در حال بارگذاری ...
    
  • غلبه بر کمرویی

    کمک‌های اولیاء و معلمان به کودکان پیش دبستانی برای غلبه بر کمرویی

    تعداد قابل توجهی از کودکان پیش دبستانی که در خانه پرحرف و مطمئن به خود هستند در اجتماع به‌صورت وابسته به دیگران و خجالتی ظاهر می‌شوند.در حالی‌که بعضی از کودکان ۴ـ۳ ساله نمی‌توانند رفتارشان را کنترل کنند، بسیاری از بچه‌های پیش‌دبستانی کم‌رو و خجالتی به سختی خود را با محیط اجتماعی خود وفق می‌دهند، این‌گونه کودکان در خانه کاملاً پرحرف و فعال هستند ولی در دنیای خارج از منزل اعتماد به‌نفس ندارند. اگرچه کودکان خجالتی ممکن است به صورت غیر اجتماعی خود را نشان دهند ولی در واقع این طور نیستند. آنها به افراد و موقعیت‌های جدید علاقه دارند، اما اضطرابشان مانع از برقرار کردن روابط اجتماعی می‌شود. اکثر کودکان کم‌رو، ذاتاً خجالتی به دنیا می‌آیند. به‌نظر می‌رسد آسیب‌پذیری آنها در برابر افراد و موقعیت‌های جدید ارثی است..

    دقیقاً مانند عکس‌العمل‌های سریعی که افراد عادی در هنگام خطر از خود نشان می‌دهند و از آنها می‌گریزند، افراد خجالتی نیز به هنگام قرار گرفتن در موقعیت‌های اجتماعی احساس نگرانی می‌کنند. از آنجا که کودکان پیش دبستانی کم‌رو و خجالتی به تشویق زیادی نیاز دارند، لذا ترتیب دادن و هماهنگ کردن وقایع ساده‌ای مانند تعیین زمان مشخص بازی، آنها را بیشتر آماده می‌سازد. البته برای اینکه یک کودک خجالتی را بتوان از پوست خود بیرون آورد راه ساده‌ای وجود ندارد. به عقیده یکی از کارشناسان ”اگر شما به زور و اجبار او را وادار به این کار کنید، فرزندتان بیشتر از پیش در کارش پافشاری می‌کند.

    کمک‌های اولیاء و معلمان به کودکان برای غلبه بر کمرویی

    1- با کودکانتان در مورد هنگامی که خودتان کمرو و خجالتی بودید صحبت کنید.

    هنگامی که کودکان کمرو احساس بدی نسبت به کمرو بودن پیدا می‌کنند، بیشتر و بیشتر اعتماد به نفس خود را از دست می‌دهند. از آنجا که کودکان معمولاً پدر و مادر خود را قوی و خداگونه احساس می‌کنند، بدین ترتیب احساس بهتری نسبت به رفتارهای خجالتی خود پیدا می‌کنند. اگر پدر و مادر بعداً در مورد چگونگی رفع مشکل خودشان (مثلاً هدف‌گذاری برای رفتارهای اجتماعی‌تر و دنبال کردن آن) صحبت کنند، کودکان یک الگوی قوی برای دنباله روی پیدا خواهند کرد. قشنگی این کار این است که چیزی برای مقاومت کردن کودک وجود ندارد. در واقع، کسی به او نمی‌گوید چکار کند. پدر و مادر فقط شرح می‌دهند که خودشان چه کردند و چطور موفق شدند.

    2- برای کودکان توضیح دهید که منافع رفتارهای اجتماعی چیست .

    مطمئن‌ترین شیوه‌ای که پدر و مادر می‌توانند مزایای رفتارهای اجتماعی را به کودکانشان بگویند، نقل مثال‌های شخصی است. برای مثال: «من برای این که معلم شوم مجبور بودم بر کمروئی خود غلبه کنم زیرا معلّم باید هر روز در مقابل عدّه جدیدی صحبت کند.» پدر و مادر می‌توانند آنگاه به توصیف مزایای فوری رفتارهای اجتماعی، مثل دوست بیشتری پیدا کردن، تفریحات بیشتری داشتن و لذت بردن بیشتر از محیط مدرسه و فعالیت‌های اجتماعی بپردازند.

