زندگینامه حضرت زینب علیهاالسلام

پر رفت و آمدترین خانه «محله بنی هاشم» را آوای شادی و سرور در آغوش گرفته بود، موج شعف و لبخند همراه با انتظار، فضای خانه و محله را پر کرده بود. همه برای ولادت سومین نوه عزیز پیامبر لحظه شماری می کردند، و دل خوش می داشتند که «مولود فاطمه» را در آغوش بفشارند و گل بوسه های محبت را بر گونه های عطر آگینش نثار گردانند.پس از یک سکوت تقریباً کوتاه، موج شادی در فضا اوج گرفت، و همه با خبر شدند که از دامن زهرا علیهاالسلام، دختر بزرگواری چهره به جهان گشوده است.

آری، در پنجم جمادی الاولی سال پنجم هجرت، مطابق با 627 میلادی، دختر فاطمه علیهاالسلام متولد شد. مادر، سومین فرزند خود را به دنیا آورد، و پدر نیز خود را به زینت «زینب» آراست.

رسم خانواده علی(ع) و زهرا(ع) این بود که نام گذاری نوزاد خود را به بزرگِ خانواده واگذار می کردند، امّا وقتی این نوزاد زهرا چشم به جهان گشود، بزرگ خانواده یعنی پیغمبر(ص) در مسافرت بود، و آنان چند روزی صبر کردند تا پیامبر از مسافرت آمد، و همین که مژده ولادت دختر فاطمه(ع) را شنید، در اولین فرصت به خانه فاطمه(ع) رفت، و نوزاد را طلب نمود و او را در آغوش خود فشرد و بوسه ها به گونه اش افکند. و نام کودک را زینب نهاد.

کلمه «زینب» از دو بخش «زین» یعنی زینت و «اب» یعنی پدر ترکیب یافته است، و زینب یعنی زینت بابا.

 

*مادر زینب علیهاالسلام

مادر زینب، فاطمه زهراست- محبوب ترین دختران پیامبر نزد آن بزرگوار- کسی که از نقطه نظر خلقت و خصلت شبیه ترین افراد به پیغمبر است و خداوند به او امتیازاتی بخشیده، کسی که حلقه پیوند رسالت و امامت است و از دامن پاک او، درخت سلاله پیامبر شاخه و برگ می رویاند، و میوه های شیرین اهل بیت(ع) را به بوستان تاریخ تقدیم می دارد.

آری، مادر زینب(ع) فاطمه است، پاره تن پیامبر، آن که خشنودی او به خشنودی پیغمبر(ص) وابسته است، آن که اگر خشمناک شود، پیغمبر(ص) هم غضبناک می گردد، آن بانوی دانشمند و با بصیرت، عابد و زاهد، مبارز و مجاهد، دلسوز و فداکار، مقاوم و سرسخت در برابر کجی ها و در یک سخن همانطور که حبیب خدا و رسول الله(ص) فرموده: « سیده نساء العالمین.»

فاطمه(ع) از هر جهت، سالار و سرآمد همه بانوان جهانیان است.

 

*پدر زینب علیهاالسلام

پدر زینب، علی بن ابیطالب(ع) - پسرعمو و وصّی رسول خدا - اولین کسی است که در کودکی به پیامبر ایمان آورد و اسلام را پذیرفت. او در میان «قبیله قریش» شجاع ترین، دانشمندترین و جوانمردترین افراد بود.

آری، علی بن ابیطالب پدر زینب در قضاوت و زهد، در سخاوت و پرهیزکاری، در اصالت و بزرگواری، و در مقام بلند ایمان و شرافت، بلند مقام ترین یاران پیامبر و امت اسلام است.

و چرا سخن خود پیامبر(ص) را در باره علی(ع) زمزمه نکنیم و کلام آن بزرگوار پس از پیوند ازدواج او با فاطمه(ع) را که برای دفع وسوسه های کارشکنان، خطاب به فاطمه بیان فرمود، مد نظر نداشته باشیم؟

پیغمبر(ص) به فاطمه فرمود:

«زوجتک خیر امّتی، اعلمهم علما، و افضلهم حلماً، و اولهم سلماً.»

