۱۰مشکل دوره ی نوجوانی

1) کشمکش بین استقلال و وابستگی:

با توجه به اینکه این دوره، حد فاصل دوران کودکی و بزرگسالی است، از دست دادن حمایت های بی قید و شرط والدین برای کسب احساس استقلال از یک طرف و لذت مورد حمایت و پشتیبانی آنها بودن و همانطور کودک ماندن و بدون زحمت و دردسر، همیشه مورد محبت قرار گرفتن از طرف دیگر، در نوجوان کشمکش درونی ایجاد می کند و جنگ روانی عمیقی در ذهن او به وجود می آورد.
بعضاً خانواده و مدرسه و جامعه نیز از او توقعات متناقض دارند، گاهی او را به چشم یک کودک نگاه کرده و برخوردی تحقیرآمیز دارند و گاهی هم توقعات از او بیش از حد توان اوست و به چشم بزرگسالان به او می نگرند که این خود به کشمکش های درونی نوجوان دامن زده و او را با مشکل روبرو می سازد.

۲) طغیان علیه مراجع قدرت:

نوجوان برای کسب استقلال علیه همه ی مراجع قدرت من جمله والدین و کادر مدرسه طغیان می کند.
گاهی اوقات رفتارهایی علیه آنها از خود نشان می دهد، درگیری هایی ایجاد می نماید و به اعمالی دست می زند که روابط او را با آنها و سایر مراجع قدرت به شدت تیره می کند، مثلاً بگومگو می کند، بحث و مجادله ی طولانی انجام می دهد، بر خلاف خواسته ی والدین دیر به خانه می آید، از انجام تکالیف درسی خودداری می کند، سیگار می کشد و حتی ممکن است دست به اعمال بزهکارانه هم بزند.
این مورد در خانواده های با محدودیت زیاد و یا مدارسی که مقررات سخت و خشک را بدون نظرخواهی و مشورت با نوجوان اجرا می کنند از شدت بالاتری برخوردار است.

۳) هویّت فردی :

یکی دیگر از مشکلات مهمی که نوجوان با آن روبرو می شود مساله ی تشکیل «هویت فردی» اوست. بدان معنی که سوال های متعددی درباره ی مفهوم زندگی، نقش او در این زندگی، مفهوم مرگ و زندگی پس از مرگ و بطور کلی سوال هایی نظیر، من کیستم؟ و به کجا می روم؟ ذهن او را به خود مشغول می نماید که باید به آنها پاسخ دهد.
احساس هویت شخصی در نوجوانان کم کم براساس همانند سازی های مختلف گذشته ی آنها تکوین می یابد. با ورود به دوره ی نوجوانی ارزش های گروه همسالان و همچنین ارزیابی های معلمان و سایر بزرگسالان نیز مطرح است و هر اندازه ارزش هایی که از طرف دوستان و همسالان ابراز می شود با ارزش های والدین و معلمان هم خوانی بیشتری داشته باشد به همان نسبت کار هویت یابی نوجوان آسان تر پیش می رود.

۴) چگونگی ارضاء نیازهای جدید (ج ن س ی)

رشد و نمو غدد داخلی و ترشحات هورمون های ج ن س ی به نوجوان امکان برقراری روابط ج ن س ی را می دهد و انگیزه و کشش ج ن س ینسبت به غیر هم جنس در او ایجاد می گردد و از طرفی نخستین برخورد نوجوان با جنس مخالف اغلب با ترس و پریشانی خاطر همراه است. جوان تازه بالغ جدید تمایلات قوی و نامعلومی را احساس می کند که او را از جلدش خارج کرده و بسوی جنس مخالف می کشاند. جهش های شدید محبت، عقب نشینی های توضیح ناپذیر و حرکات بدون دلیلی که او را آشفته می سازد.
نوجوان می خواهد این همه انرژی را که به وجود آمده و موجب هیجان او شده است را در جایی آزمایش نماید، اما در عین حال نگران عواقب آن است. او بیداری و رشد تمایلات ج ن س ی را دارد ولی هدف ندارد و چون غریزه ی ج ن س ی کاملاً زیرزمینی است، جهت یابی آن با کور مالی انجام می شود و در افراد محجوب و کمرو نوعی اضطراب و گیجی ایجاد می کند. در جوامعی که آموزش ارضاء صحیح غریزه ی ج ن س ی و راه های کنترل آن برای نوجوان آموزش داده نمی شود، این مشکل مضاعف است و در این جاست که متاسفانه لغزش و سقوط در پرتگاه در کمین است.

