آیا ایرانیان مخترع پیل الکتریکی بوده اند؟
تا چند سال پیش همه تصور می کردند که پیل الکتریکی را نخستین بار دانشمند ایتالیایی لوییجی گالوانی در سال 1786اختراع کرد. گالوانی از قرار دادن دو فلز در آب نمک جریان برق به دست آورد. اما چقدر مایه تعجب است وقتی می بینیم که برحسب تصادف، گالوانی هم برای ساختن پیل از همان فلزهایی را استفاده کرد که 1800 سال پیش از وی ایرانیان برای ساختن پیل به کار برده بودند. پیل مورد استفاده ایرانیان در قریه ای در اطراف بغداد به دست آمده است.
برای نخستین بار یک باستان شناس آلمانی به نام ویلهلم کونیک یک پیل الکتریکی اشکانیان را 20 سال پیش در مرز عراق و ایران کشف کرد و هنگامی که آن را به موزه برلین برد مشاهده کرد که دوستانش نیر قطعات شکسته و خورد شده نظیر این پیل را پیشتر به موزه آورده اند. این باستان شناس پس از مدتی حدس زد که شاید این جسم عجیب یک پیل الکتریکی بوده است ولی دوستانش در این مورد تردید داشتند، تا آنکه او پس از سالیان دراز تحقیق عاقبت موفق شد در خرابه های شهر سلوکیه متعلق به اشکانیان آلات دیگری کشف کند که حدس قبلی او را تأیید نمود. این دانشمند در حفاری های خود مقدار زیادی از این پیل ها را پیدا کرد که به وسیله میله های برنزی به یکدیگر متصل بودند و در آخر فقط دو سیم از ترکیب آنها به وجود آمده بود و سر این دو سیم به دستگاه دیگری فرو رفته بود. کونیک مشاهدات خود را در کتابی منتشر ساخت. تا آن که افکارش در سراسر جهان پخش شد و پس از آزمایش های فراوانی که در این مورد به عمل آمد، سرانجام چندی پیش یک مهندس آمریکایی به نام ویلاردگری ثابت کرد که این دستگاه عجیب را اشکانیان برای آب دادن فلزات بخصوص طلا و نقره به کار می برده اند. گری در گزارش خود می نویسد: «اشکانیان از اتصال این پیل ها به یکدیگر مقدار قابل توجهی نیروی برق به دست می آوردند و آن را به وسیله دو سیم وارد دستگاه آبکاری کرده و با استفاده از املاح طلا و نقره، دستبندها و زینت آلات خود را آب طلا و نقره می دادند که امروز این کار را گالوانو پلاستی یا آبکاری الکتریکی می نامند.
در آن زمان کیمیاگران و جواهرسازان باستانی که به اینکار می پرداختند ساختمان پیل را نیز مانند سایر معلومات خویش به عنوان یک راز مگو تلقی می کردند و جز به اهل فن به کسی ابراز نمی داشتند و در نتیجه از این اختراع جز کاهن ها و کیمیاگران، شخص دیگری اطلاع نداشت.
