«نماد» نظام تحولی نظام‌یافته برای پیشگیری، کنترل و کاهش آسیب‌های اجتماعی دانش‌آموزان
۱۳ هزار مشاور در مدارس، مراکز مشاوره و خدمات روان‌شناختی مشغول به فعالیت‌اند
تهران (پانا) ـ مدیرکل امور تربیتی، مشاوره و مراقبت در برابر آسیب‌های اجتماعی وزارت آموزش و پرورش طرح «نماد» را از برنامه‌های تحولی در جهت پیشگیری از رفتارهای پرخطر در دانش‌آموزان دانست و از فعالیت ۱۳ هزار مشاور در مدارس، مراکز مشاوره و خدمات روان‌شناختی خبر داد.
سمیه سادات ابراهیمی در گفت‌‌وگو با پانا درباره طرح «نماد» و ساز‌و‌کار‌های آن گفت: «شورای عالی رفاه و تامین اجتماعی، در جلسه مورخ ۱۶ آذر ۱۳۹۴، سندی را با عنوان «سند ائتلاف نظام مراقبت اجتماعی دانش‌آموزان» به‌عنوان میثاق همکاری‌های چندجانبه بین وزارت آموزش و پرورش، قوه قضائیه، سازمان برنامه و بودجه، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، کمیته امداد امام خمینی(ره)، ستاد اجرایی فرمان امام خمینی(ره)، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، نیروی انتظامی و سازمان بهزیستی کشور تصویب کرد. این سند، که به‌منظور هم‌افزایی و یکپارچه‌سازی ظرفیت‌ها و گسترش همکاری‌ها برای استقرار نظام مراقبت اجتماعی دانش‌آموزان تدوین شده است، در شرایطی که مخاطرات تهدیدکننده کودکان و نوجوانان، یکی از دغدغه‌های کارشناسان، برنامه‌ریزان و خانواده‌ها است، می‌تواند زمینه‌ای امیدبخش برای آموزش، توانمندسازی و مداخلات به‌موقع پیشگیرانه در زمینه آسیب‌های اجتماعی و رفتارهای پرخطر تهدیدکننده کودکان و نوجوانان باشد.»
دستگاه‌های عضو ائتلاف «نماد»
وی ادامه داد: «دستگاه‌های عضو ائتلاف نماد در حال حاضر سازمان برنامه و بودجه، قوه قضائیه، وزارت آموزش و پرورش، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، وزارت کشور، کمیته امداد امام(ره)، سازمان بهزیستی کشور، ستاد اجرایی فرمان حضرت‌امام(ره)، ستاد مبارزه با مواد مخدر، ریاست‌جمهوری، سازمان بسیج مستضعفین، فرماندهی انتظامی جمهوری اسلامی (فراجا) و سازمان صدا‌وسیما هستند.»
«نماد»، برنامه‌ای نظام‌یافته به‌منظور مراقبت از دانش‌آموزان در برابر رفتارهای پُرخطر
ابراهیمی به برنامه‌های که در راستای مقابله با آسیب‌های اجتماعی مدنظر دارند اشاره و اظهار کرد: «برنامه توانمندسازی کارکنان، اولیا، دانش‌آموزان به شیوه اثربخش، برنامه یاریگران زندگی، برنامه همیار مشاور از جمله برنامه‌های ما در این طرح است. برنامه نظام مراقبت اجتماعی دانش‌آموزان (نماد)، به‌عنوان یکی از برنامه‌های تحولی در زمینه پیشگیری، کنترل و کاهش آسیب‌های اجتماعی، فرایند جامعی را شامل می‌شود که مجموعه‌ای نظام‌یافته از خدمات و برنامه‌ها به‌منظور مراقبت دانش‌آموزان در برابر رفتارهای پُرخطر و آسیب‌های اجتماعی از طریق مداخله به موقع و موثر است.»
طبق ماده ۴۴ آئین‌نامه اجرایی ماده ۶ قانون حمایت از اطفال و نوجوانان، وزارت آموزش و پرورش وظیفه پایش مستمر وضعیت تحصیلی و رفتاری دانش‌آموزان را برعهده دارد.
