پایان شش سال چشم‌انتظاری
امضای تفاهم‌نامه آموزش‌وپرورش تهران با شرکت پگاه برای توزیع شیر میان ۴ میلیون و ۳۰۰ هزار دانش‌آموز ابتدایی استان
تهران (پانا) - در سال‌های گذشته توزیع شیر در مدارس کشور در کلاف بهانه‌هایی چون مشکلات اقتصادی و کمبود بودجه گرفتار شده بود. مسئله‌ای که کارشناسان و مطالبه‌گران حوزه تعلیم و تربیت هر ساله آن را بهعنوان یک دغدغه جدی مورد توجه قرار داده و از مسئولان آموزش و پرورش خواستار توزیع مجدد آن در مدارس سراسر کشور می‌شدند، در نهایت با دغدغه‌مندی مسئولان در دولت سیزدهم و با دستور رئیس‌جمهور در ابتدای سال تحصیلی ۱۴۰۲-۱۴۰۳ باری دیگر مهمان سفره دانش‌آموزان کشور شد.
به گواه مسئولان پیشین آموزش و پرورش، توزیع رایگان شیر در مدارس برای نخستین بار به‌طور آزمایشی در سال ۷۹ به جهت جلوگیری از خرابی دندان، کوتاهی قد دانش‌آموزان و کمبود ویتامین دی با همکاری شرکت‌های لبنی در کشور آغاز و با پوشش ۴۲۰ هزار دانش‌آموز اجرا شد که همزمان با اجرای رسمی طرح در سال ۱۳۸۰ یک میلیون و ۲۰۰ هزار دانش‌آموز شیر رایگان دریافت کردند؛ اتفاقی که در سال‌های گذشته با فرازوفرودهایی اجرایی شده بود، با ۶ سال وقفه با اعلام رئیس‌جمهور در آیین آغاز سال تحصیلی امسال دوباره در مدارس کشور کلید خورد و در ۱۳ آبان، معاون اول رئیس‌جمهور مصوبه تأمین اعتبارات توزیع شیر رایگان در مدارس را به وزارت آموزش و پرورش و سازمان برنامه و بودجه ابلاغ کرد.
بر‌اساس این تصویب‌نامه، وزارت آموزش و پرورش مکلف است شیر رایگان میان دانش‌آموزان ابتدایی (اول تا ششم) را به صورت ۲ روز در هفته و تا سقف ۷۵ نوبت در هر سال تحصیلی تا اعتبار ۳ هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان از محل اعتبارات مربوطه اجرایی کند. همچنین سازمان هدفمندی یارانه‌ها نیز مکلف شد تا با وزارت آموزش و پرورش برای انعقاد قرارداد اجرایی‌شدن این مصوبه همکاری کرده و اعتبارات مربوطه را به این وزارتخانه تخصیص دهد.
شیر بهعنوان کامل‌‌ترین غذای طبیعی، همواره مورد توجه بشر بوده است؛ به گونه‌ای که شواهد تاریخی حداقل از ۶ هزار سال قبل، نشانه‌های غیر قابل انکار استفاده برنامه‌‌ریزی شده از شیر را نشان می‌‌دهند. در عصر حاضر بخش مهمی از هرم‌‌های غذایی تاییدشده توسط سازمان‌‌های غذا و داروی کشورها و نیز سازمان‌‌های بین‌‌المللی نظیر FAO و WHO به شیر و فرآوردههای آن اختصاص دارد. شیر تنها ماده غذایی است که در سال، دو روزِ ۱۲ خرداد و ۸ مهر به نام آن ثبت شده است؛ چراکه سرانه مصرف شیر و فرآوردههای آن در ایران در مقایسه با میانگین مصرف جهانی ۳۰ درصد و در مقایسه با میانگین کشورهای توسعه‌یافته ۶۵ درصد کمتر است.
شیر با برخورداری از ترکیبات مهمی مانند پروتئین، کلسیم، فسفر و انواع ویتامین‌ها و مواد معدنی، حجم زیادی از نارسایی‌های ناشی از سوءتغذیه را جبران می‌کند. استفاده از شیر به‌ویژه برای دانش‌آموزان، تندرستی، تقویت قدرت یادگیری، تفکر و خلاقیت بیشتر را به ارمغان خواهد آورد. از ناخن‌ها تا پوست و موی سر همه درگیر و تأثیرپذیر از مصرف شیر و خواص آن هستند. هر لیوان شیر- معادل ۲۵۰ میلی‌لیتر- حدود ۳۱۵ میلی‌گرم کلسیم دارد که ۳۰ درصد کلسیم روزانه مورد نیاز بدن را تأمین می‌کند. با این وجود آمارهای وزارت بهداشت نشان می‌‌دهد که دریافت کلسیم جامعه ایرانی ۴۰ درصد از حداقل دریافت کلسیم کمتر است و این موضوع می‌‌تواند تبعات زیادی از جمله گسترش پوکی استخوان، مشکلات لثه و دندان، کوتاهی قد کودکان و نوجوانان و حتی شیوع فشار خون بالا و بیماری‌های قلبی و عروقی را به‌دنبال داشته باشد.
