ضرورت تحرک بدنی و ورزش در دوران کرونا
با افزایش قیمت‌ها بسیاری از مردم مجبورند بیشتر از نان، غلات و یا چربی استفاده کنند. این یکی از دلایل چاقی قشر ضعیف جامعه ماست
راهکار های پیشگیری از ویروس کرونا است، بحث تحرک و فعالیت‌بدنی دانش‌آموزان که در این ایام خانه‌نشین شدند، از مواردی است که ذهن خانواده‌ها رابه خود مشغول کرده است.
عدم تحرک که عامل افزایش وزن و چاقی دانش آموزان شده نشان می دهد که در آینده موجب رخ دادن انواع بیماری ها خواهد شد. مهدیه جمالی؛ دبیر تربیت بدنی منطقه ۱۲در پاسخ به این سوال که کرونا چقدر توانسته دشواری و مسئولیت شغل شما را به عنوان دبیر ورزش دو چندان کند گفت:« خیلی زیاد، ساعت درس تربیت بدنی ساعتی است که باید دانش آموز با دبیر کاملا در تماس باشد، یعنی ارتباط رخ به رخ داشته باشد، ارتباط کلامی و همچنین ارتباط چشمی زیادی داشته باشد. چون یک درس عملی است. در حال حاضر در خیلی از هنرستان ها و کار و دانش‌ها و رشته های فنی و حرفه ای، کلاس های فنی را حضوری برگزار کردند، چون نمی توان آن را به صورت تئوری برگزار کرد. ولی در مورد درس تربیت بدنی این کار انجام نشد. اما به نظرم امکانش بود که این درس هم حضوری برگزار شود. خب مسئولیت ما هم دوچندان شد، یکی اینکه دانش آموزان تحرک بدنی قبل را از دست داده اند و دوم اینکه این ارتباط قطع شد.»
وی تاکید کرد:«با توجه به اینکه در هنگام حضوری بودن مدارس، دانش آموزان در مدرسه تحرک و رفت و آمد بیشتری داشتند؛ این عدم تحرک و افزایش وزن دانش آموزان در دوران کرونا ممکن است آسیب های روحی و جسمی جدی به آنها در آینده وارد کند.»
جمالی در ادامه اضافه کرد:«عوامل دیگری غیر از عدم تحرک در این دوران منجر به افزایش وزن دانش آموزان شده است. حالت بعدی تغذیه نادرست است. متاسفانه تغذیه دانش آموزان در این دوران اصلا خوب نیست. مسئله تغذیه چند بعد دارد. اولین و مهم ترین بعد آن این است که دانش آموز هنگامی که در خانه است و هیچ تفریحی ندارد، غیر از گاهی تلویزیون تماشا کردن و یا استفاده از تبلت و گوشی و.. ناخودآگاه به سمت یخچال و خوردن می‌رود. مخصوصا افرادی که چاقی ژنتیکی دارند و میل به غذا خوردن دارند. اینطور افراد هنگامی که وقتشان برای مدرسه یا رفتن به باشگاه و.. تلف نشود ناخودآگاه به سمت خوردن می روند. نکته بعدی اینکه وقتی دانش آموز بخواهد درست تغذیه کند باید طبق هرم غذایی تغذیه کند. یعنی گوشت و لبنیات، هچنین میوه جات و سبزیجات و غلات و مغزیجات را به اندازه مصرف کند. متاسفانه کرونا خیلی از افراد را بیکار کرد. خیلی از افراد الان طبق هرم غذایی غذا نمی خورند. یعنی با افزایش قیمت ها مجبورند بیشتر از نان و غلات و یا چربی ها استفاده کنند. به نظرم این هم یکی از دلایل چاقی قشر ضعیف جامعه ماست. علت دیگر هم این است که بعضی افراد فکر می کنند با غذا خوردن می توانند سیستم ایمنی خود را بالا ببرند و انواع غذاها را می خورند تا کرونا نگیرند.»
وی تصریح کرد:«جدا از اینها، بعضی ها در این دوران، خوردن به سرگرمی اصلی شان تبدیل شده است. اوایل کرونا که به فروشگاه می رفتم تنقلاتی مثل چیپس و پفک پیدا نمی شد و قفسه ها تند تند خالی می شد و مواد غذایی پرکالری و بدون بار بیشتر به فروش می رفت. چون من خیلی به سبد خرید مردم دقت می کنم تا ببینم چه نوع غذایی مصرف می کنند و این را دیدم که مردم بیشتر به سمت اینطور تغذیه ها می روند.»
