جاذبه گردشگری و دیدنی استان بوشهر
۱- عمارت ملک ؛ خانه ثروتمندترین مرد بوشهر
عمارت ملک که در فاصله‌ی شش کیلومتری بوشهر واقع شده است، یکی از بناهای تاریخی این شهر است که در دوران قاجار ساخته شده و قدمت آن به ۱۰۰ سال می‌رسد. صاحب این عمارت، یکی از تجار و بازرگانان معروف و ثروتمند بوشهر به نامِ «محمد مهدی ملک التجار» بود.
عمارت ملک با قدمت ۱۰۰ سال
این بنا که توسط معماران فرانسوی و به سبکِ ساختمان‌‌های قدیمی در خلیج فارس به نام «بنگله» و با مصالح بومی ساخته شده، در واقع یک مجموعه‌ی ساختمانی با بخش‌های مختلفی همچون سالن ملاقات‌های رسمی در طبقه‌ی پایین، سالن ضیافت‌ها و مهمانی‌های خصوصی در طبقه‌ی بالا، بارو، شاه‌نشین و اتاق‌ها و ایوان‌های مختلف و نیز حیاط‌های تو در تو است. این عمارت در سال‌های بعد پس از تسخیر توسط انگلیسی‌ها، به مقر نظامی تبدیل شد.
معمار عمارت ملک یک فرانسوی است
در اواخر سلطنت رضا شاه از این بنا به عنوان خوابگاه نظامی استفاده می‌شده است. چنانچه در حال آماده‌سازی مقدمات سفر خود برای رفتن به بوشهر هستید؛ پیشنهاد میکنیم که بازدید از این عمارتِ تاریخی زیبا را حتما در برنامه‌ی سفر خود قرار دهید.
۲- عمارت گلشن ؛ خانه‌ای با اتاق‌های پنج در
عمارت گلشن یکی از بناهای تاریخی دوره‌ی قاجار است که در یکی از محله‌های قدیمی به نام محله‌ی بهبهانی واقع شده است. این بنا که حدود ۱۷۰ سال پیش و به سبک معماری «بیت میلانی» ساخته شده است، یکی از جاهای دیدنی بوشهر و از جاذبه‌های گردشگری آن محسوب می‌شود که در نوع خود منحصربه‌فرد است. پیشنهاد میکنیم در سفر خود حتما به آن سر بزنید.
عمارت گلشن از دلنشین ترین جاهای دیدنی بوشهر
عمارت گلشن دارای سه طبقه است که طبقه‌ی اول شامل آشپزخانه، آب انبار، محل اقامت خدمه، حمام و دستشویی بود و طبقات دوم و سوم نیز جهت سکونت، پذیرایی از مهمانان و انجام امور تجاری و بازرگانی مورد استفاده قرار می‌گرفت. در این عمارت چهار پله‌ی مارپیچی به سمت پشت‌بام وجود دارد. یک حیاط در مرکز این عمارت قرار دارد و اتاق‌های اطراف این حیاط با درهای چوبی زیبایی به هم مرتبط می‌شوند. اکثر این اتاق‌ها پنج در دارند. صاحب این عمارت مسکونی- تجاری تاجر معروفی به نام گلشن بود. بعدها این عمارت توسط تاجر بوشهری دیگری به نام محمدرضا کازرونی خریداری گردید و در حال حاضر در اختیار میراث فرهنگی و گردشگری قرار دارد.
۳- کوه نمکی جاشک از خاص‌ترین جاهای دیدنی بوشهر
کوه نمکی یا گنبد نمکی جاشک که در فاصله‌ی ۱۴۴ کیلومتری بندر بوشهر و در حد فاصل دو شهرستان دشتی و دیر واقع شده است، یکی از زیباترین و در عین حال فعال‌ترین کوه‌های نمکی در ایران و خاورمیانه است. رنگ سفید نمک‌های این کوه منظره‌ی بسیار زیبا شبیه به یک کوه برفی ایجاد می‌کند. در این کوه پدیده‌های منحصربه‌فردی وجود دارد که آن را به یکی از جذاب‌ترین جاهای دیدنی بوشهر برای گردشگران است.
