مشکلات 6.3.3 پس از گذشت سه ماه از سال تحصیلی

به گزارش خبرنگار مهر، نزدیک به سه ماه از زمان اجرایی شدن نظام جدید آموزشی در مدارس کشور می گذرد و پایه ششم ابتدایی به عنوان نخستین گام تحول بنیادین در مدارس ابتدایی کشور شکل اجرایی به خود گرفته است. در این مدت معلم، دانش اموزو والدین و شاید هم مسوولان آموزش و پرورش بیشتر با مشکلات ایجاد این پایه جدیدالتاسیس سر و کار داشته اند. 

تا قبل از آغاز سال تحصیلی و از زمانیکه زمزمه های ایجاد پایه ششم ابتدایی شنیده شد، بسیاری از منتقدان و کارشناسان آموزشی پیش بینی های لازم را در حوزه کمبود فضای آموزشی، تراکم کلاس های دانش آموزان، کمبود معلم، مشکلات هویتی دانش آموزان که ناشی از اختلاف سنی در پایه اول و ششم ابتدایی است، درک ناقص معلم از محتوای کتاب های پایه ششم ابتدایی با توجه به جدیدالتالیف بودن آنها و ... در سال تحصیلی جدید کرده و معتقد بودند که نباید به شکلی عجولانه اقدام به تاسیس یک پایه جدید برای سال تحصیلی جدید کرد.

اما اگر این روزها رفت و آمدی به مدارس ابتدایی کشور داشته و گپ و گفتی با مدیران، معلمان و دانش آموزان بزنید،به خوبی شاهد بروز مشکلات پیش بینی شده ناشی از اجرای پایه ششم ابتدایی خواهید بود.

بلوغ ششمی ها، مشکل جدید مدارس ابتدایی

«نگرانی والدین دانش اموزان پایه اول تا سوم ابتدایی با توجه به حضور دانش آموزان ششم ابتدایی و رسیدن آنها به سن بلوغ از مشکلات عمده ای است که اکثر والدین دانش اموزان در جلسات خود با مربیان پرورشی درمیان می گذارند.» اینها صحبت های یکی از مدیران مدرسه شهر ری تهران است.

او توضیحات خود را اینگونه کامل می کند:« خانواده ها اعتراض بسیاری نسبت به اجرایی شدن نظام 6.3.3 دارند. یکی از بیشترین موارد نارضایتی خانواده ها این است که در بسیاری از مدارس ابتدایی فاصله سنی دانش آموزان رعایت نشده است و دانش آموزان اول ابتدایی در کنار دانش آموزان ششم ابتدایی که به سن بلوغ نزدیک می شوند،ادامه تحصیل می دهند. شلوغی کلاس ها و کوچک بودن حیاط مدرسه برای فعالیت های ورزشی از دیگر موارد نارضایتی والدین و دانش آموزان است.»

به گفته این مدیر مدرسه، با توجه به افزایش تراکم دانش آموزان امکان کنترل برای معاون و ناظم مدرسه در زنگ های تفریح بسیار کم شده است که این خود می تواند منجر به افزایش آسیب های اجتماعی در ساعات تفریح شود.
او بیان می کند:« براساس توصیه مشاوران مدارس و همچنین روانشناسان دانش آموزان باید هم کلاسی های هم سن و یا نهایتاً با یک یا دو سال تفاوت سنی صحبت کند، اما با توجه به کمبود نیرو و کوچک بودن فضای مدرسه هم اکنون امکان صحبت همه دانش آموزان در شش مقطع در زنگ های تفریح وجود دارد که این موضوع مورد پسند معاونان و والدین دانش آموزان پایه های اول و دوم ابتدایی نیست.»

این مدیر مدرسه پیشنهاد می دهد:« اگر تصمیم به اجرای 6.3.3 گرفته شده، بهتر است که به شکل سند تحول بنیادین یعنی به صورت چهار دوره سه ساله اجرا شود تا بتوان دانش آموزان سه سال اول ابتدایی را از دانش اموزان سه سال دوم ابتدایی جدا کرد و از بروز آسیب های اجتماعی و رفتاری دانش آموزان جلوگیری کرد.»

حاجی بابایی: در سال های آینده چهار دوره سه ساله اجرا می شود

اما در این زمینه حمیدرضا حاجی بابایی معتقد است:« آموزش و پرورش دوره ابتدایی را تا 12 سالگی تعریف کرده است. چرا که معتقدیم 12 سالگی بهترین فرصت برای شکل دهی شاکله شخصیتی افراد است و هر آنچه را که بخواهیم، او انجام می دهد. بنابراین دانش آموز ششم ابتدایی آمادگی شکل گیری شخصیتی را براساس خواسته انقلاب اسلامی و پدر و مادر دارد. اما زمانیکه دانش آموز به مقطع راهنمایی می رود، با توجه به تعاریف و ویژگیهای این دوره دچار بحران هایی می شود که دیگر چندان حاضر به شکل دهی شخصیت خود نیست.»