دخترم! مطمئن باش که تو را به ازدواج کسی درآورده ام که، بهترین افراد امت من است، زیرا از لحاظ دانش از همه عالم تر، و در قلمرو حلم و پایداری از دیگران مقاوم تر است، و به هر حال علی(ع) اولین مردی است که ایمان آورد، و در برابر خدا و اسلام تسلیم شد.

 

*جدّ و جده مادری

جدّ مادری زینب(ع) محمد رسول الله، و خانم الانبیاء است، و جدّه مادری او «خدیجه بنت خویلد» می باشد. خدیجه ام المؤمنین، یعنی همسر پیامبر و مادر همه اهل ایمان است. تاریخ درباره او گواهی می دهد:

«هی اوّل امراه تزّوجها، و اوّل خلق الله اسلم باجماع المسلمین، لم یتقدّمها رجل ولا امراه، کانت یذعی فی الجاهلیه الطّاهره.» ؛ خدیجه اولین زنی است که پیغمبر(ص) با او ازدواج کرد، و به اتفاق نظر همه مسلمانان، اولین انسانی است از زنان، که در برابر پیغمبر تسلیم شد و ایمان آورد، و در روزگار جاهلیت هم، طاهره، یعنی زن پاک و مقدس، نامیده می شد.

مادر زینب(ع) فاطمه است، پاره تن پیامبر، آن که خشنودی او به خشنودی پیغمبر(ص) وابسته است، آن که اگر خشمناک شود، پیغمبر(ص) هم غضبناک می گردد، آن بانوی دانشمند و با بصیرت، عابد و زاهد، مبارز و مجاهد، دلسوز و فداکار، مقاوم و سرسخت در برابر کجی ها و در یک سخن همانطور که حبیب خدا و رسول الله(ص) فرموده: « سیده نساء العالمین»؛ فاطمه(ع) از هر جهت، سالار و سرآمد همه بانوان جهانیان است.

پیامبر عالیقدر اسلام هم فرموده است:

«بهترین زنان جهانیان: مریم دختر عمران، آسیه دختر مزاحم، خدیجه دختر خویلد، و فاطمه(ع) دختر محمّد است.»

تاریخ هم درباره «خدیجه کبری» گواهی می دهد:

«کانت خدیجه وزیره صدق علی الاسلام، کان یسکن الیها.» ؛ خدیجه پیوسته وزیر و پشتیبان و کمک کار صادق و درستکاری برای اسلام و پیامبر بود، و به هنگام مشکلات و کارشکنی های دشمنان برای رسول خدا، مایه سکون و آرامش قلب او محسوب می شد.

 

*جدّه پدری زینب

جدّه پدری زینب کبری، فاطمه، دختر «اسد بن هاشم بن بعد مناف» که همسر «ابوطالب» عموی رسول خدا(ص) و مادر علی(ع)، طالب، عقیل و جعفر، است. فاطمه نخستین زن از «بنی هاشم» است که به همسری مردی از بنی هاشم درآمد، و نیز اولین زن هاشمی است که برای مرد هاشمی فرزند زایید، و هم اولین زن هاشمی است که فرزند وی خلیفه اسلام گردید.

فاطمه در مکّه به حضور پیامبر رسید، و اسلام آورد، و سپس به «مدینه» هجرت کرد، و به خاطر محبّت ها و فداکاری هایی که در حق رسول خدا روا داشته، آنقدر مورد احترام و تکریم پیغمبر(ص) واقع شد که، وقتی در مدینه از دنیا می رفت، پیامبر را وصی خود قرار داد، و آن حضرت هم وصیت فاطمه را پذیرفت و آنگاه بر جنازه او نماز خواند، و در قبر گذارد، و پیوسته از فاطمه با خیر و نیکی یاد می کرد.

