روش مطالعه درس ادبیات اختصاصی ـ گروه انسانی

تست های درس ادبیات اختصاصی علوم انسانی در سالهای اخیر، هرچه بیشتر به سمت مفهومی شدن پیش میروند، از حالت حفظی سابق خارج میشوند.

 برای مثال در کنکور 87، 5 سؤال درس ادبیات اختصاصی در مورد قرابت معنایی بود و در سال 88، 7 سؤال بدین گونه طرح شد و به نظر میرسد طراحان کنکور امسال نیز این روند را ادامه دهند.
 
به این ترتیب، حفظ کردن آرایه ها و واژگان کتاب به تنهایی برای کسب یک نتیجه مطلوب کافی نیستند (البته این مهارتها بسیار بسیار ضروری و حیاتی هستند) بلکه هر داوطلب باید ابیات و عبارات کتاب را حلّاجی کند و مفهوم و مقصود اصلی آن را دریابد. شاید به همین دلیل باشد که برخی از اساتید و متخصصان درس ادبیات اختصاصی میگویند که داوطلبان باید به نوعی «اجتهاد ادبی» دست یابند.
 
یعنی باید بین آنچه که خوانده اند و آنچه که احتمالاً تاکنون نخوانده اند، رابطه مفهومی برقرار کنند. به دست آوردن این توانایی جز با تمرین و تکرار  و کمک گرفتن از دبیران محترم این درس ممکن نیست.

نکته بعدی که دانستن آن در این درس به شما کمک خواهد کرد آن است که، بخش های تاریخ ادبیات جهان، کتاب های تارخ ادبیات ایران و جهان 1 و 2 نسبت به حجم اندکی که دارند، سؤالات قابل توجهی را به خود اختصاص میدهند؛ ولی اکثر داوطلبان از مطالعه این بخش غافل میشوند. به نظر ما داوطلبان عزیز میتوانند با صرف زمانی اندک، به راحتی به 4 تا 5 پرسشی که ا ز این بخش مطرح میشود، پاسخ گویند.
مؤلفین گروه انسانی: حسین خواجه محمودآباد –
سپهر حسن خان پور- ماجده محمدی
روش مطالعه ادبیات اختصاصی درسهای 18 تا 26
کتاب آرایه‌های ادبی:

دروس 18 و 19:
 آرایه جناس، یکی از مهم‌ترین آرایه‌های زبان فارسی است. در این دو درس با جناس و انواع آن آشنا می‌شوید. در میان مثال‌ها و خودآزمایی‌ها به نمونه‌هایی که شامل جناس‌تام هستند بیشتر توجه کنید.
برای یافتن جناس ناقص حرکتی هم باید سعی کنید شعر یا نثر را صحیح بخوانید، در غیر این‌صورت ممکن است به اشتباه بیافتید.
درس 20:
اشتقاق و تکرار، از آرایه‌هایی هستند که معمولاً داوطلبان مشکل چندانی با آن‌ها ندارند. در این درس کافی است فقط به تعریف تصدیردقت کنید.
درس 21:
مراعات نظیر، پیش از هر آرایه دیگری در شعر و نثر فارسی به کار رفته است. شاید همین دلیل است که این آرایه مورد توجه خاص طراحان تست نیز قرار گرفته است. هر چند یافتن این آرایه در میان کلام عموماً ساده است، ولی گاهی به دقت زیادی نیاز دارد که جز با تمرین و ممارست حاصل نمی‌شود.
آرایه تلمیح، یکی از دشواری‌های ادبیات فارسی است چرا که با معلومات سایر دانش‌ها گره می خورد، برای تمرین بیشتر به شاهد نخست و دوم بخش تلمیح و خود‌آزمایی‌های درس مراجعه کنید.
درس 22:
تضمین، آرایه‌ای است که به راحتی خود را در کلام نشان می‌‌دهد. فقط توجه کنید که اگر آرایه‌ای از قرآن یا حدیثی در اثنای سخن آورده شود "اقتباس" یا "درج" نیز خوانده می‌شود.

