مبحث چھارم-نوآوری و تصوّر خلاقانه
نوآوری و ابداع
خلاقیت حاصل بدیعیت و تازگی است و نوآوری به کارگیری این تازگی در جامعه است. به ساده ترین زبان خلاقیت، تازگی ایجاد شده و نوآوری تازگی منتقل شده است. رسیدن به مرحله ی نوآوری احتیاج به یک ذھن باز و آزاد دارد. ذھنی که برای پیدا کردن سریع راه حلھا ورزیده شده است.
روش کلمات تصادفی
روش کلمات تصادفی یکی از ساده ترین روش ھایی است که شما میتوانید برای افزایش خلاقیت از آن استفاده کنید. برای ایجاد یک جھش خلاقانه، کلمه ای را به طور تصادفی انتخاب کنید، در مسأله تان از آن استفاده کنید و از نظام ھنجاری خارج شوید. برای اینکه این کار را بھتر انجام دھید، نیازمند این ھستید که ویژگی کلی و مثال زدنی کلمات تصادفی را در نظر بیاورید و یا لیست کنید و ارتباط آن ویژهگی ھا را با موضوع خودتان پیدا کنید؛ به ھمین راحتی.
تصور خلاقانه و نوآورانه
خلاقیت از سطح ادراکی آغاز میشود. شما خالق تصاویری ھستید که می بینید،ھمانطور ھم رؤیاھا و خیال ھایی که دارید.
افراد متعددی ممکن است به یک تکه ابر خاص نگاه کنند، یک نفر آن را فقط یک ابر می بیند.
شخص دیگری ممکن است آن را به شکل یک گوسفند ببیند.
بینش متعلق به خودتان را خلق کنید. توانایی به وجود آوردن تصاویر جدید را در خود ایجاد کنید. علاوه بر این، خود را به عنوان خالق این تصاویر خلق کنید.
ذھنتان را طوری تربیت دھید که ھرگز روی یک تصویر متوقف نشود. مغزتان را طوری عادت دھید که دست از دست کشیدن بردارد و به دنبال ایده ھای میلیونی و یا حتابِ نھایت و نقطه ای قراتر از افق دید باشد.
نوشته ھا درباره ی خلاقیت، شامل تمریناتی ھستند که می توانید به وسیله ی آنھا بر روی ادراکتان کار کنید.
شما سازندهی تصوراتتان ھستید. شما خالق ذھن خود می باشید. شما خالق شخصیت خودتان ھستید، به این خاطر که زمانی که دیگران نا امید و عصبانی ھستند، شما میتوانید لذت ببرید. دائم بپرسید چه چیز دیگری میتواند باشد؟ چه شکل دیگری؟ دیگر چه؟
جلسه ی ١٣
تعریف اشیا و تغییر سطح ادراک نسبت به ماھیت اشیا و امور
تمرین در کلاس:
- تعریف اشیای دور بر خود
- تعریف یک میز: یک سطح صاف که چھار پایه دارد. آیا نمیتواند سه تا پایه داشته باشد؟ آیا نمیتواند ٢ پایه داشته باشد؟ آیا نمی تواند اصلاً پایه نداشته باشد؟ آیا اصلاً میتواند صاف نباشد و شیب اندکی داشته باشد و یا درون رفته گی در آن وجود داشته باشد؟ پس تعریف خود را از کلیترین حالتش شروع میکنیم: میز قسمتی از مبلمان خانه است که میتواند به اشکال گوناگون ھم باشد و از ان برای قرار دادن چیزھای مختلف استفاده می شود و در کنار مبل راحتی و صندلی معنی کاملی پیدا خواھد کرد.
- حال در کلاس: تخته سیاه و مداد را تعریف کنید.
تمرین در منزل:
٣ شیئ را انتخاب کرده و آن را تعریف کنید.
جلسه ی ١٤
تعریف اشیاء و تغییر سطح ادراک نسبت به ماھیت اشیاء و امور
تمرین در کلاس:
- در این مربع چند تا مربع می بینید؟
- از چھار نقطه دو خط موازی به طریقی رسم کنید که ھمدیگر را قطع کنند.
- این شکل چیست؟
تمرین در منزل:
- در خانه تان بگردید و چیزھای جالب و متفاوتی در اشیا و شکلھای اطراف خود ببینید و آنرا توصیف نمایید.
