صنایع دستی استان فارس
استان فارس یکی از جذاب‌ترین منطقه‌های گردشگری ایران است. خونگرمی مردم در کنار زیبایی‌های تاریخی و هنرهای دستی این استان خاطره‌ای ماندگار را از سفر به فارس می‌سازد. صنایع دستی استان فارس با تنوعی فوق‌العاده اصالت هنر و طبع لطیف مردم آن، به ویژه عشایر را، نشان می‌دهد.
سفالگری
سفالگری از گذشته تاکنون مورد علاقه شیرازی‌ها بوده و یکی از شناخته‌شده‌ترین هنرهای دستی و سوغاتی استان فارس است. سفال از مخلوط کردن آب، خاک رس، ماسه و مواد سوختنی به دست می‌آید. هنرمندان سفالگر با دست و چرخ سفالگری به گِل رس شکل می‌دهند و از آن اشیاء مختلفی می‌سازند که جنبه تزیینی و کاربردی دارد.
خاتم کاری
خاتم‌کاری هنری ظریف است که با آن اشکال و طرح‌های ظریف را به شکل موزاییک روی چوب طراحی می‌کنند. این هنر در استان فارس مانند بسیاری از استان‌های دیگر رواج دارد؛ خاتم‌کاری منبر و سقف ایوان مسجد جامع عتیق در شیراز یکی از بهترین نمونه‌های خاتم‌کاری در استان فارس است که بیش از هزار سال قدمت دارد. خاتم‌کاری روی ظرف‌های کوچک و زیورآلات طرفداران زیادی دارد و می‌تواند انتخاب خوبی به عنوان سوغات فارس باشد.
معرق کاری
یکی دیگر از اصیل‌ترین صنایع دستی استان فارس معرق‌کاری است که در آن روی چوب با طرح‌های اسلیمی و سنتی نقش‌های زیبایی را حکاکی می‌کنند. تاریخ پیدایش این هنر دقیقاً مشخص نیست اما این هنر از هند به ایران وارد شده و هنرمندان ایرانی در آن تغییراتی ایجاد کرده‌اند. برخلاف هندی‌ها که در معرق‌کاری از یک تکه چوب استفاده می‌کردند هنرمندان ایرانی از چند تکه چوب در کنار هم استفاده می‌کنند. از معرق‌کاری برای تزیین بوفه، کمد، میز و صندلی استفاده می‌شود.
نقره کاری
نقره‌کاری یکی از شاخه‌های فلزکاری است که در آن با استفاده از نقره به جسم‌ها و ظرف‌ها شکل می‌دهند. این هنر ظریف یکی از صنایع دستی استان فارس است که شامل بخش‌هایی مانند ملیله‌کاری، ملیله‌دوزی و آینه‌سازی می‌شود. اشیاء نقره‌کاری‌شده یادگاری ارزشمند از این استان است.
منبت کاری
منبت‌کاری در استان فارس رونق خوبی دارد و یکی از اصلی‌ترین صنایع دستی آن به شمار می‌رود. در منبت‌کاری هنرمندان با دقت و ظرافت به کنده‌کاری طرح‌های ظریف روی چوب می‌پردازند و جلوه‌ای تماشایی به اشیاء می‌بخشند و بیشتر از تصویرهای گل‌ها و گیاهان استفاده می‌کنند.
قلم زنی
قلم‌زنی هنر حکاکی روی جسم‌های فلزی مانند طلا، نقره، برنج و مس است. در قلم‌زنی هنرمندان به‌وسیله یک چکش ریز طرح‌هایی ظریف را روی جسم‌های فلزی حک می‌کنند. قلم‌زنی یکی از مهم‌ترین و رایج‌ترین صنایع دستی استان فارس است، اگر در بازارهای شهرهای این استان قدم بزنید صدای چکش‌های هنرمندان به گوشتان می‌رسد و حس خوشایندی را در شما به وجود می‌آورد.
شیشه گری
شیشه‌گری علاوه‌بر اینکه یکی از صنایع دستی استان فارس است امروزه به یکی از مهم‌ترین صنعت‌های این استان نیز تبدیل شده و نقش مهمی در اقتصاد آن دارد. هنرمندان شیشه‌گر مجموعه‌ای از سیلیکات قلیایی را با هم ترکیب و ذوب می‌کنند و با دست یا به‌وسیله قالب‌های مخصوص جسم‌هایی شفاف، ظریف و شیشه‌ای می‌سازند. نمونه‌هایی از محصولات ارزشمند شیشه‌ای که متعلق به دوره‌های تاریخی گوناگون است در موزه‌های داخل و خارج کشور نگهداری می‌شوند.
مینیاتور
مینیاتور اثری ظریف و کوچک است که از ریشه کلمه‌ای فرانسوی به‌معنی کوچک گرفته شده و از دوره قاجار وارد ایران شده است. هنر مینیاتور در ایران بیشتر به نقاشی مربوط می‌شود که شهرت جهانی دارند. این هنر زیبا امروزه جزو زیباترین و مهم‌ترین صنایع دستی استان فارس می‌باشد.
نمدمالی
نمدمالی یکی از قدیمی‌ترین شیوه‌های بافت است که تولید آن همچنان به‌عنوان یکی از صنایع دستی با ارزش استان فارس در برخی از شهرهای این استان رایج است. نمدمالی نیاز به دستگاه خاصی ندارد و به‌وسیله دست و چیدن الیاف نمد به شکل دلخواه انجام می‌شود. الیاف نمد از پشمی که با آب مرطوب و مجعد شده است به دست می‌آید.
