دیکته و انواع مشکلات نوشتاری کودکان

بسیاری از دانش آموزان عادی مشغول به تحصیل در دوره ی ابتدایی در یک یا چند درس (نوشتن ، ریاضی وخواندن ) مشکل یا ضعفی دارند و دچار اختلال یادگیری در یکی از این درسها می باشند، مربیان مراکز آموزشی و توانبخشی مشکلات ویژه یادگیری با تکنیک های لازم و تخصصی آن ها را شناسایی کرده واختلال آن ها را تشخیص و ارزیابی نموده و بعد درمان آن اختلال شروع می شود .

 

یکی ازاختلال هایی که در کودکان بیشتر مشاهده شده است، اختلال دیکته می باشد که در مقاطع مختلف تحصیلی بخصو ص در ابتدایی قابل مشاهده و زیاد است .

 

معلمین محترم مقاطع ابتدایی برای دانش آموزانی که در دیکته نمره ی کمتر می گیرند، برخوردهای متفاوتی را انجام و تکرار می کنند،که معمولا منجر به افت تحصیلی ، کاهش اعتماد به نفس و ترس کودک از از درس املا می شود. مواردی از این برخوردها وعکس العمل ها که در کتاب درمان دیکته ی دکتر تبریزی هم به آن اشاره شده است عبارتند از :

 

1- سرزنش وتحقیر کودک در حضورهم کلاسی هایش .

 

2-نصیحت کردن بیش ازحدکودک.

 

3-تکالیف زیادی به دانش آموزان می دهند.

 

4-از روی غلط ها چند بار بنویس.

 

5-باغلط ها جمله بساز.

 

6-کودک را خنگ، ابله و کودن و یا عقب مانده و.. خطاب می کنند.

 

7-وبسیاری روش های نادرست دیگر.....

 

برخی معلمان محترم درپایان دیکته، نمره هایی به دانش آموزان می دهندکه کودک از شکل آن نمرات وحشت کرده وکابوسی بر کودک حاکم می شود. مثلاً نمره صفریا یک رابه دانش آموزمی دهند درحالی که ازدیکته ی 100کلمه ای اوفقط 20کلمه رااشتباه نوشته است و80کلمه راصحیح نوشته است پس نمره ی دانش آموزباتوجه به تحلیل فوق 16می شود.یادرپایان دیکته می نویسندغیرقابل تصحیح در حالی که کودک حداقل 20کلمه رادرست نوشته است. ومواردی ازاین قبیل ....

 

حال آیا شما فکرمی کنیدبااین عبارت هاوکارهای مختلف، مشکل دانش آموز حل می شود؟ آیا دانش آموزتلاش نمی کند ؟وبسیاری سوالات دیگر.

اگر شما با مشکل دیکته نویسی یک دانش آموز روبرو شوید٬ چه خواهید کرد؟

 

آیا فکر می کنید روشهای نام برده شده می تواند مشکل دیکته دانش آموز را حل کند؟

 

آیا مشکل به این جهت است که دانش آموز به اندازه کافی تمرین و تکرار نکرده است؟

 

آیا مشکل دانش آموز به این خاطر است که سرزنش٬ تحقیر و مؤاخذه نشده است؟

 

به این پرسشها باید با احتیاط پاسخ داد. نصیحت و سرزنش به نتیجه مثبتی نخواهد انجامید اما اگر دانش آموز درس مورد نظر را بارها و بارها بنویسد٬ البته که با توجه به استعداد خویش٬ نوشتن صحیح کلمه را خواهد آموخت و امکان اشتباه مجددش کاهش خواهد یافت. اما آیا تمرینهای مکرر باعث یادگیری کودک در واژه های ویژه ای که تمرین کرده است٬ می شود؟

 

آیا این یادگیری به سایر درسها و واژه ها نیز انتقال می یابد؟

 

واقعیت این است که انواع اشتباهاتی که کودک مرتکب می شود از یک نوع و یک سنخ نیستند تا بتوان با اتخاذ یک روش همه آن اشتباهات را از بین برد و به پیشرفت وی اطمینان یافت. برای دستیابی به یک راه حل ساده و امیدوار کننده٬ بهتر است ابتدا با اجرای آزمون هوشی٬ از طبیعی بودن هوش کودک اطمینان حاصل نماییم. اگر کودک در سایر درسها و فعالیت هایش مثل سایر کودکان معمولی باشد٬ به اجرای آزمون هوش نیاز نداریم.

 

بعد از اطمینان از عادی بودن هوش دانش آموز باید اشتباهات دیکته های متعدد دانش آموز را از روی دفتر دیکته وی یادداشت کنیم و علت یا علل آن اشتباهات را بیابیم.

 

برای بررسی عینی تر نوع اشتباهاتی که یکی از دانش آموزان مرتکب شده است را نشان می دهیم:

 

  غلط        درست     نوع اشتباه

 

منزور         منظور     حافظه دیداری

 

مسباک      مسواک   حساسیت شنیداری

 

تجربها       تجربه ها    آموزشی

 

 نهنفته       نهفته       دقت 

 

(جا انداخته)  آمد        حافظه شنیداری

 

 مارد            مادر      حافظه توالی دیداری

 

 دوز              زود        تمیز دیداری ـ شنیداری

 

بابا(وارونه)      بابا          وارونه نویسی

 

و انواع اشتباهات نارسا نویسی(کج ، نامرتب، پررنگ و کم رنگ نویسی و...)

 

اولین کار مربی و درمانگر این است که غلطهای املایی دانش آموز را یادداشت کرده٬ تجزیه و تحلیل نماید و سپس نوع غلطها را دسته بندی کند و با توجه به اینکه فراوانی غلطهای املایی دانش آموز به کدام یک از انواع غلطها مربوط می شود٬ برای درمان هر یک از نوع اشتباهات نوشتاری برنامه ای طراحی نماید.

 

انواع اشکالات موجود در دیکته دانش آموزان را پس از تجربه و تحلیل می توان به دو گروه طبقه بندی کرد.

 

یک گروه از اشکالات به مشکلات آموزشی مربوط هستند و از طریق روش تدریس و آموزش جبرانی می توان حل کرد .

 

گروه دیگر را، از طریق تمرینهای خاصی که می توان به جای رو نویسی های معمول در مدارس در نظر گرفت تا ضمن جلوگیری از هدر رفتن وقت و استعداد دانش آموزان در برطرف کردن اشکالات دیکته بسیار موثر باشند