علیرضا کاظمی: باید آموزشوپرورش را بزرگ بداریم، معلمان و مدیران را بر صدر بنشانیم
خانواده‌ها بالاترین شرکای راهبردی آموزشوپرورش «معلم» قلب تپنده مدرسه، «مدیر» راهبر این کشتی نجات
تهران (پانا) - وزیر آموزش و پرورش تاکید کرد برای اینکه در آموزش و پرورش اتفاقی رخ دهد باید باور‌ها، دیدگاه‌ها و نگاه‌ها را به حوزه تعلیم و تربیت تغییر دهیم، آموزش و پرورش را بزرگ بداریم، معلمان و مدیران را بر صدر بنشانیم و تمام توجه جامعه و خانواده را معطوف به فضای تعلیم و تربیت قرار دهیم.
علیرضا کاظمی در اولین گفت‌وگوی صمیمانه با معلمان، مدیران، دانش‌آموزان و خانواده‌ها در بستر شبکه شاد، با گرامی‌داشت یاد و خاطره شهدای دولت و معلمان اظهار کرد: آرزو دارم در آستانه بازگشایی مدارس اتفاقات خوبی در فضای تعلیم و تربیت کشور رقم بخورد. رویکرد دولت چهاردهم در توجه به آموزشوپرورش در بالاترین سطح خودش قرار دارد. آقای دکتر پزشکیان بارها و بارها در جاهای مختلف بیان کردند که اولویت اول من آموزش و بهداشت است، البته بعد از اقتصاد که مقام معظم رهبری اولویت کوتاه‌مدت و فوری جامعه را مسائل اقتصادی دانستند، اما بعد از آن، مساله آموزش جزء مهمترین اولویت‌های کشور قرار دارد و طبق قولی که آقای پزشکیان دادند قرار است تمام همت خودشان را در جهت ارتقای نظام تعلیم و تربیت به‌کار بگیرند؛ برای اینکه در آموزش و پرورش اتفاقی رخ دهد باید باور‌ها، دیدگاه‌ها و نگاه‌ها را به حوزه تعلیم و تربیت تغییر دهیم و آموزش و پرورش را بزرگ بداریم، معلمان و مدیران را بر صدر بنشانیم و تمام توجه جامعه و خانواده را معطوف به فضای تعلیم و تربیت قرار دهیم.
مهمترین برنامه ما در آموزشوپرورش اجرای سند تحول بنیادین به‌عنوان یک میثاق ملی است
کاظمی ادامه داد: در آموزشوپرورش مهمترین برنامه ما اجرای سند تحول بنیادین به‌عنوان یک میثاق ملی و سیاست‌هایی که ریاست محترم جمهوری بر آن تأکید داشتند، است. اگر قرار باشد سند تحول بنیادین محقق شود، مهمترین برنامه‌هایی که در سند مدنظر است ارتقای کیفیت آموزشوپرورش، توسعه آموزش‌های پیش‌دبستانی، افزایش پوشش در دوره‌های تحصیلی، تقویت آداب و مهارت‌های زندگی، توسعه هنرستان‌ها و آموزش‌های فنی‌و‌حرفه‌ای است؛ البته در کنار همه این موارد برخورداری از معلمان با‌انگیزه و توانمند و دارای صلاحیت‌های حرفه‌ای به‌گونه‌ای که دغدغه‌های حاشیه‌ای نسبت به فضای تعلیم و تربیت کم و کاهش یابد؛ رویکرد توسعه عدالت آموزشی و نزدیک‌کردن برنامه‌های آموزشی به نیاز‌های روز نسل جوان به‌ویژه محتواهای فضاهای آموزشی؛ این موارد می‌تواند شکاف‌های دیجیتالی که در فرایند یادگیری امروز وجود دارد را کم کند و تغییر دهد و این اولین نکته در مجموعه دیدگاه‌های کلان است که در فضای تعلیم و تربیت در حال شکل‌گیری است.
