صنایع دستی استان خوزستان

خوزستان ، استانی است با چندین صنایع دستی شاخص که هر کدام، قدمتی طولانی دارند. صنایع دستی خوزستان از تنوع بالایی برخوردار بوده و مواد اولیه ی ساخت آن، غالبا از همین استان تامین می‌شود. صنایع دستی به عنوان بخشی از فرهنگ و هویت یک قوم و ملت به شمار می روند که معمولا بر اساس مواد اولیه و متریال موجود در یک منطقه جغرافیایی تولید می شوند. بشر از هزاران سال قبل فهمید که برای ادامه حیات خود نیاز دارد که از منابع طبیعی اطراف خود نیازهایش را تامین کند. به همین دلیل صنایع دستی در مناطق جغرافیایی با هم تفاوت هایی دارند. با گسترش تجارت و کسب و کار صنایع دستی در نقاط مختلف دنیا داد و ستد شدند، و همین موضوع باعث رونق آنها شد. البته این کار زمینه تقلید را نیز فراهم کرد اما از آنجایی که متریال، دانش و ذوق هنری در افراد و قوم های مختلف با هم متفاوت است، به همین دلیل صنایع دستی با یکدیگر تفاوت دارند. ایران کشوری است که از مهدهای تمدن در دنیا به شمار می رود و در ایران مناطق مختلفی وجود دارد که صنایع دستی آنها در سراسر کشور و حتی خارج از مرزهای ایران زبانزد است که از جمله این مناطق می توان به خوزستان و تمدن شوش در قلب آن اشاره کرد. 

کپوبافی یکی از شاخص ترین صنایع دستی خوزستان

نخل یا همان درخت خرما به همراه نی از پوشش های گیاهی و غالب استان خوزستان به شمار می روند و به همین دلیل از برگ های این درختان و گیاهان صنایع دستی مختلفی تولید می شود که ریشه آنها به هزاران سال قبل برمی گردد. کپوبافی یکی از صنایع دستی است که از برگ و ساقه گیاهان تولید می شود و شباهت زیادی به حصیر بافی دارد. تفاوت عمده کپوبافی و حصیربافی در این است که در کپوبافی برای جلوگیری از سادگی کار، از رشته های نخ های رنگی جهت تزیین استفاده می شود. معمولا برای تزیین کپوها گاهی از منگوله ها نیز استفاده می شود. از این صنایع دستی خوزستان می توان برای امورات کاربردی و تزیینی استفاده کرد.

 

گلیم افشار خوزستان

افشارها یکی از قوم های با اصالت و قدیمی ایران هستند که به دلایل شرایط خاص زندگی خود، در نقاط مختلفی از ایران سکونت دارند و یکی از معروفترین شاخه های این قوم بزرگ در استان خوزستان است. افشارهای استان خوزستان صنایع دستی مختلفی دارند و یکی از بهترین آنها که شهرت جهانی دارند، گلیم افشار خوزستان است. این گلیم از لحاظ تکنیک بافت و طرح های آن شباهت زیادی به گلیم های لر دارد. طرح این گلیم ها معمولا با نمادهای لوزی شکل که مضمون آنها مرتبط با کشاورزی، آب و هوا و زندگی عشایری است، بافته می شود. همچنین گلیم های افشار خوزستان را می توان از لحاظ طرح به گلیم های دو کله (یا دو ترنج) و سه کله تقسیم بندی کرد. استفاده از پشم های مرغوب، رنگرزی تمام گیاهی پشم ها و بافت زیبای چاکدار و محکم اشاره نمود.

 

قالی بافی در استان خوزستان

استان خوزستان یکی از مهدهای تمدن بشر به شمار می رود و قالیبافی به عنوان یکی از قدیمی ترین صنایع دستی این استان به شناخته می شود. قالی های این استان معمولا با نقوش ایلیاتی و ذهنی بافته می شوند. قالی خوزستان با پشم های مرغوب منطقه و رنگرزی سنتی بافته می شود و ابعاد آن معمولا کوچک پارچه تا متوسط می باشند.

