کاهش استرس دانش آموزان در ایام امتحان با برنامه ریزی و تغذیه مناسب

هر چند اکنون حدود یک هفته از زمان امتحانات ترم اول دانش آموزان سپری می شود اما پیروی از اصول درست تغذیه و برنامه ریزی منطقی میزان موفقیت فراگیران را در امتحانات باقی مانده دو چندان خواهد کرد.

کارشناسان معتقدند تغذیه نامناسب علاوه بر افزایش استرس و اضطراب، منجر به کاهش تمرکز و قدرت یادگیری دانش آموزان می شود.

استرس و اضطراب از حس های مشابه و آشنای دوران دانش آموزی است که می توان این نوع استرس را با بکارگیری روش های مناسب تا حد قابل توجهی کاهش داد.

برخی از کارشناسان مسائل آموزش و پرورش معتقد هستند که پیروی از یک برنامه ریزی منظم در طول سال تحصیلی منجر به موفقیت و کاهش استرس در دانش آموزان می شود اما در کنار این نظریه برخی از کارشناسان حوزه بهداشتی نیز معتقدند که نداشتن تغذیه مناسب در ایام امتحان، براسترس دانش آموزان می افزاید.

کارشناسان می گویند: مطالعه کتاب های درسی در طول سال، آموخته ها را در ذهن دانش آموزان ماندگارتر می کند در حالی که مطالعه آنها در شب امتحان، میزان این ماندگاری و اثربخشی را کمتر خواهد کرد.

مجید ابهری آسیب شناس و کارشناس امور رفتاری نیز در گفت و گو با خبرنگار اجتماعی ایرنا می گوید: حدود 75 درصد از دانش آموزان با نزدیک شدن به فصل امتحان، حدود 42 تا 72 ساعت پیش از امتحان، دچار اضطراب و استرس شب امتحان می شوند و حتی دلپیچه و سردرد شدید به سراغ آنان می آید.

وی با اشاره به اینکه دانش آموزانی که گرفتار دلهره امتحانی می شوند، چند گروه هستند، می گوید: گروه اول، کسانی هستند که در طول سال تحصیلی، درس های خود را مطالعه نکرده اند، بنابراین پر واضح است که مطالعه دروس یک سال در چند شب و روز تقریبا غیر ممکن است.

به گفته وی، دانش آموزان گروه دوم، افرادی هستند که به علت ترس از والدین و نگرانی از کسب نمره کمتر از 20، دچار دلهره می شوند.

ابهری می افزاید: گروه سوم، دانش آموزان مضطرب حرفه ای هستند که به دلیل مسایل روحی و تربیتی از شنیدن نام امتحان دچار اضطراب می شوند. این گروه در روزهای باقیمانده به امتحان، دچار بیماریهای ناشی از دلهره می شوند و ممکن است دانسته های خود را نیز فراموش کنند و نتوانند در مرحله آزمون معلومات خود را از ذهن بر روی کاغذ منتقل کنند.

به گفته این کارشناس امور رفتاری، براساس تحقیقات صورت گرفته حدود 65 درصد از دانش آموزان به دلیل اضطراب، گرفتار تجدیدی و نمرات غیر قابل قبول می شوند.

این آسیب شناس و کارشناس امور رفتاری می گوید: آن دسته از والدینی که خود دچار اضطراب می شوند و این دلهره را به فرزندان خود منتقل می کنند، باید بدانند این دلهره همواره با دانش آموزان خواهد بود؛ حتی در مراحل بالاتر و در آزمون هایی مثل کنکور نیز باعث شکست آنان خواهد شد.

ابهری با اشاره به تغذیه مناسب و رعایت برخی از نکات برای کاهش اضطراب شب امتحان می افزاید: تعطیل کردن میهمانی ها در ایام قبل از امتحان، تغذیه مناسب با غذاهای پر انرژی غیر از غذاهای فوری و پرچرب، استفاده از مغز بادام و گردو، کشمش و مویز در ساعات میان غذا، مصرف دو یا سه لیوان شیر در روز، خواب راحت و آرام در شب های قبل از امتحان بخصوص در شب امتحان، تنظیم برنامه مطالعه برای دانش آموزان در طول ایام سال تحصیلی منجر به کاهش این نوع دلهره ها می شود.