    3- هنگامی که کودکان از تعامل با دیگران واهمه دارند با آن‌ها همدلی نشان دهید.

     اگر مثلاً کودکی به دلیل کمرویی از رفتن به زمین ورزش و بازی کردن با دیگران سرباز زد، پدر و مادر می‌توانند به او بگویند «من احساس تو را به خوبی درک می‌کنم. من هم خودم گاهی چنین احساسی داشتم- هنگامی که مطمئن نبودم چکار باید بکنم و دیگران مرا تماشا می‌کردند.» با نشان دادن همدلی، پدر و مادر به کودک کمک می‌کنند که حس کند او را درک کرده و پذیرفته‌اند .

    4- به کودکانتان برچسب «کمرو بودن» نزنید.

    پدر و مادرها گاهی به هنگام صحبت با دیگران، در جلوی کودکشان می‌گویند که او کمرو و خجالتی است. این یک اشتباه بزرگ است! کودکانی که به آن‌ها گفته می‌شود که کمرو هستند، رفته‌رفته درباره خودشان چنین فکر می‌کنند و بدون این که تلاشی برای تغییر یافتن نمایند، در این نقش جا می‌افتند. بهتر است به شیوه مناسبی (مثلاً با لبخند) با این حرف مخالفت کنند و از عبارات دیگر مانند این که «بچه‌ها گاهی مدتی طول می‌کشد تا با شرایط خو بگیرند و آماده بشوند» استفاده کنند.

    5- برای رفتارهای اجتماعی کودک هدف‌گذاری کنید و پیشرفت او را بسنجید .

     برای بسیاری از کودکان کمرو، یک هدف واقعی و چالش‌انگیز، گفتن حداقل یک جمله به یک آدم جدید در هر روز است. هدف‌های مناسب دیگر می‌تواند صحبت کردن در مقابل کلاس، شرکت کردن در بازی با دیگر کودکان(حتی بدون حرف زدن)، یا سوال کردن از معلم باشد. پدر و مادر می‌توانند پیشرفت کودک را با قرار دادن جدول یا نموداری در خانه و مثلاً گذاشتن یک ستاره در جلوی هر روزی که کودک به هدف مورد نظر دست یافته است، پیگیری کنند. کودکان معمولاً دوست دارند خودشان ستاره‌هارا در جدول قرار دهند.

    6- مدل و الگویی برای رفتار اجتماعی قرار دهید.

    در واقع، توصیه‌های شفاهی پدر و مادر اثرش در کودک کمتر است ازمشاهده انجام آن کارها توسط خود پدر و مادر. پدر و مادرانی که هیچکس را به خانه‌شان دعوت نمی‌کنند، هرگز به کسی تلفن نمی‌کنند و تمایلی به صحبت کردن با غریبه‌ها ندارند، کودکانی کمرو و غیراجتماعی بار خواهند آورد. از همه مهم‌تر این که با کودکانی همسن و سال کودک خود صحبت کنند و در بازی‌های آن‌ها شرکت نمایند. اگر کودک شما با آن‌ها صحبت نمی‌کند و به آن‌ها نمی‌پیوندد، نگران نباشید. شما الگویی برای کودکتان شده‌اید که به او نشان می‌دهد رفتار اجتماعی با کودکان چگونه است و این که کودکان معمولاً واکنش مثبتی به این گونه رفتارها نشان می‌دهند. شما همچنین نحوه تعامل با دیگران را به کودکتان نشان می‌دهید. اگر فرزندتان از رفتار شما ناراحت شد (مثلاً به دلیل خجالت کشیدن)، با او همدلی کنید و به تعامل خود به نحو مناسبی خاتمه دهید. امّا این نوع تعامل را باز هم در آینده تکرار کنید و به تدریج بر طول مدّت آن بیافزائید.

    7- کودکان را در معرض موقعیت‌ها و افراد ناآشنا قرار دهید.

