تجربه ی آموزشی علوم تجـربـی مقطع راهنمایی

یکی از اهداف مهم تعلیم و تربیت آن است که استعدادهای دانش آموزان شکوفا و آنان را برای فردایی بهتر وشرکت در فعالیت های آتی آماده سازد.

در واقع در آموزش وپرورش اصل برابری انسانهاست اما با استعدادهای متفاوت. مهمترین عامل تعیین کننده علاقه مندی یا بی علاقگی دانش آموز نسبت به درس ها و تکالیف مختلف یادگیری تجارب موفقیت آمیز یا شکست او در یادگیریهای درسهای مختلف است.

یعنی اگر دانش آموز طی سالهای مدرسه همواره تجارب موفقیت آمیزی کسب کند به تدریج برعلاقه او نسبت به یادگیری دروس مختلف و کل محیط مدرسه افزوده می شود.

بعداز گذشت دو الی سه هفته از شروع سال تحصیلی 89-88(که برای اولین بار در مدرسه حجاب حضور داشتم) مشاهده نمودم؛بعضی از دانش آموزان در کلاس درس،بی انگیزه،غیرفعال،کسل واز جنب وجوش خاص دوران نوجوانی در وجودشان خبری نیست.

مطلع هستیم که دانش آموزان حاشیه نشین به دلایل فقر اقتصادی( موجب سوء تغذیه در دوران کودکی وضعف قوای جسمانی در دوران نوجوانی)،فقراجتماعی(عدم جایگاه مطلوب اجتماعی به علت حاشیه نشینی،اعتیاد والدین،نبود درآمد کافی وثابت خانواده،پرجمعیت بودن خانواده)،فقرفرهنگی خانواده (موجب عدم انگیزه فرزندان به ادامه ی تحصیل،افت تحصیلی و...) انگیزه ی کمتری نسبت به درس و مدرسه دارند. انگیزه از اساسی ترین عوامل موثر در یادگیری است. چرا که اگراستارت انگیزه زده شود دانش آموزعلی رغم مشکلات زیاد خودش حرکت کرده تا به قله ی موفقیت برسد.

دکترغلامعلی افروز: انگیزه عبارت از میل ورغبتی است که فرد برای رسیدن به هدفی از خود نشان می دهد.برای این که نوجوانان از انگیزه ی بیشتری برخوردارگردند،لازم است تدابیری اتخاذ کردتا آن ها نسبت به موضوع یا موضوعاتی که می خواهند یاد بگیرندعلاقه مند شوند. محمد نریمانی: کودکانی که از تبار اقتصادی،اجتماعی پایین تری برخوردار هستندوخانواده های آنان با محرومیت های اقتصادی مواجه می باشند افت تحصیلی بیشتری دارند.

یافته هانشان می دهدکه براساس نظرمعلمان در درجه ی اول مساِ ئل خانوادگی ،اجتماعی،عدم توانایی وعدم کوشش سبب افت تحصیلی دانش آموزان می شود. به راستی چرا این دانش آموزان دردرس علوم تجربی ضعیف هستند؟ عدم انگیزه ی آنان درکلاس چیست؟چرا آنان درکلاس فعال نیستند؟چرا آنها به درس علوم تجربی علاقه مند نمی باشند؟

 

بنا براین مصمم شدم راه حلهایی برای علاقه مند کردن دانش آموزان به کلاس علوم تجربی وایجاد انگیزه برای ادامه ی تحصیل ارائه نمایم که عبارتند از :

1-ارزشیابی تشخیصی وضمن تدریس ،تکمیلی ساده،ارائه مفاهیم از آسان به مشکل.

2- استفاده از بانک جایزه مدرسه (حتی اگردانش آموز از نمره ی 6به9 رسیده باشد)

 

3-صدازدن دانش آموزان با اسم کوچک؛موجب افزایش ارتباط عاطفی بادانش آموز ضعیف شده،درکلاس اضطراب نداشته وبا اعتماد به نفس خاصی در کلاس حاضر می شوند و احساس شخصیت می کنند.

4-گروه بندی وتعویض سر گروه به محض گرفتن نمره ی بالاتردیگر اعضاء.

5-آموزش علوم تجربی بیشتر به صورت کارهای آزمایشگاهی،سی دی های آموزشی وگردش علمی صورت گیرد نه به شکل تئوری.

6-توجه بیشتر به کاربرد علوم تجربی در زندگی روزمره و آشنا نمودن با اهداف علوم تجربی

7-دانش آموز موظف بود برای هر درس ارائه شده،یک نمونه بصورت عملی یا تئوری از کاربرد در زندگی، جلسه ی بعد به کلاس آورده و بصورت گروهی مورد بررسی قرار دهند.

8- استفاده ازتشویقهای کلامی(آفرین،احسن،عالی بود،دیدید شما هم می توانید نمره ی خوب بگیرید) وغیرکلامی(نگاه های محبت آمیز،لبخند زدن،سر تکان دادن) وگفتن کلماتی مانند « شما هم می توانید»(موجب بالا بردن اعتماد به نفس وجایگاه اجتماعی مطلوب آنان شده)وتکرا ر این نکته در کلاس که بسیاری از چهره های ماندگار و نخبگان کشور حاشیه نشین بوده ولی چون به «خواستن،توانستن است»اعتقاد داشتند، به مدارج بالای علمی رسیدند. این مزایا می توانند بازخورد فوری برای دانش آموزان ضعیف دردرس علوم تجربی بوده وبا ایجاد انگیزه و علاقه در آنان موجب افزایش اعتماد به نفس آنها گردد.واقعا تشویق معجزه می کند.

خوشبختانه بایاری خداوند متعال واجرای دقیق راه حلهای فوق به نتایج خوبی دست یافتم.

منابع وماخذ

احمدی،احمد، روانشناسی نوجوانان وجوانان ، تهران ،1374

سیف ،علی اکبر ، روانشناسی پژوهشی،آگاه ،1375

قاسمی پویا،اقبال ،راهنمایی عملی پژوهش در عمل، پژوهشکده ی تعلیم تربیت،1382

پیوند، نشریه ماهانه آموزشی، تربیتی، شماره 160،بهمن ماه1371

پیوند، نشریه ماهانه آموزشی، تربیتی ،شماره های 165،167،166 تابستان1372

نظریه های یادگیری قسمت نظریه های رفتاری یادگیری اسکینر