تدریس محتوی برنامه درسی

توصیه های ویژه برای تدریس محتوای برنامه درسی

محتوای برنامه های درسی الزاماً باید مقداری از اطلاعات ضروری را در اختیار فراگیران قرار دهند،برای ارائه فعال ومؤثر اطلاعات باید به نحو زیر عمل شود:

 

1-از آنجا که اکثر اطلاعات وحقایق موجود در کتب درسی برای دانش آموزان ناآشنا وتازه است،از این رو بایدقبل از ارائه مطالب،از پیش سازماندهندگان توضیحی استفاده شود:مثلاً:"در بحث از خصوصیات و ویژگیهای طلا"ابتدا باید خصوصیات کلی مواد تشریح شود،تا فراگیر با اتکاء به اطلاعات قبلی،ویژگیهای این فلز را بهتر درک کند.

 

2-در ارائه هر یک ازحقایق و اطلاعات موجود،همواره باید ارتباط آنها با اطلاعات قبلی فرد مورد تأکید قرار گیرد.به این اعتبار ضرورت دارد که از نشانه ها ومفاهیم کلیدی که ارتباطات را به نحو روشن تری نشان می دهند،استفاده شود.

 

3-در ارائه مطالب در عین حال که باید ارتباطات میان اطلاعات جدید و دانش قبلی روشن شود،تفاوت ها نیز باید توسط معلم توضیح داده شود.

 

4-شیوه ی عرضه مطالب باید از کل به جزء باشد یعنی باید ابتدا کلی ترین مفاهیم و اطلاعات،سپس اطلاعات جزئی تر ارائه شود.

 

5-استفاده از نقشه مفهومی:یکی از کاربردهای اساسی یادگیری معنی دار در طراحی کتب و تدریس مطالب درسی به شکل فعال،استفاده از"ترسیم مفهومی"است.

نقشه مفهومی را یک شیوه ی نموداری برای نمایش مجموعه ای از مفاهیم که در چارچوبی قیاسی گنجانده شده است،تعریف می کنند.نقشه مفهومی در واقع سلسله مراتبی از مفاهیم است که هدف اساسی آن نشان دادن ساخت یک موضوع یا مطلب درسی و تسهیل جذب آن در"ساخت شناختی" یادگیرنده می باشد.

 

ساختار نقشه های مفهومی:

 

یک نقشه مفهومی هنگامی شکل می گیرد که بخواهیم مفاهیمی را براساس کلیت شان،از جامع ترین به ویژه ترین وخاص ترین مفاهیم مرتب کنیم.هنگامی که مفاهیم درسی به این شکل مرتب شوند یک نقشه مفهومی حاصل می شود.مثلاًشکل زیر نمونه ای از یک نقشه مفهومی است.

 

 

 

 

 

 

موش گربه

سگ

بطور کلی نقشه های مفهومی دارای فواید زیر می باشند:

 

1)این نقشه ها یادگیری معنی دار را به جای یادگیری حفظی افزایش می دهند.

 

2)فراهم کردن نمایش بصری از یک قلمرو مشخص(مثلاً متون درسی)که به یادگیرنده کمک می کند تا درک بهتری از مواد درسی به دست آورد،خصوصاً اگر قلمرو مورد نظر بسیار پیچیده باشد.

 

3)فراهم کردن یک طرح برای ارتباط میان مواد درسی مختلف با یکدیگر.

 

4)کمک به دانش آموز برای خلاصه کردن مواد درسی در هنگام ارزشیابی.

 

5)وادار کردن دانش آموز به تفکر ودرگیرشدن در یادگیری فعال،زیرا یادگیرنده سعی در بوجودآوردن ارتباطات احتمالی میان پدیده ها می کند.

 

6)کمک به یادگیرندگان تا شکاف و خلاءهای احتمالی در اطلاعات و دانش خود را دریابند.

 

7)کمک به فرد برای درک ارتباطات جدید میان مفاهیم در یک قلمرو مشخص.

 

8)برانگیختن یادگیرنده به تفکر برای تشکیل مفاهیم،ایجاد ارتباط میان آنها وجدا کردن مجدد آنها از یکدیگر.

 

9)کمک به برنامه ریزی تدریس درس از طریق مشخص کردن مفاهیم کلیدی،پیش نیازهای آنها ونمونه های مناسب آن مفاهیم.

 

10)کمک به یادگیرنده به عنوان یک ابزار مفیدبرای مرور کلی مطالب آموخته شده قبلی.

 

11)کمک به ارزشیابی از یادگیری دانش آموزان و میزان فعال بودن آنها از طریق ترسیم نقشه های مفهومی از جانب فراگیران.

 

از ترسیم مفهومی می توان به عنوان یک پیش سازماندهنده در ابتدای درس استفاده کرد وهمچنین به عنوان یک مرور اجمالی در

 

پایان درس ،تا مطالب بطور عمیق تر در ساخت ذهنی دانش آموز جایگزین گردد.