جاذبه های تاریخی-فرهنگی استان هرمزگان
کاروانسراى گاگلکى
کاروانسرای گاگُلَکی در سر راه ارتباطی شهرستان لار، شهرستان بستک به شهرستان بندر لنگه واقع شده است. این کاروانسرا در سر راه قافله رو (مالرو) واقع بوده، هم اکنون در کناره جاده اتومبیل واقع شده است. کاروانسرا دارای ساختاری متشکل از گِل، گچ و آجر ودر بعضی از قسمت‌های پایه دیوارها ساروج نیز به کار رفته است. کاروانسرا بصورت دو ایوانی ساخته شده بوده و از نظر قدمت به دوره صفویه می‌رسد. متأسفانه قسمت عمده کاروانسرا ویران شده است، منتها آثار آن نشان دهنده جنب وجوش کاروانیانی است که در دوران بسیار دور از این نقاط آباد می‌گذشته‌اند و به سیر و سفر خود به سوی شهرهای شمال کشور ادامه می‌داده‌اند. گویند در کنار باراندازها چندین شبستان حجره و طاق نما وجود داشته، که مرکز اطراق صاحبان کالاها، باربران و ساربانان بوده است. ولی امروزه اثری از این اطاق‌ها به چشم نمی‌خورد.
کاروانسراى او شیرینو
کاروانسرای او شیرینو واقع در نه کیلومتری سمت جنوب کوخرد در پشتخه او شیرینو از توابع بخش کوخرد شهرستان بستک در غرب استان هرمزگان، یکی از نقاط دیدنی استان هرمزگان در جنوب ایران است.
کاروانسراى بستک
کاروانسراى تاریخى بستک واقع در شهر بستک در بخش مرکزی شهرستان بستک در غرب استان هرمزگان، یکی از آثار تاریخی و از نقاط دیدنی استان هرمزگان در جنوب ایران است. کاروانسرای بستک سر پناه و استرا حتگاهی در مسیر جاده بازارگانی لار، بندر لنگه به بندر عباس بوده است. این کاروانسرا دارای حیاط مرکزی بوده و در اطراف اصطبل‌ها، استراحت گاهها قرار داشته، بوده است. کاروانسرا در دو ضلع شمالی وجنوبی و در ورودی ایوان ختم می‌شده است. این بنای تاریخی سازه‌ای سنگی با مصالح گچ و اندودهای ساروجی است که بنیان کاروانسرا را تشکیل داده‌اند. این کاروانسرا در زمان دوره قاجاریه ساخته شده و با شماره ثبت ۲۲۳۳ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است. این اثر تاریخی در شهرستان بستک و در مسیر راه بازرگانی شیراز – لار – بندرلنگه به بندر عباس واقع شده است . این اثر تاریخی در چند سال اخیر توسط میراث فرهنگی مرمت گردیده است
پل لاتیدان
پس از اخراج پرتغالیها از ایران، رفته رفته از اهمیت بندری جزیره هرمز کاسته شد و بندرعباس جای ان را گرفت و مهمترین بندر ارتباطی ایران گردید. پل لاتیدان در مسیر کاروان روی لار- بندرعباس، در جهت گسترش امور بازرگانی احداث شد. این پل در 50 متری غرب بندرعباس بر روی رودخانه کل (کول) ایجاد شده و یادگار دوره صفوی است. بر خلاف پلهای دیگر دوره صفوی که آجری هستند، این پل از سنگ بدون شکل ساخته شده و از طویلترین پلهای ایران است. این پل دارای صد دهانه بوده است که در حال حاضر 33 دهانه آن مشهود است که در میان آنها چشمه طلاق هایی در دو طبقه تعبیه شده اند. بنای این پل از عالی ترین طرحهای پل سازی ایران قدیم محسوب می شود.
قلعه پرتغالی ها در جزیره هرمز
این قلعه در ضلع شمالی جزیره قرار دارد و به فرمان آلفونسوآلبرکرک، دریانورد پرتغالی در سال 1507 میلادی به شکل چند ضلعی نامنظم احداث شده است. ساختمان قلعه بسیار محکم و دیوارهایی به قطر 3/5 متر با چند برج به ارتفاع 12 متر دارد. در زمان شاه عباس که به استعمار پرتغالی های در ایران خاتمه داده شد این قلعه نیز به دست امام قلی خان از سرداران شاه عباس، فتح گردید. چند لوله زنگ زده از توپهایی که در قلعه ها استفاده می شده است، هنوز وجود دارد. قلعه به شکل چندضلعی نامنظم با ساختمانی بسیار مستحکم است. تأسیسات آن شامل انبارهای تسلیحات، آب انبار، کلیسا و اتاق هایی با سقف هلالی است.
