تالیف کتاب تفکر و پژوهش با محور پیشگیری از آسیب ها برای پایه هشتم

حجت الاسلام محی الدین بهرام محمدیان در نشست خبری که به منظور تبیین اندیشه های شهید بهشتی در آستانه سالروز گرامیداشت شهدای هفتم تیر امروز برگزار شد، گفت: باید نسل اول انقلاب با نسل چهارم ارتباط تنگاتنگی داشته باشد.

وی افزود: باید کتاب های قدیم و جدید التالیف مورد بررسی قرار بگیرند تا مشخص شود تا چه اندازه به این مباحث به شکل سازمان یافته پرداخته ایم و همچنین درس هایی که جنبه نوستالژیک دارند از کتاب های درسی دهه 60 و 70 استخراج و به شکل یک مجموعه دربیاوریم.

محمدیان ادامه داد: همچنین به گروه معارف ماموریت داده ایم تا در کتب تعلیمات دینی، شخصیت فکری و تئوری پردازی های شهید بهشتی را با بازنگری در کتاب های درسی وارد کند. یکی از وظایف مراقبت از افکار واندیشه های دانش آموزان مان است تا از انقطاع بین نسلی جلوگیری کنیم. دانش آموزان باید فرزندان زمان خود باشند اما از ریشه هایشان جدا نشوند.

وی افزود: متناسب سازی اندیشه های شهید بهشتی و شهید مطهری در قالب کتب مختلف، داستان، فیلم و غیره اتفاق خواهد افتاد.
 

رییس سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی با بیان اینکه اندیشه شهید بهشتی و شهید مطهری در لابه لای کتب درسی ما جاری و ساری است اظهار کرد: در برخی موارد به شکل مستقیم به ابعاد شخصیتی این بزرگان پرداخته ایم اما در برخی کتب نیز به جریان فکری آن ها اشاره شده است. لازم است این نوع جریان فکری که انقلاب با آن شکل گرفته برای جلوگیری از انقطاع این خط فکری همواره متناسب با نیازهای امروز به روزرسانی شود.
 

وی در پاسخ به پرسش خبرنگاری پیرامون درخواست های متعدد دستگاه های مختلف برای ورود مفاهیم گوناگون به کتب درسی برای فرهنگ سازی اظهار کرد: کتب درسی صفحه نیازمندی های روزنامه یا تابلو اعلانات نیستند که هر کسی هر چیزی را بر روی آن نصب کند. کتاب درسی به مثابه فرهنگ هر ملت است و باید مباحث علمی، فرهنگی و اعتقادی در آن لحاظ شود.

رییس سازمان پژوهش وبرنامه ریزی آموزشی با بیان اینکه درخواست های بسیاری به ما برای ورود مفاهیم مختلف به کتاب های درسی ارائه می شود اما درباره آن گشاده دست عمل نمی کنیم عنوان کرد: در سال های گذشته حدود 250 درخواست از مراجع عمومی به ما رسیده که اگر بخواهیم برای هر کدام هم یک صفحه بنویسیم باید یک کتاب 250 صفحه ای تالیف کنیم.

معاون وزیر آموزش و پرورش با بیان اینکه بر این اساس هر مفهومی را که دستیابی به مراحل حیات طیبه را نمایان گر باشد، برای ما پذیرفتنی است اظهار کرد: از سوی دیگر به دنبال ارتقای خلاقیت دانش آموزان و قدرت تفکر آن ها هستیم. ما نمی توانیم یک تابلو بنویسیم و بگوییم حل المسائل است.

وی تاکید کرد: علاوه بر این محتوای کتاب های درسی باید به شایستگی هایی برای فرد منجر شود. دانش در عالم بسیار است اما آیا همه آن ها منجر به شایستگی می شوند؟ از سوی دیگر باید این مسئله را در نظر گرفت که مدت حضور دانش آموز در مدرسه محدود است و نمی توان در این خصوص شتابزده عمل کرد.

