گزینه پیشنهادی وزارت آموزش و پرورش دولت یازدهم کیست؟/ محمدعلی نجفی را بهتر بشناسید

محمدعلی نجفی، در ۲۳ دی ۱۳۳۰در خانه ای واقع در خیابان سلسبیل یا رودکی فعلی متولد شد. پدر او مرحوم احمدعلی نجفی، فرزند یک روحانی تهی دست بود که در سال 1312 از روستایی واقع در کلات خراسان به تهران آمده و در ارتش استخدام شده بود. مادر او اصالتا تهرانی است.

او در پاییز ۱۳۸۵ با قرار گرفتن در لیست ائتلاف اصلاح طلبان نامزد شرکت در انتخابات شورای شهر تهران شد و توانست همراه با احمد مسجد جامعی، معصومه ابتکار و هادی ساعی از لیست ائتلاف اصلاح طلبان در جمع ۱۵ نفره شورای شهر تهران قرار بگیرد.

دانش آموز موفق دبستان و دبیرستان

دوران کودکی او در محیط گرم و صمیمی خانواده ولی با مشکلات مالی و معیشتی سپری شد و در سال 1337 در دبستان خواجو ثبت نام کرد. از آغاز تحصیل، خانواده معلمان متوجه استعداد و هوش وی شدند و او را برای درس خواندن بیشتر تشویق می نمودند و در سال 1343 گواهینامه ششم دبستان را در نظام قدیمی آموزش و پرورش با رتبه شاگرد اولی تهران کسب نمود. برای تحصیل در دبیرستان در مدرسه اسدآبادی واقع در میدان رشدیه ثبت نام کرد و تا سال پنجم متوسطه در همان جا تحصیل کرد. البته دبیرستان، دولتی و از نظر سطح تحصیلی نسبتاً ضعیف بود.

سال ششم دبیرستان را در دبیرستان مروی (که آن زمان جزو بهترین مدارس دولتی تهران بود) گذراند و در امتحانات نهایی با معدل 19.35 در رشته ریاضی فارغ التحصیل شد و رتبه دوم امتحانات نهایی کشور را به دست آورد.

او در طول دوران تحصیل در مدرسه، فعالیت های ورزشی و هنری مختصری هم داشت و هیچ گاه به عنوان یک شاگرد منزوی و درس خوان به معنی مصطلح مثبت میان دانش آموزان محسوب نمی شد ولی درعین حال در هیئت های مذهبی و جلسات عزاداری و وعظ و... نیز شرکت داشت و در ایام محرم در هیئت جوانان محل که از سال 1342 پایه گذاری شده بود، فعال بود و از افتخارات وی عشق به خاندان اهل بیت عصمت و طهارت است.

علاقمندی به ریاضیات در دانشگاه

سال 1349 می توانست بدون کنکور وارد دانشگاه صنعتی شریف (آریامهر آن زمان) شود. ولی شهریه دانشگاه دو هزار تومان بود که پرداخت آن برای نجفی آسان نبود. از طرف دیگر دانشگاه شریف کسانی را که در کنکور شرکت می کردند و رتبه اول هر رشته را کسب می نمودند از پرداخت شهریه معاف می ساخت. لذا در واقع به یک ریسک دست زد و از ورود بدون کنکور به دانشگاه چشم پوشی کرد و در کنکور دانشگاه ها شرکت و رشته مهندسی متالورژی دانشگاه صنعتی شریف را به عنوان انتخاب اول خود برگزید. خوشبختانه در همان رشته رتبه اول آزمون ورودی را به دست آورد و بدین ترتیب هم به خواست خود مبنی بر ورود به دانشگاه صنعتی رسید و هم از پرداخت شهریه معاف شد.

تحصیل در دانشگاه شریف برای او خیلی خوشایند و لذت بخش بود و بخشی از بهترین دوران زندگی وی را به خود اختصاص داد. در همان سال اول تحصیل متوجه شد که به مهندسی و به خصوص رشته متالورژی علاقه چندانی ندارد. تشویق استادان خوبی که در دانشکده ریاضی و علوم رایانه تدریس می کردند -از جمله آن ها آقای دکتر ضرغامی و آقای دکتر بهزاد- موجب گشت که در پایان سال دوم تحصیل به رشته ریاضی تغییر رشته دهد. البته این تغییر رشته هم خلاف سنت مرسوم در دانشگاه آن روز بود -معمولاً دانشجویان از رشته های علوم پایه به مهندسی یا پزشکی می رفتند و نه بالعکس- و هم احتمال می رفت که به خاطر این تغییر رشته از نظر درسی با مشکل مواجه شود و مجبور گردد یک نیمسال تحصیلی بیشتر در دانشگاه بماند. در آن دوران دانشگاه صنعتی شریف و چند دانشگاه دیگر کشور، مرکز فعالیت های سیاسی علیه رژیم پهلوی بودند.

