چگونه به دانش آموزان خجالتی کمک کنیم

 آنها برای پاسخ دادن به سؤالی که معلم در کلاس مطرح می کند سر از پا نمی شناسند و دست خود را مرتباً تکان می دهند، هنگامی که سرودی به صورت دسته جمعی خوانده می شود با تمام وجود و با صدای بلند کلاس را همراهی می کنند و در میان همکلاسی های خود جزو نخستین کسانی هستند که شروع به خوردن لقمه ای می کنند که مادر عزیزشان برای آنها در کیف گذاشته است.

گروه بعدی بچه هایی هستند که هیجان کمتری دارند. بچه هایی که خجالتی هستند و محیط عجیب و غریب مدرسه و فعالیت های آن برایشان گیج کننده است. اینگونه کودکان در پاسخ دادن به سؤال های کلاس درس مردد هستند، از گروه های کلاسی کناره گیری می کنند و غالباً ترجیح می دهند در گوشه ای به تنهایی بازی کنند.

 

آیا باید نگران فرزند خجالتی خود باشیم؟

طبیعی است که شما دوست دارید فرزندتان سال های اول تحصیلی خود را با اشتیاق سپری کند، اما نگرانی بیش از حد خصوصاً در دوران پیش دبستانی بی مورد است. بچه ها در سال های پیش دبستانی تازه یاد می گیرند که چگونه با همسن و سال های خود رابطه برقرار کرده و در فعالیت های گروهی شرکت کنند.

آنها در این سن ترجیح می دهند بیشتر تماشا و تقلید کنند تا پیش رفته و به طور مستقیم وارد بازی با دوستان خود شوند. بچه ها در پیش دبستانی و مهدکودک زمینه های گوناگون برقراری ارتباط را آزمایش می کنند و قوانین رفتاری جدید می آموزند و طبیعتاً این پروسه زمانبر است.

دقیقاً همان گونه که شخصیت ها با هم فرق می کنند بچه ها نیز تفاوت های عمیقی با یکدیگر دارند و بخشی از این گوناگونی در چگونگی رفتار آنها در محیط مدرسه جلوه می کند. بعضی از بچه ها زمان بیشتری نیاز دارند تا خود را با روال روزانه کلاس درس، معلم جدید، مدرسه جدید و کلاس جدید وفق دهند، اما نهایتاً به این مرحله خواهند رسید. گروهی دیگر خجالتی باقی می مانند و این موضوع طبیعی است. چارلز داربی، کودک یار مهدکودک، می گوید «خجالتی و یا ساکت بودن مشکلی ندارد، کودک خود را آزاد بگذارید تا مسیر پیشرفت را هرطور که راحت است طی کند. نباید در این سن پائین بر آنها سخت گرفت. این کار از کاه کوه ساختن است.»

 

تشویق بچه های خجالتی

با معلم او صحبت کنید. داربی که در کالیفرنیای شمالی تدریس می کند تجربه طولانی مدتی با کودکان خجالتی دارد. همانند بسیاری از معلمان و متخصصان دیگر او نیز تأکید دارد که والدین با معلم ها و کارکنان مدرسه ارتباط داشته باشند. این ارتباط کمک زیادی به کودکان خجالتی در مدرسه می کند.

زندگی فرزند خود را در مدرسه و خانه مقایسه کنید. او چه فعالیت هایی را در خانه دوست دارد که در مدرسه وجود ندارد، چه کارهایی را او دوست ندارد اما در مدرسه از او انتظار می رود که آنها را انجام دهد؟ اطلاعات لازم را با کمک معلم او جمع آوری کنید و به دنبال راه هایی باشید که کلاس درس و شرکت در فعالیت های گروهی مدرسه برای او آسان گردد. مگ ژیبک پزشک، مشاور خانواده و دانشیار کلینیک در دانشگاه کالیفرنیا در سان فرانسیسکو می گوید «والدین با معلم ها ملاقات کنند و به کمک یکدیگر طرح هایی را برای حل مشکل ارائه کنند.»

علایق او را به مدرسه ببرید. به عنوان مثال اگر کودک شما به حشرات علاقه دارد، ولی در کلاس حرفی از حشرات زده نمی شود به او اجازه بدهید که کلکسیون حشرات خود را به کلاس درس ببرد. از معلم بخواهید که فرزند شما را مجبور به ارائه کنفرانس رسمی نکند و فرصتی را در اختیار او قرار دهد تا فرزند شما صحبت کند و به سؤالات پاسخ دهد. معلم می تواند با استفاده از کلکسیون فرزند شما بحثی را راجع به حشرات در کلاس شروع کند.

