ایمنی و آسیب های ورزشی مدارس -بخش اول
رعایت "ایمنی" مهمترین اصل در فضاهای ورزشی مدارس
در فضاهای ورزشی مدارس معضلاتی به چشم می خورد که برخی از این مشکلات، موانع و مسایل ایمنی به راحتی توسط معلمان، مربیان و اولیای مدارس قابل حل هستند و برخی دیگر نیز باید قبل از شروع سال تحصیلی و یا قبل از احداث این فضاها مورد توجه قرار گیرند.
ایمنی فضاهای ورزش مدارس به پنج مولفه "درون زمین های ورزشی"، "تجهیزات ولوازم ورزشی"، "سکوها و پوشش های فضاهای ورزشی"، "بهداشت" و "حریم های ورزشی" ارتباط دارد.
ایمنی درون زمین های ورزشی
هموار ساختن زمین ها، نداشتن درز و شکاف، عدم وجود منافذ نصب میله ها، نبودن چاله آب بدون پوشش و سنگریزه و مواد اضافی در زمین، متمایز کردن زمین بازی از دیگر زمین ها و… از جمله مواردی است که به وجود میزان ایمنی در درون زمین های ورزشی ارتباط دارد.
کیفیت پایین کف سازی و وجود گودالهای مربوط به جمع آوری آبهای سطحی، که بصورت غیر هم سطح در زمین های ورزشی طراحی و ساخته شده اند، نیز از معضلاتی است که در گزارش های بازرسی مدارس درباره نکات منفی ایمنی فضاهای ورزشی آورده شده است.
استفاده از موزاییک یا بتون به عنوان کف سازی حیاط مدرسه یا آسفالت با کیفیت کم که به دلیل وجود شن و خاک کنده شده از آن باعث لغزیدن دانش آموزان هنگام فعالیت های ورزشی می شود نیز ازدیگر موارد منفی ایمنی در این زمینه ذکر شده است.
فقدان وجود حفاظ برای پنجره هایی که در معرض برخورد توپ قرار دارند و وجود سیمهای انتقال برق به صورت روکار و نصب کنتورهای برق و گاز شهری بصورتی که در معرض برخورد توپ و ایجاد حادثه قراردارند نیز نگرانی هایی را به جهت حادثه آفرینی ایجاد می کنند که بایستی تمهیدات لازم برای رفع آن اندیشیده شود.
مولفه تجهیزات و لوازم
اولین جنبه در بررسی میزان ایمنی از نظر تجهیزات و لوازم ورزشی، رعایت اصول ایمنی برای وسایل و تجهیزات و انتخاب آن ها بر اساس استانداردهای موجود است.
استانداردهای وضع شده برای وسایل و تجهیزات وزن، حجم، جنس، اندازه، ارتفاع، طول، استحکام و… است .
دومین جنبه رعایت اصول ایمنی تجهیزات، معاینه و وارسی و در نهایت تعمیر و ترمیم روزانه وسایل بازی، پس از انجام تمرینات یا مسابقات است .
سومین جنبه نیز رعایت اصول بهداشتی و نگهداری درست و مواردی چون تمیز کردن آنهاست.
عمده ترین موارد مربوط به عدم ایمنی تجهیزات ورزشی مدارس عبارتند از: مستعمل و استاندارد نبودن تجهیزات ورزشی مانند دروازه هندبال، میله های والیبال و بسکتبال، تخته و حلقه های بسکتبال و …
مولفه های سکوها وپوشش ها
این مولفه بیشتر به چگونگی ساخت وساز مربوط می شود که در مورد فضاهای ورزشی مدارس، موارد آسیب رسان وتهدید کننده شامل وجود لوله های رو کار در فضاهای ورزشی، وجود زایده هایی بر روی میله های دروازه فوتبال و تور والیبال، نبود درهای خروجی کافی، نبود حفاظ وپوشش برای پریزهای برق، لبه دار بودن ستون های ساختمانی مجاور فضاهای ورزشی و… است .
ساخت و ساز های بی رویه مانند، بوفه، سکوی مراسم صبحگاهی، باغچه ایجاد شده، پارکینگ خودرو، توسعه سرایداری، نصب نیمکت های فلزی یا بتونی در نزدیکی زمینهای ورزشی نیز از دیگر مواردی است که ایمنی فضاهای ورزشی را مورد تهدید قرار می دهد.
