قبل از وقوع آتش‌سوزی در خانه چه اقداماتی انجام دهیم؟

همیشه از خود می‌پرسیم که قبل از وقوع آتش سوزی چه باید کرد؟ و چه اقدامات پیشگیرانه قبل از وقوع آتش سوزی و هنگام آتش سوزی می‌توان انجام داد.

این نکته را باید توجه داشته باشیم که آتش سوزی از جمله حوادثی است که در هر لحظه برای هر فرد و مکانی ممکن است اتفاق بیفتد و حتما هم شنیده‌اید که حادثه خبر نمی‌کند؛ اما نباید فراموش کرد که اکثر حوادث قابل پیشگیری هستند. بسیاری از آتش‌سوزی‌های منازل مسکونی، به خصوص در کلان شهرها ناشی از بی‌احتیاطی و یا فرسودگی ساختمان‌هاست که با اندکی فکر و هزینه قابل پیشگیری است.

باید بدانید که هر آتشی برای شروع به سه عنصر نیاز دارد: اکسیژن، گرما و مواد سوختنی که نبود هر یک از آن‌ها کمک می‌کند که حریقی اتفاق نیفتد. تمام روش‌های پیشگیری و اطفای حریق نیز بر همین اصل استوار است که از ورود یکی از این اجزا جلوگیری شود تا آتش به وجود نیاید.

نکاتی که در پیشگیری از آتش‌سوزی در خانه و محل کار باید رعایت شود:

• مطمئن شوید که سه عنصر آتش (مثلث آتش) در یک مکان در کنار هم قرار نگیرند وگرنه احتمال آتش سوزی بسیار است.
• مواظب باشید که ماشین آلات، دستگاه و تجهیزات بیش از اندازه گرم و داغ نشوند.
• از نشتی، ریزش و آلودگی مواد سوختنی در محل کار جلوگیری کنید.
• دستمال و پارچه‌های روغنی را که برای تمیز کاری وسایل به کار می‌روند ار محل کار دور باشند.
• هر گونه آلودگی مثل روغن، گریس، گازوئیل، بنزین و … را در محل کار خود برطرف کنید.

• بسیاری از حریق ها در ساعاتی اتفاق می‌افتد که ساعت کاری به پایان رسیده است. پس حتما آموزش لازم را به نگهبان بدهند. 

• برگه اطلاعات ایمنی مواد (msds) و لوزی خطر را در دسترس داشته باشید و مطابق با دستور سازنده از مواد قابل اشتعال نگهداری کنید. 

• مواد آتش گیر و قابل اشتعال را در جای مناسب و ایمنی نگهداری کنید. 

• در صورت وقوع آتش سوزی و قبل از شروع عملیات اطفا موضوع را سریعا به واحدهای اوژانس اطلاع دهید.

• در صورتی که می‌خواهید مسافرت بروید حتما گاز خود را به حالت خاموش درآورید.

• دوری مواد قابل اشتعال از وسایل آتش زا و دستگاه‌های گرم‌کننده یک قانون بسیار مهم است که باید در مکان‌های مسکونی، معابر عمومی و تمام تاسیسات رعایت شود.
• در ساختمان‌ها، درهای خروج اضطراری را تعبیه کنید.
• از قفل نبودن درهای خروج اضطراری اطمینان حاصل کنید.
• برای مشخص کردن خروجی‌های ساختمان در ﺑﺎﻻی آن‌ها ﭼﺮاغ راﻫﻨﻤﺎ ﯾﺎ تابلو خروج نصب کنید. 
• حتما پله‌ها ﻧﺮده داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ و نرده‌ها از ﻧﻈﺮ اﯾﻤﻨﯽ ﮐﻨﺘﺮل ﺷﻮﻧﺪ.
• تمام اشیا و اجسام داخل خانه را تا یک متر از سیستم گرمایشی دور نگه دارید.
• مطمئن شوید که کف و دیوارهای مجاور وسیله گرمایی به خوبی عایق شده باشند.
• حفاظ مناسبی جلوی منبع حرارتی ایجاد کنید.
• سعی کنید سالی یک‌ بار دستگاه حرارتی را توسط کارشناسان مربوطه بررسی کنید.
• هنگام خروج از محل حتما شیراصلی ورودی گاز به ساختمان را ببندید.
• از استاندارد بودن وسایل برقی و اتصالات آن‌ها اطمینان حاصل کنید.
• قبل از آغاز فصل سرما دودکش لوازم گرمایشی را بررسی و تمیز کنید.
• مکان‌هایی که احتمال جرقه‌زدن دارند را روکش نمایید. 
• از دستگاه اطفای حریق در منزل استفاده کنید و طرز به کارگیری آن را به تمام اعضای خانواده یاد بدهید.
• وسایل اطفای حریق موجود در ساختمان‌ها را هر چند وقت یک بار کنترل کنید.
• بررسی ایمن بودن ساختمان در برابر آتش سوزی را به کارشناسان آتش نشانی بسپارید.
• از کپسول آتش نشانی استفاده کنید. از آنجایی که اکثر آتش سوزی‌ها در آشپزخانه اتفاق می‌افتد آشپزخانه می‌تواند محل خوبی برای نصب کپسول آتش نشانی باشد.
• از قبل راه فرار از آتش سوزی را با خانواده‌تان چک کنید و طریقه فرار را تمرین نمایید.
• به علت این که هنگام آتش سوزی هوایی که ‌نزدیک کف زمین وجود دارد سالم‌تر و دود غلطت کمتری دارد سعی کنید هنگام فرار از آتش سوزی نزدیک کف زمین بمانید. 
• هرگز مایعات قابل اشتعال مانند گازوئیل، بنزین و نفت را در فضای داخل خانه نگه‌داری نکنید و این مایعات را در ظرف‌ مناسب و در مکانی که از تهویه برخوردار است نگه‌داری کنید. 
• نزدیک مایعات قابل اشتعال، سیگار نکشید.
• کبریت و فندک را از دسترس کودکان دور نگه دارید.
• به هیچ وجه در رختخواب سیگار نکشید. 
• ته سیگار را قبل از دورانداختن خاموش کنید.
• یکی از اقدامی‌ که می‌توان برای جلوگیری از آتش‌سوزی در منزل انجام داد، نصب سیستم هشداردهنده برای جلوگیری از آتش‌سوزی است. با  نصب سیستم اعلام حریق در اتاق‌ها و آشپزخانه می‌توان در لحظات اولیه‌ متوجه آتش‌سوزی شد. به این ترتیب افراد زمان کافی برای خاموش کردن آتش و یا ترک محل را خواهند داشت.

