علل ضعف در یادگیری کودکان/ چگونه در کودکان انگیزه یادگیری ایجاد کنیم

یکی از مشکلاتی در تربیت و آموزش کودکان و نوجوانان به وجود می آید "اختلال در روند یادگیری" آنهاست. این امر دلایل زیادی دارد. یکی از این دلایل این امر فقدان انگیزه است. هدف ایجاد انگیزه می کند. وقتی هدف متناسب با علایق و تواناییها و امکانات اجرایی یاد گیرنده باشد در او علاقه برای یادگیری به وجود می آورد. بسیاری از مواقع نداشتن هدفی مشخص، روشن، قابل دسترس و متناسب با یاد گیرنده باعث می شود که یادگیری به خوبی صورت نگیرد.

یادگیری به انگیزه و علاقه نیاز دارد. انگیزه میل و رغبت برای رسیدن به هدف معین است. هرچه انگیزه بیشتر باشد فرد در راه رسیدن به آن هدف کوشش و فعالیت بیشتری می کند. بسیاری از ما کودکان یا نوجوانانی را می شناسیم که مثلا در درس ریاضی ضعیف هستند و اطلاعات بسیار کمی درباره آن دارند؛ با علاقه و دقتی خاص برنامه های فوتبال را دنبال می کنند و اغلب تعجب می کنیم از اینکه می بینیم چه اطلاعات دقیق و وسیعی در این زمینه دارند. لذا می بینیم که یکی از دلایلی که کودکان و نوجوانان مطلبی را به خوبی یاد نمی گیرند بی میلی و نداشتن انگیزه است.

علل توجه نکردن
- نبودن علاقه و انگیزه کافی
- جالب نبودن محرک
- وجود موانع و عوامل بازدارنده توجه
- رشد ناکافی جسمانی و روانی

قدرت یادگیری به میزان رشد جسمانی و روانی ذهنی، عاطفی، اجتماعی و اخلاقی ما بستگی دارد. تجربه نشان داده که بسیاری از کودکان سالم در سن پنج سالگی به آن درجه از رشد ذهنی خود نرسیده اند که مثلا مثلثات لگاریتم را با روشهای معمول آموزش یاد بگیرند. در این مورد ناتوانی کودک در یاد گرفتن مثلثات یا مطالب پیچیده به علت اشکال یا نقص جسمانی و روانی نیست، بلکه به این دلیل است که ذهن او هنوز رشد کافی نکرده و لذا نمی تواند بسیاری از مسائل مشکل ذهنی را بفهمد.

توانایی فرد برای یادگیری در موارد بسیاری به زمینه یا پیشینه معلومات بستگی دارد. اگربخواهیم به شخصی راجع به رشد کودک چیزی بیاموزیم، باید ابتدا او را با اصول و مبانی رشد جسمانی و روانی کودک آشنا و بعد مطالب پیچیده تر را مطرح کنیم. اگر سعی کنیم به یک نوجوان، بدون آنکه با اطلاعات پایه ای آشنایی داشته باشد مطالب پیچیده ای را بیاموزیم، او نمی تواند آنها را به خوبی و درستی یاد بگیرد.

چگونه برای یادگیری ایجاد انگیزه کنیم؟

برای اینکه از آموزشهای خود حداکثر نتیجه را به دست آوریم، باید هدف آموختن هر مطلب برای یاد گیرنده کاملا روشن باشد. داشتن هدف، به خصوص هدفی که با نیازها، علایق و تواناییهای یادگیرنده مطابقت داشته باشد باعث کمک می شود تا به جنبه های مثبت و منفی اشکالات روش آموزش خود پی برد و آن را اصلاح نماید.

از طریق طرح پرسشهایی جالب در مورد مطالب مورد آموزش، تجربه و تماس مستقیم با آموختنیها، یاد دادن تعلیم آموختنیها به دیگران، اجرای نقش، روشن کردن محاسن آموختن و معایب نیاموختن می توان اختلال در روند یادگیری را برطرف کرد.

معمولا وقتی انگیزه کافی برای یادگیری وجود دارد یاد گیرنده به آنچه باید یاد بگیرد، توجه می کند. ولی گاهی می بینیم که با وجود علاقه به یادگیری، کودک و نوجوان به دلایلی بدان توجه کافی نمی کند و این بی توجهی نیز باعث می شود که مطلب مورد نظر را نفهمد.