قلعه پرتغالی های قشم
این قلعه قدیمی در انتهای شمال شرقی جزیره قشم واقع شده و در سال 1030 ه.ق به دستور پادشاه اسپانیا ساخته شده است. دو حصار و چهار برج دیده بانی و خندق دارد و مصالح آن سنگ های مرجانی و ملات ساروج است. آب مصرفی قلعه ازطریق آب باران و آب چاه تأمین می شده که توسط کانالی زیرزمینی در برکه ها و حوض های قلعه جمع می گردیده است. این قلعه همزمان با قلعه هرمز توسط لشکریان شاه عباس صفوی از چنگ نیروهای اشغال گر خارجی آزاد شد.
قلعه تاریخی حاجی آباد
این قلعه در ورودی شهر حاجی آباد قرار دارد و قدمت آن به دوران ایلخانان، تیموریان و صفویه می رسد و احتمالاً در دورة صفویه نیز از آن استفاده می شده است.
قلعه خمیر
در نزدیکی بندر خمیر به سبک قلعه های اروپایی ساخته شده و یک قرن قدمت دارد.
قلعه سیریک
قلعه تاریخی سیریک در بخش سیریک واقع شده و به نام کلات میرحاجی نیز معروف است. این قلعه، امیرنشین بوده و در قرن هشتم تا دهم هجری استفاده می شده و در آن سکونت داشته اند.
قلعه شاداب
این قلعه در 68 کیلومتری جنوب غربی میناب و بر فراز صخره هایی بلند در روستای کنارجو قرار دارد. از این قلعه سفال های رنگارنگی مربوط به قرون متأخر اسلامی به دست آمده و به نظر می رسد از قرن نهم تا یازدهم هجری مورد استفاده قرار بوده است.
قلعه کردر
قلعه کردر یا کلات نادرشاهی در میان نخلستان بزرگی در 13 کیلومتری جنوب میناب قرار دارد. این قلعه چندین برج دارد که در بدنه هرکدام از برج ها سوراخ هایی برای نشانه گیری و نظارت بر محیط اطراف وجود دارد.
قلعه گرازو
این بنای تاریخی در روستای گرازوئیه قرار داشته که هم اکنون به صورت مخروبه ای برجا مانده است.
قلعه گوربند
قلعه گوربند در روستای گوربند حدود 30 کیلومتری میناب واقع شده و اکنون اطراف آن را اراضی و خانه های روستایی فرا گرفته است. این قلعه چهار برج دیده بانی داشته که در حال حاضر تخریب شده است.
قلعه لارک
یکی دیگر از قلعه های مربوط به دوران تسلط پرتغالی ها بر جزیرة قشم است که برای سازماندهی و حمایت از نیروهای نظامی ساخته شده است. این مکان نیز در دوره شاه عباس صفوی توسط امامقلی خان آزاد شد.
قلعه لافت
در انتهای تپه ای که روستای لافت در آن قرار دارد، قلعه ای است که اهالی به آن قلعه نادری هم می گویند. این قلعه مربع شکل است و چهار برج دارد.
قلعه لشتان
این قلعه در شش کیلومتری شرق بندرلنگه قرار گرفته و تاریخ بنای آن سال 904 هجری قمری است. با توجه به تاریخ مذکور، گروهی معتقدند که ساخت این بنا به زمان سلطه و قدرت پرتغالی ها بر خلیج فارس مربوط است. جمعی نیز عقیده دارند، این قلعه در عهد هخامنشی احداث شده و بیش از 2000 سال قدمت دارد. در حال حاضر، بجز حصار بند و آثار مخروبه روی دیوارها، اثر دیگری از ساختمان قلعه باقی نمانده است. در داخل قلعه لشتان، چندین قبرستان، ده ها برکه آب و انبار آذوقه و آثار فراوان دیگری به جای مانده است.
