جدیدترین تغییرات «هدایت تحصیلی» دانش‌آموزان
تهران (پانا) - رئیس گروه استعدادیابی، بهداشت روان و مشاوره تحصیلی با بیان اینکه فرآیند هدایت تحصیلی برای شناسایی استعدادها و توانمندی‌های هر فرد جهت ادامه تحصیل صورت می‌گیرد گفت ۷ آسیب فرآیند گذشته هدایت تحصیلی شناسایی و در نهایت با تغییراتی، گام‌های لازم به‌منظور افزایش شرکت دانش‌آموزان در آزمون رغبت و توانایی در راستای هدایت تحصیلی آن‌ها، برداشته شد.
به گزارش روابط عمومی معاونت پرورشی و فرهنگی، ناصر حیدری با بیان اینکه آسیب‌شناسی فرآیند هدایت تحصیلی در مهر ۱۴۰۱ برنامه‌ریزی شد و پس از تمهید مقدمات و ارسال فرم‌های الکترونیکی، نظرخواهی و ارزیابی برنامه، نتایج آسیب‌شناسی با احصای نظرات متخصصان حوزه تحصیلی مشاوران و کارشناسان مشاوره تمامی استان‌های کشور، اساتید دانشگاه و همچنین مدیران و معلمان متخصص گردآوری شد افزود: طولانی‌بودن بیش از اندازه آزمون‌های رغبت و توانایی با ۳۲۰ و ۲۵۶ سؤال حجم بالایی از سؤالات و زمانی حدود ۳ تا ۴ ساعت را به خود اختصاص می‌داد، در نتیجه علاقه دانش‌آموز به سمت این آزمون کاهش می‌یافت.
وی عنوان کرد: این آسیب تا جایی بود که به گفته بسیاری از کارشناسان و مشاوران متخصص این حوزه، اکثر دانش‌آموزان دقت لازم برای کامل کردن این آزمون را نداشتند؛ به دلیل خستگی و طولانی بودن آزمون، توجه و تمرکز آنان کاهش می‌یافت و در نتیجه تعدادی از دانش‌آموزان به برخی از سؤالات با بی‌دقتی و صرفاً برای کامل کردن فرآیند پاسخ می‌دادند.
رئیس گروه استعدادیابی، بهداشت روان و مشاوره تحصیلی با بیان اینکه روش دقیقی برای اندازه‌گیری میزان دقت دانش‌آموزان در تکمیل سؤالات آزمون رغبت و توانایی نبود ادامه داد: روشی که به وسیله آن بتوان میزان دقت دانش‌آموزان را مورد ارزیابی قرار داد، وجود نداشت و امکان داشت که برخی از دانش‌آموزان به دلایل گوناگون به صورت تصادفی به گزینه‌ها پاسخ دهند؛ عملاً سازوکاری وجود نداشت که فرآیند پاسخ گویی به سؤالات مورد رصد و نظارت واقع شود.
حیدری به ضرورت تهیه جداول هنجاری، نقاط برش و نمرات استاندارد در تحلیل نتایج آزمون اشاره و عنوان کرد: یکی از نکات مهمی که در اجرای آزمون‌های روانشناختی مد نظر است توجه به ویژگی‌ها و تفاوت‌های فرهنگی، آزمودنی‌ها و در نظر گرفتن سازوکارهای لازم برای مرتفع ساختن محدودیت‌ها و متغیرهای مزاحم است.
وی اظهار کرد: از آن‌جایی که دانش‌آموزان پایه نهم در سراسر کشور از لحاظ فرهنگی با هم متفاوت‌اند، ادراک میزان علاقه‌مندی و توانمندی آنان از خود نسبت به موقعیت‌های شغلی دارای تفاوت‌هایی خواهد بود و دانش‌آموزان هر استان، نسبت به درک موقعیت‌های شغلی مختلف دیدگاه‌های متفاوتی دارند بنابراین در نظر گرفتن خط برش پایه برای ارزیابی میزان علاقه‌مندی و توانمندی دانش‌آموزان در موقعیت‌ها و حوزه‌های شغلی مختلف، یکی از آسیب‌ها و چالشهایی بود که نتایج حاصل از بررسی‌های مشاوره‌ای را خدشه‌دار می‌کرد.
در نظر گرفتن تفاوت‌های جنسیتی بین دانش آموزان دختر و پسر در تهیه جداول هنجاری و نقاط برش استانی -جنسیتی، یکی از مهم ترین موضوعاتی بود که حیدری از آن به عنوان نتایج آسیب‌شناسی نام برد.
به گفته حیدری، مشکلات موجود روش اجرای آزمون‌ها در سامانه در سال‌های گذشته، سازوکار اجرای آزمون‌های مشاوره‌ای رغبت و توانایی را به نحوی برنامه‌ریزی شده است که دانش‌آموزان باید پس از پاسخ‌گویی به هر سؤال آن را ذخیره می‌کردند و سؤالات به صورت یکجا برای دانش‌آموز در یک صفحه نمایش داده نمی‌شد و همین امر سبب اتلاف وقت، هزینه و وارد آمدن فشار بیش از حد بر سرورهای مرکز فناوری می‌شد.
