توانمندسازی مداوم معلمان به علوم روز
تهران (پانا) - وزارت آموزش و پرورش نه تنها معلمان جدید را با شیوه جدید جذب و گزینش می‌کند بلکه بعد از گزینش و به‌کارگیری نیز به‌طور مداوم آن‌ها را تحت آموزش و تقویت قرار می‌دهد تا معلمان نیز از شرایط و اقتضائات زمان خود عقب نمانند و این نشان می‌دهد که آموزش و پرورش فقط به فکر جذب معلم به هر طریقی نیست بلکه آموزش مستمر آن‌ها را نیز در دستور‌کار دارد.
معلم، یکی از ارکان مهم نظام تعلیم و تربیت است که رهبر معظم انقلاب اسلامی از آن به‌عنوان معمار هویت آینده کشور یاد کردند و وزیر آموزش و پرورش نیز معلم را حلّال مشکلات کشور می‌داند و همواره بیان می‌کند که آینده کشور از وضعیت امروز آموزش و پرورش و مدارس آن مشخص می‌شود. اخلاق و رفتار بچه‌ها بیش از هر کس دیگری به معلمان خود شبیه می‌شود و دانش‌آموزان همواره از معلمان خود الگوگیری می‌کنند و مسائلی که معلمان در کلاس‌ها حتی اگر در اول ابتدایی مطرح کرده باشند نیز بعد از گذشت دهه‌ها در اذهان افراد باقی می‌ماند.
اما معلم در کنار آموزش علم و تربیت بچه‌ها خودش نیز بی‌نیاز از ارتقای کیفیت و به‌روز شدن نیست و به‌ویژه در شرایط کنونی و عصر حاضر همواره باید مورد تعلیم قرار گیرد. وزارت آموزش و پرورش در این راستا به‌ویژه بعد از تاکیدات رهبر معظم انقلاب اسلامی هم مداقه و حساسیت بیشتری در نحوه جذب و گزینش معلمان انجام داده و هم آموزش و تقویت مستمر معلمان را در محور برنامه‌های خود قرار داده تا معماران آینده کشور به تناسب شرایط و اقتضائات زمان خود حرکت کنند و تاکید وزیر آموزش و پرورش مبنی بر اینکه «آن‌چه باید به‌روز شود، کتاب نیست بلکه معلم است» محقق شود. به همین دلیل آموزش و پرورش فقط به فکر جذب معلم از هر طریقی (دانشگاه فرهنگیان، آزمون استخدامی، خرید خدمات، حق‌التدریس و...) نیست بلکه تلاش می‌کند تا معلمانی در تراز نظام جمهوری اسلامی و سند تحول بنیادین آموزش و پرورش را جذب و تربیت دهد تا از هم‌اکنون به آینده درخشان کشور در عرصه‌های مختلف علمی، فرهنگی، ورزشی، اقتصادی و... امیدوار و خوشبین باشد.
توصیه‌های وزیر آموزش و پرورش به معلمان
رضامراد صحرایی، وزیر آموزش و پرورش، معلم را اصلی‌ترین محور تحول و معلم خوب را گران‌بهاترین سرمایه کشور می‌داند و می‌گوید «در آزمون‌های استخدامی سال جاری سعی کردیم بهترین معلمان در تراز نظام جمهوری اسلامی و سند تحول را جذب کنیم و استخدام‌های امسال آموزش و پرورش، جزو تاریخی‌ترین استخدام‌های کشور بود چرا که در هیچ دوره‌ای این حجم از استخدام را به صورت یکجا نداشتیم».
صحرایی به تازگی از تدوین تقویم اجرایی برای آزمون‌های استخدامی خبر داده و گفته است «هدف ما این است که معلمان در چهارچوب سند تحول بنیادین تربیت شده باشند. معلم معتقد نه تنها بر دانش‌آموز بلکه بر خانواده نیز اثرگذار است و امیدواریم جایگاه معلم و وزارت آموزش و پرورش آنگونه‌ای باشد که شهید رجایی(ره) درباره‌اش می‌فرمود «وزارت آموزش و پرورش یعنی وزارت تربیت و نگهداری معلمان».
وی همچنین حدود یک ماه پیش در بازدید سرزده از پردیس شهیدباهنر دانشگاه فرهنگیان شهرکرد گفت «گفتمانی در کشور شکل گرفته که اگر دانشگاه فرهنگیان درست شود، خیلی از مسائل آموزش و پرورش اصلاح می‌شود. روزی نیست که به فکر دانشگاه فرهنگیان و آوردن آن به صدر دانشگاه‌های کشور نباشم. برای معلم شدن بیش از آن‌که امکانات بیرونی بخواهیم به تحول درونی نیاز داریم. درون خود را برای معلمی باید آماده کنیم و بیش از غذای جسم، نیاز به غذای روح برای معلم شدن داریم».
