چه چیز هایی در ضریب هوشی فرزند تان تاثیرگذار است

تلاش همه پدر و مادرها این است که فرزندشان را سالم و تندرست بزرگ کنند. چگونگی رشد و پرورش کودکان در دوره های اول زندگیشان از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است و والدین باید بدانند که این دوره به طور قطع در آینده روی قدرت فکری و ذهنی آنها تاثیر بسزایی می گذارد. در اینجا با خانم نسیم رضوی، کارشناس ارشد رشته روان شناسی همراه می شویم تا در مورد مسایل موثر در رشد ذهنی کودکان اطلاعات کامل تری را در اختیار مان قرار دهند.

● هوش ارثی است

هوش انسان تابع وراثت و محیط زندگی او است. اگر به ضریب هوشی والدین و کودکان توجه کنید، می بینید که رابطه مستقیمی با هم دارند. به علاوه خصوصیات ارثی ما بسته به محیط اطراف و شرایط زندگیمان شدت و ضعیف پیدا می کند. یک خانواده حمایت کننده و پرمحبت باعث افزایش رشد هوشی کودکان خود می شود به این دلیل که این خانواده رشد کودکش را در تمام ابعاد زیر نظر دارد و با ساختن محیطی گرم و آرام، شرایط را برای تقویت قوه ذهنی او آماده می کند. تحقیقات نشان داده افرادی که در مراکز کودکان بی سرپرست نگهداری می شوند از ضریب هوشی پایین تری برخوردار هستند.

● رشد هوشی و دوره نوزادی

درست است که رشد هوشی انسان از دوره نوزادی آغاز می شود اما این مساله مهم را نیز نباید از خاطر برد که تغذیه مادر در دوره بارداری در این مساله تاثیرگذار است. پس اولین نکته ای که مادران باید به آن توجه داشته باشند تغذیه مناسب در دوره بارداری است. تغذیه ناکافی و نامناسب باعث توقف رشد سلول های مغزی در نوزاد می شود. مادران باید زیرنظر پزشک و در صورت توصیه او، از دارو و ویتامین ها استفاده کنند و مصرف آنها نباید به صورت خودسرانه انجام گیرد. مواد غذایی که حاوی امگا ۳ هستند برای رشد هوشی کودکان بسیار حایز اهمیت اند. نوزاد بعد از تولد باید تحت مراقبت های حساس و ابراز عشق و محبت مادر خود قرار گیرد. در این دوره تغذیه خود نوزاد نیز مهم است و مادران باید تا جایی که می توانند از شیر خود به کودک شان بدهند. ایجاد آرامش و گوش به زنگی به خواسته های نوزاد باعث رشد عاطفی و هوشی او شده و غفلت از تمامی این موارد منجر به جلوگیری از رشد هوشی کودک می شود.

● دوره حسی حرکتی یعنی چه؟

در دوره یک سالگی کودکان میل دارند خودپیروی داشته باشند یعنی سعی کنند تا محیط اطراف شان را بشناسند. مثلا دوست دارند کارهایشان را خودشان انجام دهند یا اسباب بازی هایشان را جمع کنند. لباس شان را خودشان انتخاب کنند و غیره. در نتیجه نباید در حق انتخاب شان احساس اجبار کنند و هر چقدر بزرگ تر می شوند این حق انتخاب به نسبت گسترده تر می شود. دو سال اول زندگی کودک را دوره حسی حرکتی می نامند. در واقع کودک قبل از صحبت در پی آزادی حرکت است. در مواردی دیده می شود که کودک در این دوره دوست دارد به همه چیز دست بزند و امتحان کند ولی پدر و مادر اجازه نمی دهند و سعی می کنند از این کار او جلوگیری کنند. چنین کاری منتهی به کاهش رشد ذهنی کودک می شود. بنابراین توصیه می کنیم تا در سال اول زندگی کودکان محیطی امن برایشان تهیه شود تا آنها آزادانه حرکت و حس کنجکاوی خود را ارضا کنند. با بزرگ تر شدن کودک، حس کنجکاوی او نیز افزایش پیدا می کند و اگر والدین او را تشویق کنند، موجب رشد خلاقیت وی می شود و احساس کفایت به وجود می آید.