۵ ) عدم کنترل بر رفتار و هیجانات ناشی از تغییرات جسمی و روانی دوران بلوغ:

به دلیل رشد سریع جسمی و تغییرات مشهود در اندام های بدن نوجوان در دوران بلوغ بعضی از رفتارهای هیجانی و عدم کنترل او طبیعی است. مثلاً جلو آمدن سرنوجوان به دلیل احساس بلندتر شدن گردنش، بزرگ شدن بینی و یا عدم کنترل در دست هایش برای جابجایی خصوصاً اشیاء ظریف از طرفی و عدم آگاهی و آموزش صحیح او در مقابله با این مسایل از طرف دیگر او را از نظر روحی تحت تاثیر قرار داده به طوری که در خود احساس بی کفایتی و حقارت می نماید که همین امر موجبات اضطراب را در وی فراهم می آورد.

۶) ترس از آینده:

با پیدایش نیازهای جدید در نوجوان و کشش به سوی ارضای نیازهای آنی و مقطعی، آینده را در ذهن نوجوان مبهم و دور از دسترس تصویر می نماید به طوری که حتی چگونگی تامین اقتصادی و تشکیل خانواده برای خود در آینده و ازدواج و تحصیلات عالی را قله هایی دور از دسترس می پندارد که دستیابی به آنها برای او بسیار دشوار و در بسیاری از موارد از محالات است که البته نقائص تربیتی و آموزشی در درون خانواده، مدرسه و جامعه و محرومیت های شدید مالی خانواده به شدت و عمق این مشکل نیز می افزاید.

۷) دغدغه اقتصادی:

یکی از مهمترین مشکلات نوجوانی این است که فرد قبل از اینکه به بلوغ اقتصادی برسد به بلوغ جنسی رسیده است و از طرفی چون به دنبال استقلال و کسب هویت جدید برای خود نیز می باشد همیشه به فکر دستیابی زودتربه منافع اقتصادی است و در این ارتباط می بینیم نوجوانانی را که مدرسه و تحصیل را رها کرده و به دنبال شغل و کسب درآمد می باشند و این خصوصاً در جوامعی که ارزش های انسانی و معنوی جای خود را به ارزش های مادی داده و شخصیت افراد برحسب درآمد و پول آنها مورد ارزیابی قرار می گیرد بسیار مشهودتر است و در این ارتباط اوضاع و احوال اقتصادی- اجتماعی و بی ثباتی جامعه، جنگ، بیکاری، کمبود امکانات و فقر مالی خانواده از عوامل تشدید کننده ی مشکل محسوب می شوند.

۸) تعارض بین خواسته های والدین و گروه همسالان:

در این دوران، نوجوان تحت تأثیر گروه همسالان می باشد و والدین را مرتبط به نسل گذشته می داند که نیازها و خواسته های عصر حاضر او را درک نمی کنند. لذا نوجوان خود را در این میان کاملاً گیج احساس می کند چون حاضر نیست که محبت والدین را هم از دست بدهد. در چنین مواقعی نوجوانان بعضاً همانند هنرپیشه ها نقش بازی می کنند تا از مقبولیت والدین و گروه همسالان، هر دو برخوردار شوند.

۹) ترس و اضطراب:

ناتوانی در سازگاری با موقعیت های جدید موجب تشدید ترس و اضطراب در نوجوان می شود مانند: ترس از عدم موفقیت در امتحان یا مورد سرزنش قرار گرفتن در خانه و مدرسه، ترس از پذیرش مسئولیت و ارتباط با جنس مخالف یا مورد پذیرش دوستان واقع نشدن.

۱۰) به هم ریختگی ارتباط با دیگران:

فشارهای روانی، عاطفی و اجتماعی در این دوران موجب می شود که نوجوان با خودش، با خانواده اش، با دوستانش و بطور کلی با همه رابطه اش بهم می خورد و احساس کوچک شمردن خود و حقارت می کند و حالت عصبی در او افزایش می یابد.