جاذبه های تاریخی-فرهنگی استان لرستان
قلعه فلک الافلاک :
قلعه فلک الافلاک بر بلندای تپه ای باستانی و طبیعی ، در مرکز شهر خرم آباد واقع شده است . این اثر ارزشمند دارای هشت برج و دو حیاط مستطیل شکل می باشد . ارتفاع بلندترین دیوار تا سطح تپه 5/22متر و مساحت کلی آن 5300 متر مربع است . پلان بنا به صورت هشت ضلعی نامنظم است .
قلعه زاغه (زاخه):
این دژ در شهرستان کوهدشت و در بخش رومشگان واقع شده و تماماً از سنگ ساخته شده است . سبک و نوع طاق آن با سایر آثار موجود در استان متفاوت است سنگهای بکارگرفته شده در این بنا بصورت حجاری شده و قلوه سنگ می باشد . دمورگان این اثر را از آثار دوره ایلامی می داند اما بنا بیشتر خصوصیات معماری ساسانی را دارد . بیشتر قسمتهای آن در زیر خاک مدفون است .
قلعه مظفری :
قلعه تاریخی مظفری در خیابان 24 متری در امتداد خیابان امام خمینی شهر الشتر واقع شده است . این بنای جنوبی دارای دو طبقه است که در ضلع شرقی آن یک برج دایره شکل متصل به بنا مشاهد می گردد . مربوط به دوران قاجاریه میباشد
قلعه کوهزاد ( وزنیار):
این بنا در شهرستان کوهدشت و در بخش رومشگان واقع شده است . تمامی قسمتهای برجای مانده بنا از سنگ و ملاط است و قسمت شمالی آن سالم تر از سایر قسمت هاست . سبک طاق این قلعه شباهتهایی با قلعه زاخه در همین منطقه دارد . موقعیت قلعه بصورتی است که چشم انداز بسیار زیبایی از درة سیمره و منطقه طرهان و رومشکان را در برمی گیرد . این اثر منسوب به آیین مهر پرستی و مربوط به دوره اشکانی (پارتی) می باشد .
قلعه منگره :
این قلعه یکی از دژهای مهم و تاریخی خرم آباد است که روی قله ای به نام «دز» در باختر روستای گرداب ساخته شده و به نیمه دوم قرن پنجم مربوط است . مساحت قلعه نزدیک به 2000 متر مربع و سطح اختصاصی ان شامل 12 اتاق است. این قلعه تا سال 795 هجری قمری ، یعنی تا هنگام حمله امیر تیمور به لرستان ، اهمیت نظامی خود را حفظ کرده بود . اکنون از قلعه منگره تنها دیوار تاق های فرو ریخته آن به جای مانده است .
پل شاپوری :
در فاصله دو کیلومتری جنوب غربی خرم‌آباد و در غرب شهر قدیمی «ایزدخواست» یکی از شاهکارهای معماری و پل‌سازی دوره ساسانی باقیمانده است . این پل 28 تاق در جهت غربی ، شرقی داشت که امروزه فقط شش تاق آن باقی مانده است . سطح هر پایه 66 متر (6 *11) و ارتفاع کنونی آن 16 متر است . تاق‌ها باسنگ‌های حجاری شده ، ساخته شده‌اند .
پل کرودختر :
در غرب سرطرهان بر روی رود سیمره در جاده خرم آباد – اندیمشک ، پل کرودختر واقع شده است . محل پل ، به نام «سی پله» مشهور است . این پل چهار چشمه داشته که تاق دو چشمه آن باقی مانده است . اندازه دهانه هر تاق یا چشمه 11 متر و ارتفاع آن تا بستر خشک 2/19 متر است . دو پایه شرقی و غربی آن به کوه‌تکیه دارند . طول پل 16 متر است .
پل آجری ( گپ):
پل آجری در مرکز شهر خرم آباد و بر روی رودخانه گلال واقع شده است . این پل دو قسمت شرقی و غربی شهر را به هم متصل نموده و دارای 24 چشمه طاق است . طول آن بیش از 350 متر ،پهنای آن 5/8 متر و ارتفاع آن از کف رودخانه تا روگذر پل 8 متر مربع است . این اثر ارزشمند در زمان شاه سلطان حسین صفوی ساخته شده و منسوب به حسین خان والی لرستان می باشد . در دوره قاجاریه به پل محسنیه معروف گردید .
