چگونه اھداف خود را مشخص کنیم؟

 اگر ھدف خود را انتخاب کرده اید برای اینکه بفھمید ھدف شما مشخص و شفاف است به چھار سئوال زیر پاسخ روشن دھید.

اگر ھدفم محقق شود چه نتایج مطلوبی را برای من و دیگر افرادی که سرنوشت آنھا برای من مھم است خواھد داشت؟

اگر ھدفم محقق شود از وقوع چه نتایج نامطلوبی برای من و دیگران جلوگیری می کند؟

اگر ھدفم محقق نشود چه اثرات سویی برای من و دیگران خواھد داشت و بعبارت دیگر چه بھایی را پرداخت خواھم کرد؟

اگر ھدفم محقق نشود چه نتایج مطلوبی برای من و دیگران بدست نمی آید؟

ھمچنین در انتخاب اھداف خود به دو نکته مھم دیگر توجه داشته باشید:

الف : مجموعه ی اھداف شما نباید یکدیگر را نقض کنند و متضاد یکدیگرباشند.

ب : دیگران را نیز در اھداف خود در نظر بگیریم و به اھداف معنوی نیز بیاندیشیم.

 

ھدف باید قابل سنجش باشد

این ویژگی ھدف (قابل سنجش بودن) فقط به این معنا نیست که ھدف بایدامر کمی باشد بلکه به این معناست که ھدف باید شاخصی برای تحقق داشته باشد تا بتوان میزان فاصله آن را (دور بودن یا نزدیک بودن) نسبت به خود تشخیص دھیم. در مورد اھداف مادی می توان آنھا را با شاخص ھای کمی مورد سنجش قرار داد و در مورد اھداف معنوی بایداز شاخص ھای کیفی استفاده نمود به عنوان مثال اگر شما می خواھید بنده خوب خدا باشید باید شاخصھایی را نیز برای یک بنده خوب تعریف کرده باشید و خود را با آن شاخصھا سنجش کنید.

 

ھدف باید دست یافتنی باشد

لازم نیست که ھدف شما از دید دیگران امری ممکن باشد ولی حتما باید از دید خودتان غیر ممکن نباشد .در غیر این صورت ھدفی که انتخاب کرده اید تنھا یک آرزوست.به عنوان مثال اگر ھدف شما داشتن یک ھواپیمای جت اختصاصی است خودتان آنرا مورد بررسی قرار دھید که آیا آن ھدف برای شما دست یافتنی است یاخیر!!

 

ھدف باید واقعی باشد

واقعی بودن ھدف یعنی اینکه ھدف خیالی و توھمی نباشد به عنوان مثال شما نمی توانید به بازار بروید و یک ماشین پرنده خریداری کنید اما ساخت یک ماشین پرنده برای یک مخترع میتواند یک ھدف باشد پس ماشین پرنده برای اولی یک خیال و برای فرد دوم یک ھدف است. ویا قبولی در کنکور در رشته ایی که اصلا وجود ندارد یک ھدف غیر واقعی است .اما می توانید به عنوان یک برنامه ریز وزارت علوم ،ایجاد رشته مذکور را ھدف قرار دھید.

ھدف باید دارای زمان باشد

متاسفانه بسیاری از افراد از توجه به این ویژگی غفلت می ورزند .شایددر این مواقع سعی میکنند برای تحقق اھداف خود زمان پیش بینی کنند و وقتی که این توان را در خود نمی یابند از تعیین منصرف می شوند غافل از اینکه زمان در واقع بخشی از ھدف شماست برای درک این مطلب به مثال زیر توجه کنید:

تصور کنید شما در سن ٣٠ سالگی صاحب دوچرخه شوید و یا در سنین کھولت که امکان رفتن به دانشگاه را ندارید در کنکور قبول شوید. پس لازم است که شما زمان وقوع یا دستیابی به ھدف خود را پیش بینی کنید درست مثل تعیین خود ھدف. تنھا شما به طرف ھدف حرکت نمی کنید بلکه ھدف نیز به سمت شما حرکت خواھد کرد و اگر........

عشق یک آیینه است که در آن دو عاشق چھره یکدیگر را می بینند.