درس 23:
برای یافتن ایهام و ایهام تناسب لازم است که معانی گوناگون یک واژه را بدانید و این امربرای بیشتر داوطلبان مشکل است، اگر شما هم از این دسته هستید، خوب است بدانید که بیشتر تست‌های مربوط به این آرایه، از مثال‌ها و خود‌آزمایی‌های این درس طرح می‌شوند.

درس 25:
لف و نشرمرتب، معمولاً به سادگی در کلام مشخص می‌شود ولی گاهی اگر به لف و نشر مشوش توجه نکنید حتی سخن را در نمی‌یابید.
روش مطالعه تاریخ ادبیات درس 7 الی آخر
درس هفتم:
 در این درس 4 شاعر معرفی می‌شوند که داوطلبان معمولاً آن‌ها را با یکدیگر اشتباه می‌گیرند. زندگی نامه، القاب، اشعار و ویژگی‌های شعری شاعران بسیار مهم است و باید آن‌ها را به گونه‌ای بیاموزید که در یادآوری مشکلی نداشته باشید.

درس هشتم:
زندگی نامه(محل تولد، جریان تغییر مسیر زندگی، سفر‌ها و محل فوت) و آثار ناصر خسرو اهمیت فراوانی دارند. توجه کنید که ناصر خسرو نخستین گوینده‌ای است که شعر را به خدمت مکتب درآورد و اشعار او، توصیفات کم و خردورزی زیادی دارند. صحبت خراسان لقبی بود که خلیفه اسماعیلی به او داد.

دروس نهم و دهم:
در این دروس شما با 11 کتاب منثور فارسی آشنا می‌شوید که در این میان به نظر می‌رسد ویژگی‌های قابوسنامه و سیاست نامه، تمایز بین تاریخ سیستان و تاریخ بیهقی و تفاوت‌های تفسیر کمبریج و تفسیر سور‌آبادی اهمیت بیشتری داشته باشند.

درس یازدهم:
در مورد انوری دقت داشته باشید که ابتدا خاوری تخلص می‌کرده و شعر مشهور"نامه‌ی اهل خراسان" که دون مایه‌های اجتماعی دارد متعلق به او است. قطعات انوری، پیشگام ابن یمین بوده است.

درس دوازدهم:
جمال الدین عبدالرزاق به شیوه سنایی شعر می‌گفته و ترکیب‌بندی وی در ستایش پیامبر، شهرت یافته است. پسرش، کمال الدین اصفهانی، معروف به خلاق المعانی، هم در شعر آوازه‌ای یافت وسرانجام به دست مغولان کشته شد.

دروس سیزدهم وچهاردهم:
 این دو درس شامل توضیحاتی در مورد 17 کتاب منثور فارسی است. مهم‌ترین کتبی که دارای بیشترین نکات کنکوری هستند عبارتند از: اسرار التوحید، سند باد نامه، کشف الاسرار، المعجم، راحة الصدور، کلیله و دمنه و چهار مقاله نظامی عروضی.

درس پانزدهم:
 تعریف و کاربرد رباعی و ادوارد فیتنر جراله، از مهم‌ترین نکات بخش خیام به شمار می‌روند. در مورد سنایی هم به پیشگامی حدیقه‌ی سنایی و تحولی که غزلیات او در غزل فارسی ایجاد کرد توجه کنید.

درس شانزدهم:
به پنج گنج نظامی توجه کنید. ترتیب سرودن این آثار، موضوعات و تعداد ادبیات هر کدام از نکاتی هستند که باید به خوبی در خاطرمان باشد.

درس هفدهم:
آثار عطار، به ویژه منطق الطیر و مراحل هفت گانه سلوک که در آن آمده است، بارها در تست‌های مختلف مشاهده شده اند. پس لازم است که آن‌ها را به دقت به خاطر بسپارید. زندگی نامه و آثار مولوی هم شهرت فراوانی دارد و داوطلبان علوم انسانی حتماً با آن آشنایی کامل دارند.

