جاذبه های تاریخی-فرهنگی استان خراسان شمالی
قلعه قدیمی حسن آباد،اسفراین
این قلعه در حاشیه روستای حسن‌آباد، در شمال شرقی اسفراین بر روی یک پشته‌طبیعی بنا شده است و 140 متر طول و 70 متر عرض دارد. قسمتی از حصار سنگی و چینه‌ای قلعه هنوز هم‌پابرجاست و بلندی آن به چهار متر می‌رسد. مجموعه قلعه یادگاری از ادوار اولیه اسلامی است.
قلعه قیصر،اسفراین
قلعه قیصر در سه کیلومتری روستای بید از توابع اسفراین واقع شده است. در سال‌های قبل، آثار استودان‌هایی در این دهکده وجود داشت که اهالی آنها را به زرتشتی‌ها نسبت می‌دادند. قدمت این قلعه به پیش از اسلام مربوط می‌شود.
قلعه صعولک
این قلعه در غرب اسفراین از دیگر قلعه‌های استان خراسان است.
- قلعه دولت آباد
- قلعه حنجر آباد
آیینه خانه مفخم ، بجنورد
این خانه به سردار مفخم یکی از سرداران اواخر دوره قاجاریه تعلق داشته است. آیینه‌کاری و کاشیکاریهای درون بنا زیبایی‌خاصی دارند.بنایی که امروزه آیینه خانه مفخم نامیده می شود، ساختمانی است رفیع و با شکوه که در شمال شهر بجنورد واقع شده است. این بنا از آثار منحصر به فرد عصر ناصری در شمال خراسان است، که در گذشته داخل باغ بزرگی قرار داشته و همراه با ابنیه دیگر از جمله عمارت مفخم، دروازه ورودی حوض خانه، باغ فواره و کلاه فرنگی تشکیل دارالحکومه مفخم را می داده که عمارت کلاه فرنگی بر اثر زلزله شدیدی که در بجنورد رخ داده تخریب شده و هم اکنون تنها آیینه خانه و عمارت مفخم به جای مانده .بنای آیینه خانه که محل کنونی اداره میراث فرهنگی و موزه مردم شناسی بجنورد می باشد. در سال 1376 خریداری و پس از مرمت در مهر ماه 1379 بهره برداری و به شماره 31167 در فهرست آثارملی به ثبت رسیده است.
آستانه مبارک امامزاده سیدعباس فرزند موسی بن جعفر (ع)
در شهر بجنورد، به عنوان مشهورترین و پر زائرترین معصوم زاده این خطه شناخته می‌شود .آن حضرت در دوران خلافت بنی عباس از مدینه منوره وارد خراسان شد و در اواخر قرن دوم هجری وفات یافت. بنای این امامزاده که در روزگار قدیم بر فراز تپه‌ای باستانی درمجاورت شهر بجنورد ساخته شده با گنبدی فیروزه رنگ، خودنمایی می‌کند که به آیاتی از قرآن مزین شده است .این بقعه متبرکه که نسبت به شهر، بر بلندا قرار گرفته، چشم‌انداز خوبی را برای مشتاقان به وجود آورده که از آنجا همه شهر را پیش چشم دارند.
مکان زیارتی و سیاحتی ایوب پیغمبر
در فاصله85 کیلومتری شمال بجنورد و در روستایی به همین نام از توابع بخش حصارگرمخان در حاشیه مرز ایران با جمهوری ترکمنستان قرار گرفته است.علاوه بر مقبره موسوم به ایوب پیامبر، وجود چشمه ی آب گرم که مردم برای آن خواص درمانی و شفابخشی قایل هستند، سالانه شمار زیادی از زائران و گردشگران را به این ناحیه می‌کشاند
امامزاده حمزه رضا-شیروان
این آرامگاه در شش کیلومترى شیروان واقع شده و آثار دوران غزنوى (قرن پنجم هجرى) است. این بنا از آجر و گچ و چوب ساخته شده است. در مجاور بقعه بناى چهار تاقى (مقبره تیمورى) قرار دارد که بنام تپه تیمورى معروف است. امامزاده حمزه رضا را فرزند امام موسى بن جعفر (ع) می دانند. این بنا در شمار آثار تاریخى ایران به ثبت رسیده است.
امامزاده عبداللّه کوران-اسفراین
این امامزاده در 30 کیلومترى غرب اسفراین و در نزدیکى آبادى کوران قرار دارد و بناى آن مستطیل شکل است. صندوق چوبى مقبره به دوره قاجار تعلق دارد.
امامزاده سیدهادی فرزند امام موسی کاظم (ع)
واقع در چهار کیلومتری غرب تفرجگاه ییلاقی "بش‌قارداش" در جنوب بجنورد ازدیگر زیارتگاههای این شهرستان است .این امامزاده که در روستای تاریخی "ارگ" قرار دارد با گنبدی خشتی در میان باغی بزرگ ایجاد شده که درختان کهنسال و سر به فلک کشیده آن، مناظر و چشم اندازهای زیبایی را ایجاد کرده است.