پل خرم‌آبادی :
«پل خرم‌آبادی» دومین پل بزرگ شهر خرم‌آباد است که ساختمان آن به هزینه یکی از معاریف شهر (شادروان حاج علی اصغر ناصری خرم‌آبادی) در سال 1333 شمسی آغاز در سال 1335 به پایان‌رسید . این پل امروزه نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد .
پل خرم آباد :
بر روی رودخانه ای که از میان شهر خرم آباد می گذرد پلی از دوره صفویه به یادگار مانده که هنوز هم مورد استفاده است . این پل در گذشته دارای 20 چشمه بود که به جز موج شکن ها و پایه ها ، بقیه آن با آجر و ملاط ساخته شده است . ارتفاع پل 18 متر است . این پل سنگ نبشته‌ای به طول دو متر دارد و در عرض و حواشی آن نام برخی از سوره های قرآن در دو سطر حک شده است .
پل رودخانه کشکان رود خرم آباد :
این پل بین خرم آباد و اندیمشک و بر روی رودخانه کشکان رود قرار دارد و قسمتی از آن خراب شده است . این پل دارای 13 دهانه بوده است . ارتفاع آن درحدود 20 متر است سنگ های پایه آن بسیار بزرگ و تراشیده می باشد . بنای اصلی این پل را عده ای به دوره ساسانیان منسوب می دارند کتیبه ای به طول و عرض یک متر و ضخامت 75 سانتی‌متر بر روی پل نصب بوده است .
پل کاکارضا سلسله :
در مسیر راه الشتر به خرم آباد (شاپور خواست) پلی بر رودخانه «ولم» در دره «کاکارضا» وجود داشته است که خرابه های آن هنوز پابرجا هستند . مصالح این پل از سنگ بود و ساخت پایه های آن به دوره پیش از اسلام مربوط می شود . این پل ظاهراً در دوره حکم‌رانی بدر بن حسنویه ، تعمیر و تجدید بنا شده بود .
پل کلهر :
در بخش ملاوی شهر ستان پل دختر آثار دو پل تاریخی بر جای مانده است که هر دوی آن ها روی رود "کشگان " احداث شده اند . از آن دو یکی پل کلهر است و دیگری پل "کر و دختر" که در فاصله ۶۵ کیلو متری جنوب پل کلهر قرار دارد . آثار پل مملو یا کلهر در تنگه شمالی دهکده زیبای مملو بر سر راهی که از طرهان به"میانکوه" می رفته ، هنوز باقی است . بنای اولیه پل به قرن چهارم هجری قمری مربوط است .
مسجد جامع خرم آباد :
مسجد جامع خرم آباد در سال ٩۷۰هجری قمری به دستور (شاه پرور سلطان)_ دختر (آغور بیک) (همسر شاه رستم از اتابکان لر کوچک ) ساخته شد . این مسجد در سال ۱۱۱۰هجری قمری به دستور شاه سلطان حسین صفوی تعمیر شد و سنگ نوشته مربوط به این فرمان هم اکنون در بخش سنگ نوشته‌های تاریخی ( دژ شاهپور خواست ) نگهداری می شود . بیش از نیم قرن پیش هنگام خیابان کشی ، قسمتی از مسجد قدیمی ویران شد . . این بنا تا پس از جنگ جهانی دوم رونقی نداشت . در سال ۲۲۳۱ هجری شمسی ، گروهی از اهالی منطقه آن را ترمیم کرده و در شمال و جنوب آن حجره هایی ساختند و آن را به حوزه علمیه تبدیل کردند ..
مسجد جامع بروجرد :
این مسجد قدیمی در شرق بروجرد واقع شده و از بناهای تاریخی و جالب توجه شهر بروجرد است . تاریخ ساخت بنای مسجد بر اساس کتیبه موجود سال ۸۶۰۱ هجری قمری است . در ورودی مسجد دو لنگه است و در سال ۲٩۰۱ هجری قمری به دستور شخصی به نام سلطان محمد ساخته شده است . سنگ نبشته ای به طول 38 * 25 سانتی متر نصب شده که به زمان شاه عباس اول مربوط است .
