جاذبه های تاریخی و فرهنگی استان گلستان

بازار نعل‌بندان
این بازار، یک منطقه محلی و بومی است که آوازه‌اش در تمام استان گلستان پخش شده و آن را به عنوان یک بازار اقتصادی محلی می‌شناسند. قدمت این بازار محلی به قرن چهارم هجری برگشته و حتی با وجود سبک ساخت قدیمی‌اش از نظر معماری یکی از زیباترین بازارها و از جاهای دیدنی گرگان به شمار می‌رود. در این بازار که بیشتر نیازهای روزانه افراد مانند خوراکی‌ها، سبزیجات و میوه‌ها، آجیل و انواع دانه‌ها، تره بار، پوشاک بچگانه و بزرگ‌سال و... به فروش می‌رسد بیش از ۱۵۰ مغازه فعالیت می‌کنند و به محض ورود به این بازار متوجه سبک خاص فروش آن‌ها خواهید شد. فروشنده‌ها اخلاقی بسیار گرم و صمیمی داشته و با لهجه‌ای شمالی سعی به فروش اجناس خود دارند.
نشانی: استان گلستان، شهر گرگان، حد فاصل چهار راه میدان تا سه راه میر کریم و میدان قیصریه

محله میدان
یکی از دیگر از مناطق تاریخی شهر گرگان محله میدان از غربی‌ترین محله شهر استرآباد بوده و در نزدیکی دروازه غربی شهر استرآباد یعنی دروازه استان مازندران قرار داشته است. به همین دلیل در برخی از نوشته‌ها از آن به عنوان دروازه میدان نیز یاد می‌کنند. بافت این منطقه از گرگان هنوز به همان گونه‌ای است که در ابتدا ساخته و مربوط به دوران حکومت سلجوقیان است. در محله میدان آثار باستانی و تاریخی زیادی وجود دارد و با مراجعه به آن می‌توانید از نزدیک با فرهنگ، تمدن و سیر تحول مردمان و اهالی استان گلستان آشنا شوید. ناگفته نماند در این محله همانند محله نعل‌بندان، بازاری هم نام با محله میدان وجود داشته که فضایی محلی دارد و مردم برای رفع مایحتاج روزمره خود از آن استفاده می‌کنند.
نشانی: استان گلستان، واقع در شهر گرگان

محله سبزه مشهد
شاید برای شما هم نام این محله عجیب و غریب به نظر برسید اما باید بگوییم که این محله در میراث فرهنگی اهمیت ویژه‌ای داشته و یکی از آن مناطقی است که باعث شده شهر گرگان را به عنوان پایگاه ملی بشناسند. بافت تاریخی و قدیمی این محله به قدری زیباست که هوس می‌کنید ساعت‌ها در کوچه پس کوچه‌های اصلی و فرعی آن مناطق گشت و گذار کنید. جالب است بدانید افتخارات بافت تاریخی این محله‌ها از شهر گرگان به جز جذب توریست این است که جزو اولین ثبت شده‌ها با عنوان بافت تاریخی کشور در فهرست آثار ملی است که در سال ۱۳۱۰ به ثبت رسید.
نشانی: استان گلستان، شهر گرگان

برج گنبد قابوس
احتمالاً زیاد پیش آمده که نام شهر گنبد کاووس را شنیده باشید. در این شهرستان مناطق زیبا و کهنی وجود دارد که توجه هر فردی را به خود جلب کرده و یکی از بهترین مقاصد برای انتخاب تور ایران گردی به شمار می‌رود. یکی از این جاذبه‌های گردشگری برج گنبد کاووس (قابوس) است که اهالی بومی آن را به اسم میل گنید نیز می‌شناسند. این که هفت هزار سال از زمان ساختش می‌گذرد؛ بلندترین برجی است که با مصالح آجری در جهان ساخته شده است. نا گفته نماند در شهر گنبد کاووس دیدنی‌های متعددی وجود دارد که در ادامه به بررسی تک به تک آن‌ها خواهیم پرداخت.
نشانی: استان گلستان، شهر گنبد کاووس


