بازگشایی مدارس و مشکلات خواب کودکان

با شروع مهر ماه، یکی از مشکلاتی که والدین با آن درگیر هستند مسأله خواب فرزندشان است.

بچه هایی که در ایام تعطیلات تابستان عادت کرده اند که دیروقت بخوابند و صبح هر زمانی که خواستند بیدار شوند، در هفته اول مهر ماه با چالشی جدی روبرو می شوند که اگر برای آن از هفته آخر شهریور برنامه ریزی نکرده باشند، باعث افزایش تنش بین والدین و فرزندان می شود.

مشکلات خواب کودکان شامل:

- دیر خوابیدن آن ها

- دیر بیدار شدن و غرولندهای صبح گاهی می شود.

که به تفکیک در مورد هر کدام صحبت می کنیم.

 

دیر خوابیدن بچه ها

بچه های مدرسه ای به 9 تا 12 ساعت خواب نیاز دارند. ضرورت خواب مانند تغذیه برای کودکان مهم تلقی می شود. اکثر بچه ها به خصوص در ایام تعطیلات تابستانی عادت کرده اند که دیر بخوابند و تمایل به بیدار ماندن تا پاسی از شب دارند.

بچه ای که در مدت 15 تا 30 دقیقه بعد از در رختخواب رفتن، خوابش ببرد. صبح به راحتی بیدر می شود و در طول روز هوشیار و سرحال است. بی خوابی در کودکان در اوایل شب اتفاق می افتد که به آن «بی خوابی شبانه» گفته می شود.

خواب ناکافی باعث بهانه گیری و کج خلقی کودک می شود و این کودکان کم تر شاد هستند و انرژی کم تری دارند. بچه های بزرگ تر که خواب شب کافی ندارند، خسته و کند و حساس هستند و بر روی دروس تمرکز کمی دارند. والدین نقش مهمی در به موقع خواباندن بچه ها دارند.

 

دلایلی که کودکان زود به رختخواب نمی روند و مقاومت می کنند:

1- شاید آن ها از تاریکی یا از اینکه به موقع بیدار نشوند، می ترسند.

2- شاید در تنهایی احساس ناامنی می کنند.

3- بازی کردن و تماشای تلویزیون نیز عامل دیگری است.

4- بچه ها همراهی کردن با بزرگ ترها را دوست دارند و یا دوست دارند که به آن ها توجه نشان دهید.

5- عدم وجود ساعت مشخص در خانه برای خوابیدن.

6- بعضی از بچه ها در تخت و تشک خود و در اتاق خود احساس خوبی ندارند.

7- بچه هایی که با هم در یک اتاق می خوابند، همدیگر را بیدار نگه می دارند.

8- کودکی که هیجان زده است و فکرش با مسائل روز مشغول است.

9- سروصدا در خانه زیاد است.

10- میهمان به خانه آمده و کودک تمایل به بیداری دارد.

11- شام خوردن و مخصوصاً پرخوری قبل از خواب.

12- انتقال احساس اضطراب والدین به کودک با تند تند سر زدن به او.

13- نبودن دما و رطوبت مناسب در اتاق.

14- کمبود آهن موجب بدخوابی می شود.

 

چگونه کودک را برای خواب آماده کنیم؟

 برای به خواب رفتن به موقع کودکان اقدامات زیر را انجام دهید:

1- تعیین زمان مشخص برای خوابیدن، با کودکان بزرگ تر در این مورد می توان مشورت کرد.

2- بچه ها زمان خواب خود را با دوستان شان مقایسه می کنند به آنها بگویید هر خانه قانون خودش را دارد و هر فردی عادت خاصی دارد.

3- قاطع باشید و به ساعت خواب پای بند باشید. در موارد خیلی استثنایی می توان اندکی انعطاف پذیر بود. اقتدار بیشتر به معنای آسان تر بودن فرستادن بچه ها به رختخواب است.

4- یک برنامه ساده شبانگاهی قابل اجرا تعیین کنید مثل قصه گفتن هنگام خواب که کودک بداند، وقت خواب است.

5- کودک را از آغاز شدن برنامه شبانه آگاه کنید.

مثل: به او بگویید برو در تخت خود استراحت کن - استفاده از ساعت کاغذی که عقربه آن را روی ساعت خواب تنظیم کنید.

6- کودکان را قبل از خواب آرام کنید. کتک کاری یا بازی ها و فعالیت های زیاد، مناسب قبل از خواب نیستند.