 

*جدّ پدری زینب(ع)

ابوطالب بن عبدالمطلب که نام او «عمران» گفته شده، عموی بزرگوار پیغمبر اسلام، و جدّ پدری زینب کبری است، بلکه باید ابوطالب را پدر پیامبر دانست، زیرا وقتی مادر پیغمبر، ایشان را باردار بود، عبدالله پدر بزرگوار او از دنیا رفت، عبدالمطلب جد پیامبر هم در حالی که نوه اش هفت ساله بود، چشم از جهان فرو بست، و در نتیجه نگهداری و پرستاری پیغمبر به عهده ابوطالب قرار گرفت، و او در این راه نهایت مراقبت و فداکاری را به خرج داد.

 

*جد اعلای زینب(ع)

جد اعلای پدر و مادری زینب(ع)، عبدالمطلّب بن هاشم است که، امین کعبه، سقّای حجّاج و مهماندار خانه خدا بوده، و خداوند او را از شرّ سپاه فیل سوار ابرهه که از حبشه برای خراب کردن خانه خدا آمده بودند حفظ کرد. او هرگز به بت پرستی نزدیک نشد.

جدّ مادری زینب(ع) محمد رسول الله، و خانم الانبیاء است، و جدّه مادری او «خدیجه بنت خویلد» می باشد. خدیجه ام المؤمنین، یعنی همسر پیامبر و مادر همه اهل ایمان است. تاریخ درباره او گواهی می دهد: خدیجه اولین زنی است که پیغمبر(ص) با او ازدواج کرد، و به اتفاق نظر همه مسلمانان، اولین انسانی است از زنان، که در برابر پیغمبر تسلیم شد و ایمان آورد، و در روزگار جاهلیت هم، طاهره، یعنی زن پاک و مقدس، نامیده می شد.

«یعقوبی» می نویسد: عبدالمطلب جدّ رسول الله بود، و او را نگهداری و پرستاری می کرد، سالار قریش بود و رقیبی نداشت، و خداوند بزرگواری را به غیر از او به احدی نداده بود، از چاه زمزم در مکه، و ذوالهرم در طائف سیرابش کرده بود، قریش در امور مالی خود او را داور قرار می دادند، و او در قحطی و گرسنگی، مردم را خوراک و تغذیه می داد، تا آنجایی که پرندگان و حیوانات صحرا هم از خوان کرم او بهره مند می شدند.

 

*وفات و مرقد حضرت

در تاریخ وفات و مدفن حضرت زینب علیهاالسلام اختلاف است. همانطور که در تاریخ ولادت و وفات برخی از ائمه هم اختلاف است. در هر حال به احتمال قوی آن حضرت در پانزدهم رجب سال 62 هجری رحلت نمود و به نقل از کتاب "اخبارالزینبیات" در مصر خانه مسلمه بن مخلد الانصاری دفن گردید. و عده کثیری از مورخین این خبر را قبول دارند.و گروهی می گویند: زینب مدفون در شام، زینب صغری است؛ چنانچه روی سنگ قبرش ترسیم شده است و زینب کبری در مصر از دنیا رفت.

 

 

منبع:

1- بانوی زینب کبری، ص10 و 84؛ زندگانی حضرت زینب، ص 10؛ بطله کربلا، ص 17.

2- اسدالغابه، ج 5، ص 522؛ بحارالانوار، ج 43، ص 130.

3- کترالعمال، ج 13، ص 135؛ شرح نهج البلاغه ابنابی الحدید، ج 4، ص94؛ بحارالانوار، ج 43، ص 130.

4- اسدالغابه، ج 5، ص 434.

5- بطله کربلا، ص 25.

6- بطله کربلا، ص 26.

7- تاریخ یعقوبی، ج2، ص 11؛ تاریخ پیامبراسلام، ص 47.

8- سیمای حضرت زینب (س)، محمدمهدی تاج لنگرودی ص 208.