مسجد سلطانی :
مسجد سلطانی بروجرد ، یکی از حوزه های علمیه دینی فعال ایران است که ۶۱ حجره دارد . این حجره ها دارای درهای ارسی مشبک بوده اند که اینک تنها ، اندکی از آن باقی مانده است . این درها، هر یک شاهکاری از درهای مشبک هستند . بر ایوان غربی و بر دیوار جنوبی ایوان، سنگ نبشته ای از زمان فتحعلی شاه قاجار باقی مانده که نشان می دهد در زمان حکومت محمد تقی میرزا حسام السلطنه برای رفاه اهالی بروجرد ، مالیات خبازان را بخشیده اند .
مسجد امیرالمؤمنین :
مسجد امیرالمؤمنین شهرستان بروجرد در فهرست آثار تاریخی کشور به ثبت رسید . قدمت این مسجد تاریخی که در مرکز شهر بروجرد قرار دارد و با استفاده از معماری سنتی و شیوه طاق و زنجیر ساخته شده است به دوران قاجار می رسد.
مسجد قلعه :
مسجد قلعه یکی از مساجد قدیمی بروجرد است که در کوی دو دانگه واقع شده و به مناسبت قرار گرفتن در کنار حصار و قلعه سابق شهر به این نام مشهور شده است . این مسجد از آثار قرن 14 هجری است که در سال 1310 ه. ق شبستان و در سال 1311 ه. ق ایوان آن به اتمام رسیده .
گنبد شاه محمد کوهدشت :
در انتهای شمالی طرهان، بر دامنه کوههای «تت» و «درامار» کنار رود سیمره گنبد و مقبره شاه محمد واقع شده که زیارتگاه مردم لرستان و کرمانشاه است . اصل بنا چهار گوش است که در بالا به هشت ضلعی تبدیل شده است . دیوار هر ضلع با کاشی های مشبک زینت داده شده است گنبد آن درگذشته دو جداره بوده که امروزه تنها گنبد زیرین آن باقی مانده است .
خانه مصری :
خانه تاریخی مصری در بافت قدیم شهر بروجرد ( محله صفا ) و در مجاورت پارک صامتیه (آرامگاه صامت بروجردی) قرار دارد و با توجه به موقعیت بنا (برخیابان اصلی) و مجاورت آن با بناهای تاریخی دیگر (خانه افتخارالاسلام ، خانه بیرجندی ، حمام سید و ...) دارای ارزش کالبدی - اجتماعی خاصی می باشد.
خانه آخوند ابو :
خانه تاریخی آخوند ابو در بافت قدیم شهر خرم آباد و ضلع شمالی مقبره ای معروف به مقبره باباطاهر ، ضلع غربی قلعه فلک الافلاک و در سمت راست خیابان دوازده برجی قرار دارد . این خانه متعلق به آخوند ابو بوده که بنا به نقل محلی به منظور انتصاب به قاضی القضاتی شهر از بحرین دعوت شده بود . بر اساس بررسی اولیه این بنا در اواسط دوره قاجار ساخته شده است .
خانه حاج افتخارالاسلام :
شهر تاریخی بروجرد دارای چهار محله به نام های دودانگه ، صوفیان ، رازان و بروا و یخچال است . همه محله ها پیرامون بازار اصلی شهر و در حد فاصل دو مسجد جامع و سلطانی قرار گرفته اند . در محله صوفیان گذری است که آن را کوچه آقا می گویند . در این بخش به صورت متمرکز سه خانه قدیمی (خانه حاج آقا کمال طباطبایی ، خانه مغیث الاسلام و خانه افتخار الاسلام) در کنار هم قرار دارند زمان ساخت این بنا مربوط به دوره قاجار و وجه تسمیه آن نیز به نام صاحب آن یعنی حاج افتخارالاسلام نبوی طباطبائی یکی از نوادگان میرزا محمد جد طباطبائی های بروجرد است .
حمام اشترینان :
حمام تاریخی اشترینان در شهر اشترینان از توابع بروجرد واقع شده و از نظر موقعیت جغرافیایی در منطقه زاگرس و دارای آب و هوایی معتدل می باشد . این حمام در محله ای به نام گودرزی ها واقع شده و قدمت آن احتمالاً مربوط به اواخر قاجار بوده و بنا به گفته اهالی محل توسط فردی خیر احداث شده است .