انصراف از تحصیل در اعتراض به اقدام گارد دانشگاه

در فروردین 1350 گارد مخصوص دانشگاه که برای سرکوبی اعتصابات و تظاهرات دانشجویان تشکیل شده بود، به دانشجویان معترض در دانشگاه حمله کرد و تعداد زیادی را مجروح و تعدادی را دستگیر نمود. محمدعلی نجفی نیز بی نصیب نماند و بعد از جنگ و گریز و خوردن کتک نسبتا مفصلی، از دانشگاه فرار کرد و چند روز بعد به همراه جمع کثیری از دانشجویان دانشگاه به عنوان همدردی با مجروحان و دستگیرشدگان و اعتراض به عملکرد غیرانسانی گارد دانشگاه از تحصیل در نیمسال دوم انصراف داد. بنابراین در واقع یک نیمسال تحصیلی عقب ماندگی درسی برای او نوشته شده بود و تغییر رشته نیز این عقب افتادگی را تشدید می کرد. به هر حال با تلاش بیشتر و با توجه به علاقه شدیدی که به ریاضیات داشت موفق شد عقب ماندگی ها را جبران کند و در تیرماه 1353 به عنوان شاگرد اول رشته ریاضی و دارنده بالاترین معدل در میان تمام فارغ التحصیلان آن سال در دانشگاه، تحصیل را به پایان رساند.

ذکر این نکته هم بی فایده نیست که نجفی در دوران تحصیل دانشگاه نیز همچون دوران مدرسه، فعالیت های مذهبی، هنری و ورزشی داشت و عضو نیم های والیبال، فوتبال و شطرنج دانشکده ریاضی و نیز گروه تئاتر دانشگاه بود. در فروردین ماه همان سال در مسابقات ریاضی دانشجویان کشور که در شهر شیراز برگزار شد، رتبه اول را به دست آورد و جوایزی از انجمن ریاضی کشور و وزارت علوم وقت دریافت داشت.

اخذ بورسیه تحصیلی دانشگاه MIT

در آن سال ها، دولت درصدد برنامه ریزی برای احداث دانشگاه صنعتی در اصفهان بود و برای تأمین هیئت علمی آن دانشگاه به افرادی از بهترین فارغ التحصیلان دانشگاه برای تحصیل در دانشگاه های طراز اول آمریکا و انگلستان بورس تحصیلی اهدا می نمود. محمدعلی نجفی هم با استفاده از همین بورس و با گرفتن پذیرش از دانشگاه ام.آی.تی-Massachusetts Institute of Technology-عازم آمریکا شد.

نجفی در دوره تحصیل در آمریکا تمام نمرات +A بود و در پایان سال دوم تحصیل در امتحان ورودی دوره دکترا شرکت و قبول شد و از شهریور همان سال (1355) کار تحقیق روی تز دکترای خویش را آغاز نمود. استاد پروژه وی یکی از معروف ترین ریاضیدان های آمریکا و جهان به نام پروفسور ماستانت بود ولی متأسفانه وقت کافی برای راهنمایی شاگردان خود نداشت. همین امر باعث شد که پس از یک سال تحقیق روی یک موضوع دست اول و ناب در ریاضی، متوجه شود که موضوع قبلاً توسط فرد دیگری در دانشگاه برکلی آمریکا بررسی و حل شده است. لذا مجبور شد موضوع دیگری را انتخاب و کار خود را برای آن آغاز کند.

در سال تحصیلی 1356-1357 قسمت عمده ای از وقت او صرف فعالیت های مربوط به پشتیبانی از حرکت انقلاب اسلامی در ایران و افشاگری در خصوص جنایات رژیم شاه و تحریک افکار عمومی مردم آمریکا علیه آن رژیم گشت و در نتیجه کار روی تز دوره دکترا اتمام نیافت.

فعالیت های سیاسی در زمان داشجویی در امریکا

از مهرماه 1357 به بعد تقریباً همه وقت او (به عنوان دبیر فرهنگی و دبیر تشکیلات انجمن های اسلامی دانشجویان ایرانی در شرق آمریکا) صرف فعالیت های دینی و سیاسی شد و در داخل کشور با نماینده آیت الله طالقانی، (مرحوم آقای علی بابایی) مرتبط بود و در خارج از کشور با شهید چمران بیش ترین ارتباط را داشت. خوشبختانه حرکت میلیونی مردم مسلمان به پیروزی انقلاب منجر گردید و محمدعلی نجفی علی رغم اصرار استاد خود مبنی بر دفاع از تز دکترا، نتوانست در آمریکا طاقت بیاورد و بلافاصله به ایران بازگشت. در ایران تا مدت ها مشاور شهید دکتر چمران بود که آن زمان عنوان معاونت نخست وزیر در امور انقلاب و سپس وزیر دفاع را داشتند.

