جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی استان ایلام
امامزاده علی صالح : بقعه امامزاده صالح (ع) فرزند عبید الله الاعرج فرزند حسین، فرزند امام سجاد(ع) است. امامزاده علی صالح از معاصرین حضرت امام موسی کاظم (ع) بوده اند که همزمان با طغیان خلفای عباسی به ایران هجرت نموده و در زمان امام رضا (ع) در محل صالح آباد به شهادت رسیدند. در زمان هلاکو خان مغول ساختمانی کوچک بر روی مقبره آن احداث گردید ولی این ساختمان در زمان قاجار به دستور والی ابوقداره تجدید بنا شده و پس از پیروزی انقلاب اسلامی به طور کلی تجدید بنا گردید همچنین وجود مزار شهدای جنگ تحمیلی استان به اهمیت زیارتی آن افزوده و شاخص ترین مکان زیارتی استان بشمار می آید . این بقعه در شهر صالح آبادواقع در شهرستان مهران قرار دارد.
امامزاده سید ابراهیم : در فاصله هفت کیلومتری پهله زرین آباد و مسیر سیاحتی قلعه شیاخ امامزاده سید ابراهیم (ع) از نوادگان امام باقر (ع) قرار دارد که فاصله آن تا مرکز استان 180 کیلومتر است. ساختمان این امامزاده به دوران سلجوقی مربوط است که به شکل مخروط و هندسی خاصی بنا گردیده است.
امامزاده سید صلاح الدین محمد : در جنوب شرقی شهر آبدانان در انتهای شهر و برروی تپه ای ساخته شده.در اطراف آن قبرستان عمومی شهر واقع شده است همچنین این بقعه هم اکنون یکی از زیارتگاههای شهر و منطقه می باشد.
امامزاده سید فخرالدین : طبق شجره نامه موجود، این امامزاده (ع) از نوادگان امام هفتم شیعیان حضرت امام موسی کاظم(ع) است که در روستای زرآب بخش زرین آباد شهرستان دهلران در کنار جاده ایلام به میمه زرین آباد قرار دارد.بنای آن دارای گنبدی ساده است که بیشتر مصالح بکار رفته در آن از سنگ ساخته شده است. این بنا در نهایت سادگی ساخته شده است.
امامزاده سید صلاح الدین محمد : در جنوب شرقی شهر آبدانان در انتهای شهر و برروی تپه ای ساخته شده است. در اطراف آن قبرستان عمومی شهر واقع شده، همچنین این بقعه هم اکنون یکی از زیارتگاههای شهر و منطقه می باشد.
کاخ فلاحتی ایلام : تنگ ارغوان در فاصله سه کیلومتری شمال خاوری شهر ایلام قرار دارد، این مکان در فصل بهار زیبایی وصف ناپذیری با گل های ارغوانی رنگ خود دارد. این دره‌ی خوش آب و هوا همواره مورد استفاده مردم به منظور گذراندن اوقات فراغت و تفریح قرار می گیرد، گفتنی است این کاخ، باغ زیبا با سردرب های منقوش، آجرکاری و سرستون های زیبا مربوط به دوران قاجاریه است.
حمام قلعه پور اشرف : در ضلع غربی قلعه پور اشرف در روستای شیخ مکان در شهرستان دره شهر قرار دارد. این حمام دارای پلان مربع شکل است و شامل اماکن تودرتو با سالن و دالانهای رختکن، حوضچه های آب سرد و گرم، دستشویی و انبار سوخت می باشد. مصالح ساخت آن هم شامل قلوه سنگهای نتراشیده و گچ به عنوان ملات می باشد، این بنامربوط به دوران قاجاریه است.
حمام قلعه کنجانچم : در پشت اتاقهای ضلع جنوبی قلعه کنجانچم حمام ساخته شده است. این بخش از بنا شامل سه اتاق، یک راهرو اختصاصی و خرینه می باشد که از طریق کانال و تنبوشه های سفالی آب آن تأمین می شده است. مصالح بکار رفته در ساخت این حمام سنگ و گچ می باشد. این حمام و قلعه مربوط به دوره والیان ایلام است.
