیط های مشابه با آن ندارید.

 

** فرصت های شغلی

وی با بیان اینکه سومین فاکتور مهم فرصت های شغلی است، اظهار داشت: دانشگاه فقط جایی نیست که شما موضوعاتی را که دوست دارید بخوانید بلکه فرصتی برای ارتباط دنیای شخصی با دنیای شغلی است.

 

حکیم زاده گفت: شما انتظار دارید که بتوانید پس از تحصیلات خود شغلی داشته باشید؛ برخی رشته ها فرصت های شغلی تعریف شده دارند اما در مورد بعضی از رشته ها این گونه نیست.

 

وی افزود: در خصوص بعضی رشته ها کانون صنفی شغلی وجود دارد که به منظور ارائه خدمات خاصی به افراد جامعه، هرساله به فارغ التحصیلان برخی رشته ها اجازه ورود به دنیای شغلی مرتبط با رشته را می دهند در حالی که در برخی از رشته ها استخدام افراد کاملاً وابسته به دستگاه های دولتی است و محدودیت های خاصی در این زمینه وجود دارد که مهمترین آن ها عدم امکان بکارگیری نیروهای جدید در بدنه دولت است.

 

وی تاکید کرد: بنابر این در شرایطی که به دو رشته تقریباً مثل هم علاقه دارید ترجیح با رشته ای است که مشاغل مرتبط و بازار کار بهتری دارد؛ حتی در برخی موارد شما می توانید تصمیم بگیرید رشته ای را که کمتر دوست دارید اما آینده شغلی بهتری دارد در دانشگاه بخوانید و برای رشته ای که بیشتر دوست دارید از فرصت های یادگیری آزاد استفاده کنید.

دانشیار دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران تصریح کرد: البته قرار نیست شما به صرف داشتن شغل رشته ای را انتخاب کنید که اصلاً دوست ندارید.

 

وی در ادامه با بیان اینکه جنسیت نیز فاکتور مهمی در انتخاب رشته است، اظهار داشت: هر چند بر اساس قوانین موجود کشور امکان ادامه تحصیل در همه رشته ها برای دختران و پسران وجود دارد اما این به معنای یکسانی فرصت ها و پذیرش یکسان در دنیای شغلی نمی باشد؛ البته این مسئله فقط به ایران مربوط نیست و بر خلاف آنچه برخی از افراد تبلیغ می کنند ،در سراسر جهان امری عادی است.

 

وی یادآور شد: برای مثال شما به عنوان یک خانم ممکن است بتوانید استخراج و یا اکتشاف معدن را بخوانید اما هیچ تضمینی وجود ندارد که به اندازه پسران در همین رشته فرصت شغلی داشته باشید؛ در عین حال تناسب روحیه افراد با محیط شغلی نیز بسیار مهم است.

 

** انتخاب رشته در اولویت انتخاب دانشگاه

دانشیار دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران افزود: در انتخاب کد رشته محل دقت داشته باشید که رشته تحصیلی از دانشگاه خیلی مهمتر است زیرا شما با یک دانشگاه 4 سال سرکار دارید اما با رشته تحصیلی یک عمر سرکار خواهید داشت.

 

وی اظهار کرد: اگر شما در ذهن خودتان مرتب رؤیای ورود به دانشگاه خاصی را داشتید اما در حال حاضر رتبه شما به گونه ای است که رشته مورد علاقه و متناسب با توانمندی ها و دارای فرصت شغلی بهتر را در یک دانشگاه غیر از دانشگاه مورد نظرتان قبول می شوید، تردیدی در انتخاب رشته به جای دانشگاه نداشته باشید.

 

** انعطاف پذیری

وی در ادامه با بیان اینکه داوطلبان تا جایی که امکان دارد روی گروهی از رشته ها تمرکز کنند و فقط به یک رشته اکتفا نکنند، گفت: همه انسان ها ظرفیت های بالقوه ای برای پرداختن و درگیر شدن با موضوعات مختلف دارند؛ این طور نیست که برای ما فقط یک رشته خاص متناسب وجود داشته باشد.