وی با بیان اینکه سازوکار اجرای آزمون مطابق با استانداردهای اجرای آزمون‌های الکترونیکی و در نظر گرفتن ویژگی‌های جامعه هدف (نوجوانان)، یکی دیگر از مواردی بود که از نتایج حاصل از اجرای آسیب‌شناسی به دست آمد گفت: عدم توجه کافی به نتایج حاصل از بررسی‌های مشاوره‌ای، نتایج حاصل از بررسی‌های مشاوره‌ای، اجرای آزمون‌های مشاوره‌ای و فرم‌های نظرخواهی در زمان صدور نمون‌برگ‌های هدایت تحصیلی به دست فراموشی سپرده می‌شد؛ بنابراین مشاوران مدارس نتایج حاصل از اجرای آزمون‌های مشاوره‌ای و پروفایل فردی دانش‌آموزان را در اختیار نداشتند و در عمل در جلسات راهنمایی و مشاوره فردی با دانش‌آموزان و والدین صرفاً به نمون‌برگ ۷ هدایت تحصیلی توجه می‌کردند.
رئیس گروه استعدادیابی، بهداشت روان و مشاوره تحصیلی ثبت به موقع و انتقال نمرات دانش‌آموزان در سامانه در سال‌های گذشته به دلیل مشکلات ناشی از ثبت به موقع نمرات دانش‌آموزان و لزوم انتقال نمرات از پادا به سیدا و همچنین لزوم تایید نهایی توسط مدیران مدارس و مدیران آموزش و پرورش مناطق و استان‌ها را از جمله چالشهایی عنوان کرد که صدور نمون‌برگ هدایت تحصیلی با آن مواجه بود.
حیدری سبک زندگی دانش‌آموزان در عصر حاضر و برقراری ارتباط با محتواهای چند رسانه‌ای و فضای مجازی را یکی از مهمترین نکاتی عنوان کرد که در سال‌های گذشته به دست فراموشی سپرده شده بود و افزود: توجه به ویژگی‌های گروه مخاطب و در نظر گرفتن تمهیدات لازم برای اثر بخشی برنامه هدایت تحصیلی و تولید محتواهای بصری متناسب با ویژگی‌های دانش‌آموزان عصر حاضر، یکی دیگر از چالشهایی بود که از آسیب‌شناسی صورت گرفته، احصا شد.
حیدری در ادامه به مهمترین تغییرات صورت گرفته در فرایند هدایت تحصیلی اشاره کرد و گفت: اولین تغییر شخصی‌سازی آزمون‌های مشاوره‌ای رغبت و توانایی بود؛ با این تغییر دانش‌آموزان به سؤالات متناسب با ویژگی‌های شخصیتی خود پاسخ می‌دهند و با این روش حجم زیادی از سؤالات غیر ضروری برای هر دانش‌آموز کنار گذاشته شده و دانش‌آموزان در آزمون رغبت در مجموع به ۱۴۵ سؤال و در آزمون توانایی به ۱۱۸سؤال پاسخ می‌دهند.
وی دومین تغییرات هدایت تحصیلی و فرآیند اجرای آن را قرار دادن سؤالات صحت‌سنجی برای ارزیابی میزان دقت دانش‌آموزان در پاسخ‌گویی‌ها عنوان کرد و افزود: برای ارزیابی دقت دانش‌آموزان در تکمیل سؤالات، ۵ سؤال «صحت‌سنج» در بین سؤالات آزمون رغبت و توانایی به صورت تصادفی بارگذاری می‌شود که دانش‌آموزان برای پاسخ‌گویی به آن سؤالات باید سؤال را با دقت خوانده و گزینه مناسب را علامت بزنند. دانش‌آموزانی که به هر دلیلی بدون دقت و بدون خوانش سؤالات، گزینه‌ها را علامت بزنند، دچار خطا و در نتیجه شناسایی می‌شوند.
تهیه جداول هنجاری و نقاط برش استانی - جنسیتی دیگر تغییر آزمون بود که حیدری به آن اشاره کرد و ادامه داد: طراحی سیستم «خبره فردی» براساس نتایج آزمون‌های رغبت و توانایی دیگر تغییری بود که باعث شد نتایج آزمون‌ها به صورت مفصل برای استفاده مشاوران در جلسات مشاوره فردی با دانش آموزان و والدین و رشد و کسب شایستگی لازم دانش آموزان برای دستیابی به خودآگاهی و خودشناسی ایجاد شود.
تدوین «نمون‌برگ» جدید هدایت تحصیلی با ویژگی‌های جدید، ارائه خدمات مشاوره تحصیلی به دانش‌آموزان و والدین آنان به صورت فردی، طراحی کارتابل فردی برای دانش‌آموز و مشاور مدرسه در سامانه my.medu.ir، استفاده از ظرفیت سامانه برای صدور فرم‌های لازم مطابق با بخشنامه متمم هدایت تحصیلی، تغییر در جدول شرایط ورود به رشته‌ها و زمینه‌های تحصیلی در زمینه کشاورزی و هنر، یکی شدن ضرایب دروس شاخه‌های فنی و حرفه‌ای و کاردانش و ثبت‌نام دانش‌آموزان در هنرستان‌های فنی و حرفه‌ای و کاردانش با توجه به امتیاز بررسی‌های مشاوره‌ای از مهمترین تغییرات فرآیند هدایت تحصیلی است که رئیس گروه استعدادیابی، بهداشت روان و مشاوره تحصیلی به آن‌ها اشاره کرد.