قلعه هزاره (بی بی مینو)
تنها بنای تاریخی شهر میناب، قلعه ای موسوم به قلعه هزاره است. مردم بومی این قلعه را بی بی مینو می نامند و معتقدند که در روزگاران گذشته دو خواهر به نام های بی بی مینو و بی بی نازنین این شهر را بنا کرده اند. گویا در گذشته دو قلعه وجود داشته که یکی از قلاع ویران شده و تنها قلعه باقی مانده، به نام قلعه هزاره یا قلعه بی بی مینو شهرت یافته است. این قلعه تا اواخر دوره قاجار مرکز حکومت محلی بود و در اطراف آن، خندقی کنده شده بود. در آن زمان همیشه 100 سرباز مسلح در قلعه مستقر بوده و نگهبانی می داده اند. در حال حاضر، از این قلعه مخروبه ای باقی مانده است.
زیارتگاه بی بی مریم
این زیارتگاه در قریه توریان جزیره قشم واقع شده است. عمده مصالح به کار رفته در ساخت این بنا سنگهای قلوه و لاشه سنگ است. این بنا احتمالاً از آثار دوره ایلخانی می باشد.
زیارتگاه شاه شهید
در مجاورت غارهای خربس و در بالای صخره ای در لبة پرتگاه، زیارتگاهی معروف به شاه شهید وجود دارد. هرچند در این مکان قبر مشاهده نمی شود، اما مردم برای زیارت و نذر و نیاز به آن رو می آورند.
زیارتگاه شیخ اندر ابی
این زیارتگاه در جزیره شیخ اندرآبی ( بین بندر لافت و خمیر ) وجود دارد.
مسجد امیرالمومنین (ع)
دارای بافت معماری بسیار قدیمی است و در سال 1370 توسط سازمان میراث فرهنگی بازسازی شده و در منطقه ماشه واقع می باشد.
مسجد جامع بندرعباس
در 1175 قمری ساخته شده و همجوار مرقد امامزاده شاه محمد تقی است.
مسجد جامع قشم
بزرگ ترین و قدیمی ترین مسجد شهر قشم است که توسط بانویی در سال 1202 ه.ق ساخته شده است. شبستان مسجد مستطیلی شکل است و 16 ستون دارد.
مسجد جامع نور
سبک معماری آن ترکیبی از هنر ایرانی و اسلامی است. این مسجد در منطقه سفین واقع شده و متعلق به مسلمانان اهل سنت می باشد.
مسجد خاتم الانبیاء (ص)
این مسجد که مناره های آن سر به آسمان کشیده و رو به سوی دریا دارد. محل برگزاری نماز جمعه کیش در سمت شمال غربی جزیره و در محوطه میرمهنا واقع شده و از مهمترین بناهای مذهبی کیش به شمار می آید و نمازهای جماعات و جمعه در این محل برگزار می شود.
مسجد دژکان
مسجد دژکان در نزدیکی بندر خمیر در روستای دژکان تقلیدی از مسجد علی است.
مسجد رمچاه
در طرح معماری مسجد رمچاه تلفیق عناصر ایرانی و بومى به خوبی قابل مشاهده است. استفاده از گنبد فیروزه‌گون و نقش‌هاى اسلیمى روی آن دگرگونی در رنگ و جنس مصالح (نظیر بهره‌گیری از کاشی‌کاری) از جمله خصوصیاتی هستند که به این مسجد هویتی نو مى‌بخشند معماری مسجد رمچاه آمیزه‌اى از کار دست هنرمندان خوش قریحه اصفهانی و هنرمندان بومى قشم است در این مسجد بقایای مسجد قبا ( که در سال 115 بر اثر زلزله ویران شد) دیده می شود.
مسجد صحرا باغی
این مسجد که مخصوص اهل سنت بندرعباس است در1310 قمری ساخته شده است.
مسجد لافت
مسجد کهنه لافت واقع در ساحل غربی این روستا بندر است که سادگی و بی‌پیرایگی خاصی دارد. این مسجد شاید به دلیل قابلیت دسترسی بیشتر و طرح نقشه ساده و قدیمى خود کاربرد روزمره‌تری در اقامه نمازهای یومیه یافته و همچنین همجواری با دیگر آثار تاریخی لافت ـ نظیر کلات (یا قلعه) نادری ـ نقش مهم و ارزنده‌اى به آن بخشیده است. مسجد قدیمى لافت به هنگام طلوع و غروب خورشید با رنگ‌ها و آواهای معنوی خود ، تناسب و زیبایی معماری بادگیری و مراسم جنوب ایران را به خوبی نمایان مى‌سازد.