حمام گپ(آسیا):
حمام تاریخی گپ (آسیا) که بخش اصلی آن بر روی چهارستون سنگی قرار گرفته ، در دوران قاجاریه ساخته شده است . این حمام به وسیله چند پله ارتباطی از خیابان مجاور (خیابان حافظ) به سربینه مرتبط می گردد که در حدود سه متر از سطح خیابان پائین تر است.در گوشه شمال شرقی ورودی حمام گرم (در حد فاصل حمام گرم و حمام سرد) فضایی کوچک با پوشش تاقی ساخته شده که بخشی از آن جهت استقرار دلاک و بخشی دیگر جهت انجام کارهای نظافتی تعبیه شده است . در زمان ساخت حمام سوخت مورد نیاز چوب ، هیمه ، خار و خاشاک و دیگر مواد سوختی مشابه بودند که فضاهای انبار مورد نیاز آن ها هنوز هم باقی است .
بازار میرزا سیدرضا :
بازار سرپوشیده یا کاروان سرای میرزا سیدرضا در سال 1301 هجری قمری به همت میرزا سیدرضا که زاده نقوش بود ، در خرم آباد ساخته شد . میرزا سیدرضا ابتدا مستوفی حکومت بود و سپس به مقام نایب الحکومتی رسید . این بازار که سال ها مرکز داد و ستد و فعالیت های اقتصادی شهرهای اطراف خرم آباد نیز بود دو راسته دارد . راسته خاوری شامل 24 دهنه دکان و راسته شمالی شامل 16 دهنه دکان و محوطه و صحن بارانداز با 24 دهنه دکان است .
بازار قدیمی بروجرد :
بازار بزرگ بروجرد از مراکز قدیمی این شهر است که نبض اقتصادی منطقه را در دست دارد . ساختار فعلی بازار بزرگ بروجرد در دوران قاجار طراحی شده است که همراه با مسجد سلطانی ( امام خمینی) از دیدنی های جالب مرکز شهر بروجرد به حساب می آید . بازار بروجرد بطور کلی شامل سه دسته از بخش های مختلف است. راسته بازارها ، کاروانسراها و مراکز جانبی راسته بازارها : بخش عمده بازار بروجرد را راسته های مختلفی تشکیل می دهند که هر یک اختصاص به شغل و حرفه خاصی دارند . بزرگترین راسته بازار بروجرد ، به راسا مشهور است که ساده شده راستا و راسته است و بعضا به اسم بازار بزرگ یا راسته بازار هم شهرت یافته است .
کاروانسرای چارتا :
این کاروانسرا در دامنه جنوبی کوه کیالو و بعد از کاروانسرای سرو گل و قبل از کاروانسرای رزه واقع شده است . اطراف کاروانسرای خالی از سکنه بوده .پلان کاروانسرا مستطیل شکل و به ابعاد 525 × 28/5 با جهت شرقی غربی می باشد . ورودی بنا در قسمت جنوبی می باشد . کاروانسرای چارتا در بین کاروانسراهایی که تاکنون شناسایی شده بزرگترین طول را با52/5 متر دارا می باشد . علاوه بر آن کمترین عرض را با 5/28 متر ما بین کاروانسراهایی که تاکنون شناسایی شده به خود اختصاص داده است . برخلاف کاروانسراهای گذشته در این کاروانسرا مطلقاً از آجر استفاده نشده است.
کاروانسرای "میشوند" :
این کاروانسرا به فاصله حدود 60 متری رودخانه" میشوند" سرحد فاصل کاروانسرای آوسر و کاروانسرای سرو گل در شمال منطقه کوه خرگوشان در رشته کوه کیالو واقع شده است . ارتفاع کاروانسرا از سطح رودخانه حدوداً 20m است . کاروانسرا با پلان مستطیل شکل چهار برج در چهار گوش می باشد که تنها برج غربی آن پابرجاست و بقیه برجها تخریب شده است .
