اشکالات کتاب تاریخ پایه هفتم زیر ذره بین یک استاد باستان شناسی

بر اساس مطالبی که دکتر محمدرضا چیت ساز استاد گروه باستان شناسی دانشگاه تربیت مدرس در اختیار ایسنا قرار داده است، کتاب "مطالعات اجتماعی" دارای اشکالات جزیی، ویرایشی و تاریخی است که ضمن یادداشت برداری، دلایل اشکالات آن نیز ذکر شده است؛ ایراداتی که علیرغم پیگیری های ایسنا و ارسال مطالب به آموزش و پرورش، مسوولی از این وزارتخانه حاضر به پاسخگویی نشد. بخش هایی از این اشکالات منتشر می شود.

اصلاحات محتوایی

صفحه 101، سطر سوم کاوش های تاریخی ← کاوش های باستان شناسی: اصولا استفاده از این اصطلاح در این جا نادرست است. این نادرستی هنگامی دوچندان می شود که در ادامه واژه های کاوش های تاریخی، از سکونت گاه های هفت هزار سال پیش، یعنی دوران پیش از تاریخ، سخن گفته شده است، لذا چنانچه بخواهیم از واژه تاریخی استفاده کنیم باید بنویسیم "کاوش های پیش از تاریخی" و نه کاوش های تاریخی که البته پیشنهاد می شود از همان اصطلاح متداول، یعنی کاوش های باستان شناسی استفاده شود.

سطرچهارم، صفحه 101 حدود هفت هزار سال پیش ← حدود 10 هزار سال پیش: بر اساس نتایج علمی حفریات چُغابُنوت Chogha Bonut که یکی از کهن ترین استقرارگاه های ساکنین ایران در آن دوره است و در اطراف دزفول و در فاصله شش کیلومتری غرب چُغامیش، قرار دارد و با کمک آزمایشات کربن 14، قدمت آثار به دست آمده از این مکان، مربوط به میانه هزاره هشتم پیش از میلاد می باشد. پس حدود هفت هزار سال پیش، نادرست بوده و صحیح آن حدود 10 هزار سال پیش است. البته آثار بسیار قدیمی تری از حضور انسان در ایران بر جای مانده است اما در اینجا، منظور و توجه اصلی، تنها به دوره استقرار در روستاهاست.

سطر چهارم، صفحه 101 سکونت گاه ← روستاهای اولیه ای: «سکونت گاه » اصطلاحی است که در حوزه مفاهیم مربوط به فرهنگ پیش از تاریخ، به گونه های بسیار متنوعی از مکان های استقرار دائم، نیمه دائم، فصلی، موقتی و مانند آن اطلاق می شود. بنابراین استفاده از این واژه، دوره "غارنشینی" را نیز شامل می شود؛ دوره ای که در اینجا مورد نظر مولف نیست. اما به کار بردن اصطلاح، سکونت گاه، به این معنا خواهد بود که آثار بسیار قدیمی تر از 10هزار سال پیش را نیز، باید در اینجا مطرح کرد. برای پرهیز از این موضوع و در جهت دقت بیشتر، پیشنهاد می شود واژه سکونت گاه ها به «روستاهای اولیه» تغییر یابد.

صفحه 103، قدیمی ترین سکونتگاه های بشری ← یکی از قدیمی ترین سکونتگاه های بشری / از قدیمی ترین سکونتگاه های بشری: پیشنهاد می شود برای جلوگیری از بیان چنین موضوعاتی که هنوز کاملا تایید نشده اند و ممکن است متن کتاب را به سوی نوعی اغراق گویی و غیرعلمی بودن بکشاند، این تغییر انجام گیرد.

صفحه 108 ، زیرنویس تصویر دهانه غار تاریخی کمربند در نزدیکی بهشهر ← دهانه غار پیش از تاریخی هوتو در نزدیکی بهشهر: این تصویر دهانه ورودی غار هوتو Hotu است که در نزدیکی غار کمربند می باشد. پیشنهاد می شود یا زیرنویس تغییر یابد و یا تصویری از غار کمربند ارایه شود. به کار بردن واژه تاریخی برای این غار پیش از تاریخی نیز نادرست است.

صفحه 111، سطر اول حدود هفتاد سال پیش ← حدود هشتاد سال پیش: از سال 1935 که با هواپیما این تپه را دیده اند تاکنون حدود 79 سال می شود.