بافت قدیم شهر گمیشان
یکی از قدیمی‌ترین شهرهای ترکمن نشین ایران که قدمتی کهن داشته و متعلق به دوران حکومت قاجار و پهلوی است شهر گمیشان بوده که بعد از گرگان به عنوان دومین شهر با بافت تاریخی به شمار می‌رود. گمیشیان در ۵۵ کیلومتری شمال غرب گرگان واقع شده و بومیان این منطقه آن را به نام گمیش تپه به معنای تپه نقره‌ای می‌شناسند. در این محله‌ کوچه‌های تو در تو با خانه‌های چند طبقه قدیمی وجود دارد که می‌تواند دل هر تاریخ دوستی را تصرف کند. ناگفته نماند سبک معماری این خانه‌ها مقداری با معماری روسی تلفیق شده و در بافت درونی خانه‌ها تأثیر خود را گذاشته است.
نشانی: استان گلستان، ۵۵ کیلومتری شمال غرب گرگان، شهر گمیشیان

آرامگاه مختوم قلی فراغی
مختوم قلی خان فراغی یکی از شعرا و عرفای ترکمن بوده که درت عبیری از آن به عنوان فردوسی ترکمن‌ها یاد می‌کند. مزار او در ۱۵۵ کیلومتری شهرستان گنبد کاووس واقع شده و یکی از جاذبه‌های گردشگری استان گلستان به شمار می‌رود. اگر با تهیه آنلاین بلیط هواپیما به این شهر سفر کردید بازدید از این آرامگاه را از قلم نیندازید.
نشانی: استان گلستان، ۱۵۵ کیلومتری شمال شرق شهرستان گنبد کاووس

بازار ساحلی بندر ترکمن
بازارهای محلی هر شهر به قدری روح و تاریخ آن شهر را به دوش می‌کشد که می‌تواند بدون هیچ صحبتی شما را به فرهنگ آن منطقه آشنا کند. بازار ساحلی بندر ترکمن نیز یکی از بازارهای محلی است که با توجه به اقلامی که برای فروش دارد مورد توجه گردشگران قرار گرفته است. در این بازار ساحلی می‌توانید انواع پشتی، قالی و قالیچه ترکمنی، محصولات نمدی، لباس و روسری‌های ترکمن، زیورآلات ترکم و ... را مشاهده کرده و در صورت نیاز آن‌ها را تهیه کنید.
نشانی: استان گلستان، واقع در بندر ترکمن

بازار اینچه برون
بازار مرزی اینچه برون در شهرستان گنبد کاووس قرار گرفته و یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری این شهر به شمار می‌رود. این بازار در سال‌ها پیش به عنوان پل ارتباطی گدرالوم و تردد مسافران از این منطقه به ترکمنستان ساخته شد. شاید برایتان جالب باشد که بدانید رمان هفت جلدی آتش بدون دود که نوشته نادر ابراهیمی بوده از کوچه‌های همین شهر کوچک نشئت گرفته و اینچه برون برایش محل اصلی وقوع حوادث است.
نشانی: استان گلستان، شهر کوچک اینچه برون

قبرستان و زیارتگاه خالد نبی
یک مجموعه تاریخی و گردشگری که در جاذبه‌های استان گلستان جا خوش کرده و سالیانه مقدار زیادی توریست جذب می‌کند گورستان و زیارتگاه خالد نبی است. این منطقه تاریخی بر فراز کوهی به نام کوه گوگجه داغ قرار داشته و با رسیدن به آن دیگر هیچ صدایی جز صدای نسیم در لا به لای برگ‌های درختان نمی‌شنوید. برای بازدید از این مجموعه باید وارد جاده گرگان – بجنورد شوید و از آن پس طبق تابلوهای راهنما مقصدتان را پیدا کنید. در این مجموعه قبرستانی فوق‌العاده خاص و قدیمی را مشاهده می‌کنید که سنگ قبرهایی مرتفع و سنگی دارد. این گورستان جایگاه تدفین خالد نبی و نفراتی دیگر از هم زیستان او بوده است.
نشانی: استان گلستان، ۶۲ کیلومتری شمال شرقی شهرستان کلاله، ۶ کیلومتری روستای گچی سو بر فراز قله‌ی کوه گوگجه داغ