آرامگاه بابا سیف الدین : در شمال شرقی دره شهر، در دامنه تپه ای موسوم به "چهار طاق " قرار دارد. در داخل مقبره، دو قبر است که روی آن ها سنگ نبشته ای وجود ندارد. مصالح به کار رفته در مقبره از سنگ، گچ و آجر است و روی بقعه را نیز با گچ سفید کاری کرده اند. در اطراف این آرامگاه درختان چند صد ساله تاریخی نیز وجود دارند.
پل گاومیشان: بر روی رودخانه سیمره پس از تلاقی با رود کشکان ساخته شده است. محمد علی ساکی وجه تسمیه آن را برگرفته از کلمه"گو میشه" یعنی محل پرورش گاومیش می‌داند و سراورل استین نام اولیه این پل را "گاماسا" می‌نویسد. گاماس از دو کلمة "گا" به معنی "گاو" و "ماس" به معنی ماهی تشکیل شده است. گاومیش یا گاومیشو نام‌های دیگر این پل هستند. بعضی بر این باورند که گاومیش نر در قدیم جفت خود را گم می‌کند و در پی یافتن آن تمامی دره‌ها و غارها را در هم می‌نوردد و سرانجام آن را در غاری در این محدوده می‌یابد. از آن پس این منطقه را "گاومیشو "نامیده‌اند. قوس‌های جناقی آجری و سایر تعمیرات سنگی نمای فعلی پل، نشانگر مرمت آن در دوره‌های بعدی و بخصوص در دوره اتابکان لر کوچک است. این پل از پنج چشمه بزرگ تشکیل شده بود، که در حال حاضر فقط یک چشمه سالم از آن باقی مانده است، ارتباط چشمه‌ها با مسیر حرکت آب و طغیان آن محرز می‌باشد. این پل بسیار فنی و پیچیده ساخته شده به طوری که رقیبی جدی برای پل‌های مهم به شمار می‌آید. این پل شباهت زیادی نیز به پل شادروان در شوشتر دارد و در همان دوران ساخته شده است. پایه‌ها و تکیه‌گاه‌های اصلی پل، مدور و قطور و مصالح آن سنگهای مکعبی بزرگ و تراشیده هستند. در ابعاد تقریباً مساوی به صورت رگ‌چین به روی هم چیده شده و پایه‌های اصلی پل را به وجود آورده‌اند، داخل این پایه‌ها با قلوه سنگ و ساروج پر شده لازم به ذکر است مصالح اصلی پل سنگ و ساروج بوده و در سقف طاق‌ها از آجر استفاده شده است. طاقهای جناقی، دالان‌ها و راهروها همگی از آجرهایی به ابعاد 25 * 20 سانتی‌متر ساخته شده‌اند و نمای داخلی پل بوسیله ملات گچ مزین شده است.این پل طاقچه‌های مسدود و باز و موج‌شکن‌هایی دارد که به وسیله راهروها با چند پله به هم متصل می‌شوند. وجود پله‌ها در میان دالان ستون میانی، بیانگر این امر است که این پل فقط یک پل ارتباطی نبوده و با توجه به راهروهای داخلی، پلکان کاروانسرا از آن به عنوان سرپناه به هنگام عبور استفاده می‌کرده‌اند. به اعتقاد بعضی از مورخان این پل در سال 334 هـ . ق بر اثر زلزله از بین رفته است. جدا شدن پل از هم و پراکندگی آن شاید دلیلی بر وقوع زلزله باشد.