 

آیا ھرگز توجه کرده اید که:

برای اتومبیل در حال حرکت ،زمان رسیدن به مقصد معین ،تابعی است

ازفاصله،شتاب،سرعت،اصطکاک،و ........ و ھمه عوامل مذکور متغییرھای معادله در نظر گرفته شده و مھمترین عاملی که ثابت فرض میشود مقصد است.

حال اگر مقصد را نیز متحرک در نظر بگیرید مثل زمانی که اتومبیل مقصددارد به اتومبیل در حال حرکت دیگری برسد (مثل مسابقات اتومبیلرانی) وضع بسیار متفاوت است زیرا ممکن است بر خلاف جھت حرکت اتومبیل دور شود و یا بر وفق جھت آن نزدیک شود.حتماً بارھا در طول زندگی خود به ھر سه مورد ذکر شده برخورد کرده اید.البته شایعترین آنھا حالت اول است اما می توان ھمزمان وقتی که شما به سمت ھدف در حال حرکت ھستید کاری میکنید که ھدف نیز به سمت شما در حرکت باشد.به عنوان مثال : سالھا انسان به دنبال آب راه می افتاد و زندگی کوچ نشینی داشت اما زمانی که تصمیم گرفت آب رابسوی خود روان کند زندگی شھری پدید آمد. یکی از راھھایی که میتوانید برای حرکت ھدف به سمت خودتان از آن استفاده کنید ایجاد انگیزش در شرکا و ھمکاران و ھمکلاسی ھای خودتان است. پس به طور خلاصه اگر می خواھید نتایج حیرت انگیزی کسب کنید باید به ھدفتان عشق بورزید و برای این کار دو راه در پیش دارید:

١- پس از بررسی ھای درونی در یابید که واقع اً چه چیزی میتواند تمامی توان شما را به فوران درآورد.

٢- تصویری بسیار شاد و دلنشین را با ھدفتان ادغام کنید (سایکوسیبرنتیک) و از مجموعه ی آنھا یک تصویر واحد و ایده آل بسازید. درست مثل متخصصین تبلیغات که برای ایجاداشتیاق مردم نسبت به یک کالا از یک صدای گرم و دلنشین و یا از یک چھره ی محبوب و پرطرفدار استفاده می کنند.

برنامه ریزی و زمانبندی ھدف ھا

نکته ی اول: آگاھی دقیق از گذران وقت و زمان

اگر مایل ھستید که از زمان خود استفاده ی بیشتری ببرید، قبل از ھمه باید بدانید در حال حاضر وقت شما چگونه می گذرد؟ چه زمانھایی را از دست می دھید و چه زمان ھایی سرتان را شلوغ می کنید و ... . برای این کار به فعالیتھای خود در طول یک روز فکر کنید. چه ساعتی از خواب بیدار شدید؟ چقدر وقت صرف فعالیت اولیه صبحگاھی مثل ورزش، صبحانه خوردن،نظافت و ... کردید؟ برای ھر کاری که بعد از آن انجام دادید چه قدر وقت گذاشتید؟ آیا زمان اختصاص داده شده متناسب با فعالیت و کار مورد نظر بود؟ آیا می توانستید کمتر از آن ھم وقت صرف کنید؟ آیا برای انجام آن فعالیت زمان مناسبی را انتخاب کردید؟ آیا بھتر بود آن فعالیت را صبح انجام میدادید یا ظھر یا شب و چه ساعتی؟

فکر کنید چه وقت ھایی را از دست دادید؟ کجاھا تأخیر داشتید؟ بحث تأخیرتان چه بوده است؟آیا مجبور شدید فعالیتھایی را انجام دھید که جزء برنامه شما نبودند؟آیا لازم بود این فعالیتھا را انجام دھید، حتی به قیمت به ھم خوردن برنامه زمانی تان؟ انجام این فعالیت کدام بخش از فعالیتھای برنامه ریزی شده ی شما را حذف کرد؟ برای اجرای آنھا چه برنامه ی جدیدی چیدید؟ یک راه مناسب برای اینکه به سؤالات فوق و سؤالات مشابه دیگر جواب دھید این است که یک دفتر یادداشت برای خود تھیه کنید و فعالیتھای روزانه ی خود را در آن ثبت کنید. یادتان نرود حتماً مدت زمان صرف شده برای ھر فعالیت را نیز یادداشت کنید. به این ترتیب و با این برنامه شما می توانید نکات ضعف و قوت برنامه ی فعلی خود را شناسایی کنید و متناسب با شرایط شخصی خودتان برنامه ریزی کنید.

