جاذبه های طبیعی استان آذربایجان غربی
| غار-رودخانه | سد-آبشار |
| بندر-جزیره | تالاب- چشمه |
| روستا-پارک | کویر-دریاچه |
| کوه-دره |
تفرجگاه یئددی گوز
تفرجگاه یئددی گوز ، که با مساعی فرمانداری و شهرداری بازسازی و همه ساله پذیرای جمع کثیری از گردشگران می باشد و دارای شهر بازی و کمپهای اقامتی نیز می باشد ودر 3 کیلومتری جنوب غربی شهر نقده و در قسمت شرقی سلطان یعقوب واقع است .
آب‌های معدنی
آب‌های معدنی این استان نیز عبارتند از: ایستی سو؛ در نزدیکی گردنه قوشچی، آب گرم محال باراندوز؛ در نزدیکی قریه هفت آباد ارومیه، آب معدنی کوه زنبیل؛ در کنار دریاچه ارومیه، آب معدنی دریک؛ که بسیار گوارا بوده و در روستای چهریق قرار دارد و آب معدنی کانی گراوان که در روستای کانی گوز در نزدیکی شهرک رَبَط واقع شده است.
جنگلها و مراتع
بر اساس ساختار طبیعی استان آذربایجان غربی، اکوسیستم های ویژه ای از ترکیب گیاهان در سطوح مختلف پوشش گیاهی در اشکوب های مختلف توپوگرافیک به وجود آمده که مهم ترین آن ها به شکل جنگل ها و مراتع خودنمایی می کنند. جنگل های این استان قسمت هایی از پیرانشهر، بانه و مهاباد را پوشانده است، ولی مناطق وسیع جنگلی بیش تر شامل زمین های کوهستانی سردشت است. درختان جنگلی این منطقه شامل درختان میوه ای از قبیل: انگور، پسته وحشی، زالزالک، بادام کوهی و گونه های غیر میوه ای مانند: بلوط، افرا، سرخ دلیک و سیاه دلیک است.
جنگلهای استان به دو دسته تقسیم می شود:
جنگل های طبیعی
هر چند که قسمتی از مهاباد و پیرانشهر پوشیده از مناطق جنگلی است، ولی مناطق وسیع جنگلی شامل اراضی وسیع کوهستانی سردشت می باشد که مساحت آن را بین 60000 تا 80000 هکتار تخمین می زنند. البته مساحت اراضی جنگلی در گذشته بیشتر از امروز بوده است. درختان جنگلی این منطقه بر دو نوع تقسیم می شوند: درختان میوه ای و درختان غیر میوه ای. از درختان میوه ای؛ انگور، بنه (پسته وحشی)، زالزالک و بادام کوهی را می توان نام برد.
جنگل های مصنوعی
کل مساحت جنگل های مصنوعی در استان به 320 هکتار در قطعات متفاوت می رسد که در شهرستان های مهاباد، ماکو، خوی، و بقیه شهر ها به صورت قطعه های کوچک و بزرگ به وجود آمده است. در ارومیه از سال 1348 تاکنون 50 هکتار به نام جنگل های بهنق کاشته شده که غالبا درختان سرو و کاج و اقاقیا و نارون می باشند. به طور کلی در سال های اخیر، جنگل کاری در استان در حال افزایش است.
جنگل های پردانان
طبیعت سر سبز و زیبای پیرانشهر معرفی جاذبه های گردشگری شهرستان پیرانشهر، واقع دراستان آذربایجان غربی و در فاصله ۱۲۹ کلیومتری جنوب شهرستان ارومیه قرار دارد.
جنگل های سرسبز و خوش آب و هوای پردانان در ۲۲ کیلومتری جنوب پیرانشهر و بر سر راه جاده پیرانشهر به سردشت واقع گردیده است که جاری بودن رودخانه دایمی و خروشان پردانان که یکی از سرچشمه های اصلی رود زاب کوچک است بر زیبایی آن دوچندان افزوده است.این جنگل ها که تا برفهای دایمی کوههای مرزی ایران و عراق امتداد دارند توجه هر طبیعت گردی را به سوی خود جلب میکند.