کاروانسرای چمشک :
این کاروانسرا در دامنه کوه شخسک در مسیرراه باستانی شاپور خواست به خوزستان در روستای پشت تنگ چشمک واقع در 46 کیلومتری خرم آباد واقع شده است . پلان آن تقریباً مربع و در ساخت آن از سنگ ، آجر و ملات گچ استفاده شده است . ناودانهای آن همه از سنگ و دارای بارویی با کنگره های نیم دایره تزئینی است . کاروانسرای چمشک دارای 19 اتاق ، دو اصطبل و سه حیاط می باشد .
کاروانسرای گوشه شینه شاه (شهنشاه):
کاروانسرای گوشه در حدود 20 کیلومتری جنوب خرم آباد و بعد از کاروانسرای میرزا سید رضا و قبل از کاروانسرای چمشک به فاصله یک منزلی خرم آباد واقع شده است . کاروانسرای گوشه در داخل روستای گوشه به فاصله 50 متری شمال غرب مقبره شجاع الدین خورشید سرسلسله اتاکبان لرکوچک واقع شده است . بنای موجود کاروانسرای به نظر می رسد از دوره صفوی بوده و تعمیراتی نیز در دوره قاجار در آنان انجام شده . مردم منطقه این کاروانسرا را به عنوان کاروانسرای شاه عباسی می شناسند .
تپه‌های باباخانی :
در فاصله یک کیلومتری دهانه شمالی «سنگ موسی» در بخش چگنی‌خرم‌آباد ، دو تپه به فاصله 200 متر از یکدیگر قرار دارند که تپه شرقی را «باباخانی» و تپه غربی را «تخته چراغ» می‌گویند . روی هر دو تپه ، سفال‌های شکسته بسیار وجود دارد . به احتمال زیاد ، طبقه اول تپه‌ها به دوره اسلامی و طبقات زیرین آن به دوره‌های پیش ازاسلام مربوط است .
تپه کرگونه :
این تپه در شمال دهستان «تشکن» از توابع بخش چگنی خرم‌آباد و در دامنه سفید کوه واقع شده است . از این تپه ، انواع ابزارهای سنگی مانند : تیغ چاقو و قطعات سفال به رنگ‌های مختلف که برخی از آن‌ها به دوره شوش اول مربوط می‌شود ، یافت شده است .
تپه سراب ناوه‌کش :
در مرکز روستای سراب ناوه‌کش بخش چگنی خرم‌آباد ، در ضلع شمالی چشمه‌ای ، یک تپه بزرگ وجود دارد که در مقطع جنوبی آن ، قسمتی از دیوار پیدا شده که با سنگهای بزرگ و ملاط و قلوه سنگ ساخته شد است . این بنا ممکن است قسمتی از یک قلعه بزرگ دوره ساسانی باشد . در فراز تپه نیز انبوهی از سفال شکسته وجود دارد .
تپه های باستانی ازنا :
در اطراف ازنا قلعه و یا روستاهای بسیار قدیمی وجود داشته که متعلق به قبل از ظهور اسلام بوده و در طی قرن های متمادی مخروب و به صورت تپه در آمده‌اند در اصطلاح محلی به این تپه‌ها چغا گفته می شود .
تپه خانجان خانی خرم آباد :
در جنوب دهستان ده پیر قرار گرفته و دارای آثار سفالی ساسانی است . از قسمت های بریده آن کوزه های محتوی استخوان پیدا شده است . روی این تپه ، در میان خانه های روستایی قبری قرار دارد که مورد احترام است و به «سرمگو» مشهور است . پایه ستون های سنگی متعدد موجود این محل علی الظاهر به دوره پارت ها مربوط است
تپه قرق :
تپه قرق در روستایی به همین نام در 24 کیلومتری جنوب خاوری بروجرد قرار دارد . پنج طبقه از این تپه مشخص و آشکار شده است . در این تپه ، سفال های منقوش هم زمان تپه گیان و نیز کوهدشت لرستان یافت شده است . نقش سفال ها به رنگ اخرایی و به اشکال هندسی یا سبدباف است . سفالینه های عصر اشکانی نیز در این تپه دیده شده است .