جلسه ی ١٥
تمرینھای نوآورانه
تمرین در کلاس:
- روش کلمات تصادفی توضیح داده شود مثل: دیوار یا مداد و یا چیز دیگر با کلمات زیر:
کلم، تلسکوب، میخ، پیچ گوشتی، شتر، تراکتور، علامت اختصاری، اتمی، وقفه، لبه پھن، صدای بلند، رفتن، محو کردن، ھمبرگر، سوزن، گوش دادن، پرتاب کردن، تریبون، متحرک، رھا کردن، حیوان، ماجراجویی، من، بادکنک و استتار
تمرین در منزل:
- از ھمین روش و با استفاده از لیستی که از اشیای پیرامونتان در اتاق منزل خود میبینید، تمرین کنید.
جلسه ١٦
نوآوری و ابداع – ارائه ی طرحھای عملی( اختراع)
تمرین در کلاس:
- تمرینات در حوزه ی نوآوری و ابداع
مسأله ی ١ :
فرض کنید راننده ی یک اتوبوس برقی ھستید. در ایستگاه اول ٦ نفر وارد اتوبوس می شوند، در ایستگاه دوم سه نفر بیرون می روند، و پنج نفر وارد می شوند. راننده چند سال دارد؟(چشمان راننده چه رنگی است؟)
مسأله ی ٢ :
در دستان خود چند انگشت می بینید؟ بنابراین چند انگشت در ده دست وجود خواھد داشت؟
مسأله ی ٣:
یک مأمور پلیس مجرمی را از طبقه ی اول تا پنجم ساختمانی تعقیب میکند. او چند طبقه را پیموده است؟
مأمور پلیس نتوانست مجرم را دستگیر کند و مجبور است از طبقه ی پنجم تا طبقه ی دھم را نیز بالا برود. حال چند طبقه باید بپیماید؟
مسأله ی ٤:
پنج کلاغ روی درختی نشسته اند. سه تا از آنھا آماده ی پروازند. حال چه تعداد کلاغ روی درخت باقی می ماند؟
مسأله ی ٥ :
چه تعداد از ھر نوع حیوان به داخل کشتی موسی(ع) بوده است؟
مسأله ی ٦ :
شیب یک طرف پشت بام شیروانی شکلی شصت درجه است.طرف دیگر سی درجه است. خروسی روی این پشت بام تخم گذاشته است. تخم به کدام سمت پرت می شود؟
مسأله ی ٧ :
حلزونی دور یک استادیوم می خزد. وقتی در جھت عقربه ھای ساعت حرکت می کند در یک ساعت و نیم دایره را تمام میکند. وقتی خلاف عقربه ھای ساعت حرکت می کند در نود دقیقه دایره را طی می کند.علت تفاوت چیست؟
مسأله ی ٨ :
این سؤالی حقوقی است. ھواپیمایی از تھران به سمت عراق در حرکت است و در مرز این دو سقوط می کند، بازمانده ھا را کجا دفن کنند؟
مسأله ی ٩ :
من دو سکه به شما می دھم که مجموعش سی تومان می شود. اما یکی از آنھا نباید ٢٥ تومانی باشد. چه طور؟
- تمرینات در حوزه ی ارائه ی طرح ھای عملی( اختراع)
برای وارد شدن به این حوزه، بایستی از نتیجه ی فصول ابتدایی و روش توفان ذھنی و یا افزایش ایده استفاده کرد. روش کار به این صورت است:
١- خلق ایده: که میتواند به روش ھای مختلف که در فصول قبل ذکر شده است باشد.
٢- طراحی ایده: در اینجا دانش آموز ایده ی خود را به صورت طرح ھایی که عموماً از ترکیب خط و یا مصالح کم حجم از قبیل چوب کبریت و یا کاغذھای رنگی است به صورت کلاژ ارائه میکند.
٣- حدس مواد و مصالح: حدس در خصوص وزن، رنگ، شکلھای مختلف، طراحی بدنه، اجزای آن، روش بھره برداری از انرژی و . . .
با رجوع به درس ٦ و تمرین ھای مبحث سوم با فرض مثال در خصوص خودکار تلفنی و یا کفش پرنده طرح ھای خود را ارائه دھید.
تمرین در منزل:
از قبیل ھمین تمرینھای کلاسی بایستی در خانه ھم انجام شود و ماکت کلاژ آن به ھمراه حدس درخصوص مواد و مصالح مصرفی ارائه شود.