با توجه به خواص و اهمیت شیر برای رشد و تقویت استخوان‌بندی دانش‌آموزان، در سال‌های گذشته یکی از چالش‌های موجود در مقابل توزیع شیر در مدارس، بحث عدم تخصیص اعتبار و تأخیر در پرداخت آن به آموزش‌وپرورش بوده است که از سوی دولت‌های پیشین به‌خوبی و به‌موقع صورت نگرفته بود. برای مثال از سال ۱۳۹۶ تا ۱۴۰۱ تحصیلی به‌رغم تاکید کارشناسان بر توزیع شیر در مدارس، دانش‌آموزان ۶ سال پیاپی «طعم شیر» مدرسه را نچشیدند و همگی چشم به راه دیدن پاکت‌های رنگین شیر در کلاس درس بودند. در مقابل مسؤولان این وزارتخانه از عدم پرداخت اعتبار لازم برای تهیه و توزیع آن در مدرسه خبر می‌دادند و دانش‌آموزان صبحگاهان چشم‌انتظار رؤیت خودروهای توزیع شیر مقابل مدارس خود بوده و هر روز برگه دیگری از روزشمار عملیاتی شدن شیر ورق می‌خورد. اما انگار امسال داستان تکراری عدم توزیع شیر و بلاتکلیفی دانش‌آموزان و مدیران مدارس از ابتدای سال تحصیلی با اهتمام دولت سیزدهم دیگر به اتمام رسیده است.
با این وجود این پرسش مهم و اساسی سال‌هاست بین اهالی تعلیم و تربیت کشور مطرح است که چه زمانی کلاف تأمین هزینه تهیه و توزیع شیر در مدارس برای همیشه تمام خواهد شد؟
در جامعه‌ای که از سوی متولیان امر بهداشت و سلامت آن، همواره بر استفاده و قرار‌گرفتن شیر در سبد غذایی توصیه و تأکید می‌شود، تخصیص و تأمین اعتبار لازم برای خرید این محصول بسیار سودمند غذایی بویژه برای جامعه دانش‌آموزی که بنا بر اقتضائات جسمی و روحی خود، نیاز بیشتری به آن دارند، کار سخت و ممتنعی نبوده و تنها نیازمند تدبیر و دوراندیشی و اعمال مدیریت صحیح از سوی مدیران امر است؛ موضوع مهمی که اگر در اجرای آن به‌خوبی عمل نکنیم، فرصت استفاده و مهم‌تر از آن فرهنگ‌سازی مصرف شیر در خانواده‌ها را برای همیشه از دست خواهیم داد و ناآگاهانه زمینه بروز آسیب‌های جسمی و روانی نسل نو‌پای کشور را فراهم می‌کنیم.
در ادامه این فرآیند، پایه‌گذار بی‌توجهی نسل‌های بعدی نسبت به اهمیت مصرف شیر به عنوان یک محصول غذایی راهبردی و شاخص در سبد غذایی خانواده‌ها خواهد بود. در صورتی که این روند کم‌توجهی نسبت به این موضوع مهم تغذیه‌ای ادامه پیدا کند، عوارض و زیان‌های دامنه‌دار آن که حاصل بروز بیماری‌های مختلف از جمله پوکی استخوان و پیامدهای کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی گوناگون در افراد جامعه است، باعث تحمیل هزینه‌های هنگفت به نظام سلامت کشور و خانواده‌ها می‌شود که با احصا و محاسبه‌ای ساده، بیش از تأمین اعتبار برای توزیع شیر در مدارس خواهد بود.
در همین راستا پس از آغاز سال تحصیلی رضامراد صحرایی، وزیر آموزش و پرورش خبر از تحقق توزیع شیر رایگان در مدارس ابتدایی بعد از 6 سال داد که با ابلاغ مصوبه هیات وزیران، اجرای این امر الزامی شد. آن‌گونه که از سخنان وزیر جدید آموزش و پرورش بر‌می‌آید، مشخص است که به‌دنبال حل مشکلات این وزارتخانه برای توزیع شیر در مدارس است.
علی فرهادی نیز روز دوشنبه ۲۲ آبان در نشستی با خبرنگاران درباره زمان توزیع شیر در مدارس افزود: توزیع شیر در چند استان آغاز شده اما هنوز فراگیر نشده و علت آن آمادگی شرکت‌های لبنی برای ارائه شیر دانش‌آموزی است. در این طرح به صورت میانگین تا پایان سال ۷۵ وعده شیر توزیع می‌شود که با توجه به تأثیر تغذیه سالم در سلامت و یادگیری دانش‌آموزان، در سال‌های آینده نیز این طرح تداوم خواهد داشت.
