گشایش پنجره جدید آموزشوپرورش به سوی روستاها
آموزشوپرورش به‌دنبال مشارکتی چندوجهی برای تقویت تعلیم‌و‌تربیت در روستاها، رونق اقتصاد روستا و مهاجرت معکوس است
تهران (پانا) - برخی مدارس روستایی در راستای مردمی‌سازی آموزش و ارتقای کیفیت آموزشی و تربیتی در مناطق محروم و استفاده از ظرفیت مردم همان مناطق به‌صورت هیات‌امنایی مدیریت خواهند شد.
30 آبان امسال بود که تفاهمنامه همکاری مشترک سه‌جانبه بین سازمان مدارس و مراکز غیردولتی و توسعه مشارکت‌های مردمی وزارت آموزش و پرورش، قرارگاه جهادی توسعه همه‌جانبه روستا (وزارت کشور) و موسسه تربیتی آموزشی مدارس مسجدمحور در راستای توسعه مدارس هیات‌امنایی در مناطق محروم کشور منعقد شد. این تفاهمنامه به امضای احمد محمودزاده (معاون وزیر و رئیس سازمان مدارس و مراکز غیردولتی و توسعه مشارکت‌های مردمی وزارت آموزش و پرورش)، مجید بکایی (قائم‌مقام وزیر کشور در قرارگاه جهادی توسعه همه‌جانبه روستا) و حسینعلی دیلم (مدیرعامل موسسه تربیتی و آموزشی مدارس مسجدمحور) رسید.
در بخشی از این تفاهمنامه آمده است: این تفاهمنامه در راستای عمل به رهنمودها و سیاست‌های کلی ابلاغی مقام معظم رهبری(مدّظلّه‌العالی) مبنی بر «بسترسازی برای تقویت مشارکت‌های مردمی» و نیز با توجه به سیاست‌های کلان دولت محترم در حوزه مردمی‌سازی آموزش و پرورش و فعال‌سازی ظرفیت‌های مردمی با راهبری و نظارت دولت به‌منظور پیاده‌سازی الگوهای متنوع و بهینه مدیریتی، آموزشی و تربیتی از طریق نقش‌آفرینی معلمان، نمایندگان اولیا، نمایندگان مدیریت محلی و نمایندگان نهادهای فعال مذهبی و انقلابی به عنوان هیات‌امنای مدارس به‌صورت غیرانتفاعی و بدون سودبری شخصی ذی‌ربطان تنظیم می‌شود.
موضوع این تفاهمنامه همانطور که گفته شد، استفاده از ظرفیت‌های سازمان، قرارگاه و موسسه در راستای تبدیل مدارس دولتی به دولتیِ هیات‌امنایی با تاکید بر مدارس روستایی و بخش‌ها با هدف برقراری تعامل هر چه بیشتر میان مدرسه، مسجد و خانواده و ایجاد تحول همه‌جانبه در مدارس هدف، براساس سند تحول بنیادین آموزش و پرورش است.
تقویت نظام مدیریتی و اجرایی مدارس دولتی با تاکید بر روستاها، ارتقای کیفیت برنامه‌ها و خدمات آموزشی و پرورشی مدارس روستایی و توسعه مشارکت گروه‌های مردمی و تربیتی در اداره مدرسه از مهمترین اهداف این تفاهمنامه است.
وظایفی در این تفاهمنامه برای هریک از طرفین مشخص شده که در مدت 2 سال (در صورت توافق طرفین قابل تمدید است) اجرا خواهد شد و کمیته مشترکی با حضور نمایندگان طرفین جهت برنامه‌ریزی اجرای تفاهمنامه و نظارت بر حُسن اجرای آن تشکیل می‌شود و دستورالعمل و شیوه‌نامه‌ای نیز برای اجرای این تفاهمنامه توسط سازمان مدارس و مراکز غیردولتی و توسعه مشارکت‌های مردمی وزارت آموزش و پرورش تهیه خواهد شد.