تداخل فضایی وسایل و تجهیزاتی مانند پیش روی پایه های مربوط به کولرهای کلاسهای درس در فضای زمین های ورزشی عامل تهدید کننده دیگری در این زمینه است.
مولفه بهداشت
در این محور، ایمنی فضاهای ورزشی از سه بعد رعایت اصول بهداشت فردی توسط متصدیان سالن ها ومکان های ورزشی، رعایت اصول بهداشتی در ساخت ونگهداری فضاهای ورزشی ورعایت اصول بهداشتی در سرویس های بهداشتی این مکان ها مورد توجه قرار می گیرد.
در بعد بهداشت فردی و دررابطه با نقش متصدیان فضاهای ورزشی در ایمنی این مکان ها، کارشناسان بر این باورند که وجود فرد مناسب و آموزش دیده دربهداشت در راستای رفع عوامل غیر بهداشتی و تهدید کننده وهمچنین تحمیل ایجاد فضای بهداشتی از طرف مسوولان، مفید خواهد بود.
دررابطه با شرایط ساختمانی فضاهای ورزشی و تامین ایمنی آنها نیز کارشناسان پیشنهاد می کنند کف فضاهای ورزشی باید تمیز باشد و به سمت مجاری فاضلاب شیب داشته باشد. دیوار کلیه قسمت ها باید تا ارتفاع یک متر از مصالح مقاوم پوشیده شود. دیوار بالای سالن ها نیز باید سنگ کاری شده و به منظور جلوگیری از انعکاس صدا با گچ متخلخل پوشیده شود. سقف همه قسمت ها با ارتفاع حد اقل ۳ متر ، باید صاف و بدون ترک خوردگی و به رنگ روشن باشد. در فضاهای ورزشی روباز، دیوارهای جانبی باید مستحکم و بدون ریزش باشند و موارد یاد شده در آن ها رعایت شده باشد. پنجره های این فضاها باید سالم و بدون ترک خوردگی باشد.
کارشناسان همچنین درباره افزایش ضریب ایمنی در سرویس های بهداشتی فضاهای ورزشی، بهداشتی بودن آب مصرفی و تایید آن توسط مقام های بهداشتی، وجود یک آب سرد کن به ازای هرکلاس، تمیز و متناسب بودن تعداد سرویس های بهداشتی با تعداد ورزشکاران و وجود صابون مایع در این قسمت را ضروری می دانند.
این کارشناسان می گویند کف سرویس ها باید از سنگ یا سرامیک از نوع مرغوب بوده وشیب آن به سمت فاضلاب رو باشد و دیوارها نیز باید تا سقف با کاشی یا سنگ از نوع مرغوب پوشیده شوند.
حریم ها در فضاهای ورزشی
از آنجا که فقدان رعایت ایمنی در مولفه حریم ها وخطوط ممکن است به آسیب دیدگی هایی در دانش آموزان منجر شود، مواردی مانند جداسازی زمین های مختلف، جداسازی و ایجاد فاصله های مناسب بین زمین ها وسکوها، دیوارها، درختان و محل های سوار شدن و پیاده شدن دانش آموزان باید رعایت شود. واین کار باید بر اساس استانداردهای لازم صورت گیرد.
طراحی و اجرای زمین های ورزشی در جهت جغرافیایی نامناسب مانند خروج بیش ازحد توپ ها از مدرسه ، ورود توپ ها به سرویسهای بهداشتی، عدم دید مناسب به دلیل تابش نور آفتاب و … نیز مشکلی است که می توان با رعایت استانداردها در تعیین حدود حریم های ورزشی مدارس و تمهیدات لازم آن را به حداقل رساند. این پژوهش توصیه می کند در طراحی فضاهای جدید اساسا از بروز چنین مشکلی جلوگیری شود.
مشکل تداخل زمینهای ورزشی مورد استفاده و تردد بی مورد افراد متفرقه (دانش آموزان دیگر کلاسها، اولیاء دانش آموزان و …) نیز با مشخص شدن حریم ها قابل حل است .