در سال 1358 با تماس هایی که با استاد در آمریکا گرفت به این نتیجه رسید که با کسب اجازه از شهید چمران برای تکمیل تز دکتری به دانشگاه صنعتی اصفهان برود و ضمن انجام خدمت و ایفای تعهد خود به آن دانشگاه در فرصتی دو سه ماهه مطالب پایان نامه را تنظیم و برای دانشگاه ام.آی.تی ارسال دارد. قرار او با استاد این بود که پس از ارسال متن تکمیل شده پایان نامه برای دو هفته به آمریکا برود و از تز خویش دفاع نماید. درست روزی که از تهران عازم اصفهان بود از رادیوی ماشین شنید که دانشجویان پیرو خط امام، لانه جاسوسی را اشغال کرده اند. همین امر موجب قطع ارتباطات و مکاتبات با آمریکا گشت و مسئله دفاع از تز دکترا را معوق ساخت.

سال 1359 انقلاب فرهنگی در دانشگاه ها آغاز شد و در شهریورماه آن سال و درست یکی دو روز پس از حمله رژیم صدام به میهن اسلامی، به عنوان وزیر فرهنگ و آموزش عالی منصوب شده بودند، ریاست دانشگاه صنعتی اصفهان را بر عهده گرفت.

محمدعلی نجفی علاوه بر مسؤولیت دانشگاه، عضو شورای عالی جهاد دانشگاهی هم بود و هفته ای یک روز برای انجام امور مربوط به جهادهای دانشگاهی به تهران می رفت

ازدواج

در تابستان 1355، زمانی که خواهر محمدعلی نجفی به جرم مبارزه با رژیم شاه دستگیر و زندانی بود، برای دلداری دادن به پدر و مادر به تهران آمد و با دختر خانمی از خانواده‏ای مذهبی که اصالتا اهل اصفهان بود آشنا شد و در مدت کوتاهی که در ایران بود، مقدمات ازدواج فراهم و عقد کنان ساده‏ای -پس از افطار ماه مبارک رمضان- برپا شد. سه روز بعد به آمریکا برگشت و همسر وی که دانشجو بود در تهران ماند. در سال 1356 او به آمریکا آمد و از آن زمان در همه فعالیت های اجتماعی و سیاسی همراه و مشوق او بوده است. وی با مدرک فوق لیسانس علوم تربیتی در مراکز تربیت معلم تهران تدریس می کند. در سال 1364 فرزندشان زهرا متولد شد.

وزارت فرهنگ و آموزش عالی

درتابستان سال 60 شهید باهنر، که به عنوان نخست وزیر انتخاب شده بود، از تهران به محمدعلی نجفی تلفن زده و او را برای مذاکره در خصوص کابینه خویش احضار کرد. او در صحبت با باهنر از قبول مسؤولیت وزارت فرهنگ و آموزش عالی امتناع کرد و افراد دیگری را که فکر می کرد شایسته تر هستند، معرفی نمود. شهید باهنر نهایتا به نجفی گفت: «فعلاً از تهران ممنوع الخروج هستید! و تا سه روز دیگر تصمیم نهایی را خواهم گرفت.» دو روز بعد وقتی اسامی افراد معرفی شده به مجلس از طریق رادیو اعلام شد، نام خود را شنید و بدین ترتیب مسؤولیت آن وزارت بر دوش او نهاده شد.

متأسفانه همکاری وی با شهیدان بزرگوار رجایی و باهنر دیری نپایید و بعد از شهادت این دو تن در هشتم شهریورماه همان سال به دست منافقین کوردل و او در دولت موقت آیت‏ الله مهدوی کنی و سپس نخست وزیری میرحسین موسوی این مسوولیت را عهده دار بود.

نجفی تا سال 1363 در وزارت فرهنگ و آموزش عالی خدمت کرد. در طول این مدت ابتدا دانشگاه ها را برای ادامه تحصیل دانشجویان قبلی بازگشایی کرد و سپس طرح نوگشایی دانشگاه ها برای پذیرش دانشجوی جدید به اجرا گذاشته شد و اولین آزمون ورودی دانشگاه ها پس از انقلاب فرهنگی برگزار شد. در اجرای فعالیت ها و انجام وظایف، تداخل ها و اصطکاک هایی با ستاد انقلاب فرهنگی که به حکم حضرت امام (ره) تاسیس شده بود، وجود داشت و همین امر منجر به تهیه طرح تبدیل ستاد انقلاب فرهنگی به شورای عالی انقلاب فرهنگی و ارائه آن به حضرت امام و مجلس شد.

