جسم خارجی در چشم،گوش و حلق
جسم خارجی در چشم
اشیاء خارجی ممکن است در روی کره چشم یا قرنیه بمانند و یا آن را سوراخ کرده و درون کره چشم وارد شوند. اگر جسم داخل کره چشم شد باید روی چشم را یک گاز استریل قرار داده و خیلی شل بانداژ کرد (اگر با این کار احتمال فر رفتن بیشتر جسم در کره چشم می شودف باید از این کار خوددای نمود) و مصدوم را به پزشک رسانید در مورد اشیایی که روی کره چشم قرار دارند، می توان آنها را با دقت خارج نمود. برای این کار باید بیمار از مالیدن چشم خودداری کند. اگر جسم خارجی در پلک پائین باشد آن را با گوشه دستمال یا قطعه پنبه مرطوب می توان خارج کرد. اگر جسم خارجی در قسمت داخلی پلک بالا باشد در حالی که بیمار به پایین نگاه می کند، پلک بالا را به طر ف بالا برگردانده و یا در حالی که مریض به بالا نگاه می کند پلک را به طرف پایین بکشید تا شیء خارجی به وسیله اشک خارج شود (تصویر شماره 34) . اگر این کار عملی نشد با یک لیوان آب تمیز، چشم را از طرف گوشه داخلی چشم بشویید تا فشار آب، شیء را بیرون بیاورد. اگر باز هم جسم خارج نشد باید به پزشک مراجعه کرد. هنگامی که مواد اسیدی یا قلیایی وارد چشم گردید، باید با سرعت چشم را شسته و مصدوم را سریع به چشم پزشک رسانید.
جسم خارجی در گوش
اگر اشیایی مانند چوب کبریت، دانه نخود، عدس، لپه و امثال آن داخل گوش شود به علت محیط مرطوب، اشیاء فوق متورم شده و بزرگتر می شوند. لذا باید در صدد بیرون آوردن آن توسط پزشک برآمد. اگر حشره زنده وارد گوش شود برای جلوگیری از صدمه و صدای حشره، چراغ قوه ای در جلوی سوراخ مجرای گوش خارجی قرار داده تا با این عمل ساده حشره به طرف روشنایی خزیده و خارج گردد. اگر به این طریق خارج نشد برای جلوگیری از سروصدا روغن زیتون، روغن بادام و یا پارافین در گوش ریخته و پس از چند دقیقه سر را به سوی دیگر برگردانید به طوری که گوش به طرف پایین قرار گیرد. به این ترتیب حشره همراه روغن خارج می شود. اگر به این ترتیب خارج نگردید باید به پزشک مراجعه شود .
جسم خارجی در حلق
گاهی لقمه غذا، قطرات آب، سکه، حلقه و انگشتر و یا امثال آن در گلو گیر کرده و بیمار دچار حالت خفگی یعنی کبودی رنگ، تنگی نفس و سرفه می شود در این حالت با ایجاد سرفه و یا زدن به پشت بیمار بین دو شانه در حالی که سر فرد پایین قرار گرفته، ممکن است این اشیاء به بیرون پرتاب گردد. اگر جسم خارجی بدین طریق از گلو خارج نشود و بیمار نیز کودک باشد مچ پای او را گرفته و بالا نگه می داریم و با دست به پشت او ضربه زده می شود.
هیچ گاه نباید با انگشت، سعی در خارج کرده جسم خارجی نمود.
در بزرگسالان در حالی که بیمار دهانش باز و زبانش پایین است، در پشت او قرار گرفته و دو دست خود را دور کمرش حلقه می کنیم این عمل باعث بالا رفتن پرده دیافراگم شده و فشار قابل توجهی ایجاد می کند که باعث خارج شدن هوای داخل ریه شده و این عمل باعث خارج شدن جسم خارجی می شود.