مدیرکل امور تربیتی، مشاوره و مراقبت در برابر آسیب‌های اجتماعی ادامه داد: «برنامه نماد، با هدف پیشگیری، کنترل و کاهش آسیب‌های اجتماعی در بین دانش‌آموزان و با تمرکز بر مداخله سریع، به‌موقع و موثر در قالب ۵ کارکرد آموزش، غربالگری، مداخلات مختصر، درمان و حمایت‌های اجتماعی و با محوریت ارجاع الکترونیک بین‌سازمانی، از طریق سامانه جامع «نماد»، اجرا می‌شود.»
ابراهیمی عنوان کرد: «طبق ماده ۴۴ آئین‌نامه اجرایی ماده ۶ قانون حمایت از اطفال و نوجوانان، وزارت آموزش و پرورش از طریق سامانه نماد (نظام مراقبت‌اجتماعی دانش‌آموزان) در تمام مدارس دولتی و غیردولتی نسبت به پایش مستمر وضعیت تحصیلی و رفتاری دانش‌آموزان اقدام می‌کند. مدیر مدرسه با شناسایی دانش‌آموزان در معرض خطر یا آسیب‌دیده، ضمن ایجاد بستر برای ارائه خدمات آموزشی، مشاوره فردی و خانوادگی و انجام مداخلات مختصر ضروری توسط افراد متخصص، در صورت نیاز به ارائه خدمات حمایتی و تخصصی یا مداخله قضائی، حسب مورد موضوع را فوراً به سازمان بهزیستی یا دفتر حمایت از اطفال و نوجوانان دادگستری اعلام می‌کند.»
مخاطبان طرح «نماد»
وی به مخاطبان هدف طرح «نماد» اشاره کرد و گفت: «تمام دانش‌آموزان در همه دوره‌های تحصیلی، والدین و کارکنان از مخاطبان این طرح هستند و همچنین اطلاع‌رسانی از طریق پیام‌رسان شاد و بخشنامه به استان‌ها در www.my.medu.ir صورت می‌گیرد. مشکلات ثبت‌شده با توجه به ویژگی‌ها‌ی رشدی، سنی، جنسیتی، بومی و منطقه‌ای در مدارس متفاوت است.»
۱۳ هزار مشاور در مدارس، مراکز مشاوره و خدمات روان‌شناختی مشغول به فعالیت‌اند
ابراهیمی با اشاره به تعداد مشاورانی که در مدارس فعالیت می‌کنند بیان کرد: «در حال حاضر ۱۳ هزار مشاور در مدارس و مراکز مشاوره و خدمات روان‌شناختی مشغول به فعالیت‌اند که درصورت ثبت مشکلات روان‌شناختی، در اسرع وقت توسط مشاور یا رابط مشاوره پاسخگویی صورت می‌گیرد و این پاسخگویی در وضعیت فوریت‌های روانی – اجتماعی آنی است.»
مدیرکل امور تربیتی، مشاوره و مراقبت در برابر آسیب‌های اجتماعی درباره نحوه رسیدگی مشاوران گفت: «در موقعیت‌هایی که بروز فوریت روانی_اجتماعی داریم، براساس شیوه‌نامه مربوطه سریعا مداخلات روانی_اجتماعی توسط مشاور یا رابط مشاوره، با مدیریت مدیر مدرسه و همراهی تیم فوریت‌های روانی_اجتماعی منطقه که به محل اعزام می‌شوند صورت می‌گیرد. در سایر مواردی که فوریت محسوب نمی‌شود مداخلات مختصر مشاوره‌ای توسط مشاوران یا رابطان مشاوره در مدارس صورت می‌گیرد همراه این مداخلات آموزش‌های لازم نیز به والدین داده می‌شود و درصورت عدم رفع مشکل به مراکز مشاوره و خدمات روان‌شناختی ارجاع داده می‌شود.»
خروجی‌های طرح «نماد»
وی در پایان به خروجی‌های طرح «نماد» اشاره و اظهار کرد: «ایجاد عدالت دسترسی به خدمات مراقبت روانی_اجتماعی، شناسایی و مداخلات به‌هنگام درون مدرسه‌ای و درصورت نیاز ارجاع هدفمند دانش‌آموزان دارای مشکل روان‌شناختی، امکان رصد و پیگیری خدمات ارائه‌شده به دانش‌آموزان و پیشگیری از بروز و شدت گرفتن مشکلات روانی_اجتماعی در دانش‌آموزان از جمله خروجی‌های نماد به شمار می‌روند.»