قراداد آموزش و پرورش تهران با شرکت پگاه برای تامین شیر بیش از 4 میلیون دانش‌آموز
اکنون با گذشت کمتر از یک ماه، توزیع شیر در مدارس برخی استان‌ها آغاز شده و در شهر تهران نیز با انعقاد تفاهم‌نامه شیر با شرکت پگاه در تاریخ ۹/۱۳ تا ۳۱ اردیبهشت ۱۴۰۳ با پوشش جامعه هدف ۴ میلیون و ۳۰۰ نفری دانش‌آموزان مقطع ابتدایی مدارس دولتی از روز گذشته 19 آذر به طور رسمی در دبستان پسرانه میلاد نور آغاز شد.
قاسم نظامی‌راد؛ کارشناس اداره رفاه و پشتیبانی آموزش و پرورش شهر تهران در گفت‌و‌گو با پانا با بیان اینکه مسئله سلامت و بهداشت دانش‌آموزان همواره در مدرسه و فضای آموزشی مورد تاکید بوده است، گفت: «دانش‌آموزان به عنوان آینده‌سازان کشور برای رشد و بالندگی و در دست گرفتن چرخه اقتصادی، باید از سلامت جسمی و روحی مناسب برخوردار باشند. مسئله‌ای که هر یک جدا از دیگری نیست. امسال پس از گذشت ۶ سال از توزیع نشدن شیر در مدارس، دانش‌آموزان طعم شیر را در مدارس خواهند چشید. دانش‌آموزان دبستانی در تهران روزهای یکشنبه و چهارشنبه هر هفته در مدرسه شیر دریافت خواهند کرد. دانش‌آموزان اتباع، به علاوه کادر و پرسنل مدرسه نیز مشمول دریافت شیر رایگان خواهند شد.»
وی ادامه داد: «خبر مسرت‌بخش توزیع رایگان شیر در مدارس، نویدبخش تقویت سلامت جسمی و ذهنی دانش‌آموزان است که اجرای این طرح مفید و ضروری، پس از ۶ سال توقف با اهتمام دولت سیزدهم در سال تحصیلی جدید محقق شده است. طبق آمار سامانه سیدا دانش‌آموزان شهر تهران تقریبا ۵۴۰ هزار نفر مقرر شده است که باید هفته‌ای دو روز یکشنبه و چهارشنبه شیر رایگان دریافت کنند، منتها تأمین این میزان شیر در توان شرکت‌های لبنی نیست، در حال حاضر با شرکت پگاه حدوداً ۲ میلیون پاکت در ماه قرارداد تنظیم شده است. در جلسات برگزار شده مقرر شد با توجه به نیاز ۴ میلیون و ۳۰۰ هزار پاکت شیر در شهر تهران برای جبران مقدار باقی مانده با شرکت پاستوریزه نیز قرار‌دادی عقد خواهد شد.»
دولت حدود ۱۱۹ میلیارد تومان برای توزیع شیر در شهر تهران اعتبار در نظر گرفته است
نظامی‌راد با اشاره به اینکه اعتبار این طرح توسط سازمان برنامه و بودجه از محل سازمان هدفمندی یارانه تخصیص داده شده است، اظهار کرد: «تاکنون دولت حدود ۱۱۹ میلیارد تومان برای توزیع شیر در شهر تهران اعتبار در نظر گرفته است. که البته با توجه به شروع روند کار این مبلغ نیز قطعاً کم یا زیاد خواهد شد. در حال حاضر دو روز در هفته شیر پاکتی استرلیزه ۲۰۰ سی سی با دو و نیم درصد چربی در میان دانش آموزان توزیع خواهد شد اما در حال رایزنی با شرکت‌های دیگر جهت عقد قراداد هستیم.»
کارشناس اداره رفاه و پشتیبانی افزود: «بر روی پاکت شیر پیام غیر قابل فروش درج شده است، علاوه بر این پیام‌های فرهنگی، سلامتی و بهداشتی با رویکرد دانش‌آموزی درج خواهد شود. همچنین قیمت مصوب و ارسالی ستاد با نظارت دستگاه‌های ذیربط از جمله سازمان حمایت از مصرف‌کننده برای هر پاکت شیر ۶ هزار تومان در نظر گرفته شده است.»
آن‌طور که وزارت آموزش و پرورش اعلام کرده، اکنون ۹ میلیون دانش‌آموز در مقطع تحصیلی دبستان (پایه اول تا ششم ابتدایی) تحصیل می‌کنند و دولت می‌خواهد دو بار در هفته و به مدت ۷۰ نوبت در بین آن‌ها شیر توزیع کند. استمرار اجرای این طرح در سال‌های آینده نیازمند پیش‌بینی اعتبار لازم در بودجه سنواتی کل کشور است و انتظار می‌رود در جریان لایحه بودجه این مهم در دستور‌کار مجلس و دولت قرار گیرد تا این طرح که با هدف فرهنگ‌سازی بین کودکان اجرایی شده است، متوقف نشود، مسئولان با اجرای این طرح به سلامت جامعه و آینده کشور کمک می‌کنند.