دشت بوکان
این دشت33500هکتار وسعت داشته و در جنوب استان آذربایجان‌غربی و جنوب دریاچه ارومیه واقع شده است و دارای 49پارچه‌آبادی است. از عمده‌ترین محدودیتهای اراضی قابل کشت آبی جنس خاک و توپوگرافی است.کل سطح زیرکشت دشت بوکان درسال1370بالغ بر21903هکتار بوده که 8573هکتار آن آبی و13330هکتار نیز دیم است. محصولات عمده زراعی در کشت آبی گندم، یونجه (به همراه اسپرس و شبدر) و جو و در کشت دیم گندم و جو می‌باشد. آب مصرفی دشت عمدتاً از منابع سطحی تأمین می‌گردد و رژیم اصلی آب سطحی این دشت نیز سیمینه‌رود می‌باشد که از شاخه‌های متعددی تشکیل یافته و در جهت کلی جنوب به شمال در دشت بوکان جریان دارد.
منطقه شکار ممنوع سه کانیان
منطقه شکار ممنوع سه کانیان در موقعیت جغرافیایی N3644 E465 در استان آذربایجان غربی واقع است. این دشت در 15 کیلومتری شمال شرقی بوکان و در محور بوکان به میاندواب قرار دارد. این دشت دارای 5 روستا به نام‌های سه‌کانیان، کانی علی گرده، کانی سور، کانی قلا و ارمنی بلاغی است.
پناهگاه حیات وحش سوتاو
پناهگاه حیات وحش سوتاو در موقعیت جغرافیایی N3633 E4611 در استان آذربایجان غربی واقع است. در ایران هم اکنون دشت « سوتاو » بوکان مهمترین زیستگاه پرنده میش مرغ در کشور است. این مکان به دلیل شرایط مطلوب و منحصر بفرد خود به مهمترین زیستگاه پرنده نادر میش مرغ در سطح کشور تبدیل شده‌است. دشت سوتاو که یک پهنه تپه ماهوری به وسعت ۴۰۰ هکتار را در روستای حمامیان از توابع شهرستان بوکان شامل می‌شود، سالانه پذیرای ۲۰ تا ۲۵ قطعه از این‌نوع پرنده نادر است. اخیرا از سوی اداره کل حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی، این منطقه به عنوان پناهگاه میش مرغ در آذربایجان غربی اعلام شده است. محل زیست این پرنده در آذربایجان غربی مناطق «آزاد»، «باجوند» و «کانی سیب» در مهاباد و «دشت سوتاو»، «حمامیان» و «ینگجه» در بوکان است.
این پرنده طی سال های گذشته به دلیل محدود شدن زیست گاه‌های طبیعی، شکار بی‌رویه و اختلال در مناطق زیست و تخمگذاری آن، در معرض تهدید انقراض قرار گرفته است. میش مرغ یک پرنده نادر در جهان به شمار می‌رود که در حال حاضر در فهرست سرخ اتحادیه بین المللی حفاظت از جمعیت و منابع طبیعی قرار گرفته است.
منطقه شکار ممنوع آغگل
منطقه شکار ممنوع آغگل در استان آذربایجان غربی واقع است. اغگل، روستایی از توابع بخش مرکزی شهرستان ماکو در استان آذربایجان غربی ایران است. منطقه شکار و تیراندازی ممنوع آغگل از شمال به روستای قوس واقع در مرز ایران و ترکیه، از غرب به پاسگاه مرزی دیم قشلاق به طرف جنوب در امتداد حد مرزی ایران و ترکیه تا روستای یاریم قید علیاوسطی و سفلی، از جنوب به قریه یاریم قبه سفلی در امتداد جاده ماشین رو به طرف شرق و از شرق به قریه شور ابلاغ بالا در امتداد جاده ماشین رو به طرف شمال محدود می شود.