پل جم نمشت دره شهر : این پل در مسیر رود سیمره در چهار کیلومتری شمال دره شهر در مقابل روستای چم کلان ساخته شده است. مصالح ساختمانی آن را قلوه سنگ و ساروج تشکیل می داده که در حال حاضر بقایای پایه های بیرونی و موج شکن های آن باقی مانده است . کیفیت معماری پل، نوع مصالح به کار رفته و روش ساخت ان با آثار تاریخی دره شهر مطابقت دارد و قدمت آن به دوره ساسانی می رسد. این پل که ظاهراً تاسده های اخیر مورد استفاده بوده است با خطی مستقیم به دهلیز ورودی آثار دوران ساسانی شهر مربوط می شود. پل جم نمشت در زمان احداث 18 چشمه داشته و فاصله بین دو پایه، 15 متر و طول تمام پل بیش از 270 متر بود.
پل ساسانی دره شهر : این پل در انتهای جنوبی دره شهر و در ابتدای تنگه ای به همین نام در دامنه کبیرکوه واقع شده است. بنای اولیه پل دارای سه چشمه طاق دار بوده است که 5/5 متر از هم فاصله داشته اند،در طول زمان دو طاق اصلی آن ویران شده بود که در سال های اخیر مرمت شده است .
پل کروییت (پسر و دختر) شیروان و چرداول : پل تاریخی کروییت (پسر و دختر) که قدمت آن به دوره ساسانی می رسد؛ در روستای چم بور از توابع چرداول واقع شده و توسط سازمان میراث فرهنگی کشور مورد شناسایی قرار گرفته است.
کتیبه و نقش برجسته گل گل ملکشاهی : یادگاری از حمله و تصرف این منطقه توسط سلسله آشوری در هزاره های قبل از میلاد است که در ضلع شمالی روستای گل گل بخش ملکشاهی و بر نمای شرقی صخره و به ارتفاع حدود سه متر از زمین قرار دارد. شکل کلی کتیبه یک مستطیل به ارتفاع 135 سانتی متر و عرض 90 سانتی متر است که در وسط آن نقش نیم رخ و تمام قد پادشاه آشوری بصورت برجسته قرار دارد که کلاهی مخروطی و ردایی بلند تا روی پاها بر تن داشته و شمشیری حمایل به نماد قدرت به دست دارد که به علت تخریب شکل آن به درستی معلوم نیست. نزدیک پیشانی نیز تصویری تخریب شده قرار دارد که به همراه نماد دیگری در پشت سر پادشاه هلال ماه احتمالاً نمادهای خدایان و الهه های آسمانی باشند که به حمایت از پادشاه آشوری برخاسته و به او کمک نموده اند تا در جنگ پیروز شود. متن کتیبه ابتدا به عمق متوسط 5/2 سانتی متر تراش خورده و طی آن نقش برجسته پادشاه را فراهم ساخته اند و سپس به نقر خطوط میخی آشوری در سطرهای افقی بر تمام سطح کتیبه و نقش برجسته پرداخته اند و هر سطر را با خطی کنده و به شکل افقی از سطر بعدی مجزا نموده اند.عده ای آن را متعلق به آشور بانی پال که سرزمین ایلام قدیم را متصرف و در نهایت موجب انقراض آنها گردید، دانسته و عده ای آن را مربوط به سارگن دوم پادشاه آشوری می دانند که وی نیز نواحی شمال غرب و قسمتهایی از غرب ایران تا دریاچه ارومیه را به تصرف درآورد. آنچه از متن سنگ نوشته دریافت می گردد این است که آشوریها همواره چشم طمع به نواحی شرقی حکومت خود یعنی سرزمین ایلامیها داشته و هر زمان که زمینه فراهم می شد حمله را آغاز می نمودند و این روند به صورت فرهنگ ستیزه گری به فرزندان شاهان منتقل می شد و چهره پادشاه آشوری که رو به سرزمین ایلام حکاکی و نقر شده خوی جنگجویی و طمع همیشگی آنان به این دیار را به نمایش می گذارد.