کوه نمکی یا گنبد نمکی جاشک ایجاد شده توسط فرسایش پنجه‌ای
اگر عاشق طبیعت هستید بازدید از این مکان را از دست ندهید. از جمله‌ی این پدیده‌ها می‌توان به یخچال‌های نمکی در کناره‌های گنبد؛ آبشارهای زیبای نمکی که در مسیر طبیعی جریان آب گنبد به وجود آمده‌اند؛ غارهای نمکی که بر اثر حل شدن رسوبات نمکی ایجاد شده و در درون آن‌ها قندیل‌ها و بلورهای زیبای نمکی خودنمایی می‌کند؛ پدیده‌ی تماشایی فرسایش پنجه‌ای که بر اثر فرسایش آبی نمک ایجاد شده؛ پدیده‌ی تخت دیو که به دلیل تفاوت در میزان فرسایش‌پذیری به صورت ستون‌هایی در بین نمک‌های گنبد ایجاد شده است؛ و کانی‌ها و بلورهای نمکی به رنگ‌های قرمز، قهوه‌ای، سفید، مشکی، نارنجی و زرد اشاره نمود.
۴- گور دختر ؛ آرامگاه دختران ایران زمین
گور دختر یک آرامگاه سنگی است که در شهرستان دشتستان در استان بوشهر واقع شده است. ساخت این آرامگاه به زمان هخامشیان برمی‌گردد. بسیار شبیه به مقبره‌ی کوروش، اما کوچکتر از آن است. این بنا از تخته‌سنگ‌های بزرگ و به شکل مستطیل ساخته شده؛ تخت سنگ‌ها به صورت کاملا ابتدایی برش داده شده و به وسیله‌ی بست‌های فلزی توکار به یکدیگر متصل شده‌اند. مانند دیگر بناهای زمان هخامنشیان، در ساخت این مقبره نیز از هیچ ملاتی استفاده نشده است.
گور دختر ؛ آرامگاه زنان هخامنشیان
در مورد این آرامگاه نظرات متعددی وجود دارد. آرامگاه مادر کوروش یا آتوسا، ماندانا، خواهر کوروش، دختر کوروش و… از جمله حدس‌ها و گمانه‌زنی‌هایی‌ست که در مورد این بنا وجود دارد. این آرامگاهِ چند هزار ساله یکی از نقاط جالب گردشگری در بوشهر است که می‌توانید از دیدن آن لذت ببرید.
۵- قلعه نصوری ؛ عصری از سنگ و گچ
قلعه‌ی تاریخی نصوری در شهرستان کنگان و در شهری به نام بندر طاهری (بندر سیراف) در استان بوشهر واقع شده است. این قلعه یکی از بهترین جاهای دیدنی بوشهر است که حدود ۱۸۰ سال پیش و در اوایل دوران قاجار، به دستور شیخ جبار نصوری ساخته شد و با نام «قلعه‌ی شیخ» نیز شناخته می‌شود. در ساخت قلعه از سنگ‌های بزرگ و گل و گچ استفاده شده است. دارای یک در بزرگ چوبی و کنده‌کاری شده در ورودی است. پس از در ورودی، یک هشتی وجود دارد که با گذشتن از آن وارد حیاط بیرونی می‌شوید و از آنجا به بخش‌های مختلف قلعه دسترسی خواهید داشت. از دیگر ویژگی‌های این قلعه، گچبریهای زیبا به شکل پرندگان، گل و شاخه و برگ و نقش‌های دیگر است که بر جذابیت آن می‌افزاید.
قلعه نصوری دارای گچبری های منحصر به فرد
۶- کوه پَدری (پردیس) جم ؛ زادگاه غسل تعمیدِ پدرِ جمشید پیشدادی
کوه پَدری یا پردیس در شهرستان جم در استان بوشهر قرار دارد. این کوه از دور به شکل یک پوزه است. افسانه‌ها، باورها و روایات مختلفی در میان مردم محلیِ ناحیه‌ی جم، در مورد این کوه که یکی از جاهای دیدنی بوشهر است، وجود دارد. از جمله اینکه، آتشکده‌ای که در قله‌ی این کوه قرار دارد، زادگاه و مکان غسل تعمیدِ پدرِ جمشید پیشدادی (از پادشاهان اساطیری ایرانی) است و یا اینکه وجود دیوارهای بزرگ و صیقل‌یافته در بخش‌های مختلف کوه‌هایِ ناحیه‌ی جم، که به زبان بومی به آن چرم آینه می‌گویند و پیدا شدن تکه‌های کوچکی از شیشه‌ی سیاه در زیر این چرم آینه‌ها، تصدیقی بر فرضیه‌ی پادشاهی جمشید در این ناحیه است.