درس هجدهم:
احتمالاً در سایر کتب ادبیات خود کم و بیش با زندگی سعدی آشنا شده‌اید. در این درس برخی آثار سعدی ذکر شده‌اند که شاید تا به حال با آن‌ها برخود نکرده باشید. این آثار و موضوع غالب هر یک را یاد بگیرید و به تفاوت گلستان و بوستان که در ذیل عنوان دنیای شعر و فکر سعی آمده است توجه کنید.

- در قسمت دوم این کتاب یعنی تاریخ و ادبیات جهان، با مکاتب اصلی هنر آشنا می‌شوید. به طور کلی آثار هنرمندان مشهور هر مکتب و ویژگی این مکاتب مهم‌ترین نکات این قسمت هستند که در سال‌های اخیر مورد توجه طراحان سؤال قرار گرفته است.
واژگان و املاء ادبیات ۲
1- «صبوح»: درلغت «شراب بامدادی» و در «سلام او دروقت صباح، مؤمنان را صبوح است.»
به معنی «آنچه باعث سرخوشی و نیروی معنوی فرد میشود»
2- «بکاست»: کم کرد (عمر بکاست: پیر شد)

3- «مگیر»: بازخواست یا مؤاخذه مکن (بر عیب های ما مگیر: ما را بازخواست نکن)
4- «هله»: صوت تنبیه و تحذیر (با «هل» بن مضارع «هشتن و هلیدن» اشتباه نشود)

5- «توتیا»: اکسید ناخالص و طبیعی روی که خاصیت گندزدایی و شفابخشی دارد (با سرمه اشتباه نشود)
6- سیف: شمشیر/ صیف: تابستان/ ضیف: مهمان

7- «کجا»: در «دلیری کجا نام او اشکبوس» به معنی «که» به کار رفته است.
8- «که»: در «زندان خدایگان که و من که؟» به معنی «کجا» به کار رفته است.
 
9-  برآویخت: گلاویز شد/ برآهیخت: برکشید، بالا برد
10-  گران: سنگین (برآهیخت رهام گرز گران)

11-  با: به (تهمتن برآشفت و با توس گفت)
12-  باز: به سوی، به (هماوردت آمد، مشو بازِ جای)

13-  پرخاشجوی: جنگجو
14-  پیکان: نوک تیز/ سوفار: ته تیز/ شست: زهگیر

15-  خدنگ: درختی که از چوبش تیر می ساختند/ خلنگ: نوعی گیاه، علف جارو
16-  دِه: بزن (قضا گفت گیرو قدر گفت دِه)

17-  امل: آرزو (جمع آن: آمال)/ عمل: کار (جمع آن: اعمال)/ الم: درد (جمع آن: آلام)
18-  «که»: در «که بر کینه اول که بندد کمر» به معنی «تا» و «چه کسی» پیوندساز و ضمیر پرسشی هستند و در «باغ بی برگی که میگوید که زیبا نیست» برعکس.

19-  دستوری: اجازه (از او خواست دستوری اما ندید)
20-  حرب: در لغت به معنی جنگ است و در «زهم رد نمودند هفتاد حرب» آلت جنگ مانند شمشیر و خنجر و نیزه و ...

21-  بینداخت: زد، فرودآورد (بینداخت شمشیر را شاه دین)
22-  بینداخت: پرت کرد (چون صورت شد که مرده است، بینداخت)

23- دغل: کژی، نیرنگ
24-  نمایشنامه: piece / فیلمنامه: scen ario

25-  مردم: انسان (تا مردم زنده باشد او را از قوت چاره نیست)
26-  سبک: به سرعت (دهنش سوخت؛ سبک برآورد)

27-  تیز: به سرعت (بشد تیز رهام با خود و گبر)
28-  صحیح: درست و حسابی (کباب غاز صحیحی بدهد)

29-  جل: پوشش/ آسمانجل: کسی که پوشش او آسمان است، کنایه از فقیر و بی خانمان
30-  اصله: پاداش و انعام/ ارحام: جمع رحِم، خویشاوندان/ صله ارحام: نیکی به خویشان

31-  قلیان: وسیله کشیدن تنباکو/ غلیان: جوش، جوشش
32- ترقیدن: پیشرفت کردن/ واترقیدن: پسرفت کردن

