بندرها و جزایر
بندر شرفخانه
بزرگترین بندر ساحلی دریاچه ارومیه است که در بخش مرکزی شهرستان شبستر واقع شده و رشته ای از راه آهن تبریز– جلفا که از صوفیان منشعب می شود به شرفخانه منتهی می شود. در این بندر تاسیسات نسبتاً مهم بندری و انبارهای کالا وجود دارد. در فصل تابستان تعداد کثیری از مردم به منظور استفاده از آب و لجن دریاچه برای آب درمانی و لجن درمانی به این بندر وارد می شوند.
بندر آق گنبد
این بندر در جزیره شاهی (اسلامی) در بخش ایلخچی شهرستان اسکو واقع شده و یکی از بنادر مهم دریاچه ارومیه در امور بازرگانی و اقتصادی است. بندر آق گنبد ارتباط اهالی هفت روستای آق گنبد، سرای، قبچاق، تیمورلو، گمیچی، بوراچارلو، بهرام آباد (خورالو) را با شهر ارومیه برقرار می کند.
بندر رحمانلو
بندر و روستای رحمانلو از دهستان دیزجرود غربی بخش مرکزی شهرستان عجب شیر، در ساحل شرقی دریاچه ارومیه واقع شده است. در سمت شمالی بندر رحمانلو اسکله ای برای پهلو گرفتن کشتی های باری و مسافری، و در بخش جنوبی محلی برای مسافرینی که به منظور استفاده از آب و لجن دریاچه که برای درمان برخی از بیماری ها مفید است به این بندر می آیند، بنا شده است.
جزیره آرزو
این جزیره نیمه جنگلی با مساحت حدود 542 هکتار در غرب جزیره کبودان قرار گرفته است و 1270 متر از سطح دریا ارتفاع دارد. این جزیره نیز پذیرای پرندگانی نظیر فلامینگو، کاکایی و غاز است.
جزیره اشک
این جزیره در قسمت جنوبی کبودان، در 40 کیلومتری بندر گلمانخانه قرار دارد. دارای وسعتی معادل 2115 هکتار و ارتفاعی در حدود 1270 متر از سطح دریاست. این جزیره یک چشمه آب شیرین دارد و یکی ازجالب ترین زیستگاه های پرندگان بومی و مهاجر از جمله فلامینگو و تنجه است. از نظر پوشش گیاهی شبیه جزیره کبودان است. گوزن زرد ایرانی نیز در آن زندگی می کند.
جزیره قویون داغی (کبودان(
جزیره قویون داغی یکی از بزرگ ترین و زیباترین جزایر غیر مسکونی دریاچه ارومیه است که در فاصله 12 کیلومتری بندر رحمانلو در قسمت جنوب شرقی دریاچه ارومیه قرار گرفته است. طول جزیره 9 کیلومتر، عرض آن 4 کیلومتر و مساحت کل آن 3175 هکتار است و از سطح دریای آزاد 1521 متر ارتفاع دارد. جزبره قویون داغی زیستگاه قوچ و میش ارمنی و گوزن زرد ایرانی است. این گوزن یکی از نادرترین گونه های گوزن جهان است.قویون داغی تنها جزیره دریاچه ارومیه است.
جزیره اسلامی
این جزیره در موقعیت جغرافیایی N305043 E452941 قرار دارد. جزیره اسلامی تنها جزیره مسکونی و آباد دریاچه در تابستان به صورت شبه جزیره در می آید و روستائیان این جزیره از راه خشکی به تبریز، آذرشهر، گوگان و شبستر رفت و آمد می کنند. در حال حاضر یک رشته جاده خاکی فرعی از جاده آسفالته تبریز-آذرشهر از کنار ایستگاه دام پروری خاصبان به سوی جزیره کشیده شده است. طول جزیره 24 و عرض آن 15 کیلومتر است. جزیره اسلامی منطقه ای است گرد شگری که در استان آذربایجان شرقی واقع شده و فاصله آن با تبریز حدود 70 کیلو متر است که از شهرستان ایلخچی می گذرد هفت روستای بزرگ و کوچک در آن موجود است که اهالی آن به زبان ترکی صحبت می کنند و بیشتر به کار کشاورزی اشتغال دارند.