کوه پَدری (پردیس) جم با یک قل پر از افسانه، باور و روایات مختلفی در میان مردم محلی
بر اساس نشانه‌های موجود در این آتشکده، این باور وجود دارد که کوه پدری از اولین مکان‌هایی بوده که در آن نفت سوزانده شده است. گذشته از این افسانه‌ها، روایات و باورها؛ آنچه توسط محققان تصدیق می‌شود آن است که این کوه سالیان طولانی مکانی برای زندگی بوده است. آثار خانه‌ها و سازه‌های مختلف در کوه موجود است و حتی می‌توان آن را به دوران اساطیری نیز نسبت داد. همچنین این کوه به دلیل اشراف بر خلیج فارس، در زمان هخامنشیان، ساسانیان و آل بویه از اهمیت به سزایی برخوردار بوده است. این منطقه علاوه بر سابقه‌ی تاریخی، در شمار نواحی خوش آب و هوای جنوب ایران قرار دارد که می‌توانید در کنار بازدید از این ناحیه‌ی باستانی، از آب و هوای خوب آن نیز بهره‌مند شوید.
۷- خلیج نایبند ؛ سرزمینی دور از هیاهو و بکر
خلیج نایبند دارای سواحل ماسه‌ای و صخره‌ای
خلیج نایبند به بخشی از آب‌های خلیج فارس گفته می‌شود که بین نخل تقی، عسلویه، بید خون و هاله قرار گرفته است. این خلیج دارای سواحل خوش‌رنگ، زلال و بسیار زیباست. خلیج نایبند، هم سواحل ماسه‌ای و هم سواحل صخره‌ای دارد که ارتفاع این صخره‌ها بین ۱ تا ۱۰ متر است. نیز بکر بودن این سواحل و سکوتی که در آن حکمفرماست، آرامش عمیقی را برایتان به ارمغان خواهد آورد و می‌توانید ساعاتی را به دور از هیاهو و سر و صدا در سواحل این خلیج بگذرانید. این منطقه همچنین با پوشش گیاهی زیبا و تنوع جانوری بی نظیری که دارد یکی از زیباترین جاهای دیدنی بوشهر است که حتماً از بودن در آن لذت خواهید برد.
۸- ساحل ریشهر ؛ همان لیان ایلامی
ریشهر نام ناحیه‌ای باستانی در ساحل خلیج فارس است که در فاصله‌ی هشت کیلومتری از بوشهر واقع شده است. این منطقه دارای تاریخی بسیار کهن است. براساس اشیاء، بناها و کتیبه‌های کشف شده در این ناحیه، گفته می‌شود که قدمت آن به هزاره‌ی سوم تا هزاره‌ی اول پیش از میلاد می‌رسد.
ساحل ریشهر با قدمت هزاره‌ی سوم تا هزاره‌ی اول پیش از میلاد
آجر نوشته‌های ایلامی نشان می‌دهد که این منطقه در آن زمان «لیان» نامیده می‌شده و یکی از بخش‌های مهم ارتباطی بین تمدن‌های شرقی و غربی به شمار می‌رفته است. علاوه بر جذابیت تاریخی ریشهر، وجود ساحل شنی و عمقِ کمِ آب باعث می‌شود که بتوانید در این منطقه‌ی زیبا، شنا و استراحت کنید، به تماشای غروب زیبای خورشید بنشینید و از سفر خود نهایت استفاده را ببرید.