● بازی های فکری را فراموش نکنید!

خواندن کتاب داستان، بازی های علمی و فکری و کارهای دستی مثل نقاشی، کاردستی و... در رشد هوش کودک موثر است. در حقیقت بازی ها نقش حیاتی در شکل گیری شخصیت کودک و هوش فکری او دارند. در مورد برخی بازی های کودکان می توان گفت که پدیده خودجوش نامیده می شوند؛ چرا که نیازی نیست تا به کودک تان بفهمانید که چطور بازی کند. او خودش به طور طبیعی بازی می کند. بهتر است تا کودک در محیطی که کودکان دیگر هم حضور دارند مخصوصا در مهدکودک بازی کند؛ این مساله باعث رشد اجتماعی و هوشی وی می شود.

● با تغذیه مناسب سلامتی کودک تان را تضمین کنید

سوءتغذیه هم در دوره بارداری و هم در دوره کودکی باعث مشکلات یادگیری کودک در مراحل بعدی زندگی اش می شود. شما می توانید با در نظر گرفتن تغذیه کافی و خوب، رشد هوشی فرزندتان را افزایش دهید. تغذیه مناسب برای هوش، شامل تمام مواد غذایی کامل نظیر ویتامین، مواد معدنی، پروتیین و کربوهیدرات هاست. تغذیه خوب در دوره نوزادی به همراه تحریک ذهنی کودک در دوران پیش دبستان روی میزان هوش کودکان تاثیر بسیاری دارد. علاوه بر این، فعالیت های بدنی مثل ورزش های مناسب که البته باید به صورت هوازی باشد تا عضلانی، موجب افزایش قدرت ذهنی کودک می شود. کودک شما می تواند از یک رشته ورزشی مثل شنا یا ژیمناستیک برای انجام فعالیت های بدنی شروع کند که البته بیشتر برای کودکان در مرحله پیش دبستانی مناسب است.

● ذهن کودک تان را به چالش بکشید

شما می توانید برای آگاهی پیدا کردن از نحوه فکر کردن کودک خود از او سوال بپرسید. پدر و مادر یا مربی مهدکودک باید سوالاتی را طرح کنند که خیلی هم راحت و آسان نباشد. به این ترتیب می توانید ببینید که کودک تان چگونه آن سوال را استدلال می کند و به دنبال جوابی برای آن می گردد. در واقع شما با طرح سوال می فهمید که او در چه مرحله رشدی قرار دارد. از کودک تان بخواهید تا داستان بسازد و وارد جزییات شود و همچنین برای داستانش دنبال انتها بگردد. آموختن زبان های خارجی زیر شش سال نیز باعث افزایش رشد زبانی و هوشی کودکان می شود. بازی با لگو هوش فضایی کودک مثل جهت یابی را در او قوی می کند.

● چند نکته مهم در رشد هوشی کودک

این بسیار مهم است که برای افزایش ضریب هوشی فرزندتان حداقل روزی ۱۰ دقیقه با او بازی کنید. آموزش موسیقی باعث رشد ضریب هوشی و خلاقیت در کودکان می شود.

مادران فراموش نکنند تا از ابتدای دوره بارداری واکسن های ضروری را بزنند و با دوز مناسب از آنها استفاده کنند؛ چرا که میزان بالای چنین واکسن هایی منجر به تخریب هوش کودک می شود.

مادران سعی کنند در دوره بارداری از ماده ای به نام DHA که شبیه امگا۳ است، استفاده کنند. به دلیل اینکه مصرف این ماده، رشد هوشی کودک را افزایش می دهد.

ویتامین های C و B برای دانش آموزان و مولتی ویتامین برای نوجوانان ضریب هوشی آنها را بالا می برد.

توصیه می شود از مصرف غذاهای کنسروی و ظروف پلاستیکی مخصوصا برای پسربچه ها اجتناب شود.

خواب کامل و مناسب در کودکان موجب ترمیم سلول های مغزی که در دوره خواب آنها انجام می شود، بسیار مهم و ضروری است و کودکان حتما باید الگوی خواب مناسب را رعایت کنند.

نسیم رضوی
کارشناس ارشد روان شناسی