کوتاهی در اجرای منشور حقوق دانش آموزی/ آموزش و پرورش سیاست زده است

به گزارش خبرنگار مهر، وقوع حوادثی همچون تصادف اتوبوس دانش آموزان راهیان نور که منجر به فوت 26 دانش آموز شد، آتش سوزی در مدرسه شین آباد و فوت دو دانش آموز و سوختگی بیش از 20 دآنش اموز، همچنین تصادف اتوبوس معلمان در محور شهرکرد - لردگان و فوت مسئول گزینش شهرستان سرباز، همه و همه حاکی از لزوم افزایش زیر ساختهای امنیت جسمی برای معلمان و همچنین دانش آموزان در مدارس کشور است. این در شرایطی است که بسیاری از کارشناسان آموزش و پرورش معتقدند که نبود امنیت جسمی تنها یکی از ابعاد صیانت از حقوق معلم و دانش آموز است و باید در همه ابعاد همچون امنیت روحی ــ روانی، بهداشتی و ...نیز موضوع حقوق معلم و دانش آموز مورد توجه بیشتری قرار گیرد.

در نشست کارشناسی"صیانت از حقوق معلم و دانش آموز" که با حضور امان الله قرائی مقدم جامعه شناس، محمد علی دشتی پور کارشناس آموزشی در مدیریت استراتژیک و محمد الهی کارشناس تکنولوژی آموزشی برگزار شد،بحث حقوق معلم و دانش آموز در ابعاد مختلف مورد بحث و بررسی قرار گرفت که در ادامه می خوانید:

* خبرگزاری مهر- گروه اجتماعی: به عنوان نخستین سوال، اگر بخواهیم درباره حقوق معلم و دانش آموز صحبت کنیم، به چه مواردی می توان اشاره کرد.

* امان الله قرایی مقدم-جامعه شناس- برای پاسخ به این سوال باید ابتدا جایگاه معلم و دانش آموز را مورد بررسی قرار داد. معلمان چه در دوره قبل از اسلام و چه در دوره اسلام همواره دارای ارج و قرب بودند. در چنین شرایطی من پیشنهاد می کنم در یک جهت گیری کیفی شورایی تشکیل و دستورالعملی تهیه شود و وظایف دستگاههای مختلف مسئول در جامعه را مشخص کند. البته وظایف وزارت آموزش و پرورش هم همینطور ، باید ببینیم که رسانه ها چه نقشی دارند و چه رسالتی بر دوش آنهاست، دستگاههای دیگر نظیر آتش نشانی چه نقشی دارند و درنهایت آموزش و پرورش و معلم به دور از تشویش های ذهنی چه نقشی دارند، آیا معلم می تواند تحقیق، مطالعه و پژوهش کند و مطالب را به بهترین نحو به دانش آموز منتقل کند. متاسفانه این روزها شاهد هستیم که معلم مجبور است برای تأمین معیشت خود و خانواده اش گاه در جایی به دور از شأن و منزلت خود کار کند و در چنین شرایطی علاوه بر آنکه مشغله ذهنی اش بسیار زیاد می شود، امنیت جسمی اش در مسیرهای برگشت به خانه به خطر می افتد. دانش آموزان نیز جدا از این موضوع نیستند. این موضوع برای دانش آموزان هم صحت دارد. دانش آموزان در طول سال مجبور هستند در کلاس هایی حاضر شوند که اکثریت آنها خارج از استاندارد ساخته شده است. بنابراین من فکر می کنم که بحث صیانت از حقوق معلم و دانش آموز باید جدی گرفته شود. آموزش و پرورش باید به دنبال تشکیل کمیته صیانت و تدوین دستورالعمل باشد.