۹- مسجد جامع بردستان
مسجد جامع بردستان
مسجد جامع بردستان بوشهر یکی از اولین مساجدی به شمار می‌آید که در این شهر زیبا، گرم و باصفا ساخته شده است. جالب است بدانید که براساس تحقیقات انجام شده، قدمت مسجد جامع بردستان که یکی از جاهای دیدنی مهم بوشهر محسوب می‌شود، به قرون ابتدایی اسلام باز می‌گردد. با این تفاسیر، می‌توان گفت که این مسجد حداقل حدود هزار سال عمر دارد. ظاهر این مسجد آسیب بسیار زیادی دیده و همانند گذشته زیبا و دلفریب نیست. اما با این حال، نسبت به یک بنای هزار ساله، در برابر تاریخ بسیار خوب مقاومت کرده. این مسجد دارای معماری ایرانی–اسلامی است و گچبریهای بسیار زیبایی دارد. در سفر به بوشهر حتما به این مسجد سری بزنید تا با تاریخ این مرز و بوم بیشتر آشنا شوید.
۱۰- قلعه خورموج دشتی
قلعه خورموج دشتی
قلعه خورموج دشتی یکی از جاهای دیدنی بوشهر محسوب می‌شود که در گذر تاریخ به دست فراموشی سپرده شده است. این قلعه زیبا که در شهرستان دشتی واقع شده، ظاهری شبیه به قلعه‌های دوره سلجوقی و ساسانی دارد. اما جالب است بدانید که معماران برتر دوره قاجار، این بنا را بر اساس معماری آن دوران طراحی کرده‌اند. با وجود اینکه قلعه خورموج در حدود ۱۵۰ سال قدمت دارد، اما از آن همه عظمت و جلال، تنها یک برج سه طبقه باقی مانده است. متاسفانه در دوران پهلوی اول، ارتش این بنا را تصرف کرد و در این زمان آسیب زیادی به آن وارد شد. تیر آخر را هم شهرداری موقت منطقه به این قلعه وارد کرد و برای ساخت ساختمان جدید شهرداری، آن را به صورت کامل تخریب نمود. امروزه از آن همه زیبایی و عظمت، یک برج سه طبقه باقی مانده که مورد توجه بسیاری از گردشگران واقع می‌شود. شما نیز در سفر خود به بوشهر می‌توانید از این برج بازدید کنید و کنار آن یک عکس یادگاری بگیرید.
۱۱- قبر جنرال
قبر جنرال
شاید با دیدن قبر جنرال که یکی از جاهای دیدنی بوشهر محسوب می‌شود، تصور کنید که این بنا چیزی جز یک برج آجری بسیار کوتاه و فرسوده نیست. اما این قبر یک آرامگاه به سبک «آبلیسک» است که قدمت آن به دوران قاجار و حمله انگلیس‌ها به ایران باز می‌گردد. در آن دوران، ایران مورد تاخت و تاز انگلیس‌ها قرار گرفت. اما بومیان با غیرت جنوب ایران، از خاک کشور دفاع کردند و بسیاری از سربازان انگلیسی را به هلاکت رساندند. پس از اینکه یکی از جنرال‌های انگلیسی به دست مردم بوشهر کشته شد، برای او یک مقبره ساختند. پس از خروج انگلیسی‌ها از ایران، مردم این مقبره را به نشان پیروزی خود نگه داشتند. امروزه این قبر تبدیل به یکی از جاهای دیدنی بوشهر شده و گردشگران کنار آن عکس یادگاری می‌گیرند تا به یاد داشته باشند که هیچ کس نمی‌تواند به این خاک تجاوز کند.