صفحه 112، سطر2 قدیمی ترین خط دنیا ← یکی از قدیمی ترین خطوط دنیا / یکی از اولین خطوط دنیا: با بررسی های انجام شده و نظریاتی که محققان و زبان شناسان ارایه کرده اند، نمی توان در این مرحله چنین ادعایی کرد.

صفحه 116، نقشه: در این بخش پیشنهاد می شود تا به فلش های سیاهی که نشانه مسیر مهاجرت آریایی ها است، یک مسیر دیگر اضافه شود. طبق آخرین بررسی ها، آریاییان از دو سوی دریای کاسپین، وارد ایران شده اند. بنابراین بهتر است مسیری میان دریاچه آرال و دریای کاسپین، از شمال به جنوب به نقشه مذکور اضافه شود.

سطر پایانی صفحه 116 اولین حکومت قدرتمند در ایران به دست مادها پایه گذاری شد ← اولین حکومت قدرتمند توسط آریایی ها در ایران، به دست مادها پایه گذاری شد.

به کار بردن این جمله که اولین حکومت قدرتمند در ایران به دست مادها پایه گذاری شده، مناسب نخواهد بود. زیرا پیش از مادها، ایلامیان در ایران حکومت بزرگی تشکیل داده بودند. ایلامیان بیش از 15 سده با اقتدار در ایران حکومت کردند. مرکز حکومت، پرچم، خط و زیگورات های گوناگون داشتند و در این 15 سده، در ارتباط با سومریان، بابلی ها، اکدی ها و آشوریان، روابطی دوستانه و یا گاه خصمانه داشته اند. بنابراین هنگامی که گفته می شود، "اولین حکومت قدرتمند در ایران به دست مادها پایه گذاری شد"، نشانگر این است که دستاوردهای ایلامیان، نادیده گرفته شده است. برای رفع چنین مشکلی، پیشنهاد می شود این جمله به این صورت تغییر یابد: "اولین حکومت قدرتمند توسط آریایی ها در ایران، به دست مادها پایه گذاری شد".

صفحه 122 ، کلاه مرد: چون این مرد نقاشی شده، درباره اشکانیان صحبت می کند، بهتر است پوشاک او نیز اشکانی باشد. در صورتی که کلاه او هخامنشی است. پیشنهاد می شود تا کلاه کنونی هخامنشی با کلاهی پارتی، جایگزین شود.

صفحه 124، سطر 2 ایرانیان برای اولین بار تقسیم سرزمین به بخشهای مختلف را ابداع کردند ← به کار بردند: پیشنهاد می شود برای جلوگیری از بیان چنین موضوعاتی که هنوز کاملا تایید نشده اند و ممکن است متن کتاب را به سوی نوعی اغراق گویی و غیرعلمی بودن بکشاند، ابداع کردند ← به کار بردند، تغییر کند.

صفحه 124 جدول پایتخت های حکومت ها در ایران باستان: بر اساس جدول کنونی، کهن ترین پایتخت ایران، هگمتانه (همدان) خواهد بود و حال آن که چنین نیست، زیرا پیش از آن، مراکز حکومتی دیگری در ایران شناسایی شده است. در گذشته، نگاهی سنتی به تاریخ ایران باستان، وجود داشت که در نتیجه آن دستاوردهای ایلامیان و تاثیرات آنان بر فرهنگ و تمدن ایران، نادیده گرفته می شد. خوشبختانه این نگاه نادرست، اکنون در مراکز علمی و تحقیقاتی و در میان محققین، جایگاه خود را از دست داده است. بنابراین پیشنهاد می شود تا نام ایلام و پایتخت های آن، یعنی شهرهای اَوَن (شوشتر یا دزفول)، سیماش (خرم آباد)، کاپناک (هفت تپه) و شوش نیز به جدول مذکور اضافه شود.

صفحه 126-127: تصاویر و متن های ارایه شده، اغلب در خصوص جنگ و سپاهی گری است. پیشنهاد می شود حجم کمی و کیفی موضوعات مرتبط با جنگ و سپاهی گری، در حد و اندازه مناسب و متعادل ارایه شود و به فعالیت های علمی، اجتماعی و اقتصادی مردمان ایران باستان و البته مرتبط با عنوان اصلی این فصل بیشتر اشاره شود.

صفحه 131، زیرنویس تصویر در دو کیلومتری کازرون ← در 23 کیلومتری کازرون / در 25 کیلومتری کازرون: بیشاپور در فاصله بین 23 تا 25 کیلومتری غرب کازرون قرار گرفته است.