گل فشان نفتلیجه (گمیشان)
پدیده گل به خودی خود جذاب بوده و می‌تواند توجه هر شخصی را جلب کند. اما در این قسمت قصد داریم گل افشان نفتلیجه را به شما معرفی کنیم. این گل افشان که به گل فشان گمیشان نیز معروف است در ارتفاع ۲۶ متری از سطح دریا واقع شده و به شکل مخروطی دیده می‌شود. گلفشان نفتلیجه برای دردهای مفاصل، تنگی عروق، دردهای ستون فقرات، رفع انقباضات عضلانی، درمان بیماری‌های عصبی و ... کاربرد دارد. نکته‌ای که در مورد این گل افشان لازم به ذکر است تغییر رنگ آب به رنگ صورتی مایل به بنفش است. وجود ماده ارزشمند ید در این منطقه است. پس در سفر به گلفشان نفتلیجه می‌توانید عکس‌هایی بگیرید که حوضچه‌ای به رنگ بنفش در پس زمینه‌تان وجود دارد.
نشانی: استان گلستان، بندر ترکمن، گمیشان، ۱۵ کیلومتری گمیش تپه


غار کیا رام (غار وسط دل دل)
شاید برایتان جالب باشد که بدانید غار وسط دل دل نام دیگر غار کیا رام است! این غار به عنوان قدیمی‌ترین غار مسکونی در شمال کشور شناخته شده و امروزه پذیرای تعداد زیادی گردشگر می‌باشد. قدمت این غار به دوران پارینه سنگی میانه، عصر آهن و اسلامی برمی‌گردد. ناگفته نماند این غار هم با شماره ۲۷۲۲ در ۱۳۷۹ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
نشانی: استان گلستان، گالیکش، ۶ کیلومتری روستای فرنگ

تپه باستانی بازگیر
از مهم‌ترین و ارزشمندترین مناطق تاریخی و فرهنگی که از سال‌ها پیش برای ما به یادگار مانده می‌توان به تپه باستانی بازگیر اشاره کرد. این تپه باستانی در دو کیلومتری شمال شهر مینودشت قرار گرفته و امروزه محل نگهداری ۷۰۰ شی‌ء مسی با ارزش متعلق به دوران مفرغ قدیم، مفرغ پایانی، آهن، دوره اشکانی و دوره اسلامی است. این اثر تاریخی در سال ۱۳۷۹ عضو فهرست آثار ملی ایران شده است.
نشانی: استان گلستان، مینودشت، بخش مرکزی، روستای بازگیر

مسجد و مدرسه کریم ایشان
یکی دیگر از جاهای دیدنی استان گلستان که از لحاظ تاریخی، قدمتی طولانی داشته و از لحاظ معماری نیز ارزش زیادی دارد مسجد و مدرسه کریم ایشان است. این مجموعه که در روستای کریم ایشان واقع شده در سال ۱۳۲۸ هجری قمری (۱۲۸۹ هجری شمسی) به فهرست آثار ملی ایران اضافه شده است. معماری این مدرسه و مسجد تماماً ایرانی بوده و با معماری آسیای مرکزی هم خوانی دارد. اگر با تور گردشگری به استان گلستان سفر کردید بازدید از این مجموعه تاریخی را در لیست گردش خود قرار دهید.
نشانی: استان گلستان، شهرستان مراوه تپه، روستای کریم ایشان

