غارها و رودخانه ها

غار آغ بولاق

این غار در قسمت جنوبی روستای قره چمن از توابع شهرستان بستان آباد واقع شده و از نوع غارهای استلاکتیت است. عرض دهانه غار حدود 2 متر است و دسترسی به آن از روستای قره چمن امکان پذیر است. غار زیبای آغ بولاق مورد توجه و بازدید کوهنوردان علاقه مند است.

 

مراغه – غار کبوتر

غار کبوتر یکی از جاذبه های زیبا و طبیعی شهرستان مراغه ، در 25 کیلومتری جنوب شرق مراغه قرار دارد . دهانه غار 8 متر و ارتفاع آن بین 30 تا 40 متر است . در ابتدای غار کتیبه ای به زبان روسی که سال 1945 در آن نقش بسته دیده می شود . اهمیت و زیبایی غار کبوتر به خاطر وجود چاه های عمیق و تالار های بزرگ است .

غار قدمگاه

احتمالا متعلق به دوره پیش از اسلام است. مقطع فضای غار زیرزمینی دایره شکل است و قطری برابر 15 متر دارد. دالانی به طول 9 متر و عرض و ارتفاع 5/1 و 5/2 متر است که به دهلیز وسیعتری به طول 5/4 متر و عرض20/3 متر و ارتفاع 5/2 تا 4 متر می پیوندد.

غار اسکندر

غار اسکندر به فاصله 30 کیلومتری تبریز در روستای سعید آباد واقع شده و دسترسی به آن از طریق جاده ترانزیتی تبریز- تهران میسر است. عرض دهانه این غار حدود 5 متر و دیواره های داخل آن دارای استلاکتیت های جالب توجهی است.

غار دوگیجان

این غار، که از نوع غارهای استلاکتیات است، در شرق شهر مرند قرار دارد و راه دسترسی به آن سواره رو می باشد. دهانه آن به عرض 5/3 متر است.

غار هامپوئیل

غار هامپوئیل با قدمت 150 تا 200 میلیون سال در منطقه کوهستانی با چشم‌اندازی زیبا واقع شده است. این غار در 8 کیلومتری جنوب شرق شهر مراغه و در نزدیکی روستای گشایش واقع شده است. در ابتدای ورودی غار میدان بزرگی وجود دارد که سقف آن از لانه کبوتران تشکیل شده است. پس از تونل کم‌ارتفاعی که در سمت راست قرار دارد، میدان نسبتاً بزرگ دیگری وجود دارد. در این میدان چهار حلقه چاه به عمق تقریبی 10 تا 12 متر وجود دارد که همه آن‌ها به یک میدان بزرگ در اعماق زمین منتهی می‌شوند. در این میدان صخره‌های بزرگی دیده می‌شود که تا خرداد ماه به دلیل ریزش آب‌های زیرزمینی سطح آن‌ها لغزنده می‌باشد. سپس این میدان بزرگ به اتاق‌های بزرگ و در نهایت به تونل‌های باریکی ختم می‌شود. در سقف اتاق‌ها صدها خفاش به حال آویزان دیده می‌شوند. به دلیل وجود تعداد زیادی کبوتر، این غار به غار کبوتر نیز معروف می‌باشد.

رودخانه ارس

در طول 1072 کیلومتر نوار مرزی مشترک ایران و کشورهای همسایه شمالی جریان دارد. این رودخانه از کوه های مین گول داغ (هزار برکه) در ترکیه سرچشمه گرفته و به دریای خزر میریزد. ارس از دو شاخه مجزا یکی در ارمنستان و دیگری در ترکیه و سلسله جبال آرارات تغذیه می شود که در محل زنگنه واقع در منتهی الیه شمال غربی ایران به هم میرسند. این منطقه، مرز مشترک ایران و جمهوری آذربایجان و ترکیه است. بعد از آن رودخانه ارس تا محلی به نام بهرام تپه مرز مشترک سه کشور ایران و آذربایجان و ارمنستان است.

آجی چای

رودخانه آجی (آجی چای) یا تلخه رود در 10 کیلومتری شمال تبریز در دره های کوه عینالی (سرخاب) جاری است و سطح آبریز آن 8547 کیلومتر مربع است.آجی چای مهمترین رود دشت تبریز است. در بخش شمالی دشت تبریز هفت رود به نام های دریان، شبستر، سیس، صوفیان، سینیخ، گونبات و باباباغی جاری است که دو رود گونبات و باباباغی به آجی چای و بقیه در حوضه آجی چای به دریاچه ارومیه می ریزند.