 

برنامه منحصر به فرد شما

توجه کنید ھر چند یکسری اصول کلی برای برنامه ریزی زمانی وجود دارد، اما معمولا برنامه زندگی ھر فردی مختص به خود اوست. به این دلیل که افراد مختلف فعالیتھای مختلف دارند،اولویت بندی مختلفی دارند و سرعت عمل متفاوتی دارند. بر این اساس برنامه زمانی که خانم خانه دار دارای فرزند دو ساله با خانم خانه دار دارای یک فرزند نوجوان و یک خانم شاغل، یک جوان کنکوری، یک مرد شاغل ورزشکار نویسنده و ... متفاوت خواھد بود. برخی افراد سرعت بیشتری دارند، در نتیجه کمتر وقت خود را با عمل کند خود از دست می دھند .برخی افراد مشغله بیشتری دارند و به فعالیتھای مختلفی می پردازند، در حالی که تنوع فعالیتھای برخی افراد بسیار محدود است. از این جھت یک سری اصول کلی برای شخص خود یک برنامه منحصر به فرد باید تھیه کنیم .الگوبرداری و کپی نامه ھای دیگران مجاز نیست؟

 

اھداف خود را بر حسب زمان دسته بندی کنید

به دو صورت می توانید اھداف خود را دسته بندی کنید. یکی بر حسب اینکه چه مدت طول خواھد کشید تا شما به اھداف خود برسید، که بر این اساس اھداف شما به سه دسته تقسیم می شوند. اھداف طولانی مدت که مدت زمان زیادی طول خواھد کشد تا شما به اھداف خود برسید، مثل رسیدن به شغل دلخواه برای یک نوجوان دبیرستانی که میخواھد استاد دانشگاه شود. اھداف کوتاه مدت که مدت زمانی که نیاز ھست تا شما به اھداف خود برسید کمتر است، مثل ھدف قبولی در کنکور امسال. دسته سوم اھداف روزمره ھستند که معمولا مدت زمانی کمتری طی میشود تا آنھا برآورده شوند، مثل مطالعه کتاب ریاضی بخش اول ھمین امروز. در مرحله اول اھداف خود را با این دسته بندی ، طبقه بندی کنید و اھداف طولانی مدت ، کوتاه مدت روزمره خود را مشخص کنید و طول زمانی ھر یک را نیز یادداشت کنید. یعنی چقدر طول خواھد کشید تا شما به آن ھدف برسید، یک روز ، یک سال یا ده سال.

در مرحله دوم اھداف بر اساس مدت زمانی که برای انجام آنھا لازم است دسته بندی می شوند. برخی از اھداف نیازمند صرف وقت بیشتری ھستند، مثلا شما برای مطالعه کتاب زیست شناسی سال سوم خود به مدت بیشتری نیاز دارید تا مطالعه یک فصل آن. برای ھر روز خود ، ھر ھفته خود ، ھر ماه خود و ھر سال خود برنامه ریزی کنید. اھداف طولانی مدت خود را در نظر بگیرید، برای رسیدن به آنھا چه کارھایی را باید انجام دھید. در انجام این کارھا ھر سال چقدر باید پیشرفت داشته باشید، ھر ماه چقدر ، ھر ھفته و ھر روز چقدر؟ نتیجه را در برنامه روزانه ، ماھانه و سالانه خود یادداشت کنید. به این ترتیب مشاھده میکنید که حتی برای رسیدن به اھداف سالانه و طولانی مدت خود نیز باید برنامه ریزی روزانه داشته باشید. اجزاء لازم برای رسیدن به این اھداف را در برنامه روزانه خود قرار دھید.

 

فواید اولویت بندی

اولویت بندی از اتلاف وقت شما جلوگیری می کند.

اولویت بندی از اتلاف انرژی جلوگیری می کند.

اولویت بندی از بروز استرس جلوگیری می کند.

اولویت بندی و حذف فعالیتھای غیر مفید

اولویت بندی در برنامه ریزی، تصمیمگیری را ساده تر می سازد.

اولویت بندی استفاده از اکثر تواناییھای فردی را امکانپذیر می سازد.