این دبیر تربیت بدنی در ادامه افزود:«ما فقط می توانیم ایجاد انگیزه کنیم. چون کار دیگری از دست ما ساخته نیست. خود من هم به صورت جدا با دانش آموزانی که اضافه وزن زیاد دارند و در رنج چاقی هستند ارتباط دارم. یعنی به عنوان مثال در کلاس تکلیف می دهیم، کلیپ می فرستیم، جزوه ای که از طرف وزارتخانه داده شده را تدیس می کنیم. اما در کل کار خاصی نمی توانیم انجام دهیم. ما باید واقعا اعتقاد داشته باشیم که دانش آموزان این ورزش ها را انجام می دهند، یعنی فرض را بر این گذاشتم که انجام می دهند چون شاید انجام نمی دادند و فقط گزارش می نوشتند. یکی از دلایلی هم که گفتم در ماه رمضان تکلیف نفرستند این بود که می خواستم دانش آموزان اگر انجام نمی دهند ننویسند که انجام می دهیم. تا روزه شان مشکل دار نشود. در صورتی که در ماه رمضان نیز باید ورزش کرد. خود من هم هر روز به پیاده روی می روم. ورزش را باید از کسی که در خانه تاثیر بیشتری دارد، الگو گرفت. چون حتی می تواند بیشتر از معلم اثر بگذارد. مثلا در بعضی خانه ها پدر الگو است و در بعضی خانه ها هم مادر می تواند روی بچه ها اثر بگذارد. من به شخصه هر زمان که کتاب می خوانم، ورزش یا استراحت می کنم، دخترم هم مثل من این کارها را انجام می دهد، یعنی من به عنوان الگو باید برای ورزشش تلاش کنم. می خواهم بگویم که عادت به ورزش در سنین 7 تا 12 سالگی به دست می آید و اگر در این سن توانستیم فرزندانی متحرک بزرگ کنیم می توانیم امیدوار باشیم تا در آینده هم ورزشکار می شوند. در کل اگر دانش آموز به خواست و اراده خودش حتی یک پیاده روی ساده کند بهتر از این است که بخواهد به اجبار من ورزشی را انجام دهد.»
جمالی در مورد سطح کیفیت برنامه ورزشی شبکه آموزش گفت:« تلویزیون مخصوصا در سنین نوجوانی از وقت گذاری دانش آموزان رخت بر بسته، یعنی دانش آموزها دیگر روی تماشای تلویزیون وقت نمی گذارند و موبایل را به تلویزیون ترجیح می دهند.»
وی گفت:«یک نسخه برای همه می پیچند. یعنی بدن هر کس یک آمادگی بدنی دارد و من نمی توانم یک برنامه ورزشی بدهم و به همه بگویم که اینطور ورزش کنید. حتی خود من هم تبلیغات برای این برنامه در گروه های درسی ام می کنم اما به نظرم آنقدر نمی تواند موثر باشد. متاسفانه فعالان مجازی خیلی بیشتر می توانند به دانش آموزان کمک کنند. این خیلی جای تاسف دارد. البته خود من هم خیلی مخالف این قضیه هستم، ولی وقتی یک دختر 13 ساله را نگاه می کنم که صفحه اینستاگرام دارد، پس مسلما به سراغ تلویزیون نمی آید.»
جمالی خاطرنشان کرد:«دانش آموزان باید واقعا دوست داشته باشند که ورزش کنند. اگر به اجبار من باشد فایده ای ندارد. باید دانش آموز خودش به این نتیجه برسد که تحرک بدنی به دردش می خورد. این کاری است که در این مدت من سعی کردم در کلاس هایم آموزش دهم. چون اکثر دانش آموزان مخصوصا در سنین ابتدایی اضافه وزن پیدا کرده‌اند. جایی در مقاله ای می خواندم که می گفت: کسی که یک سال پیاده روی داشته باشد در دهه چهل زندگی اش خیلی بهتر از کسی است که این پیاده روی را نداشته و این نتیجه را با تحقیق طولی بدست آورده بودند. ما مردم متاسفانه در بعضی جاها زیاده روی می کنیم و می گوییم که مکان های ورزشی را تعطیل کنید، در صورتی که می‌توان با رعایت کردن هر کاری را انجام داد، اما در جای دیگر می بینیم که افراد به راحتی در مراکز خرید رفت و آمد دارند و یا ماسک نزده اند. یعنی نتواستیم همه چیز را به خوبی کنترل کنیم.»