 

گیوه بافی یکی از قدیمی ترین صنایع دستی استان خوزستان

گیوه بافی یکی از قدیمی ترین صنایع دستی استان خوزستان به شمار می رود که در شهرهای شوشتر، دزفول و بهبهان با رونق خوبی انجام می شود. گیوه ها پاپوش و کفش های سنتی هستند که از قرن ها قبل در نقاط مختلف ایران تولید می شدند اما ویژگی های بهتر گیوه خوزستان باعث شهرت آن شده است. در این استان از مواد اولیه کاملا طبیعی برای تولید گیوه استفاده می شود که از جمله آنها می توان به پارچه های نخی و پنبه ای، چرم طبیعی، نخ های طبیعی، موی بز و چسب کتیرا اشاره کرد. استفاده از متریال کاملا سنتی باعث شده که استفاده از گیوه خوزستان هیچگونه حساسیتی به همراه نداشته باشد.

 

احرامی بافی خوزستان

در استان خوزستان و از قرن های گذشته بافت زیلو و زیرانداز رواج داشته است اما با ورود دین اسلام تحولی در بافت این زیراندازها صورت گرفت و برای اقامه نماز یک زیرانداز خاص طراحی و تولید شد که با نام احرامی شناخته می شود. احرامی ها سجاده هایی هستند که در ابعاد کوچکی مثل 90×70 سانتی متر تولید می شوند و تکنیک بافت آنها به صورت کاملا سنتی و بر روی دارهای دو وردی انجام می گیرد. همچنین مواد اولیه این زیراندازها از نخ پنبه ای و پشم می باشد. از مهمترین مناطق بافت احرامی خوزستان می توان به شوشتر، بهبهان و دزفول اشاره کرد.

 

حصیر بافی

حصیر بافی یکی از صنایع دستی پرکاربرد استان خوزستان به شمار می رود که شهرهای خرمشهر، آبادان، شادگان و دشت آزادگان از مهمترین مناطق تولید آن به شمار می روند. حصیرها در این استان با استفاده از برگ های نخل و نی و با دو تکنیک کلی درهم رفته یا همان مشبک و همچنین روش مارپیچ تولید می شوند. حصیر بافی در خوزستان به عنوان یک صنایع دستی ارزشمند برای موارد مختلفی استفاده می شود که از جمله آنها می توان به عنوان زیرانداز، پوشش سقف و همچنین پرده اشاره کرد. ابعاد حصیر خوزستان معمولا کوچک پارچه است اما معمولا در بین عشایر گاهی می توان نمونه های بزرگ پارچه آنها را نیز مشاهده کرد.

 

خراطی

یکی دیگر از صنایع دستی خوزستان، هنر خراطی است. خراطی به هنر و صنعتی گفته می شود که در طی آن نقش هایی بر روی چوب حک می شود. شهرستان دزفول یکی از مهمترین مراکز استان خوزستان به شمار می رود که از قدیم صنایع دستی خراطی خوزستان در آن تولید می شدند. میل های زورخانه، مبلمان، جالباسی، نی قلیان، جعبه های چوبی و مهرهای سنتی از مهمترین صنایع دستی خراطی خوزستان به شمار می روند. اگر قصد تهیه سوغات از صنایع دستی خوزستان برای خانم های خانه دار را دارید، توصیه میکنیم حتما نگاهی به صنایع دستی خراطی این استان بیاندازید.

 

عبا بافی

از دیگر صنایع دستی خوزستان ، میتوان به عبابافی اشاره کرد که قدمتی پانصد ساله در این استان دارد. اعراب خوزستان لباس خاص و محلی خود را دارند و عبا به عنوان یکی از اجزای لباس آنها به شمار می رود به همین دلیل از گذشته عبا بافی در این استان عرب نشین رواج داشته است و در حال حاضر نیز بافت عبا به صورت سنتی در این منطقه تولید می شود و شهرستان بهبهان به عنوان مرکز عبا بافی این استان به شمار می رود. به عبارت دیگر عبای بهبهان از محبوبیت و شهره بسیار بالایی برخوردار است و دلیل اصلی این موضوع استفاده از مواد اولیه با کیفیت مثل پشم شتر و همچنین پشم گوسفند عربی می باشد. امروزه با وجود اینکه تولیدات عبا بافی خوزستان به میزان قابل توجهی تنزل یافته اما همواره از داخل و حتی کشورهای حوزه خلیج فارس برای آنها سفارشاتی وجود دارد.

 

دیگر صنایع دستی استان خوزستان

امروزه تولید انواع صنایع دستی در استان خوزستان انجام می شود که برخی آنها ریشه در تاریخ این استان دارند و برخی دیگر به تقلید از دیگر مناطق کشور تولید شده اند. به طور کلی از دیگر صنایع دستی استان خوزستان می توان معرق کاری، فلزکاری، میناکاری، ورشو سازی، قلم زنی و محصولات عشایری و چرمی اشاره کرد.