آماده بهره‌مندی از مشارکت برای تحقق اهداف نظام تعلیم و تربیت هستیم
احمد محمودزاده، معاون وزیر و رئیس سازمان مدارس و مراکز غیردولتی و توسعه مشارکت‌های مردمی وزارت آموزش و پرورش از آمادگی این سازمان برای بهره‌مندی سخت‌افزاری و نرم‌افزاری و مشارکت مجموعه‌ها و گروه‌های مختلف در راستای تحقق اهداف نظام تعلیم و تربیت خبر داد و گفت: آموزش و پرورش به عنوان نهاد فرهنگی و اجتماعی، نقشی بنیادین و بی‌بدیل در سرنوشت جامعه ایفا می‌کند. تمام آحاد جامعه، بخشی از مستعدترین دوران زندگی خود را در کلاس درس و توسط معلمان و مربیان آموزش می‌بینند.
وی با اشاره به اهمیت تعلیم و تربیت اظهار کرد: احساس می‌کنیم که همه ارکان تربیت در این امر باید مشارکت داشته و با نگاه و ادبیات مشترک باید هم‌افزایی شکل گیرد و هم اینکه چون آموزش و پرورش به تنهایی از عهده این مسئولیت سنگین و حساس برنمی‌آید، همه عوامل سهیم و موثر در ارکان تعلیم و تربیت باید نقش‌آفرینی کنند. یکی از کلیدواژه‌های جدی در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش، مشارکت خانواده، اولیا، معلمان، دانشآموزان و گروه‌های تربیتی و جهادی است و در نگاهی که در دولت سیزدهم وجود دارد و نشانگرهای مثبتی که در سند تحول دولت به آن اشاره شده، افزایش مشارکت‌های اجتماعی برای بهسازی آموزش و پرورش است.
هدف تفاهمنامه، کیفی‌سازی فرآِیند تعلیم و تربیت در مدارس است
محمودزاده با بیان اینکه در گذشته نگاه به مشارکت اولیا فقط نگاه مالی شده اما در دولت سیزدهم نگاه جدی به مشارکت چندوجهی شده است، تصریح کرد: در مجموعه وزارت آموزش و پرورش و سازمان مدارس و مراکز غیردولتی و توسعه مشارکت‌های مردمی، علاقه‌مندیم که در این حوزه در داخل مدرسه که کانون حضور دیگران می‌دانیم، بستر و الزامات این کار را فراهم کنیم تا مدرسه به وضعیت مطلوب برسد. در این راستا سعی بر این است که با همه مجموعه‌ها و گروه‌ها که در حوزه آموزشی، پرورشی و تربیتی می‌توانند حضور داشته باشند، مشارکت کرده و علاوه بر مشارکت در استفاده از امکانات سخت‌افزاری و نیروی انسانی به موضوع نرم‌افزاری در حوزه آموزش و پرورش برسیم تا فضا را با همکاری شرکا آماده کنیم.
معاون وزیر و رئیس سازمان مدارس و مراکز غیردولتی و توسعه مشارکت‌های مردمی وزارت آموزش و پرورش با بیان اینکه اتفاقی که می‌خواهد بیفتد، کیفی‌سازی فعالیت‌ها در مدارس روستایی است، گفت: امروز ۹۸ درصد دانشآموزان در کلاس درس حضور دارند که بالغ بر ۹ میلیون جمعیت دانشآموزان ابتدایی هستند. هدف از امضای این تفاهمنامه برای کیفیت‌بخشی فرآیند تعلیم و تربیت در مدارس است و آموزش باکیفیت باید در روستاها اتفاق بیفتد. اکنون مدارسی در روستاهایی داریم که یک دانش‌آموز و یک معلم دارند و این به برکت نظام جمهوری اسلامی اتفاق افتاده است.
