چگونه دقت خود را افزایش دهیم

بی دقتی یکی از رایج ترین مسائل دانش آموزان و داوطلبان کنکور است. بارها اتفاق افتاده است که دانش آموزان به دلیل بی دقتی (علیرغم داشتن اطلاعات بالا) در امتحانات نمره از دست داده اند. قطعاً برای شما هم اتفاق افتاده است که بعد از امتحان، افسوس سؤالات را بخورید که علیرغم آن که پاسخ آن ها را می دانستید، به دلیل (بی دقتی) نتوانستید به آن ها پاسخ دهید. البته بی دقتی انواع متفاوتی دارد؛ ندیدن قسمت هایی از صورت سؤال، اشتباهات محاسباتی و... برخی از انواع بی دقتی است.

یادمان باشد که برای موفقیت در تحصیل، داشتن اطلاعات علمی کافی نیست. استفاده از مهارت هایی که بتواند میزان بهره وری ما از این اطلاعات را افزایش دهد نیز امری بسیار مهم است. اما از آن جایی که تعریف دقت در شناخت راه های افزایش آن بسیار مؤثر است، ابتدا می خواهیم دقت را تعریف کنیم.

دقت به معنی توجه غیر ارادی از طریق حواس 5گانه است.

برای این که بتوانید معنی و مفهوم دقت را بهتر لمس کنید، به اطراف خود نگاه کنید. سعی کنید تمام اجسام و وسایلی که را که (مثلاً به رنگ آبی) هستند به خاطر بسپارید.

اکنون چشمان خود را ببندید و سعی کنید اجسام و وسائل را که به رنگ دیگری (مثلاً سفید) هستند، یادآوری کنید! این کار قطعاً دشوار خواهد بود. توانایی حفظ توجه (ارادی) به موضوعی بدون این که موضوعات دیگر توجه ما را از بین ببرد، به معنی تمرکز است. اما دقت به معنی توجه غیرارادی است.

در مثالی که زده شد، رنگی که آگاهانه به خاطر سپرده می شود (رنگ آبی)، نمادی از مطالب مهم و یا قسمت هایی از سؤال است که ما می دانیم باید به آن توجه کنیم و رنگ دیگر (رنگ سفید در این تمرین) نماد مطالب و قسمت هایی است که ما فکر می کنیم مهم نیستند و به همین دلیل به آن بی توجهی می کنیم.

اگر در هنگام حل سؤال (یا مطالعه) اهمیت مطلبی را بدانیم، قطعاً به آن توجه خواهیم کرد و بی دقتی زمانی رخ می دهد که ما از کنار مطلبی می گذریم (به صورت ناآگاهانه) پس برای تقویت دقت باید (توجه غیرارادی) خود را تقویت نماییم.

طبق تحقیقات صورت گرفته، 75درصد از اطلاعات از طریق حس بینایی (قوه ی باصره) وارد حافظه ی ما می شود. این موضوع نشان از میزان اهمیت حس بینایی دارد. البته این موضوع به منزله ی بی اهمیت بودن حواس دیگر نیست. ولی می تواند کمک قابل توجهی در روش های افزایش دقت داشته باشد.

2نکته ی مهم:

1- دقت، ذاتی نیست: دقت، یک مهارت است نه یک دانش و هر مهارتی با تمرین، قابل پرورش است. بنابراین یقین داشته باشید که خواهید توانست دقت خود را با انجام تمرینات زیر افزایش دهید.

2- دقت، اولین مرحله از مراحل انتقال اطلاعات به حافظه ی بلندمدت است.

انواع بی دقتی:

دانش آموزان و داوطلبان کنکوری، بیشتر در سه زمان (مطالعه- کلاس- آزمون) بی دقتی می کنند. در زیر به دلایل بی دقتی در این سه مورد و نیز راهبردهای ذهنی برای افزایش دقت می پردازیم ولی قبل از آن می خواهیم ببینیم که چرا بی دقتی می کنیم. روان شناسان و متخصصان مطالعه و یادگیری بر این باورند که بی دقتی در هنگام (مطالعه و آزمون) به 3دلیل رخ می دهد:

 

1- داشتن عجله: حتماً برای شما رخ داده است که می خواستید در مدت زمان کوتاهی کاری را انجام دهید (مثلاً لحظه ی آخر که از منزل خارج می شویم خیلی هم عجله داریم. یادمان می افتد که باید به کسی تلفن کنیم) در این مواقع ما معمولاً بی دقتی می کنیم و به برخی از موارد مهم توجه نمی کنیم این مورد در آزمون نیز رخ می دهد. عموماً داوطلبانی که در حل سؤالات یا خواندن سؤال عجله می کنند، از ضریب دقت بسیار پایینی برخوردارند.

2- سرگردانی چشم بین خطوط و برگشت های غیر ارادی چشم به عقب:

حتماً در هنگام مطالعه (و یا آزمون) برای شما اتفاق افتاده است که خطوط را گم کرده اید و حتی گاهی چشم های شما چند کلمه عقب تر را نگاه کرده است.

3- کاهش غیر ارادی توجه:

تحقیقات نشان می دهد بیشترین بی دقتی در جلسه ی آزمون، مربوط به سؤالات ساده است. این موضوع اشاره به کاهش ناآگاهانه ی توجه دارد.