تپه قلامیان (رمیو):
در فاصله سه کیلومتری بروجرد در روستای رمیو (رمیان) تپه ای نسبتاً بزرگ است که به نام همین روستا خوانده می شود و در اهمیت آن همین بس که آثار چندین تمدن را می توان در آن باز یافت . این محل حتی تا قرن نهم یکی از قلعه های مهم بوده و این همان قلعه ای است که به فرمان امیر تیمور گورکانی از نو ساخته شد و سیف الدین قله اش به کوتو والی آن منسوب شد .
تپه حمام دلفان :
این تپه که در 25 کیلومتری دلفان و در روستای یارآباد واقع شده ارتفاع زیادی ندارد و از قدیم به حمام معروف بوده است . در اطراف تپه گورهای باستانی بسیاری وجود دارد که گویی اهالی روستا و دیگران بیشتر با حفاری غیرمجاز ؛ اشیای به دست آمده از طلای منقوش را به غارت و یغما برده اند . در آن روزگار گویا یکی از آیین های رایج تدفین ، سکه گذاشتن در دهان مردگان بوده است . بدین گونه اگر در قبری آثار باارزش دیگری یافت نمی شد ؛ دست کم سکه‌ای از دهان جمجمه‌‌ای پیدا می‌شد . یکی از سکه های به دست آمده از این تپه به دوره ساسانی تعلق دارد .
تپه های چغاسبز و کفتارلو :
این دو تپه باستانی در دهستان رومشکان کوهدشت واقع شده اند . آثار به دست آمده از تپه چغاسبز ، با ظروف شوش اول مطابقت دارند . از قسمت های کاوش شده این تپه کوزه ، دیگ ، خمره‌هایی با نقش پرنده و شکارهای کوهی و نقش های ساده و ظروف بدون نقش بیرون آورده شده است . ظروف تپه کفتارلو ، هم عصر با ظروفی هستند که از تپه گیان نهاوند به دست آمده اند .
تپه پیاره :
تپه پیاره در محلی به نام «کول وایم» در طرهان کوهدشت واقع شده است . اندازه این تپه 200×300 متر و ارتفاع آن 10 متر است که بر درهای به نام «باریکه» مشرف است. در این تپه ، دو نوع گور دیده شده است . گورهایی که در آن اسکلت انسان با اشیای سفالی و مفرغی و مجسمه هایی از حیوانات و گاه سلاح های جنگی مانند خنجر ، گرز و تبر به دست آمده است و گورهایی که در کنار آن‌ها اسکلت اسب یا ابزارهای برنزی از قبیل دهنه ، رکاب و ... یافت شده است .
تپه درکه :
یکی از تپه های مهم پیش از تاریخ که از چشم دانشمندان و باستان شناسان دور مانده تپه‌ای به نام درکه است . این تپه در شمال خاوری کوهدشت و در فاصله 24 کیلومتری روستای «ابوالوفا» واقع شده است . از طبقه میانی تپه ظروف سفالی و برخی ظروف مفرغی یافت شده که سفال های آن به رنگ قرمز و مشابه ظروف سه پایه داری هستند که پروفسور «گریشمن» آن‌ها را از طبقه سوم «تپه گیان» بیرون آورده بود .
امامزاده جعفر :
نمونه ای از معماری عصر سلجوقی به چشم می خورد . درگاه ورودی مقبره ، خاوری و دارای دو نشیمن است که با کاشی های عصر صفوی و قاجاری مزین شده است . درگاه دری از چوب به اندازه 5/1×2 متر دارد که کنده کاری شده و بر حاشیه آن نیز ایاتی از قرآن حک شده است . تاریخ بنای ساختمان 1203 هجری قمری است . اصل قبر در طبقه زیرین است که اتاق اجری سردابه آن به بلندی سه متر ساخته شده و اندازه آن 3/10×70/2 متر است.
بقعه امامزاده قاسم :
این بقعه در جاپلق بروجرد و در سه کیلومتری خاوری ایستگاه راه آهن قرار دارد . بنای تاریخی امامزاده قاسم متعلق به قرن هشتم هجری قمری و دوره شاهرخ تیموری است . این بنا شامل صحنه و مقبره و گنبد هرمی شکل آجری است . اهمیت و شهرت این بقعه به علت دارا بودن مجموعه های ظریفی از هنرهای نجاری است . تاریخ سال 738 و 808 و 850 هجری قمری در روی درب چوبی آن حکاکی شده است . بر روی این در کتیبه تاریخی به خط رقاع برجسته حکاکی شده و از متن آن چنین بر می‌آید که این مزار برای قاسم بن زید در شهر محرم الحرام سال 738 هجری قمری ساخته شده است .