حتی اگر فرزند شما از آن دسته بچه هایی نیست که بلند حرف می زنند با این کار او می تواند در کلاس درس حضور فعالی داشته باشد بدون آن که چندان نیازی به حرف زدن باشد. نشان دادن کتاب و حتی عروسکی که او دوست دارد، می تواند شروع خوبی باشد.

 

به مدرسه بروید

حضور شما در کلاس درس می تواند احساس آرامش و اعتماد به نفس زیادی را به فرزند شما ببخشد. با توجه به مشغله روزمره، شایان ذکر است که این حضور لزوماً نباید طولانی مدت و یا هر روز باشد. یک ملاقات کوتاه از سوی پدر و یا مادر برای بعضی از بچه ها بی نهایت خوشایند و مهم است.

 

فرزند خود را برای موفقیت مهیا کنید

در صورت امکان از کلاس درس فرزند خود دیدن کنید، ببینید آیا بازی ها، پروژه ها و فعالیت ها با فرزند شما سازگار است و انگیزه و فرصت موفقیت را در اختیار او قرار می دهد یا خیر. دیل واکر، استاد رشد کودک در دانشگاه کانزاس در لارنس می گوید «ممکن است فرزند شما از برخی فعالیت ها اجتناب کند، زیرا تصور می کند نمی تواند آنها را انجام دهد.»

اگر بسیاری از فعالیت های کلاس درس بالاتر از سطح توانایی فرزند شما به نظر می رسد از معلم بخواهید آنها را آسان کند. اگر نام بردن همه حروف الفبا برای کودک شما دشوار است معلم می تواند از او بخواهد تا فقط روی تعدادی از حروف الفبا تمرکز کند. واکر می گوید: «اگر فعالیتی بالاتر از سطح فکری فرزند شماست، سطح آن را پائین بیاورید، نگذارید کودک تان ناامید شود.»

 

فرزند خود را درگیر کنید

از سویی اگر مسئله آسانی بیش از حد فعالیت های کلاس درس از نگاه فرزند شما کسل کننده است از معلم او بخواهید با فعالیت های پیچیده تر او را به چالش بکشد. ممکن است معلم بتواند فعالیت های دوره های تحصیلی بالاتر را برای فرزند شما تدارک ببیند.

 

در محیط خانه به او کمک کنید

بعضی از بچه ها در محیط های ساکت و آرام، به دور از فشار ها و محرک های کلاس درس، راحت تر مهارت کسب می کنند. اگر فرزند شما در نقاشی کردن ضعیف است پروژه های نقاشی را با هم انجام دهید و یا اگر در حفظ سرود و خواندن آن مشکل دارد با او در خانه و یا بر سر سفره شام هم آوازی کنید. فرصت تمرین در اختیار او قرار دهید، تحمیل نکنید. فرزند شما مهارت های جدید را با سرعت های مختلف یاد می گیرند، هدف ساخت اعتماد به نفس است. واکر می گوید: «کلید موفقیت در این کار عدم فشار بیش از حد است.»

 

شاگرد او باشید

مدرسه مجازی را با تعدادی از عروسک ها تشکیل دهید و خود نیز یکی از شاگردان کلاس شوید. از فرزند خود بخواهید تا فعالیت های کلاسی را در این مدرسه مجازی اجرا کند و او را مسئول کلاس قرار دهید. شاید در خلال این بازی فرصتی پیش بیاید که ترس ها و اضطراب های مدرسه را دریابید از جمله همکلاسی های بد و یا معلمی که اذیت می کند. اگر شما به عنوان یک دانش آموز، بدون نگرانی و ترس در کلاس برخورد کنید احساس خوبی به او دست خواهد داد و صدای خنده های او تمام احساس های بد ناشی از ترس و اضطراب را از بین می برد و اعتماد به نفس او را افزایش می دهد.

 

خط قرمز

خجالتی و ساکت بودن غالب اوقات مشکل ساز نیست و طبیعی تلقی می شود، اما توجه داشته باشید که بعضی نشانه ها خطوط قرمز محسوب می شوند و نیازمند درمان هستند. اگر فرزند شما به صورت مرتب پیش از مدرسه و درون مدرسه گریه می کند و یا کج خلقی می کند، همواره منزوی است، نگاهش را از نگاه دیگران می دزدد و یا در مدرسه با کودکان و معلم با خشونت رفتار می کند این موضوع را با پزشک مربوطه و یا روانشناس مطرح کنید.