جاذبه های طبیعی استان ایلام

تنگه ماژین :

از توابع دره شهر، دخمه ها و شکاف هایی وجود دارد که یکی از آنها به غار کول کنی معروف است. دهانه این غار در محل ورودی حدود 30 متر طول دارد و با توجه به موقعیت استقرار، دسترسی به آن بدون تجهیزات ضرور ناممکن است. در داخل و پیرامون غار آثاری از وجود زندگی در دوران های سنگ به دست نیامده است، ولی در محل ریزش آب حوض کوچکی که از سنگ تراشیده شده وجود دارد که ملاط آن نیز احتمالاً از ساروج است. در اطراف این حوضچه اثری که نشان دهنده قدمت آن باشد؛ به دست نیامده است، ولی احتمالاً به شهر ساسانی خارج از تنگه مربوط بوده است. علاوه بر غار معروف کول کنی، در این محل دخمه های متعددی نیز وجود دارد که تعداد آنها به 12 می رسد و در برخی از این دخمه نشانه هایی از سکونت انسان باستانی مشهود است. جالب ترین دخمه ها شامل سه شکاف در کنار هم و یک شکاف بر بالای آن ها است که به غار انوشیروان معروف هستند. در کندوکاو کف یکی از این غارها، یک قطعه سفال از نوع سفال های نیمه‌ هزاره اول قبل از میلاد به دست آمده است. دن گوری از شاهان ساسانی دیده نشده است. در مورد این غارها، روایتی در بین مردم محل نقل می شود که جالب توجه است و ان روایت چنین است : مردم محل اعتقاد دارند که انوشیروان به هنگام جان دادن وصیت کرده بود که جسد وی را دور از دسترس دشمنان دفن کنند، از این رو بازماندگانش پس از جست و جوی بسیار، این اشکفت را می یابند و جسد وی را در آن دفن می کنند.

تنگه بهرام چوبین:

یکی از مهم ترین دره های کم عرض و بسیار مرتفع و استراتژیک در ضلع باختری مسیر جاده دره شهر- پلدختر است. این تنگه که آن را شکارگاه بهرام هم می گویند دارای آثار ارزنده فراوان در قسمت ورودی، پیشانی و ارتفاعات است. این مجموعه آثار ارزنده یک قلعه به جای مانده از دوران ساسانی است که از سنگ و گچ ساخته شده و به ارتفاعات جنگلی کبیرکوه در عمق تنگه و مناطق سخت گذر آن ختم می شود. علاوه بر زیبایی های وصف ناپذیر طبیعی و آثار پلکان های سنگی بر دیواره های سنگی و نقاط سخت گذر داخل تنگه، وجود چهار آب انبار که در صخره های سخت تراشیده شده اند، هر یک به اضلاع تقریبی 3×3 متر و عمق سه متر و 3×2 در عمق 5/2 متر با ناودانک های سنگی و هم چنین ارتباط این چهار آب انبار به هم دیگر و وجود آب آشامیدنی در داخل آن ها حاکی از توجه و اهمیت به این منطقه استراتژیک و طبیعی در طول دوران تاریخی دارد که در نوع خود بی نظیر و جالب توجه است. تنگه بهرام از شاهکارهای طبیعی و تاریخی است که همواره مورد بازدید علاقه مندان به تاریخ، طبیعت و کوه نوردان قرار می گیرد.

آب چیکا :

رودخانه فصلی آب چیکا به طول 50 کیلومتر در دهستان آسمان آباد، شهرستان ایلام جریان دارد و از چشمه سارهای باختری روستای گواره در 45 کیلومتری شمال باختری ایلام سرچشمه گرفته و از دره های شمالی خاوری کوه قلاجه به سوی مناطق گوهر و منصوری روان می شود. این رود در مسیر خود روستاهای کرکول، لاته چیا، بوریم و چشمه لنیه را سیراب کرده و در منطقه منصوری چشمه سارهای متعددی را که در دامنه کوه ملینجه قرار دارند پذیرا شده و به سوی منطقه چالاب سرخ روان می شود. آب چیکا پس از مشروب کردن روستاهای شیخ جبرییل، چکان پایین، انجیر در میان، کلگل و کلک جعفر در 31 کیلومتری شمال خاوری ایلام با رودلو آب درهم آمیخته و رودخانه چنارچ را تشکیل می دهند. این رود از ریزابه های رود چنارچ بوده و حوزه آن خلیج فارس و دریای عمان است. شیب متوسط رود 8/0 درصد و مسیر کلی آن جنوب خاوری است.