خانواده‌ها بالاترین شرکای راهبردی آموزشوپرورش
وزیر آموزش و پرورش با بیان اینکه معلمان و مدیران نقش اول را بازی می‌کنند و مهمترین رکن تحول در آموزشوپرورش هستند، گفت: «خانواده‌ها بالاترین شریک تربیتی ما هستند.»
مدرسه باید محیطی شاداب و امید‌آفرین، مملو از فعالیت‌های اجتماعی و نقش‌پذیری دانش‌آموزان باشد
کاظمی گفت: اگر به مدرسه برگردیم، ما معتقد هستیم که مدرسه کانون تحول و مکانی است که تحول در آن رقم می‌خورد، مکانی است که تربیت در آن شکل می‌گیرد. بنابراین ما شعار خودمان را «برای ایران برای مدرسه» قرار دادیم؛ برای مدرسه یعنی همه ارکان مدرسه که شامل مدیر، معلم، دانش‌آموزان، امکانات و تجهیزات و فضای شاداب مدرسه محیطی باشد که استعدادهای دانش‌آموزان در آن‌جا شناسایی شود و پرورش یابد. مدرسه باید محیطی شاداب و امید‌آفرین، مملو از فعالیت‌های اجتماعی و نقش‌پذیری دانش‌آموزان باشد که آن‌ها با کنش‌های اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی همه مهارت‌های لازم را در ابعاد مختلف کسب و تجربه کنند. مدرسه نقطه اتکاء دولت و ملت است که می‌تواند برنامه‌های یک دولت را محقق کند، مدرسه آیینه تمام‌نمای جامعه‌ای است که مدرسه در آن قرار دارد، تصویر امروز مدرسه تصویر فردای جامعه است.
مدرسه باید قدرت تصمیم‌گیری و قدرت انتخاب داشته باشد
عضو کابینه دولت وفاق ملی گفت: مدرسه باید قدرت تصمیم‌گیری و قدرت انتخاب داشته باشد، مدرسه باید فرایند استفاده از اصحاب خرد را در دستور کار خود قرار دهد، مدرسه باید زمینه نقش‌پذیری دانش‌آموزان و مشارکت همه اجزای تعلیم و تربیت یعنی معلمان و خانواده‌ها را هر کدام در قالب‌ها و مسیرهای قانونی خودش مهیا کند و تفاوت‌های دانش‌آموزان را بشناسد، متناسب با تفاوت‌های دانش‌آموزان و استعدادهای آن‌ها اقدامات لازم را برای شکوفایی و رشد استعداد‌ها انجام دهد؛ مدرسه کانون تربیتی محله و حلقه اتصال فضاهای اجتماعی، نهاد‌های محله‌ای، مسجد و بقیه بخش‌های محل است و مدرسه باید از همه ظرفیت‌های اطراف خود استفاده کند تا بتواند مأموریتی که به آن واگذار می‌کند را به سر منزل مقصود برساند.
«معلم» قلب تپنده مدرسه، «مدیر» راهبر این کشتی نجات
وی تاکید کرد: اما مهمترین بخش در مدرسه و به‌عبارت دیگر قلب تپنده مدرسه «معلم» است، معلم به مدرسه حیات می‌بخشد، معلم است که مأموریت‌های مدرسه را محقق می‌کند. البته مدیران مدرسه راهبران و هدایت‌کنندگان اصلی این کشتی نجات هستند. بنابراین ما هر چقدر توانمندی‌ها و صلاحیت‌های این دو قشر را بالا ببریم سطح مدرسه را بالا بردیم؛ ما باید تلاش کنیم تا در آستانه آغاز سال تحصیلی در کنار همه فعالیت‌های سخت‌افزاری که برای بازگشایی انجام می‌دهیم، یک جو روانی و عاطفی بین معلمان و دانش‌آموزان و بین معلمان و مدیران برقرار کنیم. رمز موفقیت در مدرسه، رهبری مدرسه است. مدیری موفق است که رهبر تربیتی مدرسه باشد و رهبر تربیتی مدرسه کسی است که با نفوذ در دل‌ها و با ایجاد وفاق و همدلی تیم منسجی ایجاد کند که دانش‌آموزان را در هر شرایطی در محیط مدرسه نگه دارد؛ زمینه مشارکت همه را مدیر مهیا می‌کند و آن‌چه که می‌تواند دغدغه‌های اجرایی و اداری مدرسه را برای بازگشایی کم کند این است که مدیر از تمام ظرفیت‌های معلم و خانواده‌ها بتواند استفاده کند که یک بازگشایی بسیار خوب را در ابتدای سال رقم بزند.