او صحبت های خود را درباره اینکه دانش آموز ششم ابتدایی نباید در کنار دانش آموز اول ابتدایی به تحصیل ادامه دهد، اینگونه کامل می کند:« من چندان به این موضوع اعتقادی ندارم. اول اینکه اضافه شدن یک پایه هیچ فرقی به حال دانش آموز ندارد و او باید 12 سال تحصیلی را طی کند. از سوی دیگر، چون ما در ابتدای راه هستیم، نمی توان همه اقدامات را با هم انجام داد. ما امسال اینگونه برنامه ریزی کردیم اما برای سالهای بعد مراحل تحصیل به چهار تا سه سال تقسیم می شود.»

انتقاد به اجرای عجولانه سند تحول بنیادین

از دیگر مشکلات اجرای نظام 6.3.3 که همواره کارشناسان آموزشی نسبت به آن هشدار داده، کمبود فضای آموزشی و کمبود نیروی انسانی برای معلمان پایه ششم ابتدایی بود. با توجه به آنکه معماری مدارس کشور براساس نظام 5.3.4 طراحی شده است که با راه اندازی پایه ششم ابتدایی تامین کلاس درس برای دانش اموزان این پایه باری شد بر دوش مدیرانی که نمی دانستند کدامیک از فضاهای بلااستفاده مدارس را تبدیل به کلاس کنند. بر این اساس است که با مراجعه به برخی از مدارس براحتی می توان مشاهده کرد که انبارها و یا اتاق مدیران مدارس تبدیل به کلاس درس شده است.

حسین احمدی کارشناس آموزشی با انتقاد از اجرای نظام 3-3-6 در سال تحصیلی جدید می گوید: «فضای آموزشی که امسال دانش آموزان با حجم زیادی با آن مواجه شده اند ناشی از اجرای عجولانه تغییر نظام آموزشی و ایجاد پایه ششم ابتدایی است.»
او درباره تبدیل شدن انباری مدارس به کلاس درس برای ششم ابتدایی توضیح می دهد:« تا آنجا که شنیده ام کلاس های مدارس شهر تهران شامل این موارد نمی شود. اما در شهرهای اطراف تهران همچون شهرری،رباط کریم، شهریار و ... کتابخانه و حتی انباری مدارس و اتاق مدیران به کلاس درس تبدیل شده و دانش آموزان در شرایط نامناسب مشغول به تحصیل هستند.»

وزیر آموزش و پرورش در توجیه کمبود فضای آموزشی مدارس به ویژه برای دانش آموزان کلاس ششم ابتدایی توضیح می دهد:« خوشبختانه در این حوزه هیچ مشکلی وجود ندارد و کلاسهای لازم تامین شده است. کلاسها یا ساخته شده و یا آنکه اگر یک کلاس بزرگتر از حد استاندارد بوده با تیغه کشی هم کلاس را استاندارد کرده و هم فضا برای دانش آموزان ششم ابتدایی ایجاد کرده ایم. البته نمی گویم که در برخی از موارد استثنایی اشکالی وجود ندارد، اما صبحی کردن مدارس کار بزرگتری بود که ما در این حوزه بسیار موفق عمل کردیم. ما می توانستیم مدارس را دو نوبته کرده تا دیگر مشکل کمبود فضا نداشته باشیم. اما نه دانش آموز و نه والدین خود این موضوع را قبول ندارند و ترجیح می دهند که در کلاسهای نوبت صبح تحصیل کنند.

احمدی منتقد مسائل آموزشی همچنین به دیگر مشکلات اجرای عجولانه نظام 6.3.3 ااشاره می کند و می گوید:« از دیگر مشکلات پایه ششم ابتدایی بحث آموزش معلمان و دانش آموزان است؛ زیرا آموزش و پرورش به دلیل نداشتن نیرو از معلمان و دفترداران مدرسه و معلمان نهضت سوادآموزی پس از گذراندن دوره های آموزشی لازم برای دانش آموزان کلاس ششمی استفاده کرد. این در حالی است که پایه ششم از سخت ترین دوره های آموزشی مقطع ابتدایی است و معلمان باید آموزش های مداوم را در طول یکسال ببینند.»

به گفته او، ادامه چنین روندی در سال تحصیلی جدید منجر به افت کیفیت تحصیلی دانش آموزان می شود وتا زماینکه معلم خود به خوبی با محتوای کتاب های درسی آشنا نباشد، چگونه می تواند آنها را به دانش آموز پایه ششم ابتدایی تفهیم کند.