وی افزود: لیستی از رشته های مورد نظر و دانشگاه های مورد نظر را انتخاب کنید؛ در انتخاب رشته ابتدا اولین رشته ی مورد نظر را که دارای ویژگی های سه گانه تناسب با توانمندی، علاقمندی و دارای فرصت های شغلی متناسب با جنسیت شما است در دانشگاه های مختلفی که امکان تحصیل در آن را دارید، انتخاب کنید و بعد به سراغ دومین رشته در دانشگاه های منتخب باشید و به همین ترتیب ادامه دهید.

 

** شما به رشته ها اعتبار می دهید

حکیم زاده در ادامه خطاب به داوطلبان مجاز انتخاب رشته اظهار داشت: بعد از اینکه به تصمیم رسیدید از مشورت های متعدد در این زمینه پرهیز کنید؛ این کار شما را سردرگم می کند.

 

دانشیار دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران یادآور شد: هیچ رشته خوب و یا بدی وجود ندارد تنها رشته متناسب با اشخاص یا غیر متناسب وجود دارند.

وی خاطرنشان کرد: رشته های تحصیلی به افراد اعتبار نمی دهند شما در هر رشته ای خوب کار کنید به آن رشته اعتبار می بخشید شما به عنوان انسان به شغل ها و رشته ها اعتبار می بخشید.

حکیم زاده یادآور شد: در گذشته ایران و جهان آن هایی که افتخار آفرین بوده اند در رشته های مختلف تحصیل کرده اند؛ در جامعه ما همانقدر که پرفسور حسابی گران قدر است علامه دهخدا ،دکتر معین، دکتر زرین کوب و دکتر کاتوزیان نیز گرانقدر هستند؛ به همان اندازه که به پزشک خوب نیاز داریم به مشاور، حسابدار ، روانشناس، وکیل، معمار، مهندس و دیپلمات خوب هم نیاز داریم.

 

** اجتناب از انتخاب رشته و شرکت مجدد در کنکور

دانشیار دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران اظهار کرد: اگر تصمیم دارید یک سال دیگر هم صبر کنید و رشته دیگری قبول شوید، باید به نکاتی توجه کنید.

 

وی گفت: در یک سال انتظار ممکن است همیشه نگران این باشید که خودتان و اطرافیانتان از شما توقع رتبه بهتری دارند؛ اگر این امر کنترل نشود می تواند تولید استرس و نگرانی کند و عملکرد شما را کاهش دهد.

 

حکیم زاده افزود: شما باید آماده باشید که مقدار بیشتری از آن چه برای کنکور امسال زمان صرف کرده اید وقت بگذارید تا یادگیری شما کامل تر شود؛ باید مواظب کاهش انرژی و انگیزه خودتان در طول یک سال آینده باشید.

 

دانشیار دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران ادامه داد: باید مطمئن شوید که رشته دلخواه شما واقعا یک فرصت خوب برای شما خواهد داشت؛ اگر صرفا به خاطر این که تحسین دیگران را بر انگیزید در تصمیم خود تجدید نظر کنید.

 

وی تصریح کرد: باید تا حدود زیادی بتوانید عواملی که باعث شده است عملکرد امسال شما کمتر از انتظار باشد را شناسایی کرده و قادر به کنترل و حذف آن ها در طول یک سال آینده باشید .

 

دانشیار دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران خاطرنشان کرد: اگر در هریک از این موارد تردید دارید در تصمیم خود تجدید نظر کنید .

 

وی در پایان تاکید کرد: توجه داشته باشید که انتخاب رشته یکی از 3 انتخاب مهم زندگی شما است که به طور مستقیم و غیر مستقیم روی دو انتخاب مهم دیگر زندگی یعنی انتخاب شغل و انتخاب همسر تاثیر می گذارد.

 

حکیم زاده با تاکید بر اینکه انتخاب رشته را به عنوان یک تصمیم کوتاه مدت در نظر نگیرید، گفت: برنامه کلان زندگی خود را مورد توجه قرار دهید و طوری انتخاب رشته کنید که حضور و ادامه تحصیل شما در آن رشته با نقش های بعدی شما در اجتماع و خانواده هماهنگ و همخوان باشد.