خطوط قرمز همیشه در کتاب های درسی هست

حسن ذوالفقاری، استاد گروه ادبیات فارسی دانشگاه تربیت مدرس، در ارزیابی از وضعیت کتاب های درسی ادبیات در دبیرستان گفت: این سری از کتاب ها از سال 75 - 76 نوشته شده اند که امروز بیش از 15 سال از تألیف شان می گذرد و به نظر می رسد این نیاز وجود دارد که برای این کتاب ها مبحث های جدیدتر و متن های تازه تر انتخاب شود.

او در ادامه افزود: این کتاب ها در زمان خودشان حرکتی ایجاد کردند و نوع نگاه به زبان و ادبیات در این آن ها تازه تر بود. در حوزه ادبیات، متون با توجه به ژانرهای ادبی سامان داده شدند، زبان هم از ادبیات جدا شد و در کتاب های زبان فارسی به زبان شناسی، دستور زبان، آیین نگارش و املا پرداخته شد.

این استاد دانشگاه با اشاره به این که انشا در این دوره در کتاب های ادبیات زبان فارسی کم رنگ شد، گفت: این کتاب ها به صورتی تألیف شده بودند که انشا در آن ها ضعیف شد و ما نیاز داریم که درس انشا بازگردد و علاوه بر این کتاب ها، کتابی به عنوان انشا داشته باشیم که به نگارش دانش آموزان ما کمک کند.

او در پاسخ به این سؤال که آیا در نگارش کتاب های درسی خط قرمزهای خاصی رعایت می شده است، گفت: همیشه این خطوط وجود دارد. اما ما سعی کردیم تا آن جا که می توانیم، همه آثار را بیاوریم. گاهی فشارها بر ما غلبه می کرد و گاهی ما بر فشارها غلبه می کردیم؛ اما آن قدر که در توان مان بود، انجام شد.

ذوالفقاری همچنین تأکید کرد: اما به هر حال فضای این کتاب ها باید بازتر شود و مسائل جدید به این کتاب ها اضافه شود. مسائل مربوط به ارزش ها و ایدئولوژی ها با یک وسعت دید و نگاه ژرف تر و دید بازتر طرح شود. ما نباید دنبال این باشیم که نویسنده چه مواضعی داشته؛ بیش تر باید به اثر ادبی توجه شود. در انتخاب آثار کوته نظری هایی صورت می گیرد که چه کسانی باشند و چه کسانی نباشند. من هم معتقدم در بازنگری تازه باید با نگاه بازتر به مسائل نگاه کنیم.

او در پاسخ به این سؤال که به نظر او کتاب ها باید هرچند سال یک بار بازنگری شوند، گفت: من فکر می کنم کتاب های مدرسه ها باید حداقل هر پنج سال یک بار نو شوند. اما چون مسأله کنکور پیش روی دانشجویان است، نمی توان این کتاب ها را هر پنج سال عوض کرد. با توجه به این موضوع فکر می کنم بازنگری 10 ساله در این کتاب ها عاقلانه باشد.

این عضو گروه مؤلفان کتاب های درسی درباره کتاب زبان فارسی دبیرستان هم گفت: ما در این کتاب ها هنوز دستور منسجمی ارائه نکرده ایم؛ با این که ما تاریخچه ی محکمی در زمینه دستور زبان فارسی از نظر تعداد کتاب ها و نوع تألیف داریم. جا دارد در این کتاب ها به صورت منسجم تر به این موضوعات پرداخته شود. فکر می کنم دستور باید از حد و اندازه ای کم رنگ تر شود و شیوه ی نوشتن و نگارش با اهمیت بیش تری در این کتا ب ها مطرح شود.