امامزاده محمدرضا (ع)
از دیگر فرزندان امام هفتم شیعیان در فاصله10 کیلومتری شمال غربی شهر به فاصله یک کیلومتری در شرق روستای لنگر بجنورد واقع شده است . بنای نخستین این بقعه متبرکه در دوره تیموریان و در زمان سلطان حسین بایقرا ساخته شده که در سال1329 بازپیرایی و تجدید بنا شده است
امامزاده اسماعیل
فرزند امام موسی کاظم (ع) در 10 کیلومتری شمال شرقی بجنورد در مجاورت گردشگاه ییلاقی "باباامان" بجنورد واقع شده است. این مقبره مطهر که در مجاورت جاده اصلی مشهد به‌استانهای شمالی و درمسیر اصلی زائران و گردشگران واقع شده همه ساله پذیرای شمار زیادی از شیفتگان اهل بیت عصمت و طهارت است.
مرقد امامزاده زین بن علی بن حسین از نوادگان امام حسین (ع)
در فاصله14 کیلومتری جنوب شرقی بجنورد در روستای کوهستانی "درصوفیان" واقع است.بنای این امامزاده در غرب روستا در دامنه تپه‌ای زیبا مشرف به دره مشجر درصوفیان قرار گرفته و محلی تفریحی و زیارتی محسوب می‌شود
امامزاده باغشجرد
در 18کیلومتری شمال شرق صفی‌آباد در شهرستان اسفراین واقع شده که در نمای داخلی بنای آن نقوش گل و بته ترسیم شده و کتیبه‌های با متن آیه‌الکرسی دیوارهای داخلی را مزین کرده است.
- امامزاده احمد رضا (احمد بن موسى)
- امامزاده شاهزاده زید (اسفراین)
- امامزاده شاهزاده جعفر در اسفراین
- امامزاده محمد باقر اسفیدان (بجنورد)
- امامزاده گیفان (بجنورد)
- امامزاده روستای لنگر (بجنورد)
- امامزاده روستای ارک (بجنورد)
- امام زاده عبدالله کوران (اسفراین)
- بابا قدرت (اسفراین)
- امامزاده دهنه شیرین (اسفراین)
- امامزاده مهزیار (جاجرم)
- مقبره امامزاده حمزه بن موسی الرضا (شیروان)
- مقبره امامزاد محمد رضا (شیروان)
- امامزاده دلاور (مانه و سملقان)
- امامزاده قاسم روستای بازار قارناس (مانه و سملقان)
- امامزاده گلزار روستای کشانک (مانه و سملقان)
- امامزاده چمن بید (مانه و سملقان)
- امام زاده زین العابدین (سنخواست جاجرم)
آرامگاه شیخ رشیدالدین محمد بیدوازی
در روستای بیدواز در فاصله 25 کیلومتری شهرستان اسفراین واقع شده است. وی از عرفا و شعرای مشهور خطه خراسان بوده است.
آرامگاه شیخ آذری، شیروان
بناى این آرامگاه در جنوب شهر اسفراین و در شمال شرقى خرابههاى شهر بلقیس واقع شده است. ساختمان این بنا از خشت خام ساخته شده و سقف آن چوبى است و مقبره در وسط قرار دارد
آرامگاه تیموری، شیروان
این بنا تاریخی در 6 کیلومتری شیروان و در قسمت شمال شرقی مقبره امامزاده حمزه‌رضا (ع) واقع شده است. بنای مقبره مربوط به دوران تیموریان (سال 785 ه . ق) است. مقبره تیموری به یکی از سرداران معروف امیر تیمور گورکان تعلق دارد. این مقبره در زیر دارای‌نقب هایی به طرفین است که یکی از این نقب‌ها تا فاصله200 متری ادامه دارد. قسمت داخلی بنا، گچبری وبالای سردرها، دورتادور به رنگ فیروزه‌ای گچبری و کتیبه نویسی شده است.
آرامگاه شیخ احمد ذاکرگور پانی
شیخ جمال الدین احمد ذاکر جورفانی(گورپانی) از عرفای بزرگ قرن هفتم است که قدمت این آرامگاه در اسفراین به دوره سلجوقی می رسد.
آرامگاه حمزه بن موسی (دهنه شیرین)
بقعه امامزاده حمزه بن موسی از بناهای مذهبی و تاریخی دوره صفوی در شهرستان اسفراین است که نمای داخلی آرامگاه با نقوش گیاهی و کتیبه های قرآنی به خط ثلث تزیین شده و این امامزاده مشتاقان زیادی را هر ساله طلب می کند.