مسجد منبرکهنه
مسجد منبر کهنه در غرب بندرعباس واقع شده و در 1083 قمری در دوره صفویه ساخته شده است. در ضمن این بنا در سال 1333 مرمت شد.
مسجد ناصری
در 1304 شمسی با معماری سنتی جنوب ایران ساخته شده است.
مسجد و مقبره برخ
ساختمان اولیه این مسجد مربوط به قرون اولیه اسلامی است و در روستای کوشه واقع شده است. این مسجد در سال 244 ه.ق. یک بار مرمت شد و در سال 736 ه.ق بر اثر زلزله منهدم گردید و توسط پادشاه هرمز در همان سال دوباره ساخته شد. بقعه شیخ برخ- سازنده اصلی بنا- نیز در کنار قلعه است.
مسجد و مناره ملک بن عباس ( مسجد علی)
در غرب بندر لنگه در 1280 ه.ق تأسیس شده و ترکیبی از معماری هنری و ایرانی است. در معماری این مسجد معماری دوران قاجار و صفویه دیده می شود.
خانه گله داری
این بنا مربوط به اواخر دوره قاجار و اوایل پهلوی می باشد و مالک آن حمزه گله داری است. بنا در دو طبقه که طبقه پایین آن فاقد ارزش معماری است، ساخته شده است.
عمارت کلاه فرنگی
این عمارت تاریخی دوره صفویه در مجاورت اسکله قدیمی بندرعباس در بلوار طالقانی با معماری اروپایی است.
عمارت فکری
خانه فکری یا (عمارت فکری)، این خانه تاریخی در شهرستان بندر لنگه واقع شده‌است و از نقاط دیدنی استان هرمزگان در جنوب ایران است. قدمت این بنا حدود ۷۵سال می رسد و توسط مرحوم عبدالواحد فکری، از تجار معروف بندرلنگه ساخته شد و مساحتی بالغ بر ۲۶۰۰متر مربع دارد. دارای دو حیاط اندرونی و بیرونی، پنج بادگیر، ۲۵ اتاق،۱۰ سرویس بهداشتی و دو سرسرا می‌باشد. این عمارت که یکی از مهمترین بناهای دوره قاجاریه در شهر بندر لنگه است، از ویژگی‌های معماری چشم گیری برخوردار است و تزئینات برجسته آن مشتمل بر منبت کاری و گچبری‌های زیبا است.
خانه اعیانی
خانه اعیانی یادآور خانه های چندخانوار قدیمی در داخل فلات ایران و در شهرهایی چون یزد، اصفهان و کاشان است و یکی از نمونه های قدیمی مسکن جمعی در حاشیه خلیج فارس محسوب می شود.
آستانه امامزاده امیر نظام الدین
این امامزاده منسوب به امام محمد باقر(ع) و در ورودی شهر حاجی آباد در جوار مقبره امامزاده سید محمد واقع شده است.
آستانه امامزاده سید محمد
امامزاده سید محمد، از نوادگان امام موسی بن جعفر(ع) است. بقعه این امامزاده در ورودی شهر حاجی آباد قرار دارد. با توجه به همجواری با گلزار شهداء شهر یکی از مراکز مورد توجه مردم این شهرستان است.
امامزاده سید مظفر
این آرامگاه از زیارتگاه های عمده بندر عباس واستان هرمزگان محسوب می شود. امامزاده سید مظفر از نوادگان امام موسی بن جعفر (ع) می باشد که از سالیان دور مورد توجه عموم مردم، خصوصاً مردم استان هرمزگان بوده و هر ساله پذیرای زائران بیشمار مشتاق خود می باشد. آرامگاه با چهار مناره، اوج زیبایی را به نمایش گذاشته است. برخلاف سایر آرامگاه ها و زیارتگاه های کشور ؛ این زیارتگاه فاقد آینه کاری بوده و تماماً با کاشی های زیبا منقوش شده است.
امامزاده شاه محمد تقی
امامزاده شاه محمد تقی بعد از اسلام جاده بندرعباس – سورو در محوطه پارک هتل هما واقع شده است.