آینه کاری
آینه‌کاری هنری است از ذوق ایرانی که از کنار هم قرار دادن تکه‌های آینه تشکیل می‌شود. مکان‌های مذهبی، کاخ‌های تاریخی و تالارهای بزرگ با این هنر زینت داده شده‌اند و بهترین مکان‌ها برای تماشای هنر دست آینه‌کاران‌اند. آرامگاه شاه‌چراغ یکی از معروف‌ترین بناهای آینه‌کاری شده استان فارس در شهر شیراز است.
قالی بافی
قالی‌بافی یکی دیگر از صنایع دستی استان فارس است که بیشتر توسط روستاییان و عشایر بافته می‌شود و در بین آنها قالی‌های ایل قشقایی شهرت بیشتری دارند. قالی‌هایی که توسط عشایر بافته می‌شود از لحاظ کیفیت و مرغوبیت جایگاه بالاتری نسبت به قالی‌هایی که روستاییان می‌بافند دارد. این هنر ارزشمند با استفاده از نخ‌های ابریشم، پشم و پنبه بافته می‌شوند. علاوه‌بر بافت قالی توسط عشایر و روستاییان در شهرهای شیراز، فسا و آباده نیز قالی‌بافی رواج دارد. قالی‌های استان فارس نه تنها نقشه‌های برگرفته از طبیعت دارند، بلکه برخی از آنها الهام گرفته شده از فرهنگ آنها می‌باشد. این صنعت جزو با ارزش ترین صنایع دستی عشایر فارس به حساب می‌آید.
گبه بافی
یکی از صنایع دستی عشایر فارس، گبه بافی است. گبه یک نوعی از دست‌بافت‌های عشایری است که برای مصرف خود می‌بافتند. جنس گبه از پشم چارپایان و پرزهایی به طول حداقل یک سانتی‌متر بافته می‌شود. تفاوت قالی و گبه در اندازه پرزهای آنهاست. گبه‌های عشایر فارس از تنوع بالایی برخودار می‌باشد و نقش‌ها و طرح‌های زیادی در آنها دیده می‌شود.
از محبوب‌ترین طرح‌های گبه عشایر فارس، طرح شیر است که بیشتر عشایر قشقایی در بافت گبه‌های خود از آن استفاده می‌کنند.
جاجیم بافی
یکی دیگر از صنایع دستی که در استان فارس توسط عشایر بافته می‌شود جاجیم است. عشایر جاجیم را به‌منظور استفاده برای رو‌انداز و یا برای پوشاندن رختخواب می‌بافند. طرح‌های جاجیم شامل اشکال هندسی، نقش حوض، کنگره، مدخل، لوزی و شطرنجی‌اند. بهترین نوع جاجیم گل‌برجسته یا گل‌سوزنی است که به گلیم شباهت دارند و توسط ایل قشقایی بافته می‌شوند.
بوریابافی
بوریابافی هنری شبیه به حصیربافی است و قدمت آن در استان فارس به دوهزار سال پیش برمی‌گردد. قدیمی‌ترین اثر بوریابافی در ایران متعلق به سه‌هزاروپانصد سال پیش است اما متاسفانه این روزها این هنر قدیمی رو به فراموشی است و محصولات دیگری که با حصیر یا الیاف دیگر بافته می‌شوند جایگزین بوریا شده‌اند.
پارچه عشایری
یکی دیگر از صنایع دستی عشایر فارس، پارچه‌های عشایری است. پارچه‌های عشایری تنوع بالایی دارند. مردم عشایر با پارچه‌های عشایری برای دوخت دامن، پیراهن، دامن زیری، جلیقه، شال، کلوته، زیرپوش و شلوار راحتی استفاده می‌کنند.
یکی از بهترین مکان‌ها برای خرید صنایع دستی عشایر فارس، فروشگاه صنایع دستی شیراز است. این فروشگاه در بازارهای سنتی شیراز دیده می‌شوند.
گیوه بافی
گیوه نوعی پای‌افزار و گیوه‌بافی یکی از قدیمی‌ترین صنایع دستی است که تاریخ پیدایش آن مربوط به هزار سال پیش است. گیوه به دلیل داشتن جنس نخ و مواد استفاده شده در دوختش برای آب‌و‌هوای معتدل مناسب است و در شهرهای مرکزی ایران استفاده می‌شود.
گچ‌بری
گچ‌بری یکی از هنرهایی است که از زمان قدیم مورد استفاده قرار گرفته و در معماری ایرانی جایگاه ویژه‌ای دارد. گچ‌بری در دسته هنرهای تزیینی قرار می‌گیرد و در دوره‌های گوناگون ظاهر آن تغییراتی زیادی کرده است. گچ اصلی‌ترین ماده مورد استفاده در این هنر است.
رنگرزی
رنگرزی یکی از مهم‌ترین صنایع دستی استان فارس است و به دلیل استفاده از مواد طبیعی رنگ ثابتی به الیاف و پارچه‌ها می‌بخشد. در کارگاه‌های رنگرزی از مواد طبیعی مانند اسپرک، نیل و روناس برای رنگ کردن الیاف و نخ‌ها استفاده می‌شود.