وی عنوان کرد:«طرح کوچ مخفف کاهش وزن و چاقی است. به دلیل کرونا دانش آموزان واقعا دچار اضافه وزن شدند. یکی از همکاران این طرح را ارائه داد و گفت: این طرح باشد تا به دانش آموزان تکلیف بدهیم تا در خانه ورزش کنند و اینکه دانش آموزان در هر رنج BMI هستند را شناسایی و طبقه بندی کنیم. هدف گذاری طرح کوچ این است که دانش آموزان لاغر به وزن ایده ال برسند و دانش آموزان چاق هم به وزن ایده آل برسند. سپس برنامه ریزی کردند. در مرحله اول گفتند که ابتدا به اولیا آموزش بدهیم و تعدادی کلیپ از طرف خود وزارتخانه ارسال شد و ما هم آنها را در گروه های درسی ارسال کردیم و آموزش دادیم. سپس گفتند که والدین قد و وزن دانش آموزان را بگیرند تا ببینند در چه رنج قد و وزنی هستند. بعد BMI و طرز حساب کردن آن را آموزش دادیم. BMI یک شاخص توده بدنی است که مشخص می کند ما اضافه وزن داریم، لاغریم و یا در محدوده نرمال هستیم. در مرحله بعد چاق ها را مشخص کردیم و با آنها اتحاد برقرار کردیم و اضافه بر کلاس با آنها مضاعف ارتباط برقرار کردیم. در این طرح چند ارگان همکاری کردند. یکی از این ارگان ها که به آموزش و پرورش کمک می کند وزارت بهداشت است. ما هم دانش آموزان دارای اضافه وزن را به مرکز بهداشت معرفی کردیم.»
او در رابطه با اجرای این طرح گفت:« به نظرم حتی اگر یک دانش آموز از حالت چاقی در بیاید و به وزن نرمال برسد یعنی طرح درست اجرا شده است. البته در مرحله اول این طرح گفته شد که دانش آموان لاغر هم شناسایی شوند تا پیش متخصص تغذیه بروند، ولی چون خوشبختانه در مدسه ما تعداد لاغرها زیاد نبود، من ترجیح دادم ابتدا با چاق ها ارتباط برقرار کنم تا به سمت ورزش و رژیم بروند و بعد به سراغ لاغرها بروم. در کل بدن ها متفاوت است. خوب است که شاخص BMI به عنوان شاخص توده بدنی در نظر گرفته شده اما باز هم شاخص دقیقی برای چاقی نیست و این از ضعف های این طرح است. بالاخره این طرح بهتر از این بود که من دبیر تربیت بدنی دست روی دست می گذاشتم. این طرح یک طور انسجام به کار دبیر تربیت بدنی داد و از این نظر مفید بود. نمی‌دانم که چقدر بازدهی برای این طرح در نظر گرفته شده اما به نظرم این طرح بعد از کرونا اثرات بیشتر و مفیدتری دارد. در کل فکر می کنم که موفق عمل کرده است.»
جمالی افزود:« من فقط اثرات ورزش را به آنها گفتم. چون به دانش آموزی در این سن، نمی توانم با جملات محبت آمیز او را وادار به ورزش کنم. در این سن با دانش آموزان باید منطقی صحبت کرد. خود دانش آمیز باید انتخاب کند که ورزش کند یا نه. بحث دیگر هم این است که من در این چند سالی که در مقطع متوسطه اول تدریس می کنم دیدم که دانش آموزانی که سال اول هستند و اضافه وزن دارند در سال آخر دیگر به آن شدت اضافه وزن ندارند. خب قطعا یک موضوعی که در لاغر شدن در این سن تاثیر دارد بلوغ است. که هم جهث رفتاری و هم فیزیولوژیکی است. مخصوصا در دختران ، چون در این سن بیشتر به خود و اندامشان توجه می کنند. شاید از بعد سلامتی آن را نبینند، ولی از بعد زیبایی به کار ببرند.»
این دبیر تربیت بدنی در رابطه با ورزش در خانه گفت:« اگر درست کار شود ضرری ندارد. یعنی اینکه یک زیرانداز خوب باید تهیه کرد که قیمتی هم ندارد. مثلا همین زیرانداز هایی که در باشگاه ها استفاده می شود را می توان به راحتی تهیه کرد. یکی هم داشتن کفش استاندارد است. اگر کسی این دو را داشته باشد به راحتی می تواند در خانه با یک گرم کردن جزئی چند حرکت کششی را انجام دهد. دانش آموز باید بتواند شدتی که مدنظر ورزش کردن است تا بتوان به آن فعالیت بدنی گفت را بدست آورد. به نظرم در خانه هم اگر استانداردها رعایت شود مشکلی ایجاد نمی شود. خود من هم به شخصه با اپلیکیشن های موبایلی در خانه ورزش می کنم. حالا اگر این کار اشتباه انجام شود مثلا برای طناب زدن در خانه کفش پوشیده نشود و یا در فضای نامناسب خدایی ناکرده ممکن است طناب به لوستر یا لامپ بخورد و به زمین بیفتد.»
جمالی در پایان گفت:«در کل ما هر چه قدر هم که دانش آموزان را به انجام فعالیت های بدنی تشویق کنیم وقتی آشپزخانه و تغذیه خانه کسی درست نباشد یعنی ما هیچ کار مفیدی انجام نداده ایم و این کار ما بیهوده است. پس مادر یا پدر خانواده باید آن مواردی که برای تغذیه سالم است رعایت کنند و آموزش والدین باید خیلی زیاد انجام شود که می تواند از طریق مدرسه یا تلویزیون باشد.»