محمدیان در ادامه با بیان اینکه محتوای کتب درسی باید با گروه سنی دانش آموزان نیز تناسب روان شناختی داشته باشد گفت: به عنوان مثال جلوگیری از رفتار پرخطر یا اعتیاد را نمی توانیم در مقطع ابتدایی مطرح کنیم. یا انواع عقود بیمه ای و مباحث کلان اقتصادی را نمی توانیم در کتب مقطع دبیرستان داشته باشیم. ما تنها می توانیم به گوشه ای از این موارد که جزو ضروریات هستند بپردازیم.
 

رییس سازمان پژوهش وبرنامه ریزی آموزشی در پاسخ به پرسش خبرنگاری درباره تفاهم نامه اخیر آموزش و پرورش با سازمان محیط زیست برای ورود برخی مباحث زیست محیطی به کتب درسی اظهار کرد: معنای همه تفاهم نامه ها این نیست که برخی مفاهیم در کتب درسی وجودندارد بلکه منظور تاکید بیشتر بر روی آنهاست.

وی افزود: البته امسال برخی مباحث زیست محیطی در کتب استان شناسی و زیست شناسی استان های مختلف از جمله مازندران، گلستان و سمنان وارد شده است.

محمدیان همچنین در پاسخ به پرسشی پیرامون تاکید رییس جمهور برای ورود مفاهیم مربوط به حقوق شهروندی در کتب درسی گفت: مباحث مربوط به حقوق شهروندی در کتب درسی ما موجود بود اما پس از فرمایشات رییس جمهور با تاکید و دقت بیشتری درباره آن ورود پیدا کردیم. به عنوان مثال کتاب مطالعات اجتماعی پایه سوم درس هایی را در راستای حقوق و تکالیف شهروندی دارد. همچنین دکتر روحانی بر روی درس انشاء توجه ویژ ه ای داشتند البته مباحثی پیرامون این موضوع مطرح بود که درس انشاء در چارچوب ادبیات دنبال شود.

وی ادامه داد: اما چون علاقه مندی در این خصوص وجود داشت برنامه ریزی برای در نظر گرفتن زنگ انشا در مدارس انجام شد، البته امروز روش های قابل قبول در برنامه ریزی درسی تلفیقی هستند و بنا نیست برای هر نیاز یک درس جدید در نظر گرفته شود.

معاون وزیر آموزش و پرورش همچنین در پاسخ به پرسشی درباره اتفاقات اخیر در کشورهای منطقه و پیشروی های تکفیری ها اظهار کرد: برخی حوادث در منطقه ما پشتوانه سیاسی دارد. اتفاقات متعددی طی این چند سال تحت عنوان بیداری اسلامی در مصر یا بهار عربی در سوریه اتفاق افتاده است. من معتقدم این جریان تکفیری ساخته و پرداخته یک سیاست آمریکایی انگلیسی است.
 

محمدیان افزود: سابقه این ها در ایجاد نزاع های فکری مذهبی در 100 سال اخیر را بسیار دیده ایم. آن ها دنبال این هستند که جریان اسلام خواهی که در آمریکا و اروپا به وجود آمده و نتوانسته اند با تئوری اسلام هراسی جلوی آن را بگیرند با ایجاد این درگیری ها از بین برده و همبستگی مسلمانان را نسبت به هم کم کنند.

وی با اشاره به اینکه باید در همین راستا بنیان های فکری فرزندان مان را تقویت کنیم گفت: وظیفه ما در آموزش و پرورش این است که تقویت بنیان های فکری دانش آموزان را در مقابله این هجمه فکری مد نظر داشته و اسلام واقعی را تبیین کنیم. اسلام دین خشونت نیست و بر همزیستی، صلاح و زندگی مسالمت آمیز در میان ابنای بشر تاکید دارد.
 

