حذف سه عنوان درسی تاریخ، جغرافیا و تعلیمات اجتماعی از پایه های سوم و هفتم

ناهید فلاحیان  درباره حذف سه عنوان درسی تاریخ، جغرافیا و تعلیمات اجتماعی و تلفیق و جایگزینی محتوای این سه کتاب در قالب "مطالعات اجتماعی"، گفت: برنامه درسی تعلیمات اجتماعی سال ها بود که هیچ گونه تغییر اساسی نداشته و حدود 10 سالی است که برای محتوای این درس تلاش می شود.

وی افزود: پس از آنکه برنامه درس ملی مطرح شد، مقرر شد تغییراتی در این حوزه صورت بگیرد و با توجه به رویکرد و اهدافی که در این درس و برنامه دانش آموزان تدوین شده، سه کتاب تاریخ، جغرافیا و تعلیمات اجتماعی و مدنی در پایه های سوم ابتدایی تا اول متوسطه اول مورد بازنگری قرار گرفت که امسال این درس جدید در پایه سوم ابتدایی و اول متوسطه ارائه می شود و از سال های آینده در پایه های چهارم و پنجم نیز این تغییرات لحاظ خواهد شد.

مدیر گروه مطالعات اجتماعی سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی وزارت آموزش و پرورش ادامه داد: بر همین اساس نقشه راه متفاوتی برای درس مطالعات اجتماعی در پایه ابتدایی تا پایان متوسطه اول تدوین شد.

فلاحیان با اشاره به اهم این تغییر و تحولات، گفت: در گذشته رویکرد دانش محور و تاکید بر دانسته ها و اطلاعات دانش آموزان در این حوزه مد نظر بود، در حالی که در برنامه جدید تلاش می شود تا رویکرد تربیتی و اجتماعی بر آن حاکم باشد و همان گونه که در برنامه درس ملی بر رویکرد فطرت گرایی و توحید تاکید شده، در این برنامه درسی تلاش شده تا ابعاد مختلف تربیت دانش آموزان به طور متوازن پرورش یابد.

وی گفت: در تغییرات جدید، محتوا در چهار عرصه رابطه انسان با خدا، با خود، خلق و عالم خلقت و همچنین پنج عنصر تعقل، ایمان، علم، عمل و اخلاق تدوین شده و بحث اخلاق درون سازی ارزش ها و نگرش ها از اهمیت بالایی برخوردار است.

مدیر گروه مطالعات اجتماعی سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی وزارت آموزش و پرورش اضافه کرد: آنچه که به غلط در گذشته رایج شده بود، این بود که دانش آموزان مجموعه ای از اطلاعات تاریخی و جغرافیایی را باید به خاطر می سپردند، اما نمی توانستند در زندگی خود از آن بهره بگیرند و در اخلاق تربیتی آنها نیز موثر نبود.

فلاحیان گفت: در برنامه جدید تلاش کردیم تا با تحول در این رویکرد چند محور اصلی مد نظر باشد. از جمله توجه به تقویت عزت و هویت ایرانی اسلامی، توجه به بهداشت روانی و اخلاقی دانش آموزان جهت جلوگیری از کج روی های اجتماعی و مقابله با ناهنجاری ها و آسیب های اجتماعی، پیوند درس و زندگی و توجه به مهارت های زندگی، شناخت حقوق مسئولیت های فردی و اجتماعی، شناخت استعدادها و توانمندی های کشور از مهم ترین اهداف محتوای جدید در مطالعات اجتماعی است.

وی با تاکید بر اینکه دانش آموزان باید روحیه خودباوری، سازندگی و پیشرفت خود، جامعه و کشور را در خود تقویت کنند، عنوان کرد: در برنامه جدید تلاش شده محتوا بر مدار این محور نوشته شود و اطلاعاتی که کتاب درسی به دانش آموزان می دهد، منبعی باشد برای کاوشگری و مهارت های زندگی.