در سال 1363 و با تشکیل مجلس دوم، مجلس به برخی از اعضای کابینه موسوی، از جمله نجفی رأی اعتماد نداد و مسؤولیت وزارت از دوش او برداشته شد. نجفی از آن زمان کار تدریس در در دانشکده ریاضی دانشگاه صنعتی شریف را آغاز کرد و هم زمان فعالیت دیگری را نیز داشت؛ از جمله تدریس پاره وقت در دانشگاه الزهرا، عضویت در شورای عالی آموزش و پرورش، عضویت در کمیسیون نظارت بر مطبوعات، عضویت در شورای طرح و برنامه صدا و سیما پ و نهایتاً حدود دو سال نیز معاون آموزشی صدا و سیما بود و اولین سمینار زبان فارسی در صدا و سیما را که توسط رئیس‏جمهور وقت -حضرت آیت الله خامنه ای- افتتاح گردید، برگزار کرد.

وزارت آموزش و پرورش

در شهریورماه 1367 -بلافاصله پس از بازگشت تیم دانش آموزی ریاضی ایران که در المپیاد ریاضی شرکت جسته بود و نجفی سرپرستی تیم را بر عهده داشت- به دعوت موسوی برای احراز مسؤولیت وزارت آموزش و پرورش به مجلس سوم -که پیش تر به وزارت اکرمی رأی اعتماد نداده بود- معرفی شد و پس از بحث های داغ و تند، از مجلس رأی اعتماد گرفته و مشغول خدمت شد.

در شهریور 1368، به همراه کابینه آیت الله هاشمی رفسنجانی به عنوان وزیر آموزش و پرورش معرفی شد و تا مرداد ماه 1376 در مسؤولیت وزارت آموزش و پرورش ادامه خدمت داد.

تأسیس پژوهشکده، آموزشکده ها، سازمان آموزش و پرورش استثنایی، بیمارستان و درمانگاه مخصوص فرهنگیان، تعدادی خانه معلم، طراحی و تأسیس صندوق ذخیره فرهنگیان و بسیاری از اقدامات دیگر با همت و تلاش فرهنگیان و همکاران حوزه ستادی وی صورت پذیرفت.

دوران ریاست جمهوری سید محمد خاتمی

در شهریور 1376 و هم زمان با تشکیل کابینه آقای خاتمی، نجفی به عنوان معاون وی و رئیس سازمان برنامه و بودجه انتخاب شد. در اولین گام تعدادی از مدیران قبلی را که به هر دلیلی از سازمان خارج شده بودند (دکتر نیلی، مرحوم آقای شمس، مهندس مظاهری،مهندس ماهرو، مهندس قاضوی)به همگاری فراخواند. نهایتا برنامه سوم توسعه کشور تدوین و به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید.

وی در مردادماه 1379 و پس از سه سال خدمت در سازمان، با ادغام سازمان برنامه و بودجه و سازمان امور اداری و استخدامی، از مسئولیت کناره گیری کرد و مجدداً به دانشکده ریاضی دانشگاه صنعتی شریف بازگشت. البته از آن زمان تا تشکیل دولت جناب آقای احمدی نژاد، همکاری های جنبی با دولت را ادامه داد و به عنوان مشاور رئیس جمهور و مشاور وزیر صنایع و معادن -جهانگیری- به صورت نیمه وقت فعالیت داشت.

او از تابستان 1384 در هیچ یک از مناصب دولتی اشتغال ندارد و با هیچ دستگاه دولتی همکاری اداری و اجرایی نداشته‏ است.

وی عضو هیئت امنا دانشگاه صنعتی اصفهان، هیئت امناء دانشگاه کیش، هیئت امنا پژوهشگاه علوم بنیادی (مرکز تحقیقات فیزیک و ریاضی) و شورای عالی علوم تحقیقات و فن‏آوری،عضو مؤسس و هیئت امناء بنیاد امید صالحان، عضو مؤسس بنیاد پوشاک فجر، عضو هیئت امناء شهر کتاب و هیئت امناء سازمان مردمی حمایت از محرومان و آسیب پذیران بهزیستی هست و عضو هیئت امناء دانشگاه شیخ مفید قم بوده‏ است.

انتخابات شوراهای شهر سال 1385

او در پاییز 1385 با قرار گرفتن در لیست ائتلاف اصلاح طلبان نامزد شرکت در انتخابات شورای شهر تهران شد و توانست همراه با احمد مسجد جامعی، معصومه ابتکار و هادی ساعی از لیست ائتلاف اصلاح طلبان در جمع 15 نفره شورای شهر تهران قرار بگیرد.