این منطقه با توجه شرایط طبیعی از قدیم زیستگاه گونه های مختلفی از حیات وحش بوده که طی چند سال اخیر به دلایلی از تعدا آنها به شدت کاسته شده بود علی هذا با توجه به پوشش گیاهی مناسب و شرایط زیستی خوب، به منظور احیای نسل وحوش و ترمیم زیستگاه تعداد 90 راس قوچ و میش وحشی از جزیره کبودان زنده گیری و در این منطقه رها سازی شده است.
دخمه سنگی فرهاد
دخمه سنگی فرهاد که بام فرهاد نیز نامیده می‌شود در 7 کیلومتری غرب شهر ماکو در نزدیکی روستای سنگر واقع شده است و از آثار مربوط به اقوام اورارتو (قرن هشتم پیش از میلاد) بوده است. دخمه فرهاد دو اتاق تو در تو است که در دل کوه و درون صخره‌ای بزرگ تراشیده شده است و با راه پله‌ای سنگی به کوه متصل می‌شود. درِ ورودی آن 1/5×2 متر و اتاق‌ها یکی 3×4 و دیگری 2×2 متر است که با دری به یکدیگر متصل می‌شوند. بر روی دیوارها طاقچه‌هایی تراشیده شده است و برای روشنایی گویا از مشعل استفاده می‌شده است. دیواره‌های سنگی دخمه فرهاد به نحو اعجاب‌انگیزی صاف و صیقلی است به نحوی که تراشیدن چنین دیوارهای صافی در دل صخره‌های سخت کوه حتی در زمان حال نیز مشکل به نظر می‌رسد. داخل دخمه کاملاً تاریک است و هیچ منبع نوری وجود ندارد.
در فصل تابستان اطراف دهانه دخمه فرهاد به وسیله برگ درختان مخفی شده و در صورت نداشتن راهنما، یافتن این مکان بسیار مشکل خواهد بود.
منطقه شکار ممنوع زرآباد
منطقه شکار ممنوع زرآباد در موقعیت جغرافیایی N3844 E4457 در استان آذربایجان غربی واقع است. منطقه ای است کوهستانی که به دلیل برخورداری از حیات وحش از سال 1376 در زمره مناطق شکار ممنوع استان قزوین قرار گرفته است. در طی سال های 76 و 77 نزدیک به 300 راس قوچ و میش از جزیره کبودان به این محل رهاسازی شده است. این منطقه بصورت دالان یا پل قشلاقی منطقه حفاظت شده مراکان و ییلاقات الند بهم متصل می‌سازد. تپه ماهورها و مراتع میان بند کلوانس و پیر عنبر و سولوز و … با پوشش گیاهی مطلوب و گونه‌های خوشخوراک، آب کافی و هوای معتدل‌تر از قشلاق و ییلاق که مساعدترین شرایط و فاکتورهای زیستی می‌باشد. این منطقه با مساحتی حدود 90000 هکتار و در بلندترین نقطه قله کوه سولوز و پیرعنبر 2643 متر ارتفاع دارد و رودخانه آق‌چای از داخل آن عبور میکند و سواحل صخره‌ای وجود قلعه بسطام و احداث سد قورول بر روی رودخانه آق‌چای و وجود مناظر طبیعی و چشم‌اندازهای متعدد و دائمی بر زیبایی منطقه افزوده است. این منطقه در بخش صفائیه خوی واقع است و محدودیت آن
منطقه حفاظت شده مراکان
منطقه حفاظت شده مراکان در جنوب سواحل رودخانه ارس و در شهرستان خوی قرار دارد . مرز شمالی این منطقه رودخانه مرزی ارس و جمهوری آذربایجان است.
این منطقه از شمال به رودخانه ارس ، از جنوب به دشت فرسایشی رودخانه قطور چای ، از غرب به دشتهای کشاورزی قره ضیاالدین و از شرق به جاده اصلی که از جلفا منشعب شده و به سمت جنوب ادامه می‌یابد در امتداد خط لوله گاز محدود می‌شود . سد ارس در بخش شمال غربی منطقه واقع شده است .
حداقل ارتفاع منطقه 720 متر در بخش شرقی منطقه و حداکثر ارتفاع منطقه 2100 متر در ارتفاعات کلیسای سنت استپانوس قرار دارد . به طور کلی دور تا دور منطقه حالت دشت و تپه ماهور بوده و ارتفاعات منطقه در بخش میانی آن قرار دارد.