در جلسه ی آزمون، زمانی که ما با یک تست (سؤال) ساده مواجه می شویم، احساس خوشایند موفقیت و رضایت درونی سبب می شود تا تصورکنیم پاسخ دادن به این سؤال، بسیار ساده است. این فرآیند پیچیده ی ذهنی حتی گاهی سبب می شود تا ما سؤال بعدی را بخوانیم. در اصل ضمیر ناخودآگاه ما با خود می گوید: «این سؤال که ساده است، سؤال بعدی را هم می توانم جواب دهم) بنابراین میزان توجه ما کاهش می یابد.

اکنون می خواهیم روش های ذهنی افزایش دقت و کاهش بی دقتی را مورد بررسی قرار دهیم:

راهبردهای ذهنی افزایش دقت:

1- افزایش هوشیاری در هنگام مواجهه با سؤالات ساده:

همان طور که گفته شد، عمده ترین دلیل بی دقتی، کاهش غیرارادی توجه در هنگام حل سؤالات ساده است. مؤثرترین راه حل مقابله با این مورد، افزایش هوشیاری در هنگام مواجه با سؤالات ساده است. بسیار ساده است. کافی است هر وقت که سؤال ساده دیدید... حالات جسمانی تان تغییر کند گویی موضوع بسیار مهم و خطرناکی را دیده اید چراکه در این لحظات، احتمال بی دقتی بسیار زیاد وجود دارد و شما در خطر آن قرار دارید.

2-خواندن کامل هم ضربیات

یکی دیگر از دلایل بی دقتی در مطالعه و آزمون، توجه نکردن به جزئیات هماهنگ نبودن سرعت چشم با ذهن است. برای رفع این مشکل باید از روش خط بر استفاده کنید. در این روش، مداد (یا انگشت اشاره ی) خود را زیر خطوطی که مطالعه می کنید، حرکت دهید و هماهنگ با آن، چشمان خود را حرکت دهید.

چند نکته ی مهم

1-اگر چشمان شما با حرکت انگشت خط بر هماهنگ نیست، تمرین زیر را انجام دهید:

کتاب درسی خود را وارانه بگیرید و از اولین کلمه ی بالای صفحه، سمت راست شروع کنید و انگشت خط بر خود را از زیر خطوط حرکت دهید و سعی کنید چشمان خود را با آن هماهنگ کنید. هدف از این تمرین، فقط هماهنگی چشم شما با انگشت خط بر است و نیازی به فهمیدن مطالب نیست.

2- در آزمون ها و امتحانات، خواندن کامل صورت سؤال، موضوع بسیار مهمی است که ما معمولاً به آن توجهی نمی کنیم.

در این جا ذکر 2نکته لازم است:

اولاً یادمان باشد که در هر امتحانی، فرصت برای خواندن سؤال برای ما در نظر گرفته شده است. معمولاً تصور ما بر این است که زمانی که 10 سؤال داریم و 20 دقیقه وقت یعنی برای پاسخگویی به هر سؤال، 2دقیقه وقت داریم در حالی که برای خواندن و پاسخ دادن به هر سؤال، 2دقیقه وقت داریم. دوماً در امتحانات سعی کنید زیر کلمات مهم در صورت سؤال حتماً خط بکشید مثل (نیست، ندارد و ...)

3- فعال بودن

با افزایش سرعت مطالعه (حل کردن سؤال)، دقت بیشتر می شود تا زمانی که به ناحیه ی مطالعه فعال برسیم. پس از آن با افزایش سرعت، دقت کاهش یابد. علت بی دقتی در هنگام (حل سؤالات ساده، مطالعه ی دروس عمومی، کلاس هایی که معلم آرام و بدون شور) صحبت می کند کاملاً به فعال نبودن ما، مربوط می شود. برای افزایش دقت از طریق (فعال بودن) کافی است از تکنیک یادداشت برداری استفاده کنیم. یعنی در آزمون با یادداشت کردن محاسبات و در هنگام مطالعه با یادداشت کردن کلمات و نکات کلیدی که در مقاله ی حافظه برای تان توضیح دادم.

4- تنظیم وقت

همان طور که گفته شد، (عجله) یکی دیگر از عوامل بی دقتی است. برای حذف این مورد در امتحانات با استفاده از تکنیک های مدیریت زمان، وقت خود را تنظیم کنید و در هر درس فقط به اندازه ی همان درس وقت بگذارید.

در هنگام مطالعه نیز در هدف گذاری هر زنگ مطالعه دقت کنید تا بر مبنای سرعت واقعی خود پیش بینی نمایید چراکه اگر بیشتر معین کنید قطعاً عجله خواهید کرد و اگر کمتر معین کنید قطعاً با فعال نبودن مطالعه، باز هم بی دقتی خواهید کرد.

توصیه می کنم حتماً هر شب 30 دقیقه به زدن تست زماندار اختصاص دهید، این کار تأثیر بسیار زیادی در کنترل بر زمان و درنتیجه کاهش بی دقتی خواهد شد. این کار را حتماً هر روز به مدت 30 دقیقه (10سؤال عمومی و 10سؤال اختصاصی) انجام دهید.