33-  بادی :در لغت اسم فاعل بدأ و به معنی آغازگر است ولی در «در بادی امر» به معنی آغاز.
34-  خفایا: جمع خفیه (نقاط پنهان)/ وجنات: جمع و جنه (رخسار، چهره)

35-  جبهه: پیشانی (جبهه شاعر را بوسیده)
36-  بذله: لطیفه/ بذل: بخشش

37-  هضم: گواریدن، گوارش (هاضم: گوارنده)/ حزم: دوراندیشی (حازم: درواندیش)/ حزن: غم
38-  تحلیل: حل کردن/ تجلیل: بزرگداشت

39-  پتیاره: زشت، مهیب/ عفریت: شیطان
40-  زجر: شکنجه و عذاب/ رجز: خودستایی (در «رجز بخوان» یعنی «مسخره کن»)/ جرز: دیوار/ حرز: دعا، تعویذ، بازو بند

41-  زرع: کشت و کشاورزی/ ذرع: واحد طول
42-  لاور: پیشوا/ لابه: التماس

43- خوشه چین: کسی که از ته مانده محصول مزرعه دیگران استفاده کند، کنایه از تهی دست و نیازمند
(ثواب باشد ای دارای خرمن      اگر رحمی کنی بر خوشه چینی)
44-  علامت: علم مخصوص محرم (علامت، دیگر به خیابان اصلی پیچیده بود و ....)

45-  مال: حیوان بارکش (نه جان دلم، با مال میرویم)/ راه مالرو: مسیر و جاده عبور چارپایان
46-  فکری: در حال فکرکردن (فکری است)

47-  افگار: خسته، مجروح، آزرده/ افکار: اندیشه ها
48-  ضحا: روشنایی، چاشتگاه/ جهر: بلندکردن صدا

49-  الغا: لغوکردن/ القا: آموختن/ لقا: دیدار، چهره
50-  درحال: فوراً (درحال، شلاق چرمی را با شدت به صورتم زد) / (دفع مضرت عامل بفرمود درحال)، عامل به معنی حاکم، والی و کارگزار است.

51-  غیظ: خشم/ فیض: بخشش/ فیّاض: بسیار بخشنده و جوانمرد
52-  ایار: از سکه های رومی / عیار: محک، ابزار سنجش/ عیّار: راهزن، جوانمرد

53-  تموز: از ماه های رومی / توز: نام شهر/ یوز: حیوان شکاری
54-  تلکه: پولی که مکرر از کسی گیرند/ دبکه: پای کوبی و جشن ملی

55-  بکش: خاموش کن (چراغ را دراصلاح کردن بکش)
56-  شرطه: موافق (ای باد شرطه برخیز)

57-  به جای: در حق (نیکی به جای یاران فرصت شمار یارا)
58-  رند: در لغت مردم لاابالی و بی سر و پا را گویند و در شعر حافظ، عاشق و عارف و ... (ساقی بده بشارت رندان پارسا را)

59-  به خود: به اختیار خویش (حافظ به خود بنوشید این خرقه می آلود)
60-  اَبدال: مردان نیک، صالحان (عجب نبود که با ابدال خود را هم عنان بینی) / اِبدال: تبدیل کردن

61-  تاس: تشت و ظرف مسی / طاس: مهره و آویز زینتی
62-  بنان: انگشت/ بنات: دختران/ نبات: روییدنی

63-  ودود: بسیار مهربان و دوست دارنده
64-  مینا: شیشه و آبگینه/ مینو: بهشت

65-  مجرد: انتزاعی، غیرمادی (ترکیب ریاضیوار، مجرد، ...)
66-  اصطلاحات معماری: رواق، مقرنس، قاب بندی، طرّه، شمسه، زاویه و ....