خیلی از خانواده‌ها با حل مشکل آموزش و پرورش به روستاها باز خواهند گشت
مجید بکایی، قائم‌مقام وزیر کشور در قرارگاه جهادی توسعه همه‌جانبه روستا نیز با بیان اینکه وزارت کشور مجری سیاست‌های عمومی دولت است، گفت: یکی از مهمترین سیاست‌های دولت مردمی بحث مردمی‌سازی و توجه به روستاها به عنوان مجموعه‌هایی است که اگر توسعه یابند جمهوری اسلامی هم به توفیقات زیادی نائل می‌شود. در ابتدای دولت سیزدهم با پیگیری و بررسی این مساله مشخص شد که جمعیت روستایی ما طی 6 دهه گذشته از ۷۵ درصد به ۲۵ درصد کاهش پیدا کرده و متاسفانه این سیر نزولی همچنان ادامه دارد. ما با توجه به انباشتگی مشکلات روستایی، قرارگاهی در وزارت کشور برای پیگیری این امر تشکیل دادیم که شعار اصلی این قرارگاه وسعت‌بخشی به حضور مردم در تشکیلات دولت بود. برای این منظور باید اول یک آسیب‌شناسی از روستا می‌کردیم تا دلایل مهاجرت را بفهمیم.
وی با بیان اینکه اگر قرار باشد مهاجرت معکوس در روستا اتفاق بیافتد باید یک سری زیرساخت‌ها در آن آماده شود و زیرساخت‌های اصلی مانند آموزش و پرورش و بهداشت و درمان در روستاها باید مورد توجه قرار گیرد، اظهار کرد: با خیلی از دانش‌آموزانی که در روستاها بودند، صحبت کردیم و بررسی‌های لازم را انجام دادیم و فعالیت‌ها را در همین 2 زمینه آغاز کردیم. در قالب طرح «تکام» یعنی طرح توانمندسازی و کارآفرینی، یک سری کارها را انجام دادیم. این طرح ۱۶ موضوع دارد که یکی آموزش و پرورش و یکی هم بهداشت است که اگر بتوانیم موضوع آموزش و پرورش را در روستاها حل کنیم، خیلی از خانواده‌ها به روستاها باز خواهند گشت.
بکایی با بیان اینکه با کمک آموزش و پرورش تلاش کردیم و بالاخره نظام سه‌لایه آموزش و پرورش مورد توافق قرار گرفت، خاطرنشان کرد: یک لایه را در روستا باید داشته باشیم یعنی هر دانش‌آموز بتواند در روستای خودش تحصیل کند که بیشتر الکترونیکی است. لایه دوم در نزدیک‌ترین جایی که ما مدرسه داریم دانشآموزان ثبت‌نام شوند و لایه سوم هم در مراکزی که امکان آموزش نخبگان را داریم این دانشآموزان را تحت پوشش قرار دهند. برای انجام این کار باید در هر مجموعه یک تشکل مردمی را ایجاد می‌کردیم تا کارها پیش رود.
قائم‌مقام وزیر کشور در قرارگاه جهادی توسعه همه‌جانبه روستا با بیان اینکه ما به عنوان یک وزارت میان‌دار در این تفاهمنامه حضور داریم، افزود: به همین خاطر ما همه استانداران، دهیاران، فرمانداران و شهرداران را در این رابطه بسیج کرده‌ایم و این تفاهمنامه می‌تواند یک قدم بزرگ و موثر باشد تا آن نظام سه‌لایه را در روستاها اجرا کنیم. باید کاری کنیم که کودکان روستایی با نیازهای روستا و محیط خود آشنا شوند و بنابراین قرار شده که یک طرح درس‌هایی را در کتب درسی یا فوق برنامه‌ها یک سری مهارت را به همان دانشآموزان روستایی آموزش دهیم تا کار اقتصادی کنند و در اختیار روستا قرار دهند.