امامزاده محسن (ع):
بقعه امامزاده محسن بن علی (ع) که به اعتقاد اهالی از اعقاب حضرت زین العابدین (ع) است ؛ بر سینه کوه مشهور به «دیارگاه» در فاصله 28 کیلومتری جنوب خاوری بروجرد در روستای مصفا بر قسمت شمالی و بالای روستا قرار گرفته است . در وسط قبری است که بر روی آن ضریحی از چوب مشبک با نقوش ستاره‌ای قرار دارد . درب ورودی مقبره به بلندی 70/1 متر از جنس چوب و قدیمی است که تیکه کاری هایی به اشکال هندسی دارد.
امامزاده ویلیان (ویلیو):
این مزار که مدفون آن "ابوالعباس احمد بن ابراهیم" وزیر است ، در 24 کیلومتری جنوب باختری بروجرد قرار دارد . مقبره او از نظر فرم بنا به جز قسمت طاق حرم چندان قدیمی به نظر نمی رسد و دارای ایوان دو گلدسته و گنبد است . در اطراف آن گورستان قدیمی است که قدمت آن به قرن ششم هجری می رسد و اغلب سنگ قبرهای آن به خط کوفی است .
امامزاده جعفر :
نمونه ای از معماری عصر سلجوقی به چشم می خورد . درگاه ورودی مقبره ، خاوری و دارای دو نشیمن است که با کاشی های عصر صفوی و قاجاری مزین شده است . درگاه دری از چوب به اندازه 5/1×2 متر دارد که کنده کاری شده و بر حاشیه آن نیز ایاتی از قرآن حک شده است . تاریخ بنای ساختمان 1203 هجری قمری است . اصل قبر در طبقه زیرین است که اتاق اجری سردابه آن به بلندی سه متر ساخته شده و اندازه آن 3/10×70/2 متر است.
بقعه امامزاده قاسم :
این بقعه در جاپلق بروجرد و در سه کیلومتری خاوری ایستگاه راه آهن قرار دارد . بنای تاریخی امامزاده قاسم متعلق به قرن هشتم هجری قمری و دوره شاهرخ تیموری است . این بنا شامل صحنه و مقبره و گنبد هرمی شکل آجری است . اهمیت و شهرت این بقعه به علت دارا بودن مجموعه های ظریفی از هنرهای نجاری است . تاریخ سال 738 و 808 و 850 هجری قمری در روی درب چوبی آن حکاکی شده است . بر روی این در کتیبه تاریخی به خط رقاع برجسته حکاکی شده و از متن آن چنین بر می‌آید که این مزار برای قاسم بن زید در شهر محرم الحرام سال 738 هجری قمری ساخته شده است .
امامزاده محسن (ع):
بقعه امامزاده محسن بن علی (ع) که به اعتقاد اهالی از اعقاب حضرت زین العابدین (ع) است ؛ بر سینه کوه مشهور به «دیارگاه» در فاصله 28 کیلومتری جنوب خاوری بروجرد در روستای مصفا بر قسمت شمالی و بالای روستا قرار گرفته است . در وسط قبری است که بر روی آن ضریحی از چوب مشبک با نقوش ستاره‌ای قرار دارد . درب ورودی مقبره به بلندی 70/1 متر از جنس چوب و قدیمی است که تیکه کاری هایی به اشکال هندسی دارد.
امامزاده ویلیان (ویلیو)
این مزار که مدفون آن "ابوالعباس احمد بن ابراهیم" وزیر است ، در 24 کیلومتری جنوب باختری بروجرد قرار دارد . مقبره او از نظر فرم بنا به جز قسمت طاق حرم چندان قدیمی به نظر نمی رسد و دارای ایوان دو گلدسته و گنبد است . در اطراف آن گورستان قدیمی است که قدمت آن به قرن ششم هجری می رسد و اغلب سنگ قبرهای آن به خط کوفی است .