اهوران :

رود دایمی اهوران که 23 کیلومتر طول دارد در دهستان زردلان، شهرستان ایلام جریان داشته و سرچشمه آن از دامنه شمالی کوه های کولیته و اهوران در 93 کیلومتری شمال خاوری ایلام است. این رودخانه پس از عبور از روستاهای اهوران، دورگین و مسگره در روستای سرچوب با رودخانه هزارخانی مخلوط شده و از ادغام آن ها جزمان رود تشکیل می شود. این رود از ریزابه های جزمان رود بوده و حوزه آن خلیج فارس و دریای عمان است. شیب متوسط این رود چهار درصد و مسیر کلی آن شمال باختری است.

غار کناتاریکه :

غار عظیم «کناتاریکه» بره زرد در ارتفاعات سیوان کوه بدره در فاصله 35 کیلومتری مسیر ایلام – دره شهر و در نزدیکی روستای پاکل قرار دارد. این غار یک حوضچه آبی، پره های سنگی، صدها ستون و مجسمه استالاکتیتی و استالاگمیتی دارد و تالارها، چادرها، دهلیزها و دالان های متعددی از لحظه ورود به داخل غار تا عمق 350 متری هر بیننده ای را به سوی خود جلب می کند. سردی هوای داخل موجب شده است که در طول سال هیچ نوع جانوری در آن زندگی نکند، اما اکسیژن کافی و هوای مطبوع و دلپذیری در داخل غار جریان دارد. ارتفاع بعضی از تالارهای داخل غار به 12 متر می رسد.

غار زینه گان :

غار شگفت انگیز زینه گان در پنج کیلومتری جنوب خاوری شهر صالح آباد و در فاصله 52 کیلومتری شهر ایلام قرار دارد. این غار روباز که بیش از یک کیلومتر درازا دارد، دارای آب فراوان، دهلیزهای آبگیر، قندیل های متعدد و آبچک های طبیعی و بسیار جالب می باشد. هوای داخل غار بسیار سرد و مطبوع است. در حالی که منطقه صالح آباد در تابستان بیش از 40 درجه گرما دارد، اختلاف هوای بیرون غار با درون آن تقریبا 50 درجه می باشد و به همین دلیل آن را غار بهشت نیز می نامند. سرخس ها، جلبک ها، گل ها و گیاهان خودروی داخل غار، رنگ سنگ ها، ‌پیچ و خم داخل غار، لب های به هم دوخته قسمت هایی از سقف غار همه و همه حکایت از شگفتی های طبیعت است. این غار یکی از جاذبه های مهم توریستی استان ایلام می باشد.

روستای سرآبله :

در 18 کیلومتری شمال شرق ایلام در یک ناحیه کوهپایه ای واقع شده و توسط کوه های پیران، حوزه احاطه شده است. مهم ترین رودخانه دایمی این ناحیه، چرداول نام دارد که از کبیرکوه سرچشمه می گیرد و پس از عبور از سه کیلومتری شمال خاوری سرآبله به رودخانه سیمره می ریزد. آب و هوای روستا معتدل و نیمه مرطوب است. قدیمی ترین و مهم ترین اثر تاریخی روستا طاق بستان است که به دوره هخامنشیان مربوط است و در محلی به نام تنگ زنجیر واقع شده است.

روستای سرتنگ سفلی :

از توابع شهرستان ایلام در منطقه ایی تپه ای واقع شده و رودخانه گنگیر از جنوب آن می گذرد. کوه پایه در جنوب و کوه گاومهر در پنج کیلومتری شمال خاوری و کوه بانکول در 7 کیلومتری خاور روستاست. تنگ شمیران در جنوب روستاست. آب و هوای روستای سرتنگ سفلی معتدل و خشک است. وجود یک آتشکده که به دوره‌ ساسانی تعلق دارد و یک مسجد قدیمی از جاذبه های تاریخی و مذهبی روستای سرتنگ سفلی به شمار می روند.