امامزاده امیر دیوان
امامزاده امیر دیوان در میناب است و مورد توجه بلوچی ها می باشد.
حمام گله داری
حمام گله داری تنها حمام باقیمانده قدیمی شهر بندرعباس است که در محله اوزی‌ها قرار دارد و احداث آن دراواخر قرن سیزدهم هجری قمری صورت گرفته است. در حال حاضر به عنوان موزه مردم شناسی استان هرمزگان مورد بهره برداری می باشد. در حاشیه خلیج فارس و در بلوار ساحلی شهر بر روی بستری رسی که قابلیت نفوذپذیری آن به دلیل اشباع شدن از آب دریا بسیار زیاد است، یکی از حمام های قدیمی به جا مانده شهر بندرعباس بنا شده است این بنا که احتمالاً به دوره صفوی مربوط است در دوره قاجار( اواخر قرن 3 ه . ق) به وسیله حاج شیخ احمد گله داری به مسجد گله داری وقف شده است. بنای حمام به شکل مستطیل و سقف آن شامل چند گنبد کوچک و بزرگ است. حمام گله داری دو دوره مرمت را در سی سال گذشته پشت سر گذاشته است. در گذشته مردم از آن به عنوان حمام عمومی استفاده می کردند. مصالح بکار رفته، از آنجا که این ناحیه دارای رطوبت بالایی است در این بنا بیشتر از سنگهای دریایی - اسفنجی و ساروج محلی و گچ دستکوب استفاده شده است. فضای معماری حمام گله داری مانند سایر حمام‌های دیگر نواحی کویر مرکزی دارای فضاهای بینه، سر بینه، گرمخانه و خزینه است. بنا دارای پنج گنبد بزرگ و کوچک است. در ورودی حمام گله داری راهرو هشتی کوچک قرار دارد تا دما و رطوبت، فضای داخلی تنظیم شود. فضای بینه به شکل هشت گوش ساخته شده و در اطراف آن چهار صفه یا سکوی نشیمن و رختکن دیده می‌شود. سیستم گرمادهی حمام شامل انبار سوخت، آتشدان، دیگ، دودکشها و گودال جمع آوری خاکستراست. فضای گرم کننده حمام که به علت نگهداری گرما در عمق زمین قرار گرفته‌است، آب مصرفی حمام از چاهی به عمق ده متر که هنوز پابرجاست، تامین شده است. در وسط سقف حمام روزنه‌هایی به عنوان نورگیر در هر یک از فضاها وجود دارد که عمل نورگیری و تهویه در حمام توسط همین روزنه‌ها صورت می‌گرفت. بدین ترتیب که با بازو بسته کرودن در فصولی ازسال دما و رطوبت داخل حمام را تنظیم می کردند. این اثرتاریخی به شماره ۲۰۰۳ درفهرست آثار ملی، در سال ۱۳۷۴ خورشیدی به ثبت رسیده‌است.
تپه کولغان قشم
بالای یکی از تپه های کولغان، آثار معماری و آبراهها ( کانالهای) سالمی بادیوارهای سنگی به طول بیش از صد مترباقی مانده است که نوعاً جالب توجه هستند. در قسمت دیگری از قبرستان منظمی با قبرهایی در دو ردیف و با فاصله دو متر از یکدیگر وجود دارد. نشانه های باقی مانده از اتاقک های مجاور تپه گویای آن است که این محل احتمالاً بازاری بوده که رونق بسیار داشته است. در کنار این ویرانه ها سه حوض حفر شده در داخل سنگ وجود دارد که بزرگ ترین آنها 12 متر طول و چهار متر عرض دارد. درخت کنار تنومند و زیبایی نیز در جوار آن قرار دارد. تپه های کولغان مشرف بر دریا و سد خاکی ( بالاتل) هستند و از زیبایی و چشم انداز بسیار جالبی برخوردارند. عده ای معتقدند که این مکان نیایشگاه ناهید بوده است.