پیگیری تبدیل مدارس دولتی روستایی به مدارس دولتی هیات‌امنایی در دستور کار است
حسینعلی دیلم، مدیرعامل موسسه تربیتی و آموزشی مدارس مسجدمحور نیز موضوع تفاهمنامه را ارتقای تعلیم و تربیت در روستا بیان کرد و در گفت‌وگو با پانا با اشاره به برخی ویژگی‌های مجموعه‌های مردمی مثل منعطف بودن، کم‌هزینه بودن و... گفت: قرارگاه جهادی توسعه همه‌جانبه روستا از ما خواستند تا تجربه خودمان را به روستاها بیاوریم و ببینیم چگونه می‌شود مدارس روستایی را ارتقا داد. آنچه در این قضیه بر روی آن متمرکز هستیم این است که بتوانیم از ظرفیت‌های مردمی که در جای‌جای کشور وجود دارند، استفاده کرده و در چهارچوب‌های قانونی به مدارس و ساختار رسمی پیوند بزنیم و بتوانیم باعث ارتقای تعلیم و تربیت در روستاها شویم.
وی با بیان اینکه جامعه هدف حوزه کاری و فعالیت‌های موسسه، محدودیتی ندارد اما آنچه در تفاهمنامه آمده، تمرکز بر روی روستا است، افزود: پیگیری تبدیل وضعیت مدارس هدف به مدرسه دولتی هیات‌امنایی طبق قوانین و مقررات وزارت آموزش و پرورش - تهیه طرح کلی، محتوا و الگوهای مورد نیاز مدارس هدف ذیل ساحت‌های شش‌گانه سند تحول بنیادین و تلاش به منظور جلب مشارکت همه‌جانبه خیرین، واقفین، گروه‌های جهادی و تربیتی از جمله مواردی است که در این تفاهمنامه بر عهده موسسه تربیتی و آموزشی مدارس مسجدمحور نهاده شده است.
موسسه تربیتی و آموزشی مدارس مسجدمحور در مدیریت مدارس روستایی به آموزش و پرورش کمک می‌کند
هادی عابدی، مدیرکل امور شوراها و مناطق آزاد و تجاری وزارت آموزش و پرورش در گفت‌وگو با پانا در خصوص شیوه اجرا و در پاسخ به این سوال که آیا تمام مدارس روستایی با اجرای این تفاهمنامه به هیات‌امنایی تبدیل می‌شوند، تصریح کرد: خیر؛ اینطور نیست که همه مدارس روستایی تبدیل به مدارس هیات‌امنایی شوند.
وی گفت: از ظرفیت قرارگاه جهادی توسعه همه‌جانبه روستا (وزارت کشور) و موسسه تربیتی و آموزشی مدارس مسجدمحور استفاده کردیم و این ظرفیت را در روستاها می‌خواهیم فعال کنیم. در مرحله اول اجرای تفاهمنامه، تعدادی از مدارس مناطق روستایی که خودشان هم تمایل دارند به این شکل مدیریت شوند در قالب طرح قرار می‌گیرند.
عابدی خاطرنشان کرد: بهترین ظرفیت این بود که اعضای هیات‌امنای مدرسه که بیشتر آن‌ها متعلق به همان منطقه و شهرستان هستند، پای کار بیایند و موسسه تربیتی و آموزشی مدارس مسجدمحور نیز آمده‌اند و می‌خواهند با کمک به آموزش و پرورش، مدیریت این مدارس را بر عهده بگیرند.
مدیرکل امور شوراها و مناطق آزاد و تجاری وزارت آموزش و پرورش با بیان اینکه دستورالعمل و شیوه‌نامه‌ای برای اجرای تفاهمنامه باید تدوین شود، گفت: تفاهمنامه را در مرحله اول به‌صورت پایلوت در چند منطقه اجرا می‌کنیم تا بعد از اینکه دستورالعمل آن به‌طور کامل آماده شد، بتوانیم برای تعداد بیشتری از مدارس و مناطق این برنامه را اجرا کنیم.