سنگ نوشته تخت خاتون ( تخت خان ) : منطقه ای خوش آب و هوا در مسیرایلام به مهران و در منطقه ی عمومی صالح آباد است. این مکان علاوه بر داشتن چشمه ی آب سرد و زلال به علت قرار داشتن در دامنه ی غربی کوه نخجیر از نظر دسترسی به شکار انواع حیوانات وحشی و هِیزم درختان بلوط از شرایط و مزیتهای بسیار مطلوبی برای استراحت برخوردار بوده و به نوعی تفریحگاه والیان ایلام بوده است. تداوم استقرار خان والی و همراهانش هر سال به مدت طولانی در این مکان تخت خاتون (که به احتمال زیاد به لحاظ تعلق خاطر زیاد خان به یکی از همسرانش آنجا را " تخت خاتون " نامید) و بعدها به تخت خان تبدیل شد، باعث گردید که غلامرضا خان والی از فرصت استفاده کرده و دستور به نگارش کتیبه ی بزرگ و به یاد ماندنی خود در این مکان بدهد. ارزش و اهمیت این سنگ نوشته علاوه بر زیبایی خط و متن آن دارای اطلاعات فراوانی است که از گذشته والی و کارهای عمرانی وی دست می دهد.
سنگ‌نوشته حسینقلیخان والی: حسینقلیخان والی پدر غلامرضا‌خان، آخرین والی منطقه ایلام و پشتکوه است. این سنگ‌نوشته تنها سنگ‌نوشته‌ای است که حسینقلیخان به سال 1294 ه. ق به یادگار گذاشته و متن آن درباره ساختن قلعه و باغ حسین‌آباد و حسینیه است.سنگ‌نوشته مذکور در شمال شهر ایلام، و رو به روی پارک آزادی این شهر، بر نمای جنوبی تخته سنگ بزرگی به ابعاد حدود 260 سانتی‌متر ارتفاع و 320 سانتی‌متر عرض و 3 متر قطر حکاکی شده است.
سنگ‌نوشته نخچیر: کتیبه مذکور در دامنه غربی کوه نخچیر شهرستان مهران، بخش صالح‌آباد و در محلی موسوم به سرتزن قرار گرفته است این سنگ‌نوشته به فرمان غلامرضا خان والی در سال 1327 ه. ق (به یادبود خرید باغی بزرگ و با صفا در صالح‌آباد) بر روی نمای غربی تخته سنگی بزرگ به ابعاد حدود 450 *220 *400 سانتی‌متر و به خط نستعلیق برجسته حکاکی گردیده است.
سنگ نوشته میمه ( بخش زرین آباد ) : در ضلع شمال شهر میمه و محلی موسوم به سراب تعدادی تخته سنگ بسیار حجیم، مشرف بر ضلع شرقی رودخانه میمه قرار دارند. بر روی نمای شمالغرب یکی از این سنگهای حجیم که حدود سه متر ارتفاع و 5/2 متر عرض دارد، سنگ نوشته والی نمایانگر است که به شکل مخروطی معکوس تا عمق اندکی تراش خورده و سپس کلمات را با نقر خطوط کناری نمایان ساخته اند. کتیبه در 13 سطر حکاکی و هر سطر با سطر دیگر با خطی افقی مجزا شده است. نوع خط نستعلیق برجسته و با تداخل حروف به لحاظ فضای محدود کتیبه می باشد و شباهت فراوانی با سنگ نوشته حسین قلی خان والی واقع در شمال شهر ایلام دارد و به احتمال بسیار زیاد هر دو کتیبه بوسیله یک نفر حکاکی شده باشند . در ابتدای سنگ نوشته آیه " بسم الله الرحمن الرحیم " و سپس شعری با چهار مصرع آمده است.