وی معتقد است «شرافت جانشینی خداوند در پروراندن انسان‌ها را فقط معلمان دارند. معلمی، کارورزی نیست بلکه پیشه هر کسی با آن چیزی که می‌ورزد، سنجیده می‌شود و منزلت معلم از موضوعات مهم بوده که تعیین قدر و اندازه آن بر عهده خانواده‌ها و انسان‌ها است. مرجعیت معلم را کسی جز شخص خودش بر خود انعکاس نمی‌دهد به نحوی که باید از خود شروع کرده و جایگزین‌ناپذیر باشد. در غیر این صورت چرخ پیشرفت کشور نخواهد چرخید و در واقع معلمی که آموزنده نیکی‌ها باشد، تمام جنبندگان زمین در وصف او می‌گویند و طلب رحمت می‌کنند».
وزیر آموزش و پرورش معلم را عامل تمامی تحولات در جامعه می‌داند و می‌گوید «پیام ما این است که اگر معلمان درست شوند، تمام جامعه درست می‌شود و اگر زمینه برای خدمت‌شان آنگونه که باید فراهم شود، تمام مسائل کشور درست می‌شود. اگر ایران قوی، اقتصاد، فرهنگ و اجتماع قوی می‌خواهیم باید از کوچه مدرسه‌ها آن را برگیریم و بسازیم».
وزیر آموزش و پرورش در یکی از سخنرانی‌های خود خطاب به نومعلمان می‌گوید «یک معلم خوب، یک روانشناس خوب باید باشد. اگر روانشناسی نمی‌دانید یا کم می‌دانید برای یادگیری روانشناسی به‌ویژه روانشناسی کودکان و نوجوانان بکوشید. امروز یک واقعیت وجود دارد و آن این است که مفاهمه بین ما و نسل جدید در جاهایی حتی از بین رفته است. باید نسل را بشناسیم تا بتوانیم تربیت کنیم. بدانیم این نسل، نسل آینده‌ساز هستند. آن‌ها را آنگونه که باید باشند، بسازیم نه آنگونه که ما می‌خواهیم. آنگونه تربیت کنیم و بسازیم که سند تحول بنیادین از ما می‌خواهد. سند تحول بنیادین از ما می‌خواهد دانش‌آموزانی شجاع، حقیقت‌دوست، حقیقت‌طلب، جهانی‌اندیش، ماهر و کارآفرین تربیت کنیم. جوانی تربیت کنیم که خدا را از صمیم قلب بپذیرد و به خدا و خالق از صمیم قلب اعتقاد داشته باشد».
صحرایی البته فن آموزش را مهم‌تر از علم آموزش می‌داند. وی معتقد است «کار معلمی با کارهای دیگر فرق دارد و معلم، کارمند نیست. ما با انسان‌ها کار می‌کنیم که هیچ روزشان مثل روز قبل نیست و هیچ 2 نفر آن‌ها مثل هم نیستند. معلم باید آزمون‌شناس، آزمون‌ساز و آزمونگر باشد. آزمون را برای یادگیری بگیرید نه از یادگیری؛ یعنی جلسه آزمون نه محل حساب‌کشی بلکه مهمترین جلسه یادگیری باشد. کرونا نشان داد که اگر ما کاری نکنیم، سایت‌ها و ویدئوها و فضای مجازی، بهتر از ما آموزش می‌دهند. ما باغبان هستیم و آیا برای این کار مهم توصیه‌ای بهتر از این وجود دارد که آگر آینده‌ساز هستیم باید آینده‌شناس هم باشیم؟».
اجرای طرح شهید فخری‌زاده با رویکرد آموزش دیجیتال
محمدمهدی کاظمی، معاون آموزش متوسطه وزارت آموزش و پرورش نیز تاکید دارد که معلمانی که جدید استخدام شده‌اند، نیاز به آموزش دارند و گروه‌های آموزشی باید تلاش کنند تا عملکرد این معلمان ارتقا یابد. وی در این باره خبر داد «طرح پویش جهاد علمی می‌تواند زمینه ارتقای کیفیت عملکرد هم معلم و هم دانش‌آموز را فراهم آورد و با ارائه این تدریس‌ها زمینه تحقق عدالت آموزشی محقق شود».