شهر باستانی ماژین ( سیمره) :

در قسمت جلویی تنگ ماژین در شهرستان دره شهر واقع شده است. هنوز دیوار بناهای شهر قدیمی و آثار قصرها و بازارهای تاریخی آن برجای مانده است. دیوارها عموماً از سنگ لاشه و ملات گچ ساخته شده اند. با توجه به شکل ساختمان ها و مصالح به کار رفته و سفال های پراکنده در سطح پیرامون و داخل خانه های شهر، احتمال می رود که این محل، بقایای شهری از دوران ساسانی باشد. در داخل تنگه بر بدنه دیوار در قسمت چپ، کانالی کنده شده است که از پای آبشار دوم شروع شده و تا شهر ادامه می یابد. طول این کانال حدود 700 متر و عرض آن 20 متر است . عمق کانال در نقاط مختلف متفاوت است، این کانال در طول مسیر ، در نقاطی مانند پیچ های تند صخره ها و محل خروج از تنگه با سنگ و ساروج بنایی شده است.

بقایای شهر قدیم دره شهر :

در حد واسط شهر جدید و روستای بهمن آباد قرار دارد و قسمت اعظم زمین های باختری شهر را در بر می گیرد . این آثار بیانگر وجود یک شهر ساسانی با تمامی خصوصیات آن دوره است. در حال حاضر آثاری از قوس ها و طاق ها، سقف های گنبدی و نیز نشانه هایی از وجود معابر ، کوچه ها و شبکه ارتباط شهری در بافت این ویرانه ها مشهود است . قدمت این شهر با توجه به سکه های مکشوفه ، به زمان خسرو سوم (شاه ساسانی) و جانشینانش مربوط می شود و احتمالاً به هنگام آبادانی حدود پنج هزار خانه داشته و جمعیت آن به20 هزار نفر می رسیده است.

روستای تنگ قیر :

در بخش مرکزی شهرستان شیروان و چرداول استان ایلام واقع شده است و آب و هوای دره ای و معتدل خشک دارد. رودخانه چنارج از شرق روستا می گذرد. خرم کوه در جنوب غربی و کوه بان هزار در شمال شرقی روستا واقع شده است و تنگ منصوری در شمال خاوری روستاست. همچنین وجود کوه ها، رودخانه، تنگه منصوری، پوشش گیاهی مناسب و وجود گیاهان دارویی و حیات وحش از جاذبه های طبیعی روستا می باشند که نظر بازدیدکنندگان را به سوی خود جلب می نمایند.

آبشار چم آو :

این آبشار در فاصله 18 کیلومتری مسیر ایلام به صالح آباد و در حد فاصل روستای چم آو و منطقه عمومی ماربره در میان تخته سنگ ها جریان دارد. آب این آبشار که از کوه های ایلام سرچشمه می گیرد، پس از طی مسافتی کوتاه به رودخانه گدارخوش می ریزد.

آبشار آبتاف :

در مسیر میمه به پهله زرین آباد شهرستان دهلران واقع شده است. آبشار آبتاف در زمره آبشارهای زیبای استان ایلام است که از پیرامون آن به عنوان تفرجگاه استفاده می شود .

آبشار سرطاف :

در شهرستان ایلام واقع شده است و یکی از تفرجگاه های عمومی مردم ایلام می باشد.

آبشار گچان:

آبشار گچان در 15 کیلو متری شمال شهر ایلام و در میان تنگه که خود یکی از تفرجگاه های ایلام است قرار دارد. در این منطقه کوه های زیبا و معظم مانشت و قلارنگ به همراه گچان گویی به هم رسیده اند که منظره بسیار زیبایی را ایجاد کرده است به گونه ای که در فصول بهار، تابستان و پاییز و حتی زمستان بعلت دسترسی تقریباً راحت آن پذیرای خیل عظیم دوستداران طبیعت است .