تپه کز آباد : در دهستان هلیلان در شمال شرقی شهرستان شیروان و چرداول واقع شده است. کز آباد از دو تپه بزرگ و کوچک تشکیل شده است. در قسمت شرقی تپه بزرگ، آثاری از کوزه شکسته های نقش دار که قدمت آن ها به بیش از سه هزار سال می رسد، همچنین آثاری از سنگ های بزرگ تراشیده و نتراشیده بدست آمده اند. در شمال تپه بزرگ، گورستان بزرگی وجود دارد که در آن چندین نوع گور با آلات، ادوات و کوزه های گلی کشف شده اند. در این گورستان تعداد گورهای زنان زیاد است که در داخل آن ها زینت آلاتی چون دستبند، کمربند و گردن بند از دانه های شیشه با حلقه های مسی بسیار ضخیم کشف شده اند. علاوه بر آن، کوزه هایی شبیه به قوری، کوزه های بزرگ و کوچک متعدد رنگین و بی رنگ نیز یافت شده اند.
تپه علی کش : در نزدیکی شهر توریستی موسیان شهرستان دهلران واقع شده است. علی کش تپه ای کوچک و مسدود است که قطر پایه آن از حدود 135 متر تجاوز نمی کند. ضخامت طبقات باستانی آن حدود هفت متر است. این تپه باستانی قدمتی چند هزار ساله دارد و به دوران عیلامی ها مربوط می شود.
تپه تیخان( تیغن ): در شمال شرق دره شهر و به فاصله دو کیلومتری کرانه راست رودخانه سیمره، در میان اراضی کشاورزی روستای جمشید آباد (جهاد آباد) واقع شده است. سفال های به دست آمده در طبقه اول از نوع نخودی و آجری ساده اند. در کنار سفال ها، نمونه هایی از تیغه های سنگ چخماق نیز یافت شده است. همچنین در میان این آثار مکشوف، قطعات سنگ سه گوش به رنگ سبز نیز دیده می شود.
تپه کوزه گران: تپه یا تل کوزه گران در حدود 5/5 کیلومتری تپه تیخان ( تیغن ) واقع شده و قدیمی تر و بزرگتر از تپه تیخان است. قدمت این تپه به اواخر هزاره سوم پیش از میلاد می رسد، ولی طبقه اول این تپه به دوره ساسانی مربوط است. سفالهای رنگین و منقوشی از طبقه زیرین تپه بدست آمده است. نقش سفال ها، بیشتر از نوع پرندگان و بز کوهی است. قسمتی از طبقات پایین این تپه به گورستانی اختصاص داشته است که چند نوع گور در آن باقی مانده است. در بعضی از گورها استخوانهای مردگان را در کوزه ها ریخته و در مکانهای سفید کاری شده دفن کرده اند. در گورهای دیگر اسکلت هایی در یک قبر مشاهده شده که در کنار آنها، تنورهای بسیار و خاکستر زیاد نیز وجود دارد. قبرهای سر تپه طبق آثار مکشوفه (کوزه های شکسته و گورهای موجود ) به دوره زرتشت تعلق دارند .
تپه سر گچله: در هشت کیلومتری شمال شرقی دره شهر واقع شده و روستای سرگچله در قسمت شمالی و شمال غربی آن واقع گردیده است. این تپه از مجموعه تپه های طبیعی تشکیل شده و نام خود را از روستایی به همین نام گرفته است. ارتفاع تپه چشمگیر، امتداد آن در جهت شمالی – جنوبی با شیب تند همراه است و در حال حاضر منظره ای سبز و خرم دارد. مجموعه نشانه های کشف شده از این تپه، نشانگر این است که لایه های بالایی این تپه در روزگار ما قبل تاریخ، زیستگاه انسان بوده است .