اهر چای

رودخانه اهر (اهر چای) از ارتفاعات پیرسقا سرچشمه می گیرد و در قسمت جنوبی شهرستان اهر به سوی شرق جریان می یابد. این رودخانه در مسیرش پس از عبور از دهستان ازومدل، حومه شهر اهر و نزدیکی آبادی لر در دهستان ورگهان، به رودخانه قره سو که از مشگین شهر رو به جنوب جریان دارد، می پیوندد.

سیلن چای

رودخانه سیلن (سیلن چای) واقع در دهستان گرما دوز، از ارتفاعات مشرف به آبادیهای میدانلار و گلی پایین سرچشمه می گیرد و رو به شمال جریان می یابد. این رود پس از پیوستن به رودهای محلی، در نزدیکی آبادی لاریجان بالا به رودخانه ارس می ریزد. طول این رودخانه تا رود ارس در حدود 45 کیلومتر است.

رودخانه مردق

رودخانه مردق (موردی چای) از کوه های جنوبی سهند سرچشمه می گیرد و پس از مشروب ساختن اراضی شرق مراغه به طرف جنوب غربی سرازیر می شود و اراضی دهستان گاو دول ملکان را آبیاری می کند و سپس به دریاچه ارومیه می ریزد. بستر این رودخانه از دوران سوم زمین شناسی به یادگار مانده است و به همین اعتبار، این رودخانه علاوه بر ارزش های تفرجگاهی از اهمیت پژوهشی در مطالعات زمین شناسی و فسیل شناسی دوران سوم زمین شناسی نیز برخوردار است.

صوفی چای

صوفی رود (صوفی چای) از دامنه های جنوب غربی کوه سهند و از آب شدن برف های دایمی و سنگین کوهستان به ویژه از دره بامیدز سرچشمه می گیرد. این رودخانه با جریان شمالی و جنوبی، تمامی مزارع و باغ های اراضی شهرستان مراغه را سیراب می کند و از جنوب آن وارد منطقه بناب می شود.

القنا چای

رودخانه القنا (القنا چای) در دهستان حسن آباد (حسنو) شهرستان کلیبر، از ارتفاعات قرخلار، بالای آبادی های پارالوجه و آرنالیق سرچشمه می گیرد و رو به شمال جریان دارد و در مسیرش رودخانه های کوچکی نیز به آن می ریزد. رودخانه القنا در 5/1 کیلومتری آبادی آلاجوجه در منطقه اشتوبین در نوار مرزی به رود ارس می پیوندد.

اسکوچای

رودخانه اسکو (اسکوچای) از جبهه شمالی سلطان داغی، که از رشته کوه های غربی سهند است، سرچشمه می گیرد. رودخانه کندوان هم که از ارتفاعات سهند غربی (ارشد داغی) جاری است به این رودخانه می پیوندد. آب های جاری سلطان داغی از قبله دره سی و چوبان بولاغی در دره عنصرود در جهت شرقی- غربی رودخانه آستارا چای را به وجود میآورد.

صوفی چای

صوفی رود (صوفی چای) از دامنه های جنوب غربی کوه سهند و از آب شدن برف های دایمی و سنگین کوهستان به ویژه از دره بامیدز سرچشمه می گیرد.

این رودخانه با جریان شمالی و جنوبی، تمامی مزارع و باغ های اراضی شهرستان مراغه را سیراب می کند و از جنوب آن وارد منطقه بناب می شود. بر روی صوفی چای در محل کامل آباد واقع در 21 کیلومتری شمال شرقی مراغه، بندی وجود دارد به ارتفاع 11 متر و عرض 65 متر. اکنون این بند با رسوبات رودخانه پر شده است.

در این رودخانه به مقدار قابل توجهی ماهی قزل آلاوجود دارد. در بخش خروجی شهر مراغه و در مسیر راه آهن تبریز- مراغه روی صوفی چای دو پل بسیار زیبا احداث شده است.

آیدوغموش چای

رودخانه آیدوغموش از معروف ترین رودخانه های هشترود است که پس از عبور از کنار آبادی های بابونه، حیدرآباد، قزلجه تاوا و قبل از رسیدن به میانه، به رودخانه میانه (میانه چای) می پیوندد و هر دو به قزل اوزن می ریزند..