فلاحیان گفت: کتاب مطالعات اجتماعی جدید تلاش می کند تا دانش آموزان را از محور حفظ صرف مطالب به سمت کاوشگری هدایت کند تا آنها بتوانند از طریق مهارت های کاوشگری، موضوعات محیطی اجتماعی را آموخته و بتوانند به جای حفظ حجم گسترده ای از موضوع تاریخ و جغرافیا، درک عمق این موضوعات را داشته باشند.

مدیر گروه مطالعات اجتماعی سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی وزارت آموزش و پرورش ادامه داد: در برنامه جدید به دنبال آموختن همه جغرافیا و سلسله های تاریخی نیستیم، بلکه فرازهایی از تاریخ یا موضوعاتی از جغرافیا انتخاب می شود و دانش آموزان باید به صورت عمیق با آن موضوع درگیر شوند.

وی تصریح کرد: تلفیق بودن برنامه در سند درس ملی در بیانیه این سند آمده و این برنامه تا پایان دوره متوسطه اول به صورت تلفیقی خواهد بود. به عبارت دیگر چندین کتاب جغرافیا، تاریخ، علوم اجتماعی و مدنی تلفیق و تحت عنوان درس "مطالعات اجتماعی" به دانش آموزان ارائه می شود.

فلاحیان اظهار کرد: میزان تلفیق محتوای سه کتاب حذف شده در دوره ابتدایی بیشتر و در دوره متوسطه اول کمتر است.

مدیر گروه مطالعات اجتماعی سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی وزارت آموزش و پرورش با اشاره به اینکه از دل برنامه جدید، سه کتاب تولید شده است گفت: مطالعات اجتماعی از مهر امسال در پایه های سوم و ششم ابتدایی و پایه هفتم جدید تدریس خواهد شد.

وی با تاکید بر اینکه در پایه ابتدایی موضوعات کاملا تلفیقی است و بیشتر بر موضوع خانه و مدرسه تاکید شده است، گفت: برای اینکه دانش آموزان با محیط خارج که در آن زندگی می کنند، شناخت و تعامل بهتری داشته باشند، برنامه های تلفیقی در این پایه بیشتر است، اما در پایه هفتم ضمن آنکه از تحول تلفیقی استفاده شده، دانش آموزان و دبیران از حجم محفوظات سه کتاب مجزا و آموزش آن در زمان محدود 45 دقیقه به یک کتاب با محتوای جدید دست پیدا کرده اند.

فلاحیان خاطر نشان کرد: در مطالعات اجتماعی به جای اینکه دانش آموزان را به سرعت از وقایع اطلاعات زیاد عبور دهیم و معلمان مجبور باشند آزمون های متعددی را برگزار کنند، یک کتاب تحت عنوان "مطالعات اجتماعی" در 12 فصل ارائه می شود و یک نمره در کارنامه دانش آموز درج خواهد شد.

وی با تاکید بر اینکه در کتاب جدید، جغرافیا و تاریخ تضعیف نشده، بلکه به روزتر شده است، اظهار کرد: بخشی از تاریخ این کتاب که عمدتا تاریخ ایران و باستان است، به جای تاکید بر سلسله ها و تاریخ سیاسی، به اوضاع اجتماعی و اقتصادی مردم در گذشته پرداخته است و با موضوعات جذاب، انواع ورزش ها، جشن ها و داد و ستد آن زمان را به دانش آموزان آموزش می دهد.

مدیر گروه مطالعات اجتماعی سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی وزارت آموزش و پرورش اضافه کرد: در جغرافیا نیز استفاده از نقشه و نقشه خوانی پررنگ تر شده و موضوعات جغرافیایی روز از جمله حفاظت از منابع و محیط زیست به عنوان یک مسئله مهم ملی و جهانی در محتوای درس ارائه شده است.

فلاحیان گفت: در بخش مدنی یا تعلیمات اجتماعی نیز مباحثی همانند حقوق، مسئولیت ها، قوانین و مقررات و مباحث مالی و اقتصادی که در برنامه های گذشته مغفول مانده بود، مورد توجه قرار گرفته است.