تپه ورکبود : در نزدیک رود کشگان و به مسافت حدود 20کیلومتری شمال غربی ایلام قرار دارد. اجساد داخل گورها به وضع خمیده همراه با اشیای قیمتی و سلاح متوفی دفن شده اند. اشیای فلزی به دست آمده نیز از جنس مفرغ یا آهن می باشند. از اشیای آهنی و مفرغی کشف شده در این گورستان چنین استنباط می شود که آهن فقط در ساختن اسلحه و مفرغ منحصراً برای اشیای با ارزش زینتی به کار می رفته است. قدمت آثار مکشوفه در گورستان ورکبود، اواخر سده هفتم ق.م و آغاز سده هشتم ق.م است.
تپه کل یزید : از تپه های مجاور تپه قلعه تیخان است که شامل چند اثر از تمدن های مختلف دوره های بسیار دور تاریخی است. با توجه به عوارض طبیعی موجود بر روی این تپه، احتمال داده می شود که بر روی آن قصری از دوره ساسانی وجود داشته و یا مقر حکومت در اوایل دوره اسلامی بوده است، اظهار نظر قطعی به دلیل فقدان اطلاعات و عدم انجام کاوش های باستان شناسی بسیار مشکل و دشوار است.
تپه باستانی مورموری : در منطقه پنج برار در فاصله هفت کیلومتری شمال غربی بخش کلات مورموری از توابع شهرستان آبدانان واقع شده است. این اثردر سال 1382 بوسیله مدیریت میراث فرهنگی استان ایلام مورد شناسایی قرار گرفته است.
قلعه سام : محوطه باستانی قلعه سام در شهرستان شیروان چرداول، در نزدیکی روستا چم بور از توابع بخش هلیلان واقع شده است. این مجموعه از سه بخش مرتبط به هم در عین حال با فاصله و مستقل تشکیل شده است. این مجموعه از نظر دوره ای در یک دوره از تاریخ که احتمالاً حد فاصل اواخر دوره پارت ها و اوایل دوره ساسانی می باشد، ایجاد شده است. معماری این قلعه جنبه نظامی و دفاعی داشته، زیرا قلعه در صعب العبور ترین بلندی های کوه بنا شده است. چون طرح و نقشه ای از پیش نداشته، طراح یا معمار برجها، اتاقها و ورودی ها را با توجه به موقعیت طبیعی صخره ها احداث کرده است. بطور کلی معماری قلعه به سبک معماری دوره ساسانیان ساخته شده است.
قلعه والی ایلام : یکی از بناهای مهم دوره قاجاریه در شهر ایلام قلعه والی است که توسط غلامرضا خان والی در سال 1326 قمری بر روی تپه ای به نام چغا میرگ ساخته شده است. این بنا دارای قسمتهای متعدد چون حرم سرا، قسمت شاهنشین، اتاق آیینه و زندان در زیر زمین می باشد. مساحت کل قلعه4687 متر مربع و زیر بنای قلعه 1464 متر مربع است. قلع دارای سه در ورودی در قسمت شرقی- غربی و جنوبی است که در اصلی در قسمت جنوبی است و دیگر درها خصوصی بوده است.
قلعه پور اشرف : در شش کیلومتری ضلع جنوب شرقی شهرستان دره شهر در روستای شیخ مکان قرار گرفته است. مطابق سنگ نوشته نصب شده بر روی دیوار ورودی قلعه، در سال 1335ه.ق بدستور میر صید محمد خان پور اشرف در این منطقه از دره شهر ساخته شد. یبشترین مصالح بکار رفته در اسکلت بنا، قلوه سنگ و در مواردی از آجر جهت ترئین از جمله سر در ورودی ها و برجستگی ها روی دیوار استفاده شده است. این قلعه کاربردنظامی- مسکونی داشته و متعلق به دوران قاجار می باشد و در نوع خود بی نظیر می باشد.
قلعه میر غلام هاشمی(سیکان) : یکی از بناهای دوره قاجاریه است که به استناد سنگ نوشته نصب شده بر دیواره ورودی بنا، در سال 1303 ه. ق میر غلام هاشمی در روستای فرخ آباد احداث کرده است. بنای قلعه به سبک دوره ساسانی و به شکل چهار ایوانی و با مصالحی از سنگ و ملات گچ ساخته شده که در زمان خود کاربرد مسکونی داشته است. پلان بنا مربع شکل می باشد. این قلعه در دره سیکان به فاصله هشت کیلومتری شمال غرب شهر دره شهر ساخته شده است.