رییس سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی تاکید کرد: باید مراقبت کنیم تفرقه انگیزی میان مسلمانان و بویژه شیعیان به اندیشه فکری دانش آموزان راه نیابد. یکی دیگر از وظایف ما در کتاب های درسی این است که از پیرایه ها و خرافه های غیر دینی که شکل می گیرد جلوگیری کرده و پیرامون آن روشنگری کنیم. البته دستگاه های مختلف در این خصوص اقدامات مختلفی را در دست دارد و معاونت پرورشی آموزش و پرورش نیز در این حیطه فعالیت هایی را آغاز کرده است.

حمدیان در ادامه ضمن تاکید بر اقدامات این مجموعه برای خرافه زدایی از معارف اسلامی در کتب درسی اظهار کرد: یکی از اهدافی که دنبال می کنیم این است که نسبت به خرافه هایی که پیرامون اسلام اتفاق می افتد هشدار دهیم. این امر مدتی است آغاز شده است و به طور جدی دنبال می شود.

وی افزود: به عنوان مثال به طور مستقیم نمی گوییم فرهنگ خرافه ای "قمه زنی" ناصحیح است بلکه در مباحث معارفی تاکید می کنیم که ضرر زدن به نفس جایز نیست. مباحثی مانند اعتیاد که به جسم آسیب می رسانند نیز در همین زمره قرار می گیرند.

رییس سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی در پاسخ به این پرسش که آیا قرار دادن پیش نویس کتب جدید التالیف پایه های چهارم و هشتم بر روی پایگاه اطلاع رسانی این سازمان موجب سوء استفاده برخی ناشران نمی شود گفت: اینکه پیش نویس این کتاب ها زودتر بر روی سایت قرار گرفته است اشکالی ندارد و ما به دنبال این بودیم که نظرات دبیران و کارشناسان را برای نهایی کردن آن دریافت کنیم. البته تولید کتب کمک آموزشی اشکالی ندارد ولی ما با تولید کتب غیر استاندارد مخالف هستیم. اگر هم خطایی در این خصوص مشاهده کنیم حتما تذکر می دهیم و برخورد می کنیم.

محمدیان ادامه داد: به ما پیشنهاد کرده بودند فهرستی از کتاب های ضعیف در حوزه کمک آموزشی را در کنار معرفی کتاب های برتر منتشر کنیم البته این موضوع تنها در حد پیشنهاد است.

وی همچنین در پاسخ به پرسشی درباره راهکارهای حفظ و نگه داشتن فرهنگ بومی ایران در مناطق مختلف کشور اظهار کرد: در حال حاضر ما شبکه های محلی، مطبوعات محلی و پایگاه های اینترنتی بومی داریم که به زبان های خود مطالبی را منتشر می کنند و اشکالی هم ندارد و می توانند در حفظ فرهنگ بومی که زبان اقوام نیز نیز از جمله آن هاست نقش موثر و مثبتی داشته باشند.

معاون وزیر آموزش و پرورش ادامه داد: در حال حاضر نیز در کتاب های استان شناسی، جغرافیا، فرهنگ و تاریخ استان ها به طور اختصاصی مورد توجه قرار دارد اما درباره آموزش به زبان بومی باید گفت که این مسئله باید توسط نهادهای ذی ربط از جمله شورای عالی انقلاب فرهنگی تفسیر شود زیرا قانون درباره آموزش به زبان بومی سخنی نگفته است بلکه می گوید معیار باید زبان فارسی باشد و هویت یکپارچه ما حفظ شود.

محمدیان ادامه داد: البته پیشنهادی را مطرح کرده ام که می تواند در راستای حفظ فرهنگ اقوام به عنوان یک سرمایه ملی موثر باشد؛ بر اساس این پیشنهاد می شود بسته ای از ادبیات و زبان اقوام را تولید و منتشر کنیم تا هر کس علاقه مند است بتواند به فراخور نیازش از آن استفاده کند.