    هرگاه امکان داشت، بگذارید کودکتان به موقعیت‌ها و افراد جدید عادت کند، قبل از آن که شما آن‌ها را برای تعامل با دیگران تحت فشار بگذارید. به فرزندتان کمک کنید در یک موقعیت جدید، کم‌کم اعتمادش تقویت شود. یک موقعیت مثلاً می‌تواند یک بستنی فروشی باشد که کودک به تدریج شروع کند خودش سفارش بستنی بدهد. بهتر است کودکان کمرو را به طور مرتب در معرض دید کودکان کم سن و سال‌تر بگذارید. برخی کودکان کمرو اعتماد به نفس بیشتری در تعامل با کودکان کوچک‌تر از خود نشان می‌دهند همچنین کودکان کمرو را در معرض ملاقات افراد جدیدی که به منزل دعوت می‌کنید قرار دهید. کودکان کمرو غالباً در خانه احساس اطمینان بیشتری می‌کنند.

    8- کودکان را به تعامل با دیگران وادارید.

    مثلاً به او بگوئید «بگو که اسمت مریم است» یا «بگو خداحافظ». اگر کودک چیزی بر زبان نیاورد سعی کنید او را وادار به دست تکان دادن (برای سلام یا خداحافظی) کنید. دست تکان دادن، یک گام به جلو در مسیر صحیح است. یک روش خوب دیگر این است که با کودک دیگری صحبت کنید و سپس به فرزند خود بگوئید: «از این کفش‌ها خوشت میاد؟ خودت لنگه آن‌ها را نداری؟»

    مواظب باشید که کودک کمرو را تحت فشار قرار ندهید. به دنبال پیشرفت‌های تدریجی باشید و بدانید که کودک یک روز پیشرفت نشان می‌دهد و روز دیگر نه.

    9- به کودکتان برای رفتارهای اجتماعی پاداش دهید.

    هرگاه کودک کمرو رفتاری اجتماعی از خود بروز داد او را تشویق و تحسین کنید. حتی در مورد پیشرفت‌های جزئی نیز این کار را انجام دهید. اگر کودک به هدف تعیین شده روزانه دست یافت، او را تحسین کنید و با چیزی که او دوست دارد (مثل غذای خاص یا کار خاص) تشویقش نمائید. مثلاً اگر کودک رفتار فوق‌العاده‌‌ای انجام داد، در جدول یا نموداری که قبلاً از آن صحبت کردیم، ستاره طلایی بگذارید. از قبل به کودکتان بگوئید که انجام یک رفتار اجتماعی خاص چه پاداشی در پی خواهد داشت.

    10- رفتار اجتماعی دیگران را در جلوی فرزند خود تحسین کنید .

    برای مثال، پدر و مادر می‌توانند به فرزندشان بگویند «من از شیوه‌ای که آن پسر بچه نزد ما آمد و اسم ما را پرسید خوشم آمد» و یا این که مستقیماً به تعریف از آن بچه در مقابل فرزند خود بپردازند. البته مواظب باشید که از اظهار نظرهایی از قبیل این که «چرا تو نمی‌توانی مثل او عمل کنی؟» پرهیز نمائید.

    11- به فرزندتان در تعامل با دیگران کمک کنید.

    برخی کودکان کمرو نمی‌دانند در بعضی موقعیت‌های خاص، مثلاً هنگامی که کودک جدیدی را ملاقات می‌کنند، چه بگویند. پدر و مادر می‌توانند به کودک کمرو از طریق تشویق آن‌ها به تمرین مهارت‌های اجتماعی کمک کنند. برای مثال، پدر و مادر و فرزند می‌توانند هر کدام نقشی رادر یک موقعیت ایفاء کنند. از عروسک هم می‌توان برای این منظور استفاده کرد.

    12- برای هر کودک کمرو در هر موقعیت مهم، یک جفت پیدا کنید .

