تشریح چگونگی انجام رتبه بندی مدارس/انتظار واحد از مدارس نداریم/رسانه ها پیش داوری عجولانه نکنند

موضوع آموزش و پرورش آنقدر مهم و با اهمیت است که در برخی مواقع اظهار نظرات پیرامون آن چالشی و بحث برانگیز دنبال می شود.

روز گذشته یکی از روزنامه های صبح کشور به موضوع "رتبه بندی مدارس" اشاره و مطلبی با عنوان "بی مهری به مدارس دولتی" به چاپ رساند.

همچنین نویسنده این مقاله، با طرح سوال "رتبه بندی مدارس به عدالت آموزشی منجر می شود؟" به بیان دیدگاه ها و نظرات مختلف پرداخته و چنین بیان کرده که «موضوع رتبه بندی مدارس مجدداً مطرح شده ولی ترس از حذف مدارس دولتی عادی و به دنبال آن تنبیه مدیران و کارکنان آنها موجب شده تا اجرای این طرح با اما و اگرهایی روبرو شود".»

جهت شفاف سازی بیشتر و بهتر بحث ها و نکات مطرح شده در این روزنامه، معاون آموزش متوسطه وزارت آموزش و پرورش توضیحاتی را در این خصوص به خبرنگار پانا ارائه کرد.

رتبه بندی مدارس براساس نقشه جامع علمی کشور و سند تحول بنیادین آموزش و پرورش

"ابراهیم سحرخیز" معاون آموزش متوسطه وزارت آموزش و پرورش در گفت وگو با خبرنگار آموزش و پرورش پانا و در پاسخ به اظهار نظرات درج شده درخصوص رتبه بندی مدارس در یکی از رسانه ‎ها، چنین اظهارکرد: در 2 سند بالادستی "نقشه جامع علمی کشور" و "سند تحول بنیادین آموزش و پرورش" که هر دو به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی رسیده است، به موضوع رتبه بندی مدارس به صورت ویژه اشاره و پرداخته شده است.

وی با بیان اینکه در اقدامات ملی ذیل راهبرد کلان 6 در صفحه 27 نقشه جامع علمی کشور به رتبه بندی مدارس تاکید شده است، گفت: ایجاد نظام رتبه بندی مدارس و موسسات آموزش و پرورش به منظور شفاف سازی عملکرد و ارتقای کیفیت و تقویت انگیزه های رقابت، عنوان تکلیف و اقدامی است که در نقشه جامع علمی کشور به آن توصیه شده است.

سحرخیز افزود: همچنین در یکی دیگر از اقدامات ملی مطرح شده در همین صفحه، ایجاد ساز و کارهای سنجش توانمندی های دانش آموزان و معلمان و عملکرد مدارس مستقل از موسسات مجری آموزش، مدنظر قرار گرفته است.

معاون آموزش متوسطه وزارت آموزش و پرورش با بیان اینکه تاکید نقشه جامع علمی کشور بر موضوع رتبه بندی مدارس جای تامل دارد، خاطرنشان کرد: نقشه جامع علمی کشور، سند بالادستی سند تحول بنیادین است که نخبگان جامعه آن را تصویب کرده اند. سند تحول بنیادین آموزش و پرورش نیز ذیل استقرار نظام ارزشیابی و تضمین کیفیت در تعلیم و تربیت رسمی کشور در راهکار 3-19 به ایجاد نظام رتبه بندی مدارس و تقویت انگیزه های رقابت منطقی و علمی بین مدارس و موسسات آموزش و پرورش سفارش کرده است.

نظام رتبه بندی مدارس هنوز تعریف و تصویب نشده است

وی با بیان اینکه سند تحول بنیادین آموزش و پرورش نیز به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی رسیده است، افزود: دو سند "نقشه جامع علمی کشور" و "سند تحول بنیادین" اسنادی هستند که وزارت آموزش وپرورش باید آنها را جهت اجرا به عنوان نصب العین خود قرار دهد.

سحرخیز چنین ادامه داد: اما نکته حائز اهمیت درخصوص رتبه بندی مدارس با توجه به مطلب یکی از رسانه ها، این است که هنوز این نظام رتبه بندی تعریف و تصویب نشده است. فعلاً آموزش و پرورش اعلام کرده که موضوع رتبه بندی مدارس را در دستور کار دارد و در حال حاضر این موضوع در دست بررسی و مطالعه است.

معاون آموزش متوسطه وزارت آموزش و پرورش تصریح کرد: زمانی هم که نظام رتبه ‎بندی مدارس آماده شد، باید به تصویب شورای عالی آموزش و پرورش و دیگر مراجع نظارتی برسد.

مدارس عادی با رتبه بندی قربانی خواهند شد، یک پیش داوری عجولانه است

وی با بیان اینکه مطلب درج شده در یکی از رسانه ها، یک پیش داوری عجولانه است، گفت: بیان این موضوع که با اجرای نظام رتبه بندی مدارس، مدارس عادی دولتی و عدالت آموزشی قربانی خواهند شد و یا مدیران مدارس دارای رتبه پایین و تنبیه خواهند شد، یک پیش داوری است که معلوم نیست براساس چه مستندات و ذهنیت هایی صورت گرفته است.

