دست نوشته و شخصیت

قسمت دوم

(Graphology)

 

غلامرضا طاهریان

 

مدرس انجمن خوشنویسان ایران – شعبه سمنان

کودکان و فطرت

کودکان به علت فطرت پاکیزه و نزدیکی با طبیعت و جهان هستی در انتخاب رنگ ها بسیار سالم ، طبیعی و ساده عمل می کنند . بیشتر از رنگ های آبی ، زرد ، قرمز ، سبز و دیگر رنگ های شاد که رنگ و بوی زندگی و طبیعت دارند استفاده می کنند . از رنگهای تیره و تلخ به طور طبیعی پرهیز می کنند مگر اینکه درون کودک دچار ناهنجاری شده باشد . بنابراین گزینش رنگ ها در نقاشی کودکان می تواند به عنوان یک نشانه ی مهّم مورد مطالعه قرار گیرد . نوع رنگ ها می تواند نشانگر صحت و سلامت روح و روان کودکان و یا بیماری آنان باشد . هم این موضوع در طرح ، شکل و سمبل هایی که کودکان در نقاشی خود استفاده می کنند قابل تعمیم و مطالعه است . کودکانی که همواره از خورشید ، درخت ، گل ، خانه ، مادر و .... استفاده می کنند از نظر شخصیتی و روانی بی تردید متفاوت با کودکانی هستند که در نقاشی خود غالباً از اره ، چاقو ، توپ و تانک و مسلسل استفاده می کنند . برخی از کودکان بیشتر از خطوط منحنی و دوردار استفاده می کنند و بعضی از خطوط تیز و زاویه دار . بسیاری از کودکان بیشتر از رنگ های شاد استفاده می کنند و بخشی دیگر از رنگ های تیره و تار . گروهی رنگ های گرم را دوست دارند و دسته ای رنگ های سرد . بنابراین تمام این تفاوت ها می تواند به عنوان ویژگی شخصیتی و روانی کودک مورد ارزیابی قرار گیرد .

 

جامعه و رنگ ها

در سطح گسترده می توان افراد یک جامعه را از طریق رنگ ها مورد مطالعه و بررسی قرار داد . جامعه ای که بیشتر از رنگ های تیره و خنثی استفاده می کند از نظر روحی و روانی  با جامعه ای که از رنگ های شاد استفاده می کند کاملاً متفاوت است. رنگ های شاد به زندگی    می اندیشند و شادابی طلب می کنند و رنگ های تیره به غم و اندوه می اندیشند و مرگ را     می طلبند . مکانیزم انتخاب رنگ ها در یک جامعه بر خلاف دنیای کودکان خیلی ساده نیست و گاه دچار پیچیدگی هایی می شود که کار مطالعه و بررسی را مشکل می کند . جامعه ای که از رنگ های تیره استفاده می کند و یا در این رنگ ها احساس رضایت و راحتی می کند جامعه ی بیماری است . این جامعه از شادی و زندگی فاصله گرفته است ؛ بی رمق و غمگین است ، افسرده است و در حوالی مرگ پرسه می زند . رنگ های تیره از نقطه نظر روانی نشانه ی غم و اندوه هستند و به همین جهت عموماً در عزاداری  از این رنگ ها استفاده می شود . کاربرد رنگ های تیره در جای خود یک معلول است، علل اساسی را باید در جای دیگر دنبال کرد . حضور این رنگ ها در جوامعی که دچار انقلاب و جنگ و خونریزی می گردند بسیار طبیعی است حوادث غیرمترقبه ی طبیعی نیز مثل زلزله ، سیل ، طوفان ، آتشفشان ها ، طاعون و بیماری های مسری دیگر که منجر به تلفات جانی و مالی فراوان می گردد می تواند جامعه را به سوی نا امیدی و افسردگی بکشاند و رنگ های تیره را وارد صحنه کند . حضور این رنگ ها در چنین شرایطی طبیعی می نماید امّا آنچه که غیر طبیعی و خطرناک است ، ادامه ی این روند می باشد . جامعه ای که به بلا و مصیبت مبتلا می شود  و پیوسته مرگ و بیماری را تجربه می کند دچار نوعی دل مردگی می شود و دل مردگی ، رنگ مردگی را به دنبال خواهد داشت و رنگ مردگی دلمردگی را و این دور باطل ادامه خواهد یافت . برای شکستن این دور باطل می توان از تغییر رنگ ها شروع کرد . می توان به بچه ها اقتدا کرد . می توان به چیزهای خوب زندگی ، آینده ، زیبایی و شادی فکر کرد . در پایان این بحث و در یک جمع بندی کلی شایسته است به دلایل زیر از رنگ های تیره استفاده نگردد :

1. فطرت : در فطرت انسان شور و شوق زندگی است و انسان های با فطرت سالم متمایل به رنگ های شاد هستند نه رنگ های تیره و تار . کودکی خود را از یاد نبریم .
2. دین : کمتر دینی توصیه استفاده از رنگ های مشکی دارد مگر در موارد خاص . حتی برخی از ادیان استفاده آن را مکروه می دانند .
3. روان شناسی رنگ ها : روان شناسی رنگ ها برای هر یک از رنگ ها پیام  و بار معنایی و روانی ویژه ای قائل است . به طور مثال رنگ قرمز رنگ جوانی ، شور ، عشق ، خون و انقلاب است . رنگ زرد ، رنگ شور و زندگی است و رنگ مشکی رنگ غم و ماتم است .
4. اعتقادی : در طول تاریخ ، ثنویت به شکل های مختلف وجود داشته و سرمنشاء بیشتر آنها پدیده خیر و شر بوده است . یکی از این ها اهورا مزدا و اهریمن است و دیگری نور و ظلمت . نور رنگ زندگی است و ظلمت رنگ تیرگی و تاریکی .
5. اقلیمی :  به ویژه در مناطق کویری به دلیل اینکه رنگ های تیره گرما  و حرارت را جذب می کنند بهتر است از رنگ های روشن استفاده گردد .