شهر تاریخی حریره
گستره پستی و بلندی ها و خرابه‌های شهر قدیمی حریره حدود 120 هکتار وسعت دارد. این وسعت بازگو کننده این مطلب است که روزگاری شهری بزرگ و آباد در این منطقه وجود داشته و جمعیت کثیری را در خود جای می داده است. آن چه امروز از این شهر بر جای مانده حجمی از معماری شهری است. بندر شهر تاریخی حریره یک شهر یک پارچه و متمرکز با معماری برون گرا بوده و از معماری دفاعی و درون گرای دیگر شهرهای تاریخی ایران در آن نشانی نیست. انتخاب این بخش از جزیره برای ایجاد شهر حریره طبیعی ترین و معقول ترین انتخاب بوده است چرا که ساحل صخره‌ای مرتفع آن از سطح دریا تقریباً 10 متر بلندتر است و وجود سه خلیج و دماغه که نقش بندرگاه طبیعی را دارد و نیز دریای نسبتاً آرام تر از دیگر کرانه‌ها و سواحل جزیره خود عامل شکل گیری شهر در ساحل شمالی شده است.
شهر زیرزمینی
قنات کیش بیش از 2500 سال قدمت دارد و آب شیرین قابل شرب ساکنان جزیره را تأمین می کرده ولی اکنون به یک شهر زیرزمینی شگفت انگیز بدل شده که بیش از 10000 متر مربع وسعت دارد. شهر زیر زمینی کاریز در فاز یک خود به قسمت های مختلف از جمله غرفه های صنایع دستی ایران و جهان، رستوران سنتی و جدید، موزه سالن آمفی تئاتر سالن کنفرانس، گالری های هنری تقسیم و قابل بهره برداری خواهد بود. شهر کاریز در عمق 16 متری زیر زمین قرار دارد. سقف آن هشت متر ارتفاع و بیشتر سقف آن مملو از سنگواره، صدف و مرجان هایی است که با نظر کارشناسی 270 تا 570 میلیون سال قدمت دارد.
شهر قدیـمی خــربز
خیراً هنگام حفاری های باستان شناسی در جزیره قشم آثار یک شهر قدیمی کشف شد. این شهر که تا قرن چهارم هجری قمری شهری آباد بوده است، به دوره ساسانیان مربوط است. در حفاری های انجام شده، سفالینه ها و آثار بسیاری از محل به دست آمده است. طول تقریبی شهر خربز هفت کیلو متر است و از منابع آب شیرین برخوردار است.
اسکله باستانی بندر لافت
در بندر لافت، آثار اسکله ای وجود دارد که به دوران مادها، هخامنشیان و ساسانیان مربوط است. طول این اسکله 130 متر و ضخامت اصلی کف آن هفت متر و دیوارهای روی اسکله سه متر می باشد که با سنگهای لبه دار ساخته شده است.
شهر باستانی کنگ
در تپه های اطراف بندرلنگه آثار باقی مانده از یک شهر مربوط به سه هزار سال پیش پا برجاست. شهر به احتمال زیاد در اثر آتش سوزی و یا زلزله در زیر خاک مدفون شده است. از پیشینه این شهر اطلاعی دقیقی به دست نیامده است.
محله باستانی سورو
محله سورو در غرب شهر بندرعباس قرار دارد. از این محله سکه های متعددی مربوط به دوران مختلف به ویژه دوران ساسانی صفویه و قاجاریه به دست آمده است که اکنون در موزه بندرعباس نگهداری می شود. از سکه های مشکوفه چنین بر می آید که ملوک هرمز صاحب ضرابخانه بوده اند و به غیر از مسکوکات مس و نقره، مسکوکات طلا هم ضرب می کرده اند. درسال 1925، تعداد 64 سکه طلا ضرب ملو ک هرمز و جرون در قریه گودو کشف شده است.
آب انبار شیرین و فرهاد
غارهای خَربَس
در فاصله 11 کیلومتری شهر قشم بر سینة کوهی مشرف به دریا، معماری صخره ای به نام غارهای خربس وجود دارد که از غارهای دریایی است و بر اثر گرداب و تخلیه ماسه ها از حفره سنگ ها به وجود آمده است. عمر این غارها به دوره مادها می رسد. این غار دارای تالاری است که محل به جا آوردن مراسم مذهبی ویژه ای برای بزرگداشت در گذشتگان و احتمالاً مرکز پرستش ایزد مهر یا میترا بوده است.
غار نمکدان
این غار با طول 6850 متر بزرگ ترین غار نمکی جهان می باشد. بخشی از کوه های جزیره قشم به دلیل انباشتگی و رسوب نمک موجود در آب دریا در گسل های عمیق تبدیل به کوه ها و غارهای نمکی شده است که کوه نمکدان در غرب جزیره نیز از این دسته می باشد.