ایجاد رقابت بین مدیران مدارس با رتبه بندی/سنجش و ارزشیابی در دستور کار است

سحرخیز ادامه داد: در اینکه باید "سنجش و ارزشیابی" در مدارس و آموزش و پرورش کشورمان در دستور کار باشد، شکی نیست، مگر می شود در مدرسه ای که به عنوان یک نهاد منابع و بودجه ای را از دولت دریافت می کند و نیروی انسانی در آن مشغول به کار است و همچنین والدین دانش آموزان انتظار دارند که عملکرد فرزندشان به آنها بازخورد داده شود، ارزشیابی حذف شود.

معاون آموزش متوسطه وزارت آموزش و پرورش تصریح کرد: از طرف دیگر آموزش و پرورش می خواهد یک رقابتی بین مدیران مدارس ایجاد شود تا بدین ترتیب تلاش و انگیزه آنها برای کارکردن بیشتر شود، آیا باز هم می شود ارزشیابی کار و عملکرد مدارس را کنار گذاشت و به آن بهایی نداد.

وی با بیان اینکه رتبه بندی در متن و بطن ارزشیابی قرار دارد، گفت: به عنوان مثال در یک کلاسی یک عده از دانش آموزان نمرات بالاتری کسب می کنند و عده ای نیز نمره و رتبه پایین تری دارند، یعنی در همین کلاس درس هم نوعی رتبه بندی وجود دارد.

در رتبه بندی از مدارس انتظار واحد نداریم

سحرخیز در خصوص نحوه رتبه بندی مدارس اظهار کرد: طبیعتاً در رتبه بندی، همه مدارس را با یک خط کش و میزان خاص مورد ارزشیابی قرار نخواهیم داد و از همه مدارس یک انتظار واحد نخواهیم داشت.

به گفته وی، پیشینه، منابع و داشته های مدارس و همچنین محرومیت ها و محدودیت ها در رتبه بندی مدارس لحاظ خواهند شد.

سنجش مدارس به قصد بسط عدالت آموزشی صورت می گیرد

سحرخیز با بیان اینکه سنجش مدارس به قصد بسط عدالت آموزشی صورت می گیرد، تصریح کرد: ارزشیابی و رتبه بندی مدارس با هدف شناسایی کمبودها و رفع آنها و ارتقای کیفیت آموزشی انجام خواهد شد.

در رتبه بندی، ساختمان جدید و قدیم مقایسه نخواهند شد

وی با اشاره به شاخص های رتبه بندی مدارس اظهارکرد: خیلی از شاخص ها مدنظر است که ساختمان و فضای فیزیکی مدارس یکی از آنهاست. البته این را هم باید گفت که در مقایسه و رتبه بندی مدارس، مسلماً ساختمان جدید و قدیم با هم مقایسه نخواهند شد که چنین مقایسه ای خنده دار است و یا مدارس عادی با مدارس خاص نیز مقایسه نخواهد شد.

مدارس عادی با مدارس خاص تفاوت هایی دارند

معاون آموزش متوسطه وزارت آموزش و پرورش با بیان اینکه نویسنده محترم رسانه ای که این مطلب را منتشر کرده دچار خطای فاحشی شده است، گفت: طبیعتاً مدارس عادی با مدارس خاص تفاوت هایی دارند و آموزش و پرورش در رتبه بندی مدارس به بضاعت های متفاوت مدارس توجه خواهد کرد و همه مدارس را در یک کفه ترازو قرار نخواهد داد.

 
وی با بیان اینکه در رتبه بندی مدارس، موضوع جنسیت دانش آموزان، داشته ها و امکانات و همچنین پیشینه و نوع مدرسه (دبیرستان یا هنرستان بودن مدرسه) مدنظر قرار خواهد گرفت، افزود: این مقایسه ها، اظهر من الشمس و واضح است و مسلماً مقایسه های منطقی و علمی در رتبه بندی مدارس لحاظ خواهد شد.

سحرخیز اضافه کرد: گاهی اوقات برخی افراد مغلطه کرده و یک بحث هایی را خلق می کند و به خورد اذهان عمومی می دهند که واقعیت ندارد.

وی مجدداً تاکید کرد: هنوز نظام رتبه بندی مدارس آماده نشده است، هر زمان که این نظام آماده و به تصویب رسید و به مرحله اجرا درآمد، آن موقع افراد می توانند مشکلات طرح را بیان کرده و نقدهای خود را این چنین انتشار دهند.

به گفته وی، ارزشیابی و سنجش مدارس و معلمان و مدیران یک ضرورت است، همانطور که در همه سازمان ها و ارگان های دولتی و غیردولتی محاسبه و ارزشیابی عملکرد افراد وجود دارد.