تأثیر تربیتی که نقش الگوبودن معلم دارد به‌مراتب بیشتر از تأثیر نقش دانشی معلم است
وزیر آموزش و پرورش دولت چهاردهم با اشاره به مدیر مدرسه که قلب تپنده مدرسه است و کلیدی‌ترین نقش را در تربیت دانش‌آموزان دارد، گفت: رابطه خوب و عاطفی معلم با دانش‌آموزان و ایجاد زمینه‌های بروز خلاقیت و شکوفایی استعدادهای دانش‌آموزان می‌تواند زمینه‌های تربیت خوبی را برای دانش‌آموزان ایجاد کند که در کنار همه این مسائل ما می‌دانیم که معلمان الگوهای واقعی دانش‌آموزان ما هستند، ما سال‌ها پس از تحصیل هنوز به معلمان دوران ابتدایی و دوران متوسطه خودمان به‌عنوان یک الگو نگاه می‌کنیم و بسیاری از رفتارهایی که انجام می‌دهیم برخواسته از همین الگو‌ها‌ست که در مدرسه دیده‌ایم. بنابراین معلمان خیلی باید نسبت به رفتار‌های خودشان در مقابل دانش‌آموزان حساس باشند و تواضع و فروتنی معلم، گفتار معلم و کلمات او همه می‌تواند الگوی رفتاری باشد. تأثیر تربیتی که نقش الگو دارد به‌مراتب بیشتر از تأثیر نقش دانشی معلم است؛ چون فرمول‌های ریاضی، زبان، فیزیک، شیمی و ادبیات را به مرور زمان فراموش می‌کنیم اما رفتار معلم را یادمان نمی‌رود؛ بهترین ویژگی برای معلم مهربانی او‌ست، محبت و مهربانی تأثیر به‌سزایی دارد و توصیه می‌کنم به مدیران که در ابتدای سال حتماً با معلمان یک نشستی را برگزار و نقش خانواده را در تربیت و در مدرسه برای آن‌ها ترسیم کنند؛ عوامل حفاظت‌کننده دانش‌آموزان در فضای پیچیده و پر‌آسیب تربیت را به خانواده‌ها منتقل کنید، دانش‌آموزان امروز با دانش‌آموز دو دهه قبل تفاوت‌های فراوانی دارند. دانش‌آموزان امروز لحظه به لحظه در معرض آسیب‌های جدی در بخش‌های مختلف قرار دارند، ما باید دانش خودمان را به‌عنوان ولی دانش‌آموز نسبت به آسیب‌ها و موانعی که برای رشد و شکوفایی ما وجود دارد بشناسیم و این آسیب‌ها را به‌طور دقیق و درست به فرزند خود منتقل کنیم.
کاظمی عنوان کرد: فضای مجازی باعث شده که دانش‌آموز در یک فضای کاملا فردی قرار بگیرد و افکار متفاوت به سراغ آن‌ها بیاید و در انتها آسیب‌هایی که با گذشت زمان خانواده متوجه می‌شوند که اگر خانواده از این دانش بهره‌مند بودند امروز دانش‌آموز دچار این آسیب نمی‌شد، ما با کمک معلمان و مدیران مدرسه تمام بسترهای لازم را برای پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی دیدیم.اولین نکته‌ای که لازم می‌دانم به خانواده‌ها گوشزد کنم این است که در مورد آسیب‌های اجتماعی نسبت به فرزندان‌تان حساس باشید، علائم آسیب‌های اجتماعی را بشناسید و نحوه مواجهه با یک آسیب اجتماعی را بدانید تا با اشتباه با آن برخورد نکنید.