     پدر و مادر یا معلم می‌توانند با درخواست از دو بچه برای بازی کردن با یکدیگر و سپس صبحت کردن با هر دوی آن‌ها در مورد فعالیت‌ها و علایق مشترک، این فرایند را تسهیل کنند. پدر و مادر یا معلم همچنین می‌توانند به آن دو کودک کاری را تخصیص دهند (مثل سر هم کردن یک پازل) و از آن‌ها بخواهند با هم آن را انجام دهندانتخاب کودک مناسب به عنوان جفت برای کودک کمرو نیز حائز اهمیت است.

    13- کتاب‌هایی را که درباره افرادی است که بر کمرویی یا ترس‌شان غلبه کرده‌اند، برای کودکتان بخوانید.

    به هنگام خواندن این گونه کتاب‌ها، پدر و مادر می توانند از طریق صحبت‌کردن با کودک درباره درس‌هایی که از آن داستان می‌شود گرفت و چگونگی به کار بستن آن‌ها در زندگی، بیشترین تاثیر را بر کودک بگذارند.

    14- جلوی تمسخر کودکان را بگیرید .

    در صورت لزوم، کودکتان را از جمع کودکانی که او را مسخره می‌کنند خارج نمائید. با کودکانتان صحبت کنید و به آن‌ها بگوئید که حرف دیگران اهمیتی در زندگی آن‌ها ندارد. برای آن‌ها از مواردی که در گذشته خودتان مورد تمسخر دیگران قرار گرفته بودید صحبت کنید. خود افشاگری شما به فرزندتان کمک می‌کند که احساس ناراحتی کمتری از مسخره شدن توسط دیگران پیدا کند.

    15- به کودکان بیاموزید که هیجاناتشان را به صورت کلامی بیان کنند.

    برای کمک به کودک در رشد این مهارت‌ها، در جلوی او درباره هیجانات خود صحبت کنید. برای مثال، بگوئید «وقتی از میز بالا می‌روی من می‌ترسم» یا «وقتی به کودکان بی‌سرپناه فکر می‌کنم، غمگین می‌شوم.» کودکتان را وقتی درباره هیجاناتش صحبت می‌کند تحسین کنید.

    16- تلاش‌های خود را با دیگران هماهنگ سازید.

    تلاش‌هایی که به منظور کمک به اجتماعی‌تر کردن کودک صورت می‌گیرد، در صورتی که توسط همگان (پدر، مادر، معلّم و ...) به طور هماهنگ اجرا شود، تاثیر بیشتری خواهد داشت. در این میان، معلمان نیز با تشویق کودک به انجام کارهای اجتماعی و کمک به آن‌ها در دوست‌یابی، می‌توانند نقش عمده‌ای ایفا کنند. این نکته را باید در نظر داشت که کودکان کمرو ممکن است شیوه‌های خاص خودشان را برای دستیابی به هدف‌های مقرر داشته باشند. تا جایی که امکان دارد با آن‌ها همراهی کنید و آن‌ها نیز احتمالاً با شما همکاری خواهند کرد.




    مطالب مرتبط

    لزوم افزایش آگاهی مربیان پیش دبستانی

    لزوم افزایش آگاهی مربیان پیش دبستانی

    مدیرکل آموزش و پرورش استان زنجان بر لزوم افزایش آگاهی مربیان پیش دبستانی تاکید کرد وگفت: مربیان دبستانی پیش باید از نیازها و روحیات کودکان تحت آموزش خودآگاهی پیدا کنند و این شناخت می‌تواند به ارائه خدمات آموزشی کودکان منجر شود.

    |

    500 میلیارد ریال برای ایجاد پیش دبستانی در کشور اختصاص یافته است

    500 میلیارد ریال برای ایجاد پیش دبستانی در کشور اختصاص یافته است

    معاون امور توسعه منابع سازمان برنامه و بودجه کشور گفت: برای ایجاد مراکز پیش دبستانی در کشور 500 میلیارد ریال بودجه اختصاص یافته که مناطق مرزی و 2 زبانه در اولویت قرار دارند و سهم ویژه ای برای سیستان وبلوچستان در نظر گرفته شده است

    |

    نظرات کاربران