حمام تاریخی رامیان (گرمابه اروج)
این حمام تاریخی که با نام‌های دیگر مانند گرمابه اروج یا با گرمابه عروج شناخته می‌شود در محله تاریخی کهنه بازار شهر رامیان قرار گرفته و توسط امیر سعدالله خان میرفندرسکی در اوایل حکومت مظفرالدین شاه قاجار ساخته شد. این حمام شامل بخشی‌هایی که است که شامل سالن رختکن، سالن استحمام، خزینه، پاشوره، گرمخانه و ... می‌شود. این گرمابه با شماره ۸۸۶۴ در سال ۱۳۸۲ در فهرست آثار ملی ثبت شده است.
نشانی: استان گلستان، رامیان، ضلع غربی محله کهنه بازار

جزیره آشوراده
بله درست خوانده‌اید. تنها جزیره موجود در آب‌های خزر جزیره خالی از سکنه آشوراده است که برای بازدید از آن می‌بایست سوار قایق شوید و تا آن جزیره پارو بزنید. این جزیره بی‌نهایت زیبا و شگفت انگیز یکی از جاذبه‌های اصلی بندر ترکمن به شمار رفته و امروزه میزبان تعداد زیادی توریست و گردشگر است. جزیره آشوراده در ۱۰ کیلومتری بندر ترکمن قرار گرفته و به عنوان یکی از مهم‌ترین پناهگاه‌های حیات وحش ایران شناخته می‌شود. اگر در مورد تاریخچه این منطقه کنجکاو باشید باید بدانید که محمد شاه قاجار برای چیره بر ترکمن‌ها دست به دامن روس‌ها شد. زیرا فقط روس‌ها حق این را داشتند که در دریای کاسپین عبور و مرور جنگی داشته باشند. در نهایت روس‌ها جزیره آشوراده را تسخیر کردند و زمانی که از اهمیت ویژه منطقه شمال ایران آگاه شدند به سرعت پنج کشتی جنگی را در این جزیره مستقر کردند. سرانجام این اتفاق‌ها تسلط روس‌ها در سالیان متوالی بر روی این جزیره بود. سال‌هایی که از جنگ جهانی اول تا جنگ جهانی دوم به طول انجامید. البته این را هم بگوییم که از سازه‌های روسی آن دوران هیچ چیزی باقی نمانده و حتی کلیسای ساخته شده به دست روس‌ها هم از بین رفته است. اگر به استان گلستان سفر کردید یک روز را صرف بازدید از این جزیره کنید.
نشانی: استان گلستان، بخش غربی بندر ترکمن، شبه جزیره میانکاله


سایت پروازی ترسه
در نزدیکی روستای ترسه یک سایت پروازی قرار گرفته که دارای منظره‌ای زیبا و منحصر به فرد است. این روستا در شهرستان مینودشت واقع شده و دسترسی آسانی را به گردشگران می‌دهد. سایت پروازی ترسه یکی از قوی‌ترین و حرفه‌ای‌ترین سایت‌های ترمیک و دیواره‌ای با قابلیت پروازهای مسافت به شمار می‌رود. شاید برایتان جالب باشد که بدانید بسیاری از مسابقات پاراگلایدر نیز در سایت پروازی ترسه برگزار می‌شود. پرواز در بین ابرها حدود ۳ ساعت از زمان شما را مشغول می‌کند پس می‌توانید روی این تفریح برای گذراندن یک بعد از ظهر لذت‌بخش حساب کنید.
نشانی: استان گلستان، مینودشت، روستای ترسه

بازارچه ساحلی بندر گز
بازارهای محلی هویت هر شهر است. البته این موضوع برگ برنده‌ای هم برای توریست‌ها به شمار می‌رود چون می‌توانند با یک تیر چند نشان بزنند. به عبارت دیگر همراه خرید از بازارچه ساحلی بندر گز می‌توانید با آداب و رسوم اهالی و بومیان این بندر آشنا شوید. در هنگام خرید از این بازارچه ساحلی می‌توانید از امکانات رفاهی و پارک کودک استفاده کنید.
نشانی: استان گلستان، بندر گز، ساحل بندر گز