کاظمی با اشاره به طرح شهید‌فخری‌زاده خاطرنشان کرد «طرح شهید فخری‌زاده با محتوای ارتقای مهارت در حوزه آموزش‌های دیجیتال با همکاری وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات با رویکرد آموزش دیجیتال، برنامه‌نویسی و هوش مصنوعی در دست اقدام است».
معاون آموزش متوسطه وزارت آموزش و پرورش همچنین با بیان اینکه توانمندسازی نیروی انسانی را در بخش مدیران و معلمان دنبال می‌کنیم، افزود «توانمندسازی مدیران، زمینه تحول در مدرسه و به حرکت درآمدن معلمان را مهیا می‌کند و ارتقای کیفیت تدریس معلمان هم لزوماً متوقف به برگزاری جشنواره‌ها نیست. مدیر توانمند بر کلاس درس نظارت دارد و معلم هم می‌داند نمی‌تواند مانند گذشته به روش سخنرانی تدریس کند و باید از روش‌های خلاق و نوین تدریس با بهره‌گیری از فناوری‌های آموزشی بتواند استفاده کند».
وی گفت «باید تحلیل‌های دقیقی از نحوه تدریس نه تنها به‌صورت درس‌به‌درس بلکه به‌صورت سوال‌به‌سوال داشته باشیم و در تحلیل سوال‌به‌سوال به این نتیجه می‌رسیم که کدام مباحث درس داده نشده یا پیچیده درس داده شده است. از این‌ها باید تحلیل درآوریم و اقدامات مداخله‌ای در این بخش داشته باشیم. نقش تربیتی معلم است که می‌تواند بر ابعاد شخصیتی دانش‌آموز اثر بگذارد. پس تقویت نقش مربی بودن یک معلم، وظیفه‌ای بسیار مهم است».
طرح شهیدهمت برای توانمندسازی معلمان
معاونت آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش نیز در راستای ارتقای کیفیت معلمان، اقدام به برگزاری دوره توانمندسازی معلمان تحت عنوان «طرح شهید همت» کرده است. محمد محمدی، مدیرکل دفتر آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش با بیان اینکه رمز بالندگی و رشد هر جامعه‌ای در رشد و بالندگی معلم است و رمز زنده بودن جامعه، معلم نوآور، خلاق و زنده است، گفت «معلم، عمود خیمه آموزش و پرورش است و این خیمه بدون عمود به هیچ کجا نخواهد رسید و هیچ مشکلی از بشریت جز با دستان معلم رفع نخواهد شد و امروز تمام نگاه‌ها حتی نگاه‌های اقتصادی به سمت معلم آمده است».
وی با بیان اینکه طرح شهید همت برای توانمندسازی معلمان اجرا می‌شود، خاطرنشان کرد «معلم در ابتدا باید تحمل بار سنگین مسئولیت معلمی را داشته باشد و معلمی می‌تواند این مسئولیت را بپذیرد که به تمام معنا برنامه درسی را درک کند».
مدیرکل دفتر آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش در گفت‌وگو با پانا از اتمام مرحله اول طرح شهیدهمت و آغاز مرحله دوم این طرح در همین روزها خبر داد و اظهار کرد «مرحله اول دوره شهیدهمت در درس‌های فارسی اول، دوم و سوم، ریاضی چهارم و پنجم و ششم، هدیه‌های آسمانی دوم و سوم، علوم تجربی چهارم در سراسر کشور به‌طور کامل به پایان رسید و مرحله دوم شامل درس‌های قرآن، ارزشیابی کیفی - توصیفی، راهبران آموزشی و تربیتی و کلاس‌های چندپایه است که از این هفته شروع می‌شود. این طرح برای کل معلمان ابتدایی در سراسر کشور برگزار می‌شود و تمام معلمان در این برنامه دخیل هستند.»
این روند جدید در آموزش و پرورش این نوید را می‌دهد که آموزش و پرورش فقط به فکر جذب و استخدام معلم و در واقع اشتغالزایی صِرف نیست بلکه نقش معلمان به عنوان مربیان و تعلیم‌دهندگان نسل آینده را مهم می‌داند و نسبت به آموزش در حین خدمت و ارزشیابی از آموزش‌های صورت‌گرفته را نیز بااهمیت می‌داند تا با تربیت معلمانی در تراز سند تحول بنیادین این اعتماد را به والدین و خانواده‌ها بدهد که با اطمینان و خیالی آسوده فرزندان خود را به دستگاه تعلیم و تربیت بسپارند و با رشد، بالندگی و پیشرفت دانش‌آموزان، آینده‌ای درخشان را برای کشورمان متصور شویم.