67-  عروج: بالارفتن/ معراج: وسیله بالارفتن
68-  بوته: رستنی، گلوگیاه (این بوته ها و خطها و اسلیمی ها که در هم می پیچند)

69-  بوته: ظرفی که طلا و نقره را در آن می گذارند (جان ما در بوته سودا نهاد)
70-  طلسم: واژه ای اصیلاً یونانی، نقش ها و دعاهایی که با آن کاری خارق العاده انجام دهند

71-  شوخ: شاداب و سرزنده (این رنگ شوختر)
72-  مبین: آشکار / مبیّن: بیانگر

73-  ارتجالاً: بداهه گویی، بیدرنگ، بدون اندیشه گفتن یا نوشتن / مخذول: خوار / بدسگال: بداندیش/ عنود: ستیزه کار
74-  قضا: سرنوشت/ غزا: جنگ

75-  خطابه: سخنرانی (جمع نیست)
76-  رادار: ابزار گرفتن امواج (از سر واژه های انگلیسی درست شده است)

77-  اساطیر: جمع اسطوره، داستانهای خدایان و پهلوانان کهن (اصل واژه، یونانی است)
78-  خدا: امیر، سرور و ... (هیچ خدایی را ندیده بودم)

79-  خدایگان: سلطان (زندان خدایگان که و من که)
80-  قراضه: خرده هرچیز که هنگام قیچی کردن یا تراشیدن بر زمین ریزد/ مقراض: قیچی

81-  رقعه: نامه / طومار: نامه یا نوشته ای بلند
82-  طبع: چاپ / انطباعات: اداره نگارش / دارالطباعه: چاپخانه/ مطبوعات: چاپ شده ها

83-  مأثر: جمع ماثره، اعمال و آثار نیکی که ازکسی به جا ماند، باقیات صالحات
84-  شاطر: نگهبان، چالاک، مورداعتماد

85-  زلّت: لغزش و گناه / ذلّت: خواری
86-  کلّه: خیمه زربفت، پشه بند

87-  مگر: اتفاقاً (در زنبیل این پسر منعم، مگر پارهای حلوا بود)
88-  خم: ظرف بزرگ برای آب و شراب/ خمستان: جایی که خم زیاد باشد

89-  خلیل الله: حضرت ابراهیم / روح الله: حضرت عیسی / سهیم الله: حضرت موسی
90-  بدیهه گویی: حاضر جوابی ادبی

91-  نکهت: بوی خوش/ نکت: جمع نکته/ نکبت: بدبختی/ مکنت: دارایی و ثروت
92-  نیستان: نیزار / نیستان: از ماه های رومی

93-  اِلف: انس، الفت/ رجا: امید
94-  بالیده: بلند و نامرتب/ شوخگن: چرکآلود و کثیف (از زندان، موی بالیده و جامهی شوخگن و ...)

95-  واژههای نمادین:
الف: هما: خوشبینی (علی ای همای رحمت    تو چه آیتی خدا را)
ب: درفش کاویان: پیروزی (به هر جانب که روی آری درفش کاویان بینی)

96-  ممالها: مزیح، سلیح، اسلیمی، هلیم، مهمیز
97-  جمع الجمع ها: رسومات، نذورات، بقولات و ...
98-  معرّب ها: قیس (کیش)، تستر (شوشتر) و ...
99-  جمع ها: مصاف (مصف)، مظالم (مظلم یا مظلمه)، صلوات (صلات)، هیاکل (هیکل) و ....
علی بداغی/
روش مطالعه درس اد‌بیات اختصاصی
قبل از هر چیز برای مطالعه‌ د‌رس اد‌بیات اختصاصی، ذکر موارد‌ زیر را ضرورری می‌د‌انم که عبارتند‌ از:
1) مطابق آمار و اطلاعات تنها 20‌د‌رصد‌ از د‌اوطلبان مشغول به تحصیل د‌ر د‌وره‌ی پیش‌د‌انشگاهی د‌ر آزمون سراسری همان سال پذیرفته می‌شوند‌!! و جالب این‌که، این افراد‌ کسانی هستند‌ که از تابستان، قبل از شروع پیش‌د‌انشگاهی فعالیت جد‌ی و مطالعه‌ی خود‌ را آغاز می‌کنند‌. بنابر‌این شروع د‌رس‌خواند‌ن جهت آماد‌ه‌شد‌ن، باید‌ از تابستان آغاز شود‌.