سحرخیز افزود: اگر شاخص هایی در آموزش و پرورش وجود نداشته باشد، ارزشیابی ها نیز شفاف و درست نخواهد بود. اتفاقاً در سند تحول نیز به ارزشیابی با هدف شفاف سازی عملکردها اشاره شده است.

وی ادامه داد: برای اینکه به مدارس بگوییم چه اهدافی را باید دنبال کنند یا در طول یک سال یک مدیر مدرسه باید چه کارهایی را انجام دهد، باید ارزشیابی انجام شود و درنتیجه برای این شاخص ها و انتظارات، قطعاً تکالیفی را متناسب با توانایی ها و بضاعت مدیران، معلمان و داشته ها و امکانات مدرسه تعریف خواهیم کرد. کار غیرممکن و خارج از توانایی افراد درخواست نخواهد شد، به عنوان مثال از مدیر مدرسه درخواست نخواهد شد که فضای آموزشی مدرسه خود را افزایش دهد.

نباید مسابقه کیفیت در بین مدارس هم تراز صورت گیرد؟

معاون آموزش متوسطه وزارت آموزش وپرورش اضافه کرد: در یک مدرسه تیزهوشان که دانش آموزان با آزمون ورودی وارد می شوند، یک انتظار داریم و از یک مدرسه عادی که امکانات در حد خود دارد، انتظار دیگری داریم، اما نباید در بین همان مدارس عادی رقابت صورت گیرد؟ نباید مسابقه کیفیت در بین مدارس هم تراز صورت گیرد؟ آموزش وپرورش به دنبال این است که واقعاً نظام ارتقای کیفیت و نظام شایسته سالاری در مدرسه را با انتساب مدیران شایسته، توانمندسازی معلمان در سایه استقرار نظام سنجش صلاحیت حرفه ای، نظام ارزشیابی تکوینی، تدریجی و پایانی را دگرگون کند و با این تغییراتی که انجام می شود، این انتظار به وجود می آید که مدارس در نظام رتبه بندی مشارکت کنند.

مدارس نقاط محروم و برخوردار هم سطح خود مقایسه می شوند

وی با تاکید بر اینکه در رتبه بندی، مدارس نقاط محروم و مدارس نقاط برخوردار هر کدام با مدارس هم سطح خود مقایسه خواهند شد، گفت: مسلماً مدارس نقاط محروم روستایی با مدارس نقاط برخوردار شهری مقایسه نخواهند شد و تفاوت ها و امکانات مدارس لحاظ می شود.

مگر می شود بین مدیری که تلاش می کند با مدیری که کم کاری می کند، تفاوتی قائل نبود؟

سحرخیز در پاسخ به اظهارنظر انتقادی رسانه ای که مطلبی درخصوص رتبه بندی مدارس مبنی بر تنبیه کادر مدارس منتشر کرده است، چنین اظهار کرد: آنچه در توان مدیر و عوامل اجرایی است، از آنها خواسته خواهد شد و درصورتی که مسئولی کم کاری کند، باید جوابگو باشد. مگر می شود بین مدیری که تلاش می کند با مدیری که کم کاری می کند، تفاوتی قائل نبود، مگر می شود تشویقی صورت نگیرد؟

قطعا اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی به موضوع رتبه بندی واقف بوده اند

معاون آموزش متوسطه وزارت آموزش و پرورش با بیان اینکه نقشه جامع علمی کشور و سند تحول بنیادین آموزش و پرورش را نخبگان جامعه تصویب کردند، گفت: قطعاً اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی که نخبگان جامعه هستند، به موضوع رتبه بندی مدارس واقف بودند که آن را تصویب کردند، نویسنده این رسانه منتقد بهتر است پیشینه این مصوبه را مطالعه کند.

وی با بیان اینکه نظام رتبه بندی مدارس در دستور کار آموزش و پرورش است، افزود: در حال حاضر در حال تهیه شاخص های رتبه بندی مدارس هستم.

ارائه 175 شاخص ارزشیابی توسط شورای عالی آموزش وپرورش

سحرخیز با بیان اینکه تاکنون شورای عالی آموزش و پرورش 175 شاخص را برای ارزشیابی ارائه کرده است، گفت: اصلاً مرکزی در آموزش و پرورش تحت عنوان مرکز سنجش برای ارزشیابی فعالیت دارد و آموزش و پرورش قرار است شاخص های آموزش و پرورش را سنجش کند.

معاون آموزش متوسطه وزارت آموزش وپرورش تصریح کرد: اگر سنجش نکنیم، فردا در روزنامه می نویسند که آموزش و پرورش سنجش نمی کند و کار آیی ندارد.

 عدالت آموزشی مدارس را قربانی نمی کند

وی خاطرنشان کرد: برای بررسی توانایی های دانش آموزان و معلمان و رتبه بندی مدارس، باید سنجش های منطقی و علمی صورت گیرد و مجدداً تاکید می کنم که رتبه بندی و دسته بندی مدارس در زمان اجرا، به صورت منطقی و عقلانی صورت خواهد گرفت و عدالت آموزشی و مدارس عادی قربانی نخواهند شد.