روستای گچی سو بالا
این روستا که به نام گچی سو شناخته می‌شود از روستاهای شهرستان کلاله بوده و فاصله نزدیکی با گورستان و زیارتگاه خالد نبی دارد. این روستای سرسبز چند منطقه گردشگری را در دل خود جای داده که شامل تپه ماهورهای هزار دره و درختان مقدس چشمه خضر زنده می‌شود. البته جذابیت‌های این روستا تنها به همین مناطق محدود نشده و به علت وجود غذاهای محلی لذیذ و خوش طعم نیز از محبوبیت خاصی برخوردار شده است. برای اقامت در این روستا می‌توانید از اقامتگاه‌های بوم گردی و یا ایجاد کمپ کمک بگیرید. این روستا کاملاً امن بوده و دارای مردمانی خون گرم و صمیمی است.
نشانی: استان گلستان، کلاله، روستای گچی سو بالا

روستای میاندره در گلستان
یکی دیگر از روستای معروف با چشم انداز فوق‌العاده در فاصله ۱۷ کیلومتری گرگان و ۱۰ کیلومتری شهرستان کردکوی قرار گرفته است. این روستا در میان یک دره واقع شده و همین موضوع تأثیر مستقیمی روی انتخاب اسم این روستا داشته است. منظره‌های اطراف این روستا به قدری زیباست که فکر نمی‌کنیم با یک سفر یک روزه از آن سیر شوید. روستای میان دره از جنوب به رشته کوه‌های البرز، از جنوب غربی به کوه‌های درازنو و جهان نما، از شمال به بندر ترکمن و خلیج گرگان، از شرق به گرگان و از غرب به کردکوی منتهی می‌شود. علاوه بر چشم اندازهای طبیعی، روستای میان دره دارای چشمه‌ها و رودهای منحصر به فرد پایتان را برای چند روز دیگر بند می‌کند. لازم به ذکر است این روستا از داخل راه ماشین خور نداشته و برای دسترسی به آن می بایست از روستای شموشک عبور کنید. در زمان سفر به این روستا می‌توانید از خانه‌ها و کوچه‌ها نیز که هنوز در بافت قدیمی خود هستند دیدن کنید.
نشانی: استان گلستان، شهرستان کرد کوی، بخش مرکزی، دهستان سدن رستاق شرقی، روستای میاندره


غار گرو (غار گارآو)
یکی از غارهای کهن که در روستای دوزین از توابع شهر گالیکش در استان گلستان قرار دارد غار گرو یا غار گارآو است. این غار در ارتفاع ۱۱۸۹ متری از سطح دریا واقع شده و دارای یک در ورودی است که شدت جریان آب آن را فرم داده است. در زمان بازدید از این غار باید سینه خیز وارد شوید و مراقب باشید که روی سطوح صاف سر نخورید. این غار شیب زیادی دارد و در اوایل بهار در بخش ورودی مقدار زیادی آب جمع شده و هر چقدر که به طرف داخل حرکت می‌کنیم میزان جریان آب کم‌تر خواهد شد.
نشانی: استان گلستان، گالیکش، روستای دوزین

بقعه آق امام
در روی تپه‌ای در روستای قزلچه، در فاصله هشت کیلومتری شمال شرق آزادشهر قرار گرفته و محل مدفن محمد بن زیر از نوادگان امام حسن مجتبی (ع) و محمد بن جعفر الصادق، از فرزندان بلافصل امام جعفر صادق (ع) است. این تپه با ارتفاع ۳۰۰ متری، ۴۰۰ متر مربع مساحت دارد و درون آن بنای گنبد شکل، رواق‌ها و شبستان وجود دارد. همان‌طور که انتظار می‌رود معماری این بقعه به سبک اسلامی بوده و نمای کاملاً سنگ کاری و آیینه کاری شده دارد. در نمای بیرونی هم شاهد کاشی کاری‌های سنتی هستیم.
نشانی: استان گلستان، ۸ کیلومتری شمال شرق شهر آزادشهر، روستای قزلجه

