چه چیزی انشا را نچسب کرده؟

این نویسنده و معلم پیشکسوت درباره اهمیت درس انشا گفت: اهمیت این زنگ چیزی نیست که درباره آن حرف بزنیم، زیرا بسیار بدیهی است. این مساله، مساله ای است که به زبان فارسی برمی گردد. زبان فارسی زبان رسمی ماست و پیشینه ادبی ما به این زبان بازمی گردد و در طول تاریخ کشور ما حول این زبان مجموع شده و کلیت خود را حفظ کرده است.

او ادامه داد: از سوی دیگر ما در این زمینه مشکل اساسی داریم؛ اکثر دانشجویان ما از نوشتن یک متن ساده ناتوان هستند و این نشان می دهد روی نوشتن کار نشده است. چیزی که من با توجه به سابقه چندین ساله تدریسم می دانم این است که انشا درس بسیار مهمی است و ما متاسفانه معلم انشا نداریم. در دبستان معلمی که درس های دیگر را هم تدریس می کند انشا را هم درس می دهم و این اصلا مهم نیست که او چقدر کتاب خوانده و چقدر به زبان فارسی مسلط است.

این نویسنده اظهار کرد: موضوع دیگر این است که انشا همیشه با کتاب خوانی عجین است. بچه هایی که کتاب های غیردرسی نمی خوانند، در زمینه انشا نوشتن هم با مشکل مواجه هستند. همچنین کتاب های ادبیات در دبیرستان و راهنمایی خشک و بی روح است و این گونه نیست که بتواند نیاز دانش آموزان به خواندن متون ادبی را پاسخ بگوید.

غفارزادگان همچنین گفت: موضوعاتی هم که در کلاس انشا ارائه می شود، موضوعاتی کلیشه یی و بیهوده است، موضوعاتی که پدران ما هم درباره آن نوشته اند و همین سبب می شود که انشا درس دلچسبی برای بچه ها نباشد. اما همیشه کلاسِ معلم هایی که خودشان اهل کتاب هستند و نوشتن می دانند، با شور و شوق برگزار می شود و بچه ها به این کلاس ها علاقه بسیار زیادی دارند و خیلی هم در نوشتن پیشرفت می کنند. کلاس های خود من همین طور بود، من در کلاس یک جلسه کتاب می خواندم و یک جلسه از بچه ها می خواستم بنویسند. سعی می کردم از آن ها بخواهم درمورد موضوعاتی بنویسند که کلیشه یی نباشد و موضوعاتی را بیش تر پیشنهاد می دادم که بچه ها بتوانند از طریق آن ها خودشان را بیان کنند.

او در ادامه درباره آموزش نوشتن در دوران تحصیل خودش گفت: زمانی که ما درس می خواندیم کتابی بود به نام «آیین نگارش». این کتاب بسیار خوب تدوین شده بود، گروه مؤلفانش هم شاعران و نویسندگان بنامی بودند. معلم این کلاس هم معلم خیلی خوبی بود و من نویسنده شدنم را مدیون این معلم و این کتاب می دانم. کتاب بیش تر تمرینی بود و از ما می خواست که مکانی را توصیف کنیم و یا درباره موضوع خاصی بنویسیم. تمرین های کتاب شامل خلاصه نویسی کتاب های دیگر هم می شد.

او سپس درباره تدوین کتاب برای کلاس انشا گفت: کتابی که قرار باشد در کلاس انشا تدریس شود، باید بیش تر تمرینی باشد و کتابِ آزادی باشد که فن نوشتن را به دانش آموزان بیاموزد تا آن ها بتوانند به آسانی بنویسند. زیرا نوشتن و بیان کردن خود سبب می شود از بسیاری از مشکلات ذهنی جلوگیری شود. اما امروز ارتباط بچه های ما با زبان سخت است، زیرا ما هرگز زبان را به گونه ای ارائه نداد ه ایم که خواندنی و شیرین باشد.

داوود غفارزادگان افزود: کتاب تعلیمات دینی هم در زمان ما کتاب موفقی بود، چون شهید بهشتی و دکتر باهنر مولف آن بودند، اما بعد از آن کتاب های دینی دیگر آن جذابیت و تاثیرگذاری را نداشتند، چون کسانی آنها را می نوشتند که نه زبان دین و نه زبان کودک و نه زبان تالیف را می شناختند.

این معلم باسابقه همچنین خاطرنشان کرد: برای حل این مشکل باید مشکلات زیرساختی را برطرف کرد. در نظام آموزشی که ساعت مطالعه وجود ندارد و علاقه ای به کتابخانه نیست و هیچ گاه از نویسندگان در مدارس دعوت به عمل نمی آید چیزی تغییر نمی کند. در کشورهای پیشرفته دانش آموزان کتاب های خلاق و آزادی دارند که چهار پنج سال با آن هاست و پر از داستان های کلاسیک و فولکلور که آن ها را با ادبیات خلاق آشنا می کند. اما نه کتاب های ادبیات ما خلاق است و نه تدریس آن ها به گونه ای خلاق است و تنها بچه ها را خسته می کند.

او در ادامه پیشنهاد کرد: به نظر من در چنین شرایطی که آموزش و پرورش توجه چندانی به مطالعه ندارد خانواده ها باید خودشان آستین همت را بالا بزنند و به کتاب خوانی خودشان و فرزندان شان توجه کنند و این نیاز را در خانواده خود برطرف کنند.