 

در هنگام آتش سوزی چه باید کرد؟

در زمان آتش‌سوزی هرگز برای خروج از آسانسور استفاده نکنید چرا که ممکن است در اثر آتش سوزی آسانسور متوقف و یا از کار افتاده باشد. بهتر است از پله‌های اضطراری و در صورت عدم وجود، از راه پله‌ها برای خروج و فرار استفاده کنید.

• از تجمع در راه‌پله‌ها پرهیز کنید.
• هنگام آتش سوزی با بستن دستمال خیس به دور دهان و بینی، می‌توانید از خود در برابر گاز یا دودهای سمی محافظت کنید.  
• سریعا آتش نشانی و اورژانس را خبر کنید و هر اطلاعاتی در مورد بروز حادثه دارید در اختیار آن‌ها قرار دهید.
• در صورتی که توانایی دارید سعی کنید تمام افراد را از ساختمان بیرون ببرید.
• به هیچ وجه از آب برای خاموش کردن آتش سوزی مواد نفتی استفاده نکنید.
• ظرف مشتعل را حرکت ندهید.
• شعله را با شن، نمک، پتوی نمناک خفه کنید.
• در صورتی که لباستان آتش ‌گرفت توقف کنید، روی زمین بیفتید و غلت بخورید تا آتش‌ خاموش شود.
• قبل از بازکردن درهای بسته با پشت دست حرارت آن را کنترل کنید. در صورتی که درب داغ است درب را باز نکنید و از پنجره‌ها برای فرار استفاده کنید.
• در صورتی که درب سرد است به آهستگی در را باز کنید و مطمئن شوید که آتش ‌یا دود، راه فرار شما را مسدود نخواهد کرد. سریعا  آن مکان را ترک کنید و برای جلوگیری از گسترش آتش در را پشت سرتان ببندید.
• اگر نمی‌توانید فرار کنید یک کاغذ یا پارچه رنگی روشن یا سفید را به بیرون پنجره آویزان کنید تا آتش‌نشان‌ها را از وجود خود آگاه سازید.

 

در هنگام آتش سوزی وسایل برقی اولین اقدام چیست؟

بهترین اقدامی که در این موقعیت می‌توانید انجام دهید این است که دستگاه را از برق جدا کنید و با آتش نشانی تماس بگیرید؛ اگر آتش سوزی کوچک بود و خودتان برای خاموش کردن آن دست به کار شدید، بهتر از جوش شیرین برای خاموش کردن استفاده کنید، به این دلیل که جوش شیرین همانند کپسول اطفا حریق عمل می‌کند و می‌تواند شدت آن را کاهش دهد.

 

بعد از وقوع آتش‌سوزی در خانه چه اقداماتی انجام دهیم؟ 

• سریعا با شماره 125 تماس بگیرید.
• به دستور کسانی که به عنوان سرپرست آتش نشانی انجام وظیفه می‌کنند، با دقت گوش کرده و عمل کنید.
• حتما به اورژانس اطلاع دهید چون ممکن است فردی به اقدامات پزشکی نیاز داشته باشد.
• در صورتی که دچار سوختگی شده‌اید محل سوختگی‌ را خنک نگه دارید و بپوشانید تا احتمال صدمه بیشتر به حداقل برسد.