اسکله بندر گز
وجود اسکله در هر شهری که ساحل دارد نشان دهنده تجمع تفریح و آرامش به صورت یک جا است! به همین دلیل هم هست که معمولاً اسکله‌های تفریحی بنادر از جذابیت زیادی برای گردشگران برخوردار بوده و یکی از اصلی‌ترین مناطق گردشگری به حساب می‌آید. اسکله بندر گز هم با قرار گیری در حاشیه دریای خزر توانسته مسافرین زیادی را به سمت خود جذب کند. در این اسکله می‌توانید لحظاتی را به ماهیگیری، شنا و قایق سواری مشغول شوید. البته امکانات این اسکله به جاذبه‌های تفریحی‌اش محدود نشده و برای رقم زدن اوقاتی خوش و مفرح برای شما مغازه‌ها و فروشگاه‌هایی تعبیه کرده که می‌توانید علاوه بر بازدید از آن‌ها، برای خرید سوغات هم روی آن‌ها حساب کنید.
نشانی: استان گلستان، بندر گز

موزه مردم شناسی و باستان شناسی مینودشت
بنایی که امروزه به عنوان موزه مردم شناسی و باستان شناسی مینودشت شناخته شده، قدمتی چند ساله را به رخ می‌کشد. این موزه در بنایی تاریخی در دوران حکومت پهلوی اول و در دل فضایی مملو از درختان بزرگ و تنومند قرار گرفته است. این موزه از لحاظ قدمت اولین موزه در شرق استان گلستان و دومین موزه باستان شناسی ایران شناخته شده است. در طبقه اول این موزه شاهد اشیای کشف شده از تپه باستانی بازگیر و موارد ابریشم بافی هستیم. در بخش‌های دیگر این موزه می‌توانیم البسه و پوشاک مردمان قزلباش را ببینیم و در طبقه دوم با بخش نمدمالی و معرفی خانواده قزلباش آشنا شویم.
نشانی: استان گلستان، مینودشت، خیابان پاسداران، محوطه پارک شهر

موزه میرزا بایلو
یکی دیگر از جاذبه‌های گردشگری استان گلستان موزه میرزا بایلو است که با نام‌های موزه تاریخ طبیعی میرزا بایلو و موزه حیات وحش میرزا بایلو نیز شناخته می‌شود. این موزه که در سال ۱۳۶۲ فعالیت خود را به طور رسمی آغاز کرده در ضلع شرقی پارک ملی گلستان قرار گرفته است. موزه میرزا بایلو به عنوان یکی از مراکز حفظ تاریخ طبیعی منطقه یاد می‌کنند. در زمان بازدید از این موزه می‌توانید نمونه‌های تاکسیدرمی از گونه‌های متنوعی از جانوران بومی و مهاجر مشاهده نمایید. در این موزه برنامه‌های تحقیقاتی و پژوهشی نیز انجام می‌شود.
نشانی: استان گلستان، شهرستان گالیکش، پارک ملی گلستان، ابتدای شرقی پارک ملی گلستان

آستان امامزادگان ابراهیم، بی بی حور و بی بی نور
در آخرین بخش از معرفی جاذبه‌های گردشگری استان گلستان می‌خواهیم به آستان امامزادگان ابراهیم، بی بی حور و بی بی نور بپردازیم. این اسامی از نوادگان امام کاظم (ع) بوده‌اند و به عنوان یکی از مقاصد مذهبی از آن یاد می‌شود. لازم به ذکر است این بنای کوچک گنبد و گلدسته ندارد و به لطف و مرحمت اهالی کاشی کاری و تزئین شده است. لازم است بدانید که موقعیت جغرافیایی این آستان در قسمت جنوبی گرگان و جنب باغ روس‌ها قرار گرفته است.
نشانی: استان گلستان، شهر گرگان، خیابان اما، کوی باغ شاه، جنب باغ روس‌ها