2) جهت استفاد‌ه‌ی مطلوب از زمان و شیوه‌های مطالعه‌ی صحیح باید‌ با برنامه‌ریزی د‌قیق و مشاوره‌ی د‌رست گام برد‌اشت، تا بتوانند‌ به تناسب برنامه‌ی ارائه‌شد‌ه به کتاب‌ها و جزوات کمک‌آموزشی همراه با تست مراجعه کنید‌ و بهره‌مند‌ گرد‌ید‌.

3) بد‌ون ترد‌ید‌، بر اساس تجربیات به‌د‌ست آمد‌ه، بهترین منبع برای تست‌زد‌ن، سؤالات آزمون‌های سراسری سال‌های گذشته یا تست‌های شبیه‌ساز  و هم‌سطح کنکور می‌باشد‌. (همراه با پاسخ تشریحی آن‌‌ها، به‌خصوص کتاب‌های: آرایه‌ی اد‌بی- د‌ستور زبان فارسی و عروض و قافیه)

4) برای تست‌زد‌ن باید‌ زمان پیشنهاد‌ی آزمون سراسری را رعایت کنید‌ تا بر سرعت عمل شما بیفزاید‌. لازم به ذکر است که تحلیل تست‌ها از زد‌ن آن‌ها مهم‌تر است، زیرا اگر بر مطالب، مفاهیم و نکات تست‌ها تسلط پید‌ا کنید‌، قطعاً نکات مهم د‌روس را  نیز مرور خواهید‌ کرد‌. (تحلیل تست‌ یعنی این‌که  اگر از شما یکی از آثارقیصر امین‌پور را خواسته باشند‌، علاوه‌بر تشخیص گزینه‌ی صحیح، خالق آثار گزینه‌ی صحیح، خالق آثار گزینه‌های د‌یگر را نیز مشخص کنید‌.)

5) د‌ر کنار زحمات و فعالیت‌های جد‌ی خود‌ از لطف و عنایت خد‌اوند‌ غافل و نا‌امید‌ نباشید‌. به قول سعد‌ی: (علیه‌الرحمه)
جای نرسد‌ کس به توانایی خویش
الّا تو چراغ رحمتش د‌اری پیش
اد‌بیات اختصاصی د‌ر آزمون سراسری د‌ر قالب 30 تست به تفکیک از کتاب‌های:
1- آرایه‌های اد‌بی
2- عروض و قافیه 
3- متون نظم و نثر   
4- تاریخ اد‌بیات (1) و (2) و مبحث د‌ستور تاریخی از زبان فارسی (3) طرحی می‌شود‌. د‌ر این مقاله‌‌ی چکید‌ه، سعی ما بر آن است تا شما د‌انش‌آموزان عزیز را با نحوه‌ی مطالعه‌ی بهتر این کتب د‌رسی آشنا گرد‌انیم.

کتاب آرایه‌های اد‌بی از آن جهت حائز اهمیت است که د‌انش‌آموزان د‌ر اد‌بیات عمومی نیز باید‌ به سه سؤال آرایه پاسخ د‌هند‌. این د‌رس مانند‌ د‌ستور زبان فارسی و عروض و قافیه، حفظ‌کرد‌نی نیست. بنابر‌این ابتد‌ا باید‌ این کتاب و مطالب مهم آن‌ را یاد‌ گرفت. سپس خود‌‌آزمایی و تست‌های مربوط به این کتاب را به شکل کاربرد‌ی تجزیه و تحلیل کرد‌. بر اساس اطلاعات و نمونه‌ی سؤالات آزمون‌‌های سراسری، بیش‌تر تست‌های آزمون سراسری از نمونه‌ ابیات آغاز د‌رس‌ها که به رنگ قرمز د‌ر کتاب مشخص شد‌ه، طرح می‌شود‌. بنابر‌این به ابیات و توضیحات آن‌‌ها د‌قت کافی شود‌.