وی تصریح می کند: دانش آموزان در صورت ادامه اضطراب به ویژه در سال های پایان دبیرستان، حتما باید به مشاوران کار آزموده مراجعه کنند.

ابهری اضافه می کند: چنانچه والدین قادر به رفع نگرانی فرزندان خود نیستند، از مشاوران بخواهند تا ترس و دلهره امتحان را از فرزندان آنان دور کنند.

ابهری می گوید: ارایه آموزش به دانش آموزان مبنی بر اینکه ترس از امتحان می تواند منجر به کاهش فعالیت و کارایی ذهن و همچنین کاهش نمرات آنان شود، از فشار فکری دانش آموزان می کاهد.

به گفته وی، آموزش توکل به خدا یکی از اصلی ترین روش های تقویت روحیه فرزندان است که در کاهش اضطراب دانش آموزان بسیار موثر خواهد بود.

ˈپریسا ترابیˈ کارشناس دفتر بهبود تغذیه جامعه معاونت بهداشت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی می گوید: دانش آموزان در فصل امتحانات تخم مرغ، کنجد، عسل و غذاهای حاوی آهن مصرف کنند.

وی می افزاید: دانش آموزان در ایام امتحانات سعی کنند سه وعده غذای کامل بخورند و میان وعده های غذایی را در ساعت 10 صبح و میان وعده عصر و میان وعده شب هم قبل از خواب فراموش نکنند.

وی می گوید: مصرف یک لیوان شیر قبل از خواب هم برای خواب آرام در شب ها خوب است و دانش آموزان در این فصل از تحصیل، غذای سنگین نخورند تا صبح با اشتها و سرحال بیدار شده و صبحانه کامل بخورند، چون صبحانه کامل به کارآیی ذهنی آنان در امتحانات خیلی کمک می کند.

ترابی ادامه می دهد: وجود برخی مواد مغذی در صبحانه کمک می کند به ذخیره انرژی در موقع امتحان، مثل تخم مرغ که از گرسنگی در زمان امتحان پیشگیری می کند.

وی اضافه می کند: عسل و کنجد هم به فعال شدن ذهن دانش آموزان کمک می کند تا از آموخته هایشان در امتحان بیشتر بهره ببرند.

ترابی می گوید: دانش آموزان همچنین در شب های قبل از امتحان از خوردن غذای چرب و سنگین اجتناب کنند.

وی در خصوص مشکل عدم تمرکز در امتحان نیز می گوید: این دانش آموزان باید از لحاظ کم خونی بررسی شوند، دختر خانم ها به خصوص باید در منابع غذایی خود غذای آهن دار مصرف کنند، مثل غلات، حبوبات و انواع گوشت و در صورت کم خونی زیاد ضمن مراجعه به پزشک، قرص آهن مصرف کنند.

ˈپروین افشارˈ یک کارشناس تغذیه نیز می گوید: مصرف برخی سبزی ها در کاهش اضطراب دانش آموزان بسیار مفید است چرا که اضطراب موجب کاهش توانایی دانش آموزان در پاسخگویی به سووالات امتحانی می شود براین اساس برای مقابله با این معضل استفاده از غذاهای مناسب توصیه می شود.

افشار می گوید: بعضی میوه ها و سبزی ها از قبیل ریحان، نعناع، کاهو و سیب برای کاهش اضطراب سودمند است.

وی با بیان اینکه در روز امتحان نیز بهتر است دانش آموزان و دانشجویان برای افزایش کارایی مغز، مواد سرشار از پروتئین مصرف کنند، می گوید: مواد سرشار از فیبر مانند تخم مرغ، نان تست با عسل یا برشتوک نیز برای گروههای هدف مفید است.

افشار خوردن نان و پنیر و گردو، تخم مرغ یا یک ظرف عدسی در روز امتحان را از موارد تاثیرگذار در آرامش دانش آموزان عنوان کرده و می گوید: خوردن عسل و نوشیدنی های حاوی عسل نیز در کاهش اضطراب بسیار موثر است.

افشار می گوید: کمبود منیزیم یکی از علل کاهش یادگیری است که خوردن آجیل مغزدار از قبیل بادام، کشمش، فندق، گردو و نخودچی که سرشار از منیزیم می باشد، در رفع آن مفید است.