 معاون پژوهشی وزیر آموزش و پرورش در پاسخ به خبرنگار پانا در رابطه با رویکرد تالیف کتابهای چاپ تفکر و پژوهش در پایه های هفتم و هشتم گفت: همچنان که می دانیم پیشگیری مقدم بر درمان است بنابراین ما در تالیف این کتاب ها بنا را بر پیشگیری گذاشته و با آموختن مفاهیم پایه تربیتی تلاش می کنیم از ناهنجاری ها در میان نسل آینده بکاهیم.

وی در بخش دیگری از سخنان خود گفت: کتاب درسی تابلوی اعلانات و صفحه نیازمندی های روزنامه نیست که در آن درخواست و شعار سازمان های مختلف را مطرح نماید بلکه می کوشیم در چارچوب برنامه درس ملی عناوین و مفاهیمی را به صورت تلفیقی در کتاب های درسی بگنجانیم که بر پایه 5 اصل تفکر، ایمان، علم، عمل و اخلاق استوار باشند.

محمدیان با تاکید بر این نکته که موضوعات کتاب های درسی باید 4 نوع رابطه را در میان دانش آموزان تعریف و تبیین نمایند گفت: این 4 عنصر ارتباط با خدا، ارتباط با خود، ارتباط با دیگران و ارتباط با خلقت است که اگر این نوع تفکرات در جامعه توسعه یابد منجر به فراگیرشدن شایستگی ها می شود.

معاون پژوهشی وزیر آموزش و پرورش همچنین در پاسخ به سوال خبرنگار دیگری با اشاره به حوادث سیاسی منطقه گفت: اساس اسلام بر پایه همزیستی مسالمت آمیز است و اتفاقاتی که اخیرا در کشورهای منطقه پیش آمده تلاش غرب برای جلوگیری از خیزش و بیداری اسلامی است بنابراین یکی از مهم ترین راه ها برای خنثی کردن این تلاش های مخرب تقویت بنیان های تفکر اسلامی در میان مردم به ویژه نوجوانان و جوانان است.

وی ادامه داد: چهره اصیل اسلام ناب محمدی در رفتار امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری قابل مشاهده است.

محمدیان در پاسخ به خبرنگار دیگری با اشاره به امضای تفاهم نامه میان وزارت آموزش و پرورش و سازمان حفاظت محیط زیست گفت: امضای تفاهم نامه از سوی آموزش و پرورش با سازمان ها و نهادهای مختلف همچون سازمان حفاظت محیط زیست به معنای این نیست که ما پیش از این در کتاب های درسی در این زمینه ها مطالبی نداشته ایم بلکه امضای این قبیل تفاهم نامه ها تاکیدی مجدد بر موضوعات مطرح شده در کتاب های درسی و زمینه سازی برای استفاده بهتر از ظرفیت های بین بخشی سازمان ها و نهادها است.

محمدیان همچنین در پاسخ به سوال خبرنگاری در رابطه با منشور حقوق شهروندی که مورد تاکید ریاست جمهوری است گفت: خوشبختانه در کتابهای درسی ما از پایه سوم ابتدایی در رابطه با حق و تکلیف و حقوق شهروندی مفاهیم و مطالبی به دانش آموزان آموخته می شود بنابراین پرداختن به موضوع حقوق شهروندی از آموزش های پایه در آموزش و پرورش به شمار می آید.

به گفته وی شهید بهشتی فقط معمار دستگاه قضا نبوده اند بلکه یکی از مهمترین شخصیت ها در کادرسازی برای انقلاب اسلامی به شمار می آید.

محمدیان افزود: یکی از روش ها برای حفظ و اشاعه ارزش های دینی و فرهنگی آشنا ساختن نوجوانان و جوانان با اندیشه های بزرگانی چون دکتر بهشتی، دکتر باهنر، شهید رجائی و دیگر پایه گذاران حکومت اسلامی با تولید و امروزی کردن آن تفکرات برای دانش آموزان است.