۱۲- موزه رئیسعلی دلواری
موزه رئیسعلی دلواری
رئیسعلی دلواری یکی از جنگجویان تنگستانی بود که به آزادی ایران از دست اشغال‌گران انگلیسی کمک کرد. امروزه، خانه رئیسعلی دلواری تبدیل به موزه شده تا همه از رشادت‌های مردم این مرز و بوم و فرهنگ بومیان منطقه بوشهر آگاه شوند. ساختمان این موزه که به دوران قاجار باز می‌گردد، بارها و بارها بازسازی شده و امروزه یکی از مهم‌ترین جاهای دیدنی بوشهر محسوب می‌شود. از همان لحظه که پای خود را به موزه رئیسعلی دلواری می‌گذارید، حال و هوای دوران جنگ جهانی اول و زمان اشغال ایران به دست انگلیس‌ها را به خود خواهید گرفت. سلاح‌های زنگ‌زده‌ای که به همان دوران باز می‌گردند، در ویترین‌های شیشه‌ای قرار گرفته‌اند و برای بسیاری از بازدیدکنندگان جذابیت زیادی دارند. در این موزه شما می‌توانید حتی وصیت‌نامه رئیسعلی دلواری را مشاهده کنید. بازدید از این موزه حین سفر به بوشهر شدیدا توصیه می‌شود زیرا با این کار با تاریخ و فرهنگ مردم باغیرت جنوب کشور بیشتر آشنا خواهید شد.
۱۳- آب انبار قوام از جاهای دیدنی بوشهر
آب انبار قوام
آب انبار‌ها یکی از مهم‌ترین بخش‌های زندگی مردم مناطق گرم و کویری کشور محسوب می‌شدند. در دورانی که خبری از آب لوله کشی نبود، مردم از آب انبار به عنوان مخزن آب شرب استفاده می‌کردند. اما در بخش‌های گرمسیری کشور همانند بوشهر، ساخت آب انبار نیاز به مهندسی بسیار خاصی داشت تا آب تبخیر نشود. به همین خاطر آب انبار‌ها را در دل زمین و درون خاک می‌ساختند تا آب در خنک‌ترین حالت ممکن قرار داشته باشد. آب انبار قوام بوشهر نیز از این قاعده مستثنی نیست. قدمت این آب انبار به دوران قاجار باز می‌گردد و یکی از جاهای دیدنی بوشهر محسوب می‌شود. شما نیز بهتر است برای درک فرهنگ و سختی زندگی مردم جنوب در دوران قاجار، حتما سری به این آب انبار تاریخی بزنید. البته باید بدانید که تنها قسمتی از این آب انبار روی زمین قرار دارد و قابل رویت است اما این تنها همانند نوک کوه یخ می‌ماند. بخش اصلی زیر خاک قرار گرفته و امروزه تبدیل به یک رستوران سنتی شده و کاملا مورد بازسازی قرار گرفته است.
۱۴. دژ برازجان
دژ برازجان یکی دیگر از جاهای دیدنی بوشهر به حساب می‌آید. این دژ را با نام کاروانسرای مشیرالملک نیز می‌شناسند. ساختمان اصلی این دژ، بنایی مستحکم و بزرگ است که در میدان اصلی شهر برازجان قرار دارد. قدمت این کاروانسرا به دوران قاجار باز می‌گردد. دژ برازجان در سال ۱۲۵۰ خورشیدی به دست فردی با نام حاج میرزا ابوالحسن خان مشیرالملک شیرازی بنا شد. وی یکی از نیکوکاران وقت شیراز بود. او توانست این دژ را با هزینه ۴۰هزار تومان بنا کند. البته در آن دوران ۴۰هزار تومان مبلغ بسیار چشم‌گیر و بسیار زیاد بود. این دژ مجموعاً ۴ برج دارد و دارای ۶۸ اتاق است. معماری این دژ به دست فردی با نام حاج محمد شیرازی انجام شده است. خوشبختانه دژ برازجان آسیب کمی در طول تاریخ دیده است و ظاهری نسبتاً سالم دارد. پس بازدید از این آن را به سفرزونی‌های عزیز اکیداً توصیه میکنیم.
۱۵. عمارت کازرونی
عمارت کازرونی را می‌توان یکی از زیباترین جاهای دیدنی بوشهر دانست. این عمارت یکی دیگر از یادگار‌های دوران قاجار است. عمارت کازرونی در یکی از قدیمی‌ترین محلات بوشهر، یعنی محله بهبهانی قرار دارد. مالک این عمارت بزرگ فردی با نام محمدرضا کازرونی بوده است. وی یکی از تاجران به‌نام و مشهور بوشهر به حساب می‌آمد. از نظر ویژگی‌های معماری می‌توان گفت که این عمارت دارای خواص بومی و اقلیمی است. عمارت کازرونی به دو بخش تابستانی و زمستانی تقسیم می‌شود. وجود ایوان بزرگ، یکی از مشخصه‌های مهم معماری سنتی منطقه به حساب می‌آید. خوشبختانه این خانه به‌خوبی بازسازی شده است و نام آن در فهرست آثار ملی ایران نیز به چشم می‌خورد. به همین خاطر بازدید از آن می‌تواند خاطره‌ای فراموش‌نشدنی در سفرتان باشد.