*محمد علی دشتی پور کارشناس آموزشی در مدیریت استراتژیک: حق برخورداری از امنیت جسمی این روزها به دلیل حادثه شین آباد بیشتر سر زبان ها افتاده است. اما حق مردم برای داشتن فرزندی تربیت شده مطابق با معیارهای اسلامی، برخورداری از تعلیم و تربیت مناسب در شرایطی ایده آل، حق ، تحصیل در مدارس تک نوبته و ... همگی از حقوق دیگری است که باید به آن پرداخت. به عنوان مثال وقتی پایه ششم ایجاد می شود و از معلمان بی تجربه به عنوان معلم این پایه در نظر گرفته می شود، حق دانش آموز نادیده گرفته شده است. یا وقتی معلمی مجبور است برای تامین معاش خانواده اش، به صورت دو یا سه شیفت کار کند، درحقیقت حقوق مادی معلم نادیده گرفته شده است. این در شرایطی است که دانش آموز، والدین و معلم در کنار این نادیده گرفتن ها مجبور هستند به کلاسهایی بروند که شرایط مناسبی ندارند. من پیشنهاد می کنم در مدارسی که امکان ایجاد سامانه مرکزی ایجاد هوای گرم را ندارند ، حداقل از بخاریهای ایمن استفاده کنند ، بخاری هایی که با لگد زدن بچه ها و احیانا شیطنت آنها دچار اشکال نشوند. بنده به یاد دارم در سال 1385 وزارت اموزش و پرورش تعداد زیادی بخاری از ژاپن وارد کرد که بخاریهایی ایمن بود و به دانش آموزان آسیب وارد نمی کرد.

*محمد الهی کارشناس تکنولوژی آموزشی: من فکر می کنم یکی از حقوق ساده دانش آموزان، حق بازی کردن است. اما فضای حیاط مدرسه و حجم انبوه دانش آموزان به اندازه ای است که مدیر مدرسه مجبور می شود LCD در حیاط نصب کند تا دانش آموزان در ساعات تفریح به تماشای کارتون بپردازند. در مدارس به دانش آموزان اجازه نشاط و شادابی، اظهار نظر و انتقاد داده نمی شود. اگرچه به عنوان مثال جلسات شورای دانش آموزی برای بیان نقد و نظر قرار بوده برگزار شود، اما نظر دانش آموزان به دلیل نبود فضای مناسب امکان اجرا ندارد ما باید طوری برنامه ریزی کنیم تا دانش آموزان با تمرین زندگی اجتماعی در محیط مدرسه بتوانند بر مشکلات خود فائق آیند این در حالی است که دانش اموزان قرار است پس از مدرسه وارد جامعه شوند و باید قدرت بیان و تفکر و اندیشه داشته باشند. وقتی باید این مفاهیم در مدرسه به آنها آموزش داده شود،قطعاً اگر آموزش ها به موقع باشد آنها درجامعه دچار سرخوردگی نمی شوند .از دیگر حقوق دانش آموز، حقوق بهداشتی آنهاست. متاسفانه سرویس های بهداشتی و آبخوری مدارس هیچ تناسبی با تعداد دانش آموزان یک مدرسه ندارد. بسیاری از دانش اموزان نیز به دلیل تمیز نبودن سرویس های بهداشتی هیچگاه تمایل به استفاده از آنها ندارند که این برای سلامت دانش آموزان بسیار مضر است.

آیا در وزارت آموزش و پرورش منشوری با عنوان منشور حقوق معلم و دانش آموزی تدوین شده است؟

*قرایی مقدم: بله. از زمان تشکیل شورای عالی آموزش و پرورش، در این شورا تاکیدات ویژه ای به حقوق دانش آموزی همچون پرورش مناسب ذهنی و فکری دانش آموز شده است. از سوی دیگرمنشور ملی حقوق دانش آموز در 7 فصل و 54 ماده تدوین شده است. قرار بود تک تک ماده های این منشور به دانش آموزان آموزش داده شود، شاید اگر منشور دانش آموزی به دانش آموز و معلم آموزش داده می شد، دیگر وقایعی همچون شین آباد رخ نمی داد.

با توضیحات ارائه شده، هم اکنون نقش صیانت از حقوق معلم و دانش آموز در آموزش و پرورش باید به صورت ویژه مورد توجه قرار گیرد.

* دشتی پور: بله. موضوعی که متاسفانه مورد غفلت مسوولان آموزش و پرورش است. من فکر می کنم که یکی از دلایل عدم تاثیر گذاری بحث صیانت حقوق معلم و دانش آموز، ناشی از عدم آگاهی آنها نسبت به حق و حقوقشان خودشان است. اگر معلم و دانش آموز با ارائه بروشورهایی که می شود توسط همان کمیته ای که کارشناسان تدوین کرد نسبت به حقوق خود آگاه شوند، دیگر شاهد وقایعی همچون شین آباد نخواهیم بود. مثلا با آموزشهای اولیه اتش نشانی و همینطور کمکهای اولیه و یا حتی گنجاندن این مباحث مهم در کتب درسی دانش آموزان از چنین وقایع دلخراشی که قلب همه معلمان کشور را سوزاند،جلوگیری کرد اما مسئوالان وزارتخانه آموزش و پرورش نیز وظایفی دارند نمی توان تنها با لحنی طنزآلود در مجلس شورای اسلامی گفت " تا آخر عمر از همه عذرخواهی می کنم " مگر با عذرخواهی وزارت آموزش و پرورش صورت های سوخته دختران شین آباد، سالم می شود؟