 

 

1. بهداشتی : رنگ های تیره، آ،  لودگی ، چرک و کثیفی را به سادگی نشان نمی دهند.  بعضی از خانواده ها در انتخاب لباس خود و فرزندان شان به غلط به دنبال رنگ هایی هستند که چرک تاب باشند . کثیفی و آلودگی را نشان ندهند .
2. تاریخی : بعد از هر بلا و مصیبت طبیعی و غیر طبیعی ، برای اینکه جامعه غم و اندوه گذشته را فراموش کند و به زندگی ، آینده و سازندگی فکر کند بهتر است مسئولین امر ، جامعه را به سمت رنگ های شاد رهنمون شوند .
3. سایر موارد

شکل گیری دست نوشته 

عوامل بی شمار درونی و بیرونی صورت می گیرد . اوج تغییر با شروع هیجانات در دوره بلوغ صورت می گیرد حدود سن ده تا پانزده سالگی . در دخترها کمی زودتر و پسرها کمی دیرتر. بعد از دوره  بلوغ و نوجوانی این تغییرات کاهش یافته تا سن جوانی که با شکل گیری شخصیت افراد، دست نوشته آنها نیز شکل گرفته و ثابت می گردد و تا پایان عمر معمولاً تغییر نمی کند ؛ مگر در شرایطی که شخصیت افراد تغییر کند .

تعریف گرافولوژی

 گرافولوژی از ترکیب دو واژه « گراف » به معنای نوشتن که واژه ای است یونانی و « لوژی» که به  معنای علم و دانش است به وجود آمده است .

 معادل فارسی گرافولوژی می تواند « خط شناسی»  باشد . گرافولوژی از طرفی علم است و با علوم تجربی به ویژه روان شناسی سر وکار دارد و از آن ها مدد می گیرد و از طرفی فن و مهارت است که به تجربیات فراوانی نیاز دارد . گرافولوژی وارد حوزه هنر نیز می شود . در واقع روان شناسی یک رشته ی بین رشته ای است . همان طورکه پیش تر ذکر شد خط و دست نوشته به منزله رفتار است و هر رفتاری می تواند برون فکنی  تمایلات درونی باشد . امیال درونی انسان در طول زندگی با عوامل بسیاری همراه و تبدیل به ضمیر خود آگاه و ناخودآگاه می شوند. دست نوشته به عنوان یک رفتار در شرایطی مناسب می تواند درون انسان را نمایان کرده ، بعضی از رگه های شخصیتی او را آشکار کند . گرافولوژی به مجموعه ی علوم ، تکنولوژی ، ابزار و روش هایی گفته می شود که به بررسی و مطالعه ی دست نوشته ها می پردازد . آنها را تجزیه و تحلیل می کند و در نهایت نظر خود را درباره ی خصوصیات شخصیتی و روانی فرد بیان می کند.

تاریخچه ی گرافولوژی

پیشینه ی تحلیل دست نوشته به چین باستان و هند می رسد . به هزاران سال قبل از میلاد مسیح . از کنفسیوس نقل است : "دست نوشته می تواند بدون اشتباه نشان دهد که آیا یک فرد روشنفکر آن را نوشته است یا یک فرد عامی ." ارسطو فیلسوف یونانی گفته است : " کلماتی که می گوییم رمز تجربه ی ذهنی ماست و واژه های نوشته شده رمز کلمات گفته شده هستند . همان طوری که صدای انسان ها شبیه یکدیگر نیست نوشته های آنها هم یکسان نیست" . امّا اولین کسی که به طور جدی به خط شناسی پرداخت و نتیجه ی مطالعات خود را در سال 1622 میلادی با ماشین چاپ منتشر نمود شخصی بود ایتالیایی به نام" کامیلو بالدی" (millo Baldi ( . در آغاز قرن نوزدهم یک آلمانی بنام " لاواتر" ((Lavater و چند فرانسوی بنام های " ادوارد هوکارت "  (Edovard Hocqvart ( و " آبه فلاندرین " ( Abbe Flandrin ( هنر تفسیر و تحلیل دست نوشته را توسعه دادند امّا در نیمه ی دوم قرن نوزدهم ( سال 1875) یک راهب بزرگ فرانسوی بنام "جین هایپولیت میکون"( Jean Hyppolyte Michon ) برای اولین بار از واژه ی گرافولوژی (Graphology  ) استفاده کرد . بعدها این علم تمام کشور های اروپایی را در نوردید و وارد امریکا شد . امروزه گرافولوژی در بیشتر کشورها امری شناخته شده و قابل استفاده است .

در بعضی از کشورها انجمن های گرافولوژی تأسیس شده اند . مدارس و دانشگاه هایی هستند که گرافولوژی را به عنوان یک رشته ی تحصیلی در برنامه ی آموزشی خود قرار داده اند. کتب و فرهنگ لغات متعددی در این زمینه چاپ و منتشر شده است . در آمریکا روز سوم ژانویه " روز ملی گرافولوژی" نام گذاری شده است .

 

 

ادامه دارد ...