قلعه هزار در : این قلعه در شرق شهرستان دره شهر واقع گردیده است، که قدمتش به دوره ساسانی می رسد. نمای اصلی این اثر، طاقهای هلالی شکل می باشد. با توجه به ساختار معماری اثر احتمالاً قلعه یا پادگان نظامی بوده است. مصالح بکار رفته در ساخت این قلعه شامل سنگهای تراشیده و قلوه سنگ هایی است که از گچ پخته بعنوان ملات برای آنها استفاده شده است.
مسجد حضرت صاحب الزمان (عج) : در شهر ایلام واقع شده است ؛ روزهای چهار شنبه هر هفته میزبان بسیاری از مردم برای زیارت و بر آورده شدن حاجات شان است که معتقدند در این روز حضرت مهدی(عج) در این مسجد حضور دارند و اعتقاد محکمی نیز به این امر دارند .
مشهد شهیدان جنگ 8 ساله ایران و عراق : استان ایلام یکی از جنگ زده ترین شهرهای ایران در طول جنگ نابرابر و تحمیلی هشت ساله عراق علیه ایران بود. نقطه به نقطه شهرها و حتی روستاهای استان شاهد وقایع تلخ و دفاع جانانه مردان و زنان از خاک عزیز میهن مان ایران بودند. بعد از پایان جنگ به دلیل وجود شواهد و آثار متعدد باقی مانده از جنگ در طول مرز 420 کیلومتری مشترک استان با عراق، هر ساله دوستداران حفظ آثار جنگ در قالب کاروانهای راهیان نور به خصوص در فصل بهار راهی این مناطق می شوند. مناطق مورد بازدید کاروانهای راهیان نور شهرها و مناطق ایلام – مهران و دهلران می باشند.
آتشکده دره شهر : در خیابان نیروی هوایی دره شهر، بنای یک آتشکده به صورت چهار طاقی باقی مانده است. این بنا را در محل طاق می گویند. اندازه داخلی آن 20/3×20/3 متر است و ابعاد هر یک از طاق های آن 85/0×30/1×15/1 و بلندی آنها کمی بیش از پنج متر است. این بنا که تماماً با قلوه سنگ و گچ ساخته شده است، مورد مرمت و بازسازی قرار گرفته است.
آتشکده سیکان : (چهار طاقی) در روستای سیکان دره شهر واقع شده و مربوط به دوره ساسانی است .
آتشکده مهدی آباد :در روستای مهدی آباد دره شهر واقع شده و مربوط به دوره ساسانی است .
آتشکده میمه دهلران : از آتشکده تنها بقایایی بر جای مانده. سبک معماری به کار رفته تا حدودی بیانگر معماری دوره ساسانی است. این آتشکده در زرین آباد میمه واقع شده است.
آتشکده دو طبقه شیروان و چرداول : این آتشکده دو طبقه به دوره ساسانیان تعلق داشته و از آثار قدیمی منطقه به شمار می آید. این آتشکده در منطقه چرداول نزدیکی سرآبله واقع شده است.
آتشکده و کوشک قینقر مهران : در ارتفاعات کوه پشمین ملکشاهی مهران؛ آثاری از دو برج و یک آتشکده از دوران ساسانی برجای مانده است. ارتفاع این آتشکده پنج متر و مساحت آن 27 متر است. این آتشکده با دارا بودن چهار دهانه ورودی، یک باغ وسیع و چندین درخت زیتون وحشی در کنار چشمه ساری زیبا نظر هر بیننده ای را به سوی خود جلب می کند. گفتنی است بر پیکره این بنای تاریخی آسیب هایی نقش بسته اند.