7- قبل از خواب یک عمل مطبوع مثل قصه گفتن، گوش دادن به نوار قصه، حمام کردن، ماساژ استفاده کنید.

8- اجازه وقت گذرانی به کودک ندهید و قانع نشوید که یک داستان دیگر بخوانید. سر ساعت چراغ را خاموش کنید.

9- دو ساعت قبل از خواب شام بخورید.

10- در انتخاب رنگ ملافه و روبالشی کودک دقت کنید و از رنگ های محرک استفاده نکنید.

11- دما و تهویه هوا در اتاق را در نظر بگیرید.

12- ساعت خستگی و کاهش سرعت کار کودک را دقیق در نظر بگیرید.

13- هنگام نزدیک شدن به ساعات خواب، نور چراغ ها را کم کنید.

14- مصرف برخی از مواد غذایی مثل چای و نوشابه را کاهش دهید.

15- به کودک یاد بدهید چگونه به خواب برود مثل شمارش گوسفندان و روش های کسب آرامش.

16- ترس کودک را جدی بگیرید و با او در مورد آن صحبت کنید و پی به علت ترس او ببرید.

17- به وقت شناسی و به موقع در رختخواب رفتن کودک تشویق کنید.

18- برای روز برنامه منظم و دقیق داشته باشید تا از بی نظمی های فکری و هیجانی جلوگیری کند.

19- برنامه ای که برای روز و شب کودک در نظر می گیرید همه جا باید قابل اجرا باشد.

20- از رختخواب و خوابیدن به عنوان تهدید استفاده نکنید.

21- برای بچه هایی که به سختی می خوابد فعالیت بدنی در روز را افزایش دهید. (مثل پارک)

22- اگر شب به سختی به خواب می رود به او اجازه خواب روز ندهید.

 

کودکان کم خواب

گاهی اوقات پیش می آید که کودکان صبح ها خواب آلود هستند و به راحتی بیدار نمی شوند. این کودکان به سختی بیدار شده و آماده می شوند و این باعث کشمکش بین والدین و فرزند می شود. برای اینکه کودکان خواب آلوده را آماده مدرسه کنید، طی مراحل زیر می تواند به شما کمک کند.

1- ابتدا تعیین کنید که آیا مقدار خواب کودک شما کافی است یا اینکه بیش از حد می خوابد. برای این کار او را کمی دیرتر و یا کمی زودتر به رختخواب بفرستید تا دریابید چند ساعت خواب نیاز دارد.

2- در صورتی که مقدار خواب کودک کافی بود ولی در طول روز احساس خستگی و کسالت می کند، او را نزد پزشک ببرید تا او را از نظر مشکلات جسمی احتمالی مورد بررسی قرار دهد.

3- کودک را زیر نظر بگیرید و برنامه خواب و بیداری او را تنظیم کنید.

4- هرگز کودک را در حین یک رؤیا بیدار نکنید. اگر کره چشم کودک در حال حرکت بود یعنی او دارد خواب می بیند.

5- زود برخاستن و آماده شدن را برای کودک خوشایند کنید، مثل تهیه صبحانه عالی یا با محبت و نرمی با او صحبت کردن.

6- شکیبایی خود را حفظ کنید تا موفق تر باشید.

7- از ساعتی استفاده کنید که به فواصل و چندین بار زنگ می زند.

8- کودک را مسئول اعمال خود در هنگام صبح کنید چون این مسأله باعث انگیزه کودک می شود.

9- برای خرید ساعت و انتخاب آن از کودک کمک بگیرید.

10- استفاده از ساعت را در طول روز و در برنامه های مختلف تمرین کنید.

11- از تحریک فیزیکی برای بیدار شدن استفاده کنید.

12- او را وادار به شستن صورتش کنید و نرمش هایی را با او انجام دهید.

13- کودک را با پیامدهای کارهایش روبرو کنید که مثلاً اگر کاری را انجام ندهد با پیامد آن روبرو می شود.

14- از پیامدهای طبیعی استفاده کنید و این پیامدها در نظر کودک باید منطقی و عادلانه باشد مثل اگر ساعت خاصی سر صبحانه نباشد، دیگر از صبحانه خبری نیست.

15- او را نسبت به زمانی که باعث تأخیر شما شده است بدهکار کنید و از او بخواهید در قبال آن در بعضی کارهای منزل کمک کند.

16- اگر کودک در صبح غرغر می کرد به طور سنجیده آن ها را نادیده بگیرید.