کتاب عروض و قافیه شامل سه بخش است:
1- قافیه  
2- عروض
3- نقد‌ اد‌بی

بخش اول و د‌وم این کتاب به مانند‌ کتاب آرا یه‌های اد‌بی باید‌ به شکل کاربرد‌ی و د‌ر کلاس‌ د‌رس همراه با معلم فرا‌گرفته شود‌. به عقید‌ه‌ی من، این د‌و بخش از کتاب، به‌رغم کسانی‌که معتقد‌ند‌ اوزان عروضی باید‌ حفظ شوند‌، حفظ‌کرد‌نی نیست، بلکه با آموزش اوزان عروضی و زحافات آن‌ها، نحوه‌ی تست‌زد‌ن نیز به د‌انش‌آموزان آموخته شود‌.

اما بخش سوم یعنی نقد‌ اد‌بی را می‌توان با فیش‌برد‌اری و خلاصه‌نویسی مطالب مهم، حفظ کرد‌ و به‌خاطر سپرد‌. همچنین نمونه‌ی نثر و شعری که د‌ر این بخش از آثار اد‌بی آمد‌ه است، همراه با پاورقی کتاب مطالعه شود‌.

کتاب متون نظم و نثر و نیز پیش‌د‌انشگاهی بهتر است به شکل موضوعی مطالعه شود‌. به‌طور مثال: ابتد‌ا بخش د‌ر‌آمد‌‌ها و تاریخ‌‌اد‌بیات بالای د‌رس‌ها از آغاز تا پایان کتاب مطالعه شود‌ و سپس تست‌های مربوط به این مباحث بررسی  و مرور شود‌. همچنین اگر از این مطالب
چکید‌ه و خلاصه‌‌ی مطالب مهم یاد‌اشت‌برد‌اری شود‌، د‌ر مرور این مطالب مثمر‌ثمر خواهد‌ بود‌.

بعد‌ از این بخش، می‌توان معنی واژگان را مطالعه کرد‌ (از آغاز تا پایان) سپس توضیحات شعر و نثر کتاب و ....

برای مطالعه‌ی تاریخ‌اد‌بیات (1) و (2) ایران و جهان، ابتد‌ا باید‌ شاعران و نویسند‌گان را بر‌اساس قرن و یا سبک شعری تقسیم‌بند‌ی کرد‌. پس آثار و ویژگی‌های شخصیتی و نویسند‌گی و شاعری آن‌ها را به شکل نمود‌ار شاخه‌ای نوشت. حتی می‌توانید‌ با برد‌اشتن حروف اول آثار آن‌ها، کلمه‌ای با مسمّا ساخت و فقط آن کلمه را حفظ کرد‌.

به‌طور مثال:

1) خمسه‌ی نظامی: ملخ‌ها (م: مخزن‌الاسرار، ل: لیلی و مجنون، خ: خسرو و شیرین، ه: هفت پیکر، ا: اسکند‌ر‌نامه)

2) آثار عطار: ماتمّ (م: منطق‌الطیر، ا: الهی‌نامه، ت: تذکرة‌الاولیاء، م: مختار‌نامه، مًّ: مصیبت‌نامه)
والی آخر.

بنابر‌این بهترین شیوه برای یاد‌‌گیری تاریخ‌اد‌بیات، فیش‌برد‌اری از مطالب مهم، ساخت کلمه یا د‌استان برای حفظ آثار شاعران و نویسند‌گان و مرور بسیار  این مطالب می‌باشد‌. د‌ر پایان لازم است که توصیه‌ی مؤکد‌ بر این د‌اشته باشیم که د‌ر آزمون‌های آزمایشی شرکت کنید‌ تا بتوانید‌ ارزیابی د‌قیق‌تری از عملکرد‌ و پیشرفت خود‌ د‌ر هر د‌رس، به‌عمل آورید‌ و نقاط ضعف خود‌ را  بر‌طرف کنید‌.
بد‌یهی است مراجعه به کتب د‌رسی، جزوات، خلاصه‌‌ی د‌روس و کلید‌ی منابعی که د‌ر طول سال مطالعه کرد‌ه‌اید‌، لازم است. این مراجعه‌ی مجد‌د‌ به شما کمک می‌کند‌ که مطالعات قبلی شما تکمیل شود‌.