۱۶. عمارت امیریه
عمارت امیریه بوشهر یکی از مهم‌ترین جاهای دیدنی این شهر به حساب می‌آید که آن را با نام عمارت طاهری نیز می‌شناسند. ساختمان اصلی این عمارت یک بنای ۲طبقه است که قدمت آن نیز به دوران قاجار باز می‌گردد. در ابتدا این ساختمان را به‌عنوان بلدیه یا شهرداری بنا کردند و بعدها به موزه مردم‌شناسی این شهر تبدیل شد. این عمارت به دست حکمران کل بنادر و جزایر خلیج همیشه فارس، یعنی احمد خان دریا بیگی در سال ۱۳۱۷ احداث شد. در دوران حکومت پهلوی اول، از این ساختمان به‌عنوان بلدیه یا همان شهرداری استفاده می‌کردند. سید حسین سیادت، شهردار وقت بوشهر، در آن زمان داخل همین ساختمان به شهر خدمت می‌کرد. در حال حاضر این عمارت به موزه مردم‌شناسی بوشهر تبدیل شده است. پس با بازدید از آن می‌توانید بیشتر با فرهنگ و تاریخ مردم این شهر آشنا شوید.
۱۷ . خانه قاضی بوشهر
خانه قاضی یکی از قدیمی‌ترین جاهای دیدنی بوشهر به حساب می‌آید. همان طور که مشاهده کردید، اکثر جاهای دیدنی این شهر به دوران قاجار تعلق دارد؛ اما خانه قاضی بوشهر متعلق به دوران زندیه است. تزئینات گچبری این خانه تاریخی دارای اشکال گل و بوته است. در کنار درب ورودی آثار مقرنس‌کاری به چشم می‌خورد. روی پنجره‌ها منبت‌کاری شده است و درون آن‌ها از شیشه‌های رنگی استفاده کرده‌اند. این خانه به خانواده قاضی تعلق دارد. شاید از دیدن فعلی که در جمله قبل استفاده کردیم، دچار تردید شده باشید. در حقیقت این خانه نسل در نسل طی صدها سال به خانواده قاضی تعلق داشته و هنوز هم به همین خانواده تعلق دارد! خانه قاضی در فهرست آثار ملی ایران نیز به چشم می‌خورد و یکی از مهم‌ترین جاهای دیدنی بوشهر به حساب می‌آید.
۱۸. کاخ بردک سیاه
کاخ بردک سیاه قدیمی‌ترین اثر تاریخی در تمام بوشهر است که ارزش تاریخی بسیار بسیار زیادی دارد. این کاخ در حقیقت همان کاخ زمستانی داریوش اول است و قدمت آن به ۲،۵۰۰ سال پیش و دوران هخامنشیان باز می‌گردد. متأسفانه آثار بسیاری از این کاخ تابستانی به جای نمانده است. با وجود این، کارشناسان توانسته‌اند تا ظاهر کاخ را تا حدود بسیاری شبیه‌سازی کنند. تالار مرکزی کاخ دارای ۱۰ ستون است و شباهت بسیاری به کاخ معروف آپادانای شوش دارد. در حقیقت به همین خاطر بسیاری تصور می‌کنند که این کاخ الگوبرداری شده از کاخ آپادانا است. طی حفاری‌های انجام شده، چندین مجسمه که مربوط به شاهزادگان هخامنشی است، از این محوطه یافت شده است. همچنین قطعات دیگری همانند خجر زنانه، قطعات سنگین طلا و کتیبه‌ای به خط میخی و بابلی نو نیز در این منطقه یافت شده‌اند. این کاخ در ۱۲کیلومتری برازجان و بین نخلستان‌های روستای درودگان قرار دارد.