انبارداران معلم شدند و انبارها کلاس درس

موضوع و مشکل معلمان برای کلاس ششمی ها و نداشتن سابقه تدریس آنها مورد تایید یکی از مدرسان دوره های آموزشی که در طول تابستان ، آموزش های لازم را به معلمان متقاضی تدریس در پایه ششم ابتدایی، می دادند نیز است.

او که نخواست نامش در این گزارش آورده شود در تماس با خبرگزاری مهر اعلام کرد:« معلمان پایه ششم ابتدایی در طول تابستان آموزش های لازم را دیده اند اما مهم این است که اساتید انتخاب شده برای آموزش معلمان خود به خوبی مفاهیم محتوای کتابهای پایه ششم را درک نکرده بودند.»

این مدرس با بیان اینکه آموزش و پرورش در مقطع ابتدایی به شدت با کمبود نیرو مواجه بوده است، توضیح می دهد:« وزارتخانه فراخوان گسترده ای را به مدارس راهنمایی و دبیرستان اعلام کرد تا از نیروهای این دو مقطع برای معلمان کلاس ششم ابتدایی استفاده کند. اما در میان این معلمان، نیروهای قرارداد کارمعین با لیسانس و یا فوق دیپلم نیز دیده می شد که بدون هیچ سابقه تدریسی برای گذراندن دوره های آموزشی به منظور تدریس در پایه ششم ابتدایی انتخاب شده بودند. حتی در میان این معلمان می توان به افرادی اشاره کرد که تا پیش از این تنها انباردار و دفتر دار مدارس بوده اما آموزش و پرورش بدون توجه به نداشتن سابقه تدریس آنها، این افراد را برای گذراندن دوره های آموزشی کلاس ششم ابتدایی به منظور تبدیل شدن آنها به معلم کلاس ششم انتخاب کرده بود. »

به اعتقاد این استاد، معلمان ششم ابتدایی می بایست 294 ساعت آموزش های لازم را که بخشی از آنها می توانست غیر حضوری باشد می دیدند. شاید این تعداد ساعت آموزشی برای افرادی که سابقه تدریس دارند، کافی باشد، اما این میزان آموزش برای افرادی که سابقه تدریس ندارند کافی نبوده و قطع به یقین آنها در طول سال تحصیلی با مشکل مواجه خواهند شد و نمی توانند محتوای کتاب های آموزشی را بدرستی به دانش آموز منتقل کنند.

معلم شدن انبارداران کذب است

ابراهیم سحرخیز معاون آموزش متوسطه آموزش و پرورش درباره اینکه تعدادی از معلمان پایه ششم ابتدایی تا پیش از این انباردار بوده اند، توضیح می دهد:« این موضوع که معلمان پایه ششم ابتدایی انباردار بوده و یا سابقه تدریس نداشته اند دروغ محض است. ما برای معلمان کلاس ششمی های دورافتاده ترین مراکز استانها نیز دوره های آموزشی برگزار کرده ایم تا این مقطع به نحو احسنت به دانش آموز تدریس شود.»

او درباره اینکه برخی از معلمان خدمتگزار بوده که پس از گذراندن تحصیلات لازم معلم شده اند، می گوید:«ممکن است فردی خدمتگزار باشد اما همزمان با کارش درس لازم را خوانده و لیسانس گرفته است. آموزش و پرورش می تواند از این افراد پس از گذراندن دوره های لازم استفاده کند. مگر برخی از دبیران هنگامی که از دانشگاه و یا تربیت معلم فارغ التحصیل می شوند دوره های تخصصی لازم را که ما برای معلمان ششم ابتدایی ها گذاشته ایم، برای تدریس گذرانده اند؟! حال چگونه شده است که این افراد کاسه داغ تر از آش شده اند.

سحرخیز به سابقه 32 ساله معلمی خود اشاره می کند و می گوید:« مگر فارغ التحصیلان تربیت معلمی که دبیر دبیرستان می شوند چند ساعت دوره تدریس را گذرانده اند؟ یا آنکه آیا همه معلمان دبیرستان مرتبط با تحصیلاتی که دارند درس های لازم را به دانش آموزان تدریس می کنند. اگر معلم روش تدریس را آموزش ببیند دیگر تدریس در هر پایه ای برای او امکانپذیر است.»

به نظر می رسد که هر اندازه از زمان اجرایی شدن نظام جدید آموزشی می گذرد، مشکلات بیشتری گریبانگیر معلم، مدیر، دانش آموز و والدین می شود. مشکلاتی که همگی آنها از سوی کارشناسان و منتقدان پیش بینی شده و هشدارهای فراوانی نسبت به آن داده شده بود. از این رو پذیرفتن انتقادات، پیگیری این مشکلات و چاره اندیشی برای آن در شرایط کنونی از جمله مهمترین اولویت های مدیران این وزارتخانه است که مسلما باید در دستور کار قرار گیرد.