منطقه حفاظت شده میرآباد
منطقه جنگلی میرآباد طی مصوبه شماره ۲۲۰ شورای عالی محیط زیست (کمیسیون زیر بنائی دولت) مورخ ۱۳۸۰/۷/۲۵ بعنوان منطقه حفاظت شده به مناطق تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست پیوسته است.
منطقه حفاظت شده میرآباد با وسعت ۱۱۴۳۵ هکتار حد فاصل شهرستانهای پیرانشهر و سردشت در استان آذربایجان غربی قرار دارد و به جهت حفظ پوشش جنگلی بعنوان منطقه حفاظت شده اعلام گردید.
حداقل ارتفاع منطقه در بستر رودخانه زاب ۱۳۰۰ متر و حداکثر ارتفاع منطقه ۱۸۵۲ متر در قله کوه حاج متک می‌باشد.نزدیکترین کانون زیستی به منطقه شهر میرآباد در حاشیه جنوبی سردشت می‌باشد که مرکز بخش وزینه می‌باشد. همچنین شهرستان سردشت در جنوب منطقه در فاصله ۲۳ کیلومتری و شهرستان پیرانشهر در ۲۵ کیلومتری منطقه قرار دارند جاده سردشت به پیرانشهر و رودخانه زاب از میان این منطقه عبور می‌کنند.
زندان برنجه
پدیده زیبای طبیعی موسوم به زندان برنجه در 28 کیلومتری شمال شهرستان تکاب در روستای برنجه (برنجک) از دهستان چمن بخش تخت سلیمان و در دامنه کوه معروپدیده زیبای طبیعی موسوم به زندان برنجه در 28 کیلومتری شمال شهرستان تکاب در روستای برنجه (برنجک) از دهستان چمن بخش تخت سلیمان و در دامنه کوه معروف به کوه طویله سلیمان واقع شده است که تشکیلات زمین شناسی متعددی در آن قرار دارد.در جنوب روستای برنجه و در کنار رودخانه، در راستای شمالی جنوبی، دهانه های چند چشمه آهک ساز خشک شده را می توان دید که مشهورترین آنها زندان برنجه یا «دریای برنجه» نام دارد.دهانه این چشمه بزرگ به شکل بیضی است. قطر بزرگ این بیضی ۱۰۰ متر و قطر کوچک آن ۵۰ متر است و ژرفایش نیز به حدود ۷۰ متر می رسد. در کف این سازه بزرگ طبیعی دریاچه ای آکنده از آب سرد و گاز کربنیک است. این چشمه دیوارهای بلند و پرشیب دارد که از لایه های نازک تراورن تن نواری پدید آمده است. پایین رفتن از این دیواره های بلند بدون ریسمان و دیگر تجهیزات لازم غیر ممکن است بویژه آنکه کارشناسان احتمال می دهند وجود آب های گازکربنیک دار در ته دهانه چشمه موجب خردگی بیشتر دیواره شده و بر قطر آن افزوده است.
چمن متحرک (چملی گول )
چمن متحرک که در واقع نام اصلی آن چملی گول می‌باشد، در نزدیکی روستای بدرلو در 15 کیلومتری شهر تکاب قرار دارد. چملی گول به معنای برکه‌ای است که در وسط آن جزیره‌ای از چمن می‌باشد و شامل یک منطقه باتلاقی بوده و در وسط و اطراف آن چمنزارها و نیزارهای بلند رشد نموده و ارتفاع برخی از آنها به 2 متر می‌رسد. این جزیره متحرک دارای 80 مترمربع مساحت می‌باشد که بر روی دریاچه کوچکی قرار گرفته است و با وزش باد و جریان هوا، به جهات مختلف تغییر مسیر داده و حرکت میکند و همین امر موجب منحصر به فرد شدن این جاذبه طبیعی شده است. عمق این برکه زیاد بوده و ماهی و مرغابی‌های وحشی در اطراف این چمنزار جلوه و زیبایی خاصی را پدید می‌آورد.