اینکه دانش آموز و معلم باید در شرایط کاملاً ایمن به تحصیل بپردازند، از حقوق دانش آموزان است و کسی منکر ان نیست اما ایجاد زیرساختهای تامین این امنیت در محیط مدرسه و حتی خارج از آن باید با برنامه ای مدون ایجاد شود. اینکه ما تنها آموزش و پرورش را مسئول بدانیم بی انصافیست ما باید توجه داشته باشیم در همین کشور به اصطلاح متمدن آمریکا هر از چند گاهی دانش آموزان نه به طور طبیعی و با حادثه بلکه با سلاح گرم مورد حمله قرار می گیرند. تاریکی واقعی و سیاه بودن اوضاع آن کشور است که واقعی است نه در کشور عزیزمان که مسئولان هم تلاش می کنند و هم دغدغه خدمت دارند. پیشنهاد ما به آموزش و پرورش این است که یک کمیته در وزارت متبوع متناظر ان در استان و در منطقه و حتما در مدرسه تشکیل شود و دستورالعمل معینی را تدوین کند.

*امان الله قرایی مقدم- اما من فکر می کنم که با وضعیت فعلی که بخاری در یک مدرسه روستایی آتش می گیرد و دو دانش اموز آن فوت می شوند و در نهایت مقصر اصلی را معلم اعلام می کنند، باید گفت که صیانت از حقوق معلم و دانش آموز هیچ جایگاهی ندارد. چرا که آموزش و پرورش ما سیاست زده و ایدئولوژیست زده شده است. نتیجه این سیاست زدگی، عذرخواهی مسخره آمیز وزیر آموزش و پرورش، تدوین کتابهای بدون پایه و اساس علمی و استفاده از معلمانی که سابقه چندانی ندارند، می شود.

راهکار پیشنهادی شما برای برون رفت از این وضعیت چیست؟

* محمد الهی: من فکر می کنم بهترین راهکار تشکیل کمیته راهبری صیانت از حقوق معلم و دانش آموز در وزارت آموزش و پرورش است. کمیته ای که شکل تشریفاتی نداشته باشد و با بهره گیری از تجارب سایر کشورها، اقدامات اساسی را نسبت به وضعیت امنیت جسمی، روحی، بهداشتی و ... هم برای معلم و هم برای دانش آموز انجام دهد.

* قرایی مقدم: امروز رسانه ها می توانند به جامعه کمک کنند. به تعلیم و تربیت کمک کنند. دستگاههای ذیربط دیگر هم از وظایفشان غافل نباشند، همه باید برای داشتن جامعه ای بهتر و داناتر کمک کنند. در بسیاری از متون دینی آمده است که کسی را معلم بخوان که روز و شب مطالعه کند و از تشویش روزی در امان باشد، این یعنی امنیت. معلم باید امکانات تحصیلی تحقیقی و پژوهشی برایش فراهم و از نظر کسب روزی و معاش در امان باشد و دغدغه مادیات نداشته باشد باید کمیته ای در این خصوص تشکیل شود و حداقل امنیت جسمی معلمان و دانش آموزان تامین شود.

* محمد علی دشتی پور: من فکر می کنم اکنون که آموزش و پرورش در اجرای منشور حقوق دانش آموز کوتاهی می کند، بهتر است رسانه ها تک تک این 54 ماده منشور را اعلام کند تا یک آگاهی نسبی در جامعه نسبت به این موضوع ایجاد شود. در این شرایط است که والدین می توانند نسبت به کسب این حقوق مصمم باشند. آموزش و پرورش رایگان از مباحث مورد تاکید قانون اساسی است. نباید این رایگان بودن به قیمت از دست دادن جان فرزندانشان تمام شود و اگر کوتاهی مشاهده می شود، باید با اعتراض مانع از این کوتاهی ها شد. در پایان همچنان به ساخت مدارس استاندارد تاکید می کنم. منظور از استاندارد سازی ساماندهی محیط فیزیکی و امکانات مدرسه در ابعاد مختلف است.

......................

گزارش از: نرگس محمدی