- آرامگاه باباتوکل دربجنورد
- بقعه شیخ رشید الدین محمد در شیروان
- بقعه محمد رشیدالدین،
- مقبره شیخ رشید الدین محمد بید وازی (اسفراین)
- بقعه شیخ احمد ذاکر گورپان ( اسفراین)
- بقعه لالان
شهر باستانی بلقیس،اسفراین
شهر بلقیس که در حقیقت خرابه‌های شهر قدیمی اسفراین است در سه‌کیلومتری شهر فعلی و سمت راست جاده سبزوار - اسفراین واقع شده است. سفالهای بدست آمده از این شهربه دوران صفویان تعلق دارند. بنظر می‌رسد این شهر پیش از دوران صفویه ساخته شده باشد. کهن دژ بلقیس در اسفراین که به شهر بلقیس معروف است عظیم ترین میراث خشتی ایران بعد از ارگ بم است که در طول تاریخ همواره به عنوان یکی از شهرهای مهم در حاشیه جاده معروف ابریشم قرار داشته است.این شهر باستانی در سه کیلومتری جنوب شرقی اسفراین یکی از معروفترین جاذبه های باستانی خراسان شمالی محسوب می شود. این شهر که بر اساس اسلوب معماری ساسانی ساخته شده شامل سه بخش کهندژ، ربض و شارستان بوده و 29 برج با ارتفاعات مختلف دارد که برای آخرین بار در دوره صفوی متروک شده و شهر اسفراین به محل کنونی حدود سه کیلومتری شمال این ویرانه ها منتقل شده است.این بنای دوره اوایل اسلام به شماره 4497 در فهرست آثار ملی ثبت شده است.
زادگاه نوشیروان(فقت دژ)،اسفراین
قریه نوشیروان زادگاه سلطان انوشیروان در شمال شرقی اسفراین واقع شده‌است. در قسمت شرقی آن حصاری محکم بنام فقت‌دژ وجود دارد. بنای این محل را به قباد فیروز نسبت‌می‌دهند. آثار مکشوفه این ناحیه به دوران‌های قرون اولیه اسلامی و مغول تعلق دارند. از آن جمله می‌توان به‌مجسمه بودا که جنس آن از مفرغ است و همچنین به کاسه و عودسوزی که با اشکال هندسی و خط کوفی تزئین‌شده، اشاره نمود
تپه باستانی سارمران،اسفراین
این تپه در 500 متری جنوب روستای سارمران در غرب اسفراین واقع شده‌است. آثار سفالی پراکنده بر روی این تپه، مبین دوره‌های تاریخی اوایل اسلام است.
محوطه توی
محوطه تاریخی توی که شامل دو محوطه توی یک و دو است یکی از وسیعترین و کهنترین محوطه های خراسان شمالی است که توالی فرهنگی از دوره پیش از تاریخ تا اواسط دوره تاریخی را در خود جای داده است. قدیمی ترین آثار به دست آمده در این محوطه ها به گمان باستانشناسان به اواخر دوره کلکولیتیک تعلق دارند و از سفالهای به دست آمده در سطح تپه سفالهای خاکستری - سیاه داغدار عصر مفرغ و سفالهای دوره تاریخی هخامنشی و اشکانی را به یاد می آورند.
غار پوستین دوز، شیروان
این غار در 6 کیلومتری شمال شرقی روستای لوجلی از توابع شیروان و در دامنه‌کوههای امام حاضر واقع شده است. دهانه گنبدی شکل غار، 3 متر ارتفاع و 4 متر عرض دارد. محوطه درون غارطوری است که باید بصورت سینه‌خیز در آن حرکت نمود. پیچ و خم‌های درون غار به حدی است که بدون‌نخ‌کشی و راهنما، گردش در آن غیرممکن است. طول مفید غار 120 متر و بازدید از آن حدود 2 ساعت به طول‌می‌انجامد.
غار سلیمان، شیروان
این غار در غرب شیروان در نزدیکی روستای قشلاق کاوه و در کمرکش کوه پیکان واقع‌شده است. غار سلیمان دارای دهانه‌ای وسیع و سقفی از سنگ یکپارچه به طول 25 و عرض 6 متر است که درانتهای آن، سقف و زمین به هم رسیده که در جهت شرق آن حفره‌هایی وجود دارد. مسیر اصلی غار، پس از طی50 متر به انتها می‌رسد. نوع غار، خشک و بدون استالاگمیت و استالاکتیت است.
- غار کنه‌گرم در 50 کیلومتری غرب بجنورد
- غار گنج کوه در روستای جندی شهرستان بجنورد
- غار سیدصادق در بجنورد
- غار بیدگ در بجنورد
- غار کافرقلعه در 5 کیلو... روستای گلیان شیروان
- غار نوشیروان در روستای نوشیروان اسفراین
- غار عبادتگاه شیخ احم...ستای گوریان اسفراین
- غار گنج کوه شوقان
- غار گسک
- غاز کورپان
موزه اشیاى قدیمى بجنورد
این موزه در محل آئینه خانه مفخم قرار دارد و آثار قدیمى استان، منطقه در آن جاى گرفته است که در نوع خود جالب و دیدنى میباشند.
موزه حیات وحش بجنورد
این موزه در بار دولت واقع شده که در آن انواع حیات وحش منطقه به نمایش گذاشته شده است،این مجموعه شامل پرندگان، پستانداران، خزندگان و دوزیستلوان می باشد.