خانواده‌ها در نهادینه‌شدن ارزش‌های فرهنگی برای تربیت فرزندان خود با مدرسه همراهی کنند
وی با بیان اینکه خانواده مهمترین بستر تربیتی است و اصل تربیت در خانواده شکل می‌گیرد، گفت: مدرسه اول، خانواده است و شخصیت دانش‌آموزان ابتدا در خانواده شکل می‌گیرد و بعد وارد مدرسه می‌شوند. مدرسه شخصیتی که شکل گرفته است را زمینه‌های رشد آن را فراهم می‌کند و خیلی کم می‌تواند آن را اصلاح کند و بیشتر باید در خانواده اصلاح شود. مدرسه اول، خانواده است و مدرسه دوم مدرسه‌ای است که ما آن را مدرسه می‌نامیم. مشارکت خانواده در فرایند یادگیری به موفقیت تحصیلی کمک می‌کند و ما بدون خانواده هرگز نمی‌توانیم به موفقیت برسیم؛ یکی از مشکلاتی که ما در حوزه تربیتی داریم تعارضات فرهنگی بین مدرسه و خانواده است و ما از خانواده‌ها این خواهش را داریم که در نهادینه شدن ارزش‌های فرهنگی برای تربیت فرزندان خود همراهی کنند؛ امروز اگر مدرسه یک موضوع تربیتی مثل نماز را مطرح می‌کند حتماً باید خانواده‌ها کمک کنند وگرنه دانش‌آموزان را در معرض تعارض و دوراهی قرار می‌دهیم و زمینه انحراف دانش‌آموزان را فراهم می‌کنیم.
خانواده‌ها تلاش کنند فرزندان‌شان از حضور آن‌ها در مدرسه به خود ببالند
وزیر آموزش و پرورش با بیان اینکه نقش ایفا کردن پدر و مادر در مدرسه و در فرایند تربیت فرزندان فوق‌العاده اهمیت دارد و تشکیل انجمن اولیا و مربیان یکی از بهترین فرصت‌هایی است که پدر و مادرها می‌توانند نقش ایفا کنند، خطاب به آن‌ها تاکید کرد: به دعوت‌های انجمن اولیا و مربیان با دید دیگری نگاه کنید، تلاش کنید فرزند شما از حضورتان در مدرسه به خود ببالد. حضور شما در کنار آن‌ها سبب افزایش اعتماد به نفس فرزندان‌تان شود. کلی از آموزه‌های تربیتی در همین حضور والدین در مدرسه شکل می‌گیرد. ما انتظار داریم که مشارکت اولیا در فرایند تربیت در همه ابعاد در مدرسه ظهور و بروز پیدا کند؛ فرزندان ما بالاترین سرمایه زندگی ما هستند و بالاترین سرمایه‌گذاری در حوزه تربیت فرزند باید شکل گیرد وگرنه در آینده هزینه‌های زیادی را باید پرداخت کنیم.
به کودکان خود نقش تربیتی بدهید
کاظمی گفت: یک خواهش صمیمانه به‌عنوان یک معلم دارم و آن این است که فعالیت‌های تربیتی و ورزشی و فرهنگی از بهترین موقعیت‌هایی است که به تربیت فرزندان ما کمک می‌کند. بنابراین نسبت به نقش‌پذیری فرزندان خود در فضای مدرسه حساس باشید و به کودکان خود نقش تربیتی بدهید. اگر ما به فرزندان خود نقش بدهیم، کودکان به سرعت فرایند تربیت را طی می‌کنند. بنابراین ترغیب کنید، کمک کنید به بچه‌های خود در برنامه‌های اوقات فراغت، برنامه‌های خارج از درس، اردوها، راهپیمایی‌ها و زیارت‌ها و همه اردوهایی که به‌عنوان بهترین موقعیت‌های تربیتی است و اگر قرار باشد این اتفاق رخ دهد به حمایت خانواده نیاز است.
