ایمنی و آسیب های ورزشی مدارس -بخش دوم
راه کارهای افزایش ایمنی در فضاهای ورزشی
کارشناسان پس از بررسی وضعیت موجود فضاهای ورزشی مدارس و به منظور جلوگیری از بروز برخی مشکل ها، راهکارهایی به شرح زیر برای برطرف کردن موارد خطر ساز فضاهای ورزشی مدارس ارایه کرده اند:
- سطح زمین های ورزشی باید صاف و یکدست و بدون هرگونه پستی و بلندی ساخته شود و از اصطکاک کافی نیز برخوردار باشد .
- تجهیزات بازی باید توسط مسئولان ورزشی خریداری شود و دارای وزن، اندازه و حجم مناسب و متناسب با سن دانش آموز باشد.
- تجهیزات ورزشی باید مطابق با اصول بهداشتی باشد و هر چند روز یکبار تمیز شود. تورهای دروازه ها، راکتها، حلقه های بسکتبال و … باید مطابق با استانداردها تهیه شود.
- دروازه های فوتبال، میله های پارالل و … باید ثابت و محکم باشد و در صورت فقدان نیاز قابل جابجایی باشد و در صورت جابجایی چاله موجود باید حتما پر شود.
- سروصدای بازی نباید برای کلاس های دیگر مزاحمت ایجاد کند. ستون های مجاور زمین های ورزشی نباید لبه دار باشد.
- تعداد درهای ورود و خروج باید متناسب با تعداد دانش آموزان باشد.
- وجود ناظران بهداشتی آموزش دیده و دارای کارت تندرستی در هر منطقه یا هر مدرسه وضعیت بهداشتی فضاهای ورزشی را بهبود می بخشد و عوامل خطرساز را کاهش می دهد.
- سطل زباله ها باید حتما متحرک بوده و بهتر است پلاستیکی باشد و اصول بهداشتی مطابق با آیین نامه بهداشت اماکن در آنها رعایت شده باشد.
- فاصله حریم زمین ها با دیوار باید رعایت شده باشد به طوری که دست کم از هم دو متر فاصله داشته باشد. در فاصله دو متری زمین نیز نباید اشیایی چون سطل زباله، صندلی، میز ، سکو قرار داده شود.
- تایید تربیت بدنی استانها در ساخت و ساز مدارس جدید به عنوان کارشناس و استانداردهای بخش فضاهای ورزشی به تصویب برسد و اعمال شود.
- در هر منطقه و ابتدای هر سال تحصیلی باید براساس فهرست تحقیق حاضر و موارد اضافی، مدارس توسط ناظران و افراد منتخب بررسی شوند و موارد ناامن به معلمان و مربیان گوشزد شود.
- تجهیزات ورزشی باید تا حد امکان توسط وزارت آموزش و پرورش برای استانها تهیه شود تا از تجهیزات غیر استاندارد استفاده نشود.
- خط کشی زمینهای ورزشی باید به رنگ سفید یا زرد و قابل رؤیت باشد و فاصله خطوط کناری زمینهای ورزشی از موانع یا امکانات فیزیکی موجود (دیوارها، سکوها، سطلهای زباله،جداول باغچه ها، درختان و … ) درصورت امکان ۱۵۰ سانتی متر در نظر گرفته شود. هم چنین زمین های ورزشی با توجه به وضعیت حرکت خورشید در آسمان و متناسب با پنجره های در معرض برخورد توپ ترسیم شده باشد.
- هرگونه تجهیزات و لوازم ورزشی مورد استفاده در مدرسه از قبیل میله های والیبال و بسکتبال، دروازه های هندبال و گل کوچک و دیگر تجهیزات کمک آموزشی درس تربیت بدنی باید فاقد برآمدگی، زائده و لبه های تیز و برنده باشد و بوسیله روکشی از جنس مواد نرم مانند اسفنج پوشیده شود؛ دروازه های هندبال و فوتبال ثابت شوند و سایر تجهیزات از تعادل، پایداری و استحکام کافی برخوردار باشند.