بقعه شیخ برخ الاسود
این بقعه در حدود سال 244 ه.ق در قریه گوشه قشم ساخت شده است.
بقعه خضر
بقعه خضر در کنار جاده بندر عباس واقع شده است.
بقعه الیاس
بقعه الیاس یکی از بقعه هایی است که همواره مورد احترام مردم منطقه است.
نیایشگاه میترا
در 15 کیلومتری شهر قشم، در مسیر راهی که به منطقه باستانی جزیره یا خربس و سپس به بندر سوزا منتهی می شود، یک رشته کوه طولانی وجود دارد که در دل آن معماری صخره ای شگفتی قرار دارد. ورود به این فضای صخره ای از طریق روزنه های غار مانندی ممکن است که تعداد آنها به نه روزن در سه ردیف می رسد. در ردیف بالا شش، در حاشیه وسط دو و در پایین یک روزن تعبیه شده است. درپشت روزنه ها، تالاری به مساحت 25 متر مربع و با ارتفاع 2/70 متر در دل صخره و سنگ حفر شده است. سقف تالار مسطح است. این تالار محل به جای آوردن مراسم مذهبی ویژه ای برای بزرگداشت در گذشتگان و به احتمال بسیار قوی مرکز پرستش (ایزدمهر) یا (میترا) بوده است. بررسی اجمالی و جزئیات داخلی آن، نشانگر احداث در دوره مادها است. این مجموعه، از نظر نما سازی، با معبد یا آرامگاه صخره ای (کلات خورموج) در دامنه کوه مند بوشهر شباهت بسیار دارد. هم جواری این محل با شهر باستانی خربز نشان می دهد، در دوره مادها یک تمدن بزرگ پیشرفته در جزیره قشم وجود داشته است.
سنگ نوشته های بادافشان
در منطقه ای به همین نام در فاصله 25 کیلومتری شمال رودان، روی سنگ های ستبر کلماتی به خط میخی و نقاشی هایی بدیع وجود دارد که قدمت آنها به دوران ایلامی و آشوری می رسد.
موزه بزرگ بندر عباس
موزه بزرگ استان یکی از نقاط دیدنی استان هرمزگان واقع در شهر بندرعباس در بخش مرکزی شهرستان بندر عباس در استان هرمزگان در جنوب ایران واقع شده است. این موزه با مساحتی بالغ بر ۲۰۰۰ متر مربع در سه طبقه احداث گردیده و دارای چهار گالری شامل مکتب، خانه و سکونت، بازار و کسب، زراعت و حیاط می‌باشد. این موزه توسط سازمان میراث فرهنگی هرمزگان راه اندازی شده و شامل کلیه لوازم و صنایع دستی می‌باشد. در این موزه انواع وسایل پخت و پز آب کشی و نگهداری آب، پوشاک محلی، نسخ خطی، سکه‌های قدیمی و غیره نگهداری می‌شود.
موزه مردم شناسی
موزه مردم شناسی جناح از توابع بخش جناح شهرستان بستک و از نقاط دیدنی استان هرمزگان در جنوب ایران است. این موزه توسط سازمان میراث فرهنگی بخش جناح راه اندازی شده است. موزه دارای شش گالری با احجام مختلف است. در این موزه انواع وسایل پخت و پز آب کشی و نگهداری آب، پوشاک محلی، صنایع دستی، نسخ خطی، سکه‌های قدیمی و وسایل کشاورزی سنتی، دست نوشته‌ها، نگهداری می‌شود. این موزه در جناح (شهر) در شهرستان بستک هرمزگان واقع می‌باشد. موزه مذکور صرفاً با تلاش شخصی فرهنگ دوست به نام عبدالرحمن عبدالهی و به همت شورای اسلامی وقت شهر جناح در خانه کهن شیخ محمد نورخان راه اندازی و در شمار موزه‌های سازمان میراث فرهنگی کشور به ثبت رسیده است.
سایر موزه ها
از دیگر موزه های موجود در این استان می توان به موزه گنجینه آب بندرعباس واقع در بلوار امام خمینی و موزه مردم شناسی بندرعباس در محله اوزی ها اشاره کرد.