- حداقل سه زمین ورزشی با توجه به مساحت حیاط مدرسه ترسیم شود و تجهیزات مورد نیاز آن رشته ها نیز فراهم شوند .در مورد مدارس فاقد فضای کافی حتی الامکان از سالنهای ورزشی موجود در نزدیکی آموزشگاه جهت برگزاری کلاس درس تربیت بدنی استفاده شود.
- تهیه وسایل و امکانات ورزشی مورد نیاز ساعت درس تربیت بدنی باتوجه به تعداد دانش آموزان
- دارا بودن اتاق تربیت بدنی با نور، تهویه و فضای کافی بمنظور برگزاری آزمونهای آمادگی جسمانی، برگزاری کلاسهای نظری، نگهداری وسایل ورزشی، استقرار میز پینگ پنگ، نصب پوسترهای ورزشی
- امکان استفاده از فضاهای مسقف موجود در مدارس در مواقعی که حیاط قابل استفاده نیست، فراهم شده باشد.
- در رنگ آمیزی تجهیزات مانند پایه های والیبال، بسکتبال و دروازه های هندبال از رنگهایی مانند رنگهای سفید ـ مشکی و زرد ـ مشکی استفاده شود که قابلیت تشخیص این تجهیزات را افزایش دهد
- به منظور ترغیب دانش آموزان به فعالیت های ورزشی از شعارها برروی دیوارهای آموزشگاه استفاده شود
- آموزشگاه دارای جعبه کمک های اولیه مناسب و مجهز باشد
- برای جلوگیری از خروج توپ، دیوارهای مدرسه تا ارتفاع مناسب حصارکشی و حتی الامکان در مدارس دخترانه برای فعالیت آزادانه دانش آموزان استتار شده باشد .
- کنتور و انشعاب های گاز و برق و سایر تاسیسات خطر ساز بصورت مناسب از برخورد توپ محافظت شده باشد
- مستقل بودن فضای کلاس درس تربیت بدنی از لحاظ حضور و تردد دانش آموزان و افراد متفرقه.
- توجه به نظافت و پاکسازی روزانه حیاط و اتاق تربیت بدنی .
نتیجه گیری
از آنجا که کم توجهی و کوتاهی در اقدام برای رفع موانع و عوارض خطرساز مدارس، مسئولیت مدیران و مربیان را در مواقع بروز سانحه افزایش می دهد لذا تلاش برای ایمن سازی محیط و امکانات ورزشی و نیز تامین نیازمندیهای درس تربیت بدنی از ضروری ترین اقدام ها برای فراهم ساختن شرایط مناسب جهت یکی از برنامه های مهم مدرسه قلمداد می شود .
اگرچه بسیاری از مدیران علاقه مند در حد بضاعت برای آماده سازی فضا و رفع این نواقص گامهای مؤثری برداشته اند اما به لحاظ اهمیت موضوع، انجام اقدام هایی در زمینه هماهنگی و اثر بخشی فعالیتها، تدوین شیوه نامه ای به منظور تعریف فضا و تجهیزات ورزشی استاندارد و چگونگی تجهیز آن در رابطه با درس تربیت بدنی ضروری به نظر می رسد.
در این راستا، هم مسیری حرکت نهادها و مسئولان ذی ربط تا رده مدیران مدارس ومعلمان تربیت بدنی که بطور مستقیم با دانش آموزان سر وکار دارند و مشخص کردن دقیق وظایف هر یک در این خصوص از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
سیاست های تشویقی برای مدیران و دبیران تربیت بدنی که در این عرصه فعال تر هستند و همچنین بازدیدهای مستمر از فضاهای ورزشی مدارس برای پیگیری رفع خلاءهای ایمنی نیز از مواردی است که باید همواره مورد توجه قرارگیرد.
ضروری است قبل از اجرای هرگونه عملیات عمرانی جدید در مدارس نظر کارشناسان